MELWS EN ADVERTENTIEBLAD VO JR DE
6EUEENTE EN HET ARRONDISSEMENT SNEEK,
Mr. Ph. van BLOM.
No. 93.
V IJ F-E N-D ERTIGSTE JAARGANG.
1889.
ZATERDAG
20 NOVEMBER.
Bi| vilt nummer behoort een bijblad.
SIKNEKLA XI).
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden franco per post ƒ125.
AJle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffendefranco
in te zenden.
De Minister van Justitie zal, volgens de Haagsche
Kroniek der N. Rott. Ctreeds zeer spoedig de
noodige voorstellen bij de Kamer aanhangig ma
ken (ten deele zijn ze al voorbereid), ten einde
de invoering van het strafwetboek zooveel mogelijk
te bespoedigen en dit—althans voor zooveel van
y.
KENNISGEVING.
Het HOOFD van het PLAATSELIJK BESTUUR
te Sneek, maakt door deze aan de ingezetenen
bekend, dat het suppletoir-kohier van belasting op
de binnen de gemeente Sneek gehouden worden
de Honden voor het jaar 1880, door heeren Ge
deputeerde Stalen van Friesland goedgekeurd, aan
den heer Gemeente-Ontvanger ter invordering is
overgegeven en dat een ieder verplicht is zijn
aanslag op den bij de wet bepaalden voel te vol
doen.
Sneek den 11 Nov. 1880.
De Burgemeester, Hoofd van het Plaatselijk
Bestuur voornoemd
J. van DRIESSEN.
ADVERTENTIEN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7‘Z, Cents. Bij abonnement is de prys be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen by den
Uitgever.
hem afhangt—nog tegen 1882 mogelijk te maken.
Zijn hoogste wensch is zelf do invooringswe' te
mogen contrasigneeren. De Eerste Kamer komt
nog in deze maand byeen men zegt den 23*
sten om hel strafwetboek te behandelen
Volgens een Haagschen correspondent van het
Z Dagbl. wil men van liberale zijde den heer
van Rees in aanmerking doen komen voor de
benoeming tot gouverncur-generaa! van Nod. Indie.
In liet Ministerie zou de aandacht gevestigd zijn
op den heer 's Jacob, terwyl ook generaal Verspyck
wordt genoemd.
Uit betrouwbare particuliere berichten uit Indie
verneemt het Vad., dat Z. E. de Gom -Gen. Van
Lansbergen, met Maart a s zyn betrekking als
zoodanig zal neerleggen en in dezelfde maand
denkt te repatrieeren.
in het bolwerk, tot dusver in het vrye en fiere
noorden opgetrokken en krachtig verdedigd tegen
de voortdurende aanvallen der reac'ionaire par
tijen op onze vrijzinnige staatsinstellingen.
Vooral op ons kiesdistrict zooals wij reeds
vroeger zeiden vooral op ons kiesdistrict waren
reeds langen lijd hunnebegeerige blikken gevestigd,
omdat zij dit hoe hardnekkig dan ook steeds
verdedigd als een door hen veroverbaar terrein
beschouwen En te ontkennen is het niet, dat
de kans voor hen om bres te schieten in de
phalanx van het liberale Noorden in ons district
het grootst is, omdat het s'emmental, waarover
de partijen hier te beschikken hebben, betrekkelijk
zoo weinig verschilt.
Als onze politieke geestverwanten dus niet alle
krachten inspannen, eene krachtsinspanning die
thèns vooral dringend noodig is, dan loopt het
kiesdistrict Sneek gevaar voor de liberale zaak
verloren te gaan.
Wij vertrouwen en verwachten dan ook, dat de
kiezers in ons kiesdistrict zich geheel doordrongen
zullen gevoelen tan het gewicht der aanstaande
verkiezing.
Waar het een strijd van beginselen geldt, waar
de reactie met groote krachtsinspanning aan den
voorui'gang de zege betwist, waar clericalisme
en vrijheidszin op maatschappelijk gebied tegenover
elkander slaan, daar kin, daar mag het niet an
ders of alle liberale kiezers moeten zich, met
terzijde stelling van alle neven-consideraties, scha
ren om de candidatuur van den heer Van Blom
teneinde diens verkiezing te verzekeren.
De heer Mr Ph. van Blom is een eerlijk en
bekwaam man, van besliste vrijzinnige beginselen,
wiens parlementair verleden reeds een waarborg
heeft, dal hy ons district op waardige wijze zal ver
tegenwoordigen; een man, van wien bekend is
dat hij voorstander is van hervorming van ons
onbillijk belastingstelsel en tegenstander van
een hoog oorlogsbudget. Men mag met grond
van hem verwach'en, dat hij de algemeene be
langen van ons Volk krachtig zal helpen bevor
deren.
Moge dus een algemeene opkomst ter stembus
op Dinsdag e. k. de overwinning verzekeren van
den Gandidaat van alle liberale kiesvereenigingen
in ons hoofdkiesdislrict, den heer
ons tot ernstig nadenken stemmen.
Wel beleven wij, gelukkig, in ons vrij Neder-
land nog geen Culturkampf, geen Congregatie-
revoluties en geen Knuppelgevechten, zooals die
bij onze naburen voorkomen, maar wèl ont
waren wij ook hier bij zekere partijen een streven
lot ondermijning van het staatsgezag.
Ook hier toch spant de geestelijkheid, en
wel voornamelijk de zuiver «Gereformeerde”,
zooals de groote trommelslager en agitaleur Dr.
Kuyper en diens volgelingen zich noemen haar
uiterste krachten in om onze nieuwere staatsin-
s'ellingen te ondermijnen en daarna omver te
werpen, om op de puinhopen daarvan een puri-
teinsch staatsgebouw op te trekken, binnen welks
s'ijve en kille wanden elk vrijheidslievend idee
zal moeien wegsterven.
Op behendige wijze heeft men kerkelijke en
politieke questiën weten saam te koppelen,
en daarvan een amalgama gemaakt, dat de goè-
geloovige menigte wordt toegediend onder de
schrikwekkende leuzede godsdienst is in ge
vaar 1 En de geloovige menigte heeft geslikt
en zich laten agiteeren.
Door al dat marktgeschreeuw van belangheb
bende agita'eurs, hebben vele onnoozelen zich laten
intimideeren en meêsleepen en hebben de zoo
genaamde kerkelijk-politieke partijen belangrijk
in kracht gewonnen, maar het heeft daaren
tegen zeker ook weer anderen de oogen geopend
voor het hun dreigend gevaar en heo meer doen
letten op de teekenen des lijds. Waar zoo
redeneeren de laalsten en daaronder zeer beza
digde staatsburgers waar moet het heen met
onze godsdienstige, maatschappelijke en politieke
vrijheden, als het aan de zoogenaamde kerkelijk-
poli ieke partijen gelukte de overheerschende te
worden, ook op hel gebied van den staat? De
tegenwoordige toestand van de Ned. Herv. Kerk,
waarin liefdeloosheid en onverdraagzaamheid, de
geest van uitsluiting en verkettering den boven
toon voeren, levert reeds een bittere voorsmaak
van ’t geen ons te wachten stond, als die partij,
die zich de Christelijk historische of volgens
anderen de «echt gerelormeerde” noemt, ook
hel roer van Staal in handen kreeg!
Zij, die zóó redeneeren, .hebben gelijk, want
dat het streven daarheen gericht is, blijkt al meer
en meer en men moet wel ziende blind zijn, om
het willen ignoreeren Wal meer zegtde woord
voerders en leiders der parlij schromen niet hel
zelfs openlijk uit te spreken In een der laatste
nummers van het Wagen. Weekbl. toch slaakt
Ds. Buitendijk juichende over devolgens
hem, misluk'e kerspel vorming o. a. dezen
juichtoon: »Nog maar zes maanden en dan....
wie weet of ook de Staat niet onzer wordt I”
Kan ’t nog duidelijker
Nog ééns: men m;el ziende blind en hoorende
doof zijn, om hel gevaar gering te achten, dat
onze vrijzinnige staatsinstellingen van den kant
der kerkelijke partijen bedreigt Iederdie hel
waarlijk wèl meent met ons dierbaar vaderland
en nog niet geheel verward is in de strikken der
kerkelijke partijen, wapene zich dus tegen het
dreigend gevaar eener kerkelijke supprematie, die
onze maatschappelijke en politieke vrijheden op
schromelijke wijze zou kortwieken.
Die ernstige waarschuwing richten we thans in
’t byzonder lol de liberale kiezers in ons kies
district, met hei oog op de aans'aande verkiezing
«an een lid van de Tweede Kamer. Van hunne
meerdere of mindere warme belangstelling en alge-
heele krachtsinspanning zal ’t afhangen, of de door
hc afreden van onzen geach'en afgevaardigde,
den heer »>oens, opemallende zetel door een
bekwaam man van dezelfde politieke richting zal
worden ingenomen,—óf wel door hunne politieke
tegen».ander# de eerste bro# «al worden geschoten
Volgens het Wag. Weekbl. is de kerspel vor
ming van de agenda. Op zijne gewone lieflyk
waardeerende wijze schryft hel: «De kerspelvor-
ming is dood en komt niet weerora. Haar over
lijden is ons een stoffe van dankbare blijdschap.
Ware ze ter wereld gekomen, ze zou veel gehad
hebben van de doos van Pandora, met dit verschil,
dat op den bodem van deze doos zelfs de Hoop
niet overig bleef. Ellendiger product dan de
Kerspelvorming, vrucht der onberaden en onbe
holpen wijsheid der modernen en van sommige
sleepdragers uil de evaogelischen, was er niet te
denken. En al steken we nu in iMior/yken zin
de vlag niet uit, 't *i te excentriek zijn
toch iou deze nederlaag der moderne kerkver-
woestere een algemeen gevlag waard zyn.
Sedert we in ons vorig no. den stand van zaken
in betrekking tot de stemming meedeelden, be
gon de angst ons wel een weinig te bekruipen.
Do Classis Kampen had den heer van Lindonk,
te Kampen, tot lid van hel Prov. Kerkbestuur
van Overijssel benoemd, om met 1 Januari 1881
zitting te nemen, maar had verzuimd hem door
een afzonderlijke stemming ook ta benoemen om
zitting te hebben van 30 Juni tot 31 December
dezes jaars. En wijl dit verzuim evenzeer den
secundus en den tertius gold, zoo waren in de
laatste vergadering van gezegd Bestuur maar drie
leden tegenwoordig. Deze hebben nu gelukkig
alle drie tegen gestemdmaar dit had met
één of twee hunner licht anders kunnen uitvallen.
Dan zou een fout van het Glass. Bestuur van
Kampen oorzaak geweest zijn, dat de Kerspel
vorming was aangenomen Zulke kapitale fouten
moei een class, bestuur niet kunnen begaan. Ook
is het bevreeindfend, dat onder al de aanwezigen
er geen 'enkele was, die 't verzuim merkte en er
op wees.
In een ander Prov. Kerkbestuur kon het lid,
op wiens stem we vast gerekend hadden, wegens
krankte niet ter vergadering verschijnen Nu is
dit natuurlijk niet kwalijk te nemen, hoewel wij
als ’t ons overkomen was er ons heen zouden
hebben laten dragen. Maar waarom zond bedoeld
lid dan zijn secundus, een geestverwant, niel?
Doch gelijk we reeds zeiden’t is, ongeacht
dezen tegenspoed, gelukkig gered. Het Prov Kerk-
bestuur van Overijssel heeft onze goede verwach
ting niet teleurgesteld. Ook het moderne lid stemde
legen, zyn we wel zijn ingelicht, wegens de on
wettigheid van art. 2, en een ander, niet modern,
wijl de modernen in de Synode het heele modera-
men enkel uit geestverwanten samensielden
De Waalsche Commissie en het Prov. Kerkbe
stuur van Drenthe moeten nog stemmen. Wat
Groningen deed, weten we niet. Maar wyl het
bekend is, dat bij den Secretaris der Synode op-
gaaf moet gedaan zyn, dat er 25 tegenstemmers
zyn, zoo zou men daaruit kunnen opmaken dat
Wat wy elders zagen gebeurenin Duilschland,
fnakryk, Belgis en in andere landen, moge ook
DE VERKIEZIW.
De strijd tusschen Staat en Kerk, tusschen
wereldlijk en gees el ijk gezag een s'rijd reeds
van eeuwen blijkt nog altijd niet uilges reden
Heerschzuchtig als zij is, heeft de gees'elijkheid
overal en ten allen tijde haar macht en invloed
doen gelden, om vorsten en volken dienstbaar ie
maken aan haar gezagen zij doet dat nog
heden ten dage.
Door de groote Fransche revolu'ie, die een
einde maakte aan het uitzuigings systeem en de
supprematie leer van de geestelijke en wereldlijke
macht, waaronder het arme volk sedert eeuwen
gebukt ging; die de «rechten van den mensch”
erkende en uit het vrijheidszaad, in bloedige vore
geworpen, weldra een nieuw leven deed ontkiemen
voor s aat en kerk, voor huisgezin en maa schap
pij door die geweldige revolutie aanvankelijk
gekortwiekt in haar gezag, bleef de gees'elijkheid
toch voortdurend bedacht op herovering van hel
door haar verloren terrein en gelukte het haar
steeds een voldoend getal volgelingen fe vinden,
genegen in haar gezags-gareel te di aven en zich
den sisyphus-arbeid op de schouders te la en
liggen, om den «vooruitgang” in zijn gang 'te
«tuilen.
Gelijk men weet, waren de eerste vruchten, die
hel volk van de fransche revolutie plukte: erken
ning van zijn maatschappelijke en politieke rechten,
gewaarborgd door vrijzinnige staatsinstellingen
gelijkheid voor de wet van alle burgersvrijheid
van godsdienst, scheiding van kerk en slaat enz.
enz. Voor de kinderen der negentiende eeuw
was die revolutie vooral ook daarom zoo gezegend,
omdat zij meebracht eene meer algemeene in tel,
j lectueele ontwikkeling van die breede volksschaar,
die, vroeger altijd onmondig gehouden, eigenlijk
nog geen goed begrip had van politieke rech en
en plichten. Da' begrip nu werd beter ontwik-
leid, en de algemeene verlichting en beschaving
won al meer en meer veld, naarmate het on
derwijs meer aan de leiding der geestelijkheid
werd onttrokken en de Staat meer de zorg daar
voor op zich nam, nadat gebleken was, dal de
Kerk op dat terrein schromelijk haar plicht ver
waarloosde.
'i Natuurlijk gevolg daarvan wasdat de
geestelijkheid haar overwegenden invloed op den
Staat verloor en zich zeer terecht! terug
gedrongen zag binnen haar eigen terrein: de Kerk.
Ontevreden ech’.er over die terugwijzing bin
nen eigen "grenzen waarin zij eene korlwieking
zag van haar gezag was zij voortdurend op
allerlei middelen bedacht om het verloren terrein
te herwinnen. Met eene taaie volharding, een
betere zaak waardig, heeft zij daarom den strijd
aangevangen en voarlgezet tegen de nieuwere
staatsinstellingen en, wat zij noemt: «den mo
dernen tijdgeesi”, die naluurlyk tot in merg en
been bedorven heet, zeker omdat hy verlichting,
beschaving, humaniteit en gelijk recht voor allen
predikt en van getagsleer niet heel veel meer
welen wil.
Niel tevreden met de haar gewaarborgde rech
ten, de «vrije kerk in den vrijen staal,” -
die haar de volle vrijheid laat zich op eigen ter
rein zoo vrij mogelijk te bewegen, blijft de
Kerk tol op den huidigen dag «revolutionair”
tegeo den Staat. De geschiedenis van den laat
stee tyd heeft dan ook overtuigend geleerd, da'
de Staat nog altyd op zijn hoede en op zelfver
dediging bedacht moet zijn, wil hij zich niet door
de Kerk laten overvleugelen en gedwongen worden
den tocht naar Canossa te ondernemen.
S N K E K E R
01 R A A '1'.
1
I
