fiEMEEm EN BET imWSEfflT SNEER,
MELWS EN IDIWENTMID VOOR DE
No. 96
V IJ F-E N-D ERTIGSTE
1880.
WOENSDAG
1 DECEMBER.
De Gemeentcraads-verkiezing.
^IXXEALA NI».
B U IT W LAW
lAGEZOA IJK A STUKKE Al.
S N E E K30 November,
goedgekeurd. Het geheele artikel 1 werd daarop
aangenomen.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffendefranco
in te zenden.
OVERZICHT.
In de jl. Donderdag gehouden zitting
ADVERTENTIEN nbltl 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7‘Z, Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bjj den
Uitgever.
j De Nederlandsche brik Plutus, kapitein Van der
eY» thuis behoorende te Harlingen, den 20sten
*'an VeHrokken, is reeds den volgenden
,*acht door een zwaren noordwesten storm over
vallen. Een sneeuwjacht, die den storm verge-
pielde, belette den uitkijk en, ondanks alle pogin
gen, geraakte de Plutus tegen vier uur in den
tnorgen bjj Bullen op het strand. De storm sloeg
;tie' schip onmiddellijk wrak en alle pogingen lot
Redding mislukten. Den volgenden morgen von-
'J®n vier Oostzee-visschers twee half verkleumde
Maatrozen G. Burchardt en G. Wopsma, die zich
De minister van financiën heeft, naar aanleiding
vao de klachten, die hij verneemt over schaarschte
aan pasmunt, Ged. Staten van de verschillende
I provinciën in overweging gegeven, om de besturen
I der gemeenten, waar zich geen betaalmeester be
vindt, aan te bevelen, zoodanig bedrag van die
munt als hun noodig schijnt, tegen overgave van
I ander wettig betaalmiddel, bij den naastbijzijnden
betaalmeester te doen afhalen, en, ten gerieve
if hunner ingezetenen, ook in kleine hoeveelheden
B verkrijgbaar te stellen.
In de jl. Donderdag gehouden zitting van de
Fransche Kamer van Afgevaardigden was de
interpellatie aan de orde over de ^antecedenten
van den minister van maiine, admiraal Gloué.
Lavieille, afgevaardigde voor Cherbourg en lid der
republikeinsche linkerzijde, beschuldigde den mi
nister dat hij, toen hij nog maritieme prefect te
Cherbourg was, openlijk voor het ministerie van
16 Mei geijverd had. De minister verklaarde dal
er destijds een misverstand tusschen hem en den
gemeenteraad bestaan had, doch dat dit later op-
gehelderd werd, en voegde er bij dat hij zich te
Cherbourg in 1873 zoodanig in de gunst der
openbare meening had mogen verheugen, dat de
gemeenteraad hem zelfs een feestmaal aangeboden
had. Bij de verkiezingen had hij zich neutraal
gehouden. De minister eindigde zijn zelfverde
diging met de betuiging, dat hij voor de belangen
der marine zou blijven ijveren en zorgen, dat
geen enkel zeeman zich vijandig toonde jegens
de republikeinsche instellingen, die Frankrijk
zichzelf had gegeven. De linkerzijde juichte deze
verklaringen toe.
Daarop stond een der afgevaardigden, Germain
Het Gentraal bestuur van het Algemeen
Nederlandsch Werkliedenverbond heeft een adres
aan de Tweede Kamer gericht, waarin adhaesie
wordt betuigd aan het adres van het comité voor
algemeen stemrecht.
N Onder sterk geleide is te Doetinchem Donder-
1 dagavond zwaar geboeid aangekomen, om verder
Ij naar Arnhem getransporteerd te worden, een
II persoon, naar men verneemt een Belg, die op last
Lder justitie aangehouden zou zijn.
Wellicht staat deze arrestatie in verband mei
j een brandbrief aan den heer van N. te Arnhem
geschreven, waarin geëischt werd dat Zondag in
het Klarendal f 25.000 zou worden gebracht. Een
brief is toen werkelijk daar nedergelegd, de haler
is gezien, maar door de foule ontsnapt. Misschien
•s hjj thans in Doetinchem pesnapt.
Omtrent den stand der quaestie van de ver
kochte St-Agathagoederen blijkt uil 's Ministers
antwoord op het Kamerverslag, dal de koopeis
»an alle perceelen, met uitzondering van de bossb
gronden onder Guyk en een perceel weiland onder
Nijmegen, door de personen, die vroeger de
gronden van de kloosterlingen in gebruik hadden,
belet zijn hel gekochte in bezit le nemen. Over
eenkomstig de conditiën der verkooping heeft ce
Staat den koopers den betaalden koopprijs moeten
teruggeven en wordt de koop geacht niet te hebben
plaats gehad.
De eisch tot ontruiming tegen de kloosterlingen
ran St.-Agatha is nog aanhangig voor de Bossche
■echlbank.
vernietiging
en zag daarin
Sedert de
leus was aangenomenhet clericalisme is de
vijand, zijn de aalmoezeniers bij het leger afge
schaft en de kloosters gesloten, nu moet ook de
jeugd naar de republikeinsche beginselen gevormd
worden. Het resultaat was dat het voorstel van
Keiler werd verworpen en de eerste alinea van Burgemeester en de’leden van den RaacT"noch
art. 1 nop openbare lagere scholen wordt geen tusschen de leden ondftling.” Hoe gezocht en
schoolgeld geheven” met 348 tegen 86 stemmen overdrachtig ook om het voorschrift van dit arti-
Gasse, op, om het beleid van Glouè te berispen
toen hij gouverneur van Martinique was hij be
weerde dat hij zich destijds als een clericale re
actionair had doen kennen Perin, een lid der
uiterste linkerzijde, verklaarde dat de Kamer on
mogelijk vertrouwen kon stellen in iemand die
met de mannen van 16 Mei geheuld had.
De minister-president mengde zich toen in het
debat en zeide, dat het de gewoonte scheen te
worden elke veertien dagen een kabinetscrisis uit
te lokken. Hij eischte dat de Kamer duidelijk
haar meening zou uitspreken in een gemotiveerde
orde van den dag. Tegen den minister van ma
rine was ook uitmaal niets aangevoerd dan vage
beschuldigingen. Op Martinique had hij door
zijn vastberaden houding nieuwe onlusten weten
te voorkomen. Hij beriep zich voor Verdere
gunstige rapporten op verschillende autoriteiten
en verklaarde, dat hef land geen beter minister
van marine kon verlangen. Na nog eenig debat
ging de Kamer tot de gewone orde van den dag
over en is het gevaar voor een crisis dus weder
geweken.
In den loop van die zitting kwam nog aan de
orde Ferry’s wetsontwerp tot invoering van kos
teloos Jager”onderwijs. De clericale afgevaardigde
Keiler, bestreed het voorstel, daar het geen an
dere strekking had dan alom tot staatsonderwijs
te kunnen komen de scholen der geestelijken
zouden in wereldlijke scholen worden veranderd
en alle godsdienstige onderwijzers zouden worden
verwijderd hij noemde het kosteloos onderwijs
een tyrannie, die daarenboven den staat nog een
som van 50 millioen francs zou kosten. Als
amendement stelde hij voor de gemeenten althans
vr te laten of zij kosteloos onderwijs wilden
invoeren of niet. Paul Bert, de steller van het
bekende rapport over de wet, wederlegde den
eersten spreker, hetgeen niet belette dat een
tweede lid der minderheid, De Bassetière, optrad
om eveneens het voorstol te bestrjjden hij
klaagde dat men streefde naar vernietiging van
hel katholieke idéé in Frankrjjk
vooral de hand der vrijmetselaars.
De uitslag der Gemeenteraads-verkiezing van
23 Nov, 11. heeft mij verrast en eensdeels onaan
genaam getroffen. Verrast, omdat de anti lib.
candidaat een gelijk getal stemmen op zich ver»
eenigde dan zijn tegenstander en wel een cyfer
haalde, zoo hoog als dien candidaat nimmer te
voren gebeurde, niettegenstaande hij steeds ver
de meeste stemmen bekwam van al de candida-
ten zijner partij in de laatste tienjaieu. Umuu.
genaam getroffen eensdeels, dat de liberalen hun
nen candidaat geene voldoende meerderheid heb
ben verstrekt, anderdeels mij verheugd over het
groot getal stemmen, welke uitgebracht zijn. Wat
dit laatste betreft, merk ik op, dat in de jaren
1869 tot en met 1879 het hoogste getal stem
men, die werden uitgebracht, is geweest 371 bij
eerste stemming en hei laagste 144. Mag ik
mij dus verheugen te kunnen constateeren, dat
het politiek leven onder onze kiezers niet ach
teruitgegaan isals liberaal van de de oude gar
de is het mij of wij een nederlaag geleden heb-
ben en voortaan niet meer kan gezegd worden,
dat in onze gemeente de liberale partij verre de
meerderheid heeft.
Van waar toch die veranderde verhouding? en
mogen wij bij de aanstaande herstemming niet
meer op de overwinning rekenen
Mag men echter den uitslag der stemming van
23 Nov. 11. beschouwen als het zuiver resultaat
der verhouding tusschen de liberalen en de anti
liberale partijen in deze Gemeente? Hel is zoo,
de heer Jaarsma was thans de bekende candidaat
zoowel van de anti-revolutioi.airen als van de
katholieken. Door het gelijktijdig stemmen
voor een lid der 2e kamer, was hel noodzakelijk
gevolg, dat vele kiezers, die anders een keuze
voor een gemeenteraadslid wel wal beneden hun
ne dagelijksche meer belangrijke bemoeiingen re
kenen, thans toch met dezelfde moeite bijna hunne
gele briefjes ook maar in de bus brachten. Een
ander gedeelte, onder den indruk der aanbeve
lende strooibiljetten, gewagende van technische
bekwaamheden en van zuinig beheer, en daarbjj nog
kersversch zich herinnerende, hoe de liberale Ge
meenteraad zoo pas nog met schroomde een ge
voelige greep te doen in de Gemeentekas, voor
het stichten van een nieuwe koemarkt en uit
breiding der Gasfabriek, meende zich wel eens
de weelde te mogen veroorloven, bij deze ver
kiezing het liberale vaandel ontrouw te worden
ten einde zijne werkelijke of vermeende grieven,
door zijn afkeurende stem als hel ware te mo-
tiveeran en den candidaat der tegenpartij te steu
nen.
De gewone aanbevelingen voor den liberalen
candidaat zijn bij deze gelegenheid juist zeer non
chalant behandeld. Van «Burgerplicht” geen en
kele advertentie, slechts een even groet billet met
gekleurde streepen als voor het kamerlid, en van
«Burgertrouw” alleen een advertentie zonder het
gewone aanbevelingsbrief bij de kiezers aan huis
bezorgd, gelijk van den tegen-candidaat door
twee vereenigingen geschied is,
Van meer invloed evenwel op den uitslag der
stemming was het artikel in de Sneeker Courant
no. 93, met het motto: Art. 21 der Gemeente
wet «Bloedverwantschap of zwagerschap in den
len of2en graad mag niet bestaan tusschen den
De Standaard erkent dat de uitslag der verkie
zing te Sneek voor de confessionnele richting eene
wezenlijke teleurstelling is, omdat er voor die rich
ting eene kleine achteruitgang in stemmen was.
In het begin van 1881 zal de heer Douwes
Dekker hier te lande weder lezingen houden.
Op een klacht van een gewezen volontair ter
I gemeente secretarie te Veenendaal is door drie
L leden der rechterlijke macht van Arnhem aldaar
een onderzoek ingesteld omtrent de handteekening
onder eenige geineente-stukken voorkomende.
I De sensatie, die zulks teweeg brengt, is niet ge
ring. Uit de verschillende geruchten is nog weinig
met grond op te makeneenige achtenswaardige
personen zijn gehoord.
aan een balk hadden vastgeklemd en zoo op zee
rondzwalkten. De visschers namen hen in hunne
schuilen op, De kapitein, de stuurman en vier
matrozen waren na een zwaren strijd met de golven
verdronken. De verschillende planken en balken
drijven aan strand; het schip is totaal verloren.
De secretaris der Synode, de heer S. F. van
Hasselt, deedle in de vergadering der Algemeane
Synodale commissie mede, dat hij wegens zijne
vergevorderde en verzwakte gezondheid zich ge
noopt zag het eervol ontslag uit zijn betrekking
legen den aanvang der Synode van 1881 aan te
vragen. De vergadering vernam met leedwezen dit
oeiicht van den verdienstelyken man, die ge-
durende een aantal jaron de kerk getrouw en
met ijver heeft gediend.
Men schrijft uit Akkrum aan de Zwol. Cour.
Het bericht van de Standaard, dat er in Fries
land jl. Mei een huwelijk zou zijn gesloten door
een onbevoegde en dat reeds door den minister
zou zijn geadviseerd om over te trouwen, geldt
de gemeente Utingeradeel, dorp Oldeboorn. De
burgemeester is de heer E Hailsma Mulier.
De zaak is ongeveer deze. Door de herbenoe
ming van den heer burgemeester, werd de aan
stelling van «ambtenaar van den burgerlijken
stand” vergelen (art. 149 gemeentewet,) Sedert
zijn niet één, maar zestien huwelijken gesloten,
die thans onecht beeten. Nu is er, tengevolge
dier achteloosheid, advies gevraagd, en het ant
woord luidde: overtrouwea.
Kleine oorzaken hebben vaak groote gevolgen.
Zoo ook hier. Eén dier paren is reeds in ’t bezit
van een kind dus dat is onecht geboren. De
man is reeds dood Ware hier kapitaal, wat
zou het einde zijn Men wil dat deze vrouw een
eisch van schadevergoeding tegen den burgemeester
zal instellen p. m f 5000
De overige vyftien paren, die het wél met
elkaar meenen, zuilen ongetwijfeld zich wel spoedig
bereid verklaren een wettig huwelijk van te gaan,
terwijl mochten er onder zijn welke nu reeds
«berouw” gevoelen zij zonder echtscheiding I
van elkander kunnen gaan 1
Zaterdag jl. werd in de Concertzaal alhier exa
men afgenomen voor drie Rijksbeursen, elk groot
1300, aan de Normaalscholen te Sneek en te
Heerenveen, Aan eerstgenoemde inrichting waren
twee, aan de laatste èêne vacature.
27 jongelieden, waaronder één meisje, hadden
zich ter mededinging aangemeld, ’t Examen werd
bijgewoond door den Dislricts-Schoolopziener den
heer W. B. Van der Veen te Joure en den Ar-
rondissements-schoolopziener, den heer N, L.
Wentholt te Weidum. ’t Werd afgenomeu door
de Directeuren der beide inrichtingen en het
ouderwijzend personeel van de school te Sneek.
t Examen duurde, met eene korte pauze, van 10
uur tot half vijf. Na afloop werd de nominatie
opgemaakt en daaruit bleek, da', de hoogste pun
ten waren behaald door Nelligje Borger van Slo
ten, Femme van der Werf te Bakhuizen en Pe-
trus Holkema te Broek. Deze zullen daarom aan
den Minister van Binned. Zaken ter benoeming
worden voorgedragen; de eerste twee voor de
school te Sneek, de laatste voor Heerenveen*
Voor eene vacante onderwijzers-betrekking
aan school no. 3 alhier, (Tusschenschool) hebben
zich niet minder dan 14 sollicitanten aangemeld.
De thans voltooide nieuwe Sijnagoge, zal,
naar wij vernemen, Vrijdag e.k. op plechtige
wjjze worden ingewijd.
8Eégaaasa
SHEERER COURAVE
M, - ‘-J
