Mi l IVS n 1DIWEWB11D THOR DE
No. 47
ZJE S-R N-n E R T I G 8 T EJAARGrAN
1881.
F.
TL
,oo
4
11 JÜÏVI.
I
v
I
lastingeu iii de. toekomst zooalsbijv/ de thana
met bezieling er bij voegt
0 u
lega
na 6!
zcn.
Alle brieven
in te zenden.
0,85.
weder
;ehad|
srland
staat
wor-
Smm
oelia
4 kik
38,
40,OC
en 2
omJ
OobI
ardtjl
a Ad
e, z
iijhul
ei Pj
ts. I
e val
ma
doru
West
n ma
Annl
i, vaJ
Fettj
va
:a. d
!oek«
2
44,0(1
34$
oerd
l) land
iaard.1
n f 11
f 7
100
)0 3
12
nvoea
D. I
ai. I
z. I
jer, I
Voo|
lukj
lij tak
oubi
■Jpoel
ineti
Nederland,
„Die kerkelijke drijvers, ’t zij Roomsch
of Protestant.” speculeeren, door het spooksel van nieuwe be-
„Zy zullen het niet hebbonroept de fiere
Deze COWMAT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
sten tijd een allerliefste getuigenis, waar
reeds zoolang heeft geplukhaard, dat er
geen enkel haartje van christelijke liefde
te vinden is op het vroeger zoo eerwaardig hoofd
dier matrone. Als men daarbij nog bedenkt: tot
welke „lieflijkheden” het zooal tusschen de beide
gi-oote kerkelijke partijen bij het verdeoleu van den
buit zou komen, de „alleraangenaamste” con-
versatie-toon tusschen de anti-revolutionaire en
katholieke organen geven daarvan reeds nu een
veolbeteekenend voorproefje dan kan men zich,
zoo bij benadering, eenig denkbeeld vormen van
het Eldorado, dat den vrijen noderlandschen
staatsburger zou wachten onder het supprimee-
rend gezag der kerk en hare trawanten. Wan
neer eenmaal de hoogste wensch der elericalen
vervuld werd en zij het staatsgezag in handen
kregen, dan zou men spoedig boven iedere
school, boven iedere gemeente en boven het
gehcele vaderland de geestelijke vlag zien waaien
het bestuur zou of door geestelijken óf door
geestehjk-gezindon gevoerd worden; met onze
maatschappelijke, politieke en godsdienstige vrij
heden zou hot weldra gedaan zijn, en verdraag
zaamheid 'en humaniteit zouden spoedig als bal
lingen bui Gen de grenzen van ons dierbaar va
derland worden gezet. Men zou wel blind moe
ten zijn voor de logica der feiten, als men, zoo.
als wij reeds zeiden: slechts lettende op ’t geen
men in don laatsten tijd in den boezem der
Ned. Herv. Kerk ziet gebeuren, nog wilde
ontkennen, dat het gezag, eenmaal in handen
gekomen van de kerkelijke drijvers, op elk ge
bied zijn verlammenden, verstijvende^ en vrij-
heiddoodenden invloed zou laten gelden.
Dat dreigend gevaar af te wenden, is de hei
lige ’plicht van ieder, die zijn vaderland lief
heeft Jlet is de plicht van ieder, die zijn
vrijheidlievende borst van heilige aandoening en
warmen gloed- voelt zwellen, als hij, zijne maat
schappelijke en politieke vrijheden vergelijkende
met die van de meeste volkeren en natiën rond
om hem zoo van harte instemt met het fierevan zal men o. a. weer met heel wat pathos
„Wij leven vrij, wij leven blij, op Neerlands
dierbren grond” en, daarbij denkende
aan de mogelijkheid eener kerkelijke supprima-
tie
ADVERTENTIÊN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7*4 Cents. Bij abonnement is de prijs be.
langrijk lager. A oerwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
zoon van het vrije noorden uit, die, de zege
ningen erkennende van onze vrijzinnige staats
instellingen en deze als eene onschatbare erfenis
aan het nageslacht willende achterlaten, oogen-
blikkelijk op zijn post staat, waar het er op aan
komt ze te verdedigen tegen de aanvallen der
elericalen. Geen kerkelijke supprematieDe
vrije kerk in den vrijen staatMaar geen kerkelijke
invloed op het staatsbestuur! roept hij uit.
De staat in het algemeen en het openbaar
onderwijs in het bijzonder onafhankelijk en
buiten eenigen invloed van de kerk, welke ook,
dit moet de leus zijn, waaronder do liberalen,
bij deze verkiezing, ter stembus optrekkendit
de kreet, waarmede zij de kreet beantwoorden,
die de elericalen zoo luidkeels aanheffenver
nietiging van het liberalisme d. w. z.de ten
troonbestijging van het clericalisme.
Moge ons dierbaar vaderland daarvoor bewaard
blijven
Het kan daarvoor bewaard blijven, als de
liberalen hun plicht doen, en, het govaar
niet te licht en hun vijand niet te gering ach
tende, aaneengesloten en eendrachtig rond
om hun vaandel geschaard, met kracht den
aanval afslaan, die Dinsdag e. k. op hun leger
kamp zal worden gedaan. Maar om dat te
kunnen doen, moeten allen in ’t geweer zijn, die
’t geweer kunnen dragenm. a. w. ieder
liberaal kiezer moet ter stembus komen en zich
niet door lauwheid of onverschilligheid de
gevaarlijkste bondgenooten der kerkelijke par
tijen laten weerhouden om zijn plicht te
doen. Ieder bedenke, dat het hier een strijd geldt
van beginselen, die zich hoofdzakelijk oplost in
deze enkele vraagwat wilt gijr e a c t i e of
vooruitgang?
Vooral de kiezers in ons hoofdkiesdistrict die
nen dit wei ernsvig ce oeaenken, alvorens hunne
stemmen uit te brengen ter rechter- of ter lin
kerzijde. Ieder toch bedenke dat, zoo ergens,
in ons district enkele stemmen den doorslag
kunnen geven en dus het wegblijven van do
stembus hier dubbel onverantwoordelijk is.
Dat de kerkelijke partijen het reeds sedert
lang op ons district hebben voorzien en daarin
de eerste bres hopen te schieten, teneinde daarna
verder te kunnen voortdringen in het Noorden,
het bolwerk van het liberalisme, is bekenddat
die aanval Dinsdag e. k. met alle man en macht
zal herhaald worden, is te verwachten, evenzeer
als dat de kreetweg met het liberalisme weer
op nieuw gesteund zal moeten worden door de
hier telkens dienstdoende bewering, dat de li.
beralen zoo erg duur zijn. Ten bewijze daar-
gaan
fulmineeren tegen ons kostbaar openbaar lager on
derwijs, maar men zal daarbij natuurlijk verzwij.
gen: wat dat onderwijs dan wel zou kosten, als het
geknipt naar de modellen en geschooid op de
Zij zullen het niet hebben ons vrije leesten der verschillende kerkelijke drijvers
volgens hunne eischen zou moeten gegeven worden/
Men zal weer op de kregeligheid van de beurs
VUinWflZIIVG.
Weer staan wij aan don vooravond van een
gewichtigen dag, die van grooten invloed kan
zijn op de toekomst van ons vaderland. Dins
dag den 14 Juni e. k. toch zullen da kiezers
weêr ter stembus opgaan om hunne afgevaardigden
"te verkiezen naar ’s lands vergaderzaal, tenge
volge dé periodieke aftreding van do helft der
Kamerleden.
Is die periodieke verkiezing op zich zelf-reeds
een hoogst belangrijke gebeurtenis in ons poli
tiek leven, zij krijgt con dubbel belangrijke be-
-teekenis, als men let op de omstandigheden
waaronder het gewichtig vorkiezingswerk thans
zal moeten plaats hebben.
Het laat zich aanzien, dat de kerkelijke par
tijen in dezen verkiezingsstrijd een grooto macht
zullen ontwikkelen. Reeds weken te voren toch
hebben de kerkelijk-politieke drijvers de grooto
trom geroerd, om hunne volgelingen op te roe
pen en voor te bereiden voor den grooten strijd
tegen het liberalisme. Boter georganiseerd en
gedrild dan ooit tevoren, en blindelings de con
signes volgende, die van uit het hoofdkwartier
worden gereven, treden de anti-revolutionairen
overal, waar zij kans van slagen meenen te
hebben met hun eigen candidaton bij de
stembus op en werden hunne antipoden op ker
kdijk gebied, de R. Catholioken, op hoogen toon
en op de meest cyniicho wijze, als ’tware ge
sommeerd om als hun slippodragers dienst te doen
tone nde aan de door bon aangewezen candida-
tou de zegepraal te helpen bezorgen. Deultra-
montaansche woordvoerders hebben zij ’t dan
eok niet zonder kwalijk verkropten wrevel en
spjjt nederig het hoofd gebogen voor do ag:-
tateurs van de „Dorische looro” en ook hunne
volgelingen gelast meê te draven iu ’t gareel van
dr. A. Kuyper c. s.in zooals deze zegt in
hun eigen belang
Onder den krijgskreetweg mat het libera
lisme! wordt alzoo door de vereenigde kerkelijke
partijen den strijd krachtig aangevang-en en een
Vernieuwden stormloop gewaagd op het liberale
kamp.
Het zou dwaas zijn en van een bedenkelijke
«truisvogel-politiek getuigen, als de liberalen van
hun kant blind waren voor het gevaar, dat hun
door dien vereenigden aanval bedreigt, en’t zou
daarbij van verregaande onvoorzichtigheid, ja
zelfs van schandelijke trouweloosheid getuigen,,
als allen, wien onze politieke en maatschappelij
ke vrjjheden lief en dierbaar zijn, zich thans
niet evenzeer vast aanéén gesloten rondom het
liberale vaandel schaarden om den reactionairen
panval krachtig af te slaan.
Onder welke bedriegelijke leuzen de elerica-
len hunne aanvallen tegen het moderne staats-
gebouw ook zoeken te bemantelen en achter
Iwelke schoonklinkende drogredenen zij hun haat
liegen de „liberalisten” ook trachten te verber-
Igen het eigenlijke doel, door hen beoogd
[komt toch telkens, als een ondeugend aapje, uit
Ide mouw van pij of toga kijken van de heersoh-
fuchtige clericale drijvers, die de goê-gemeente
ingetrokken rentewet enz. den kiezers voor oo-
oogen te houden, maar men zal daarbij ver
zwijgen: dat het juist het streven der liberalen
is, om, door billyker lastverdeeling, een einde
te maken aan bestaande privileges op het stuk van
belastingen, waardoor de druk daarvan voor ve
len belangrijk zou worden verligt, en vooral zal
men daarbij vergeten te zeggen, dat ’t juist de libe
rale mannen uit het noorden zijn, die voortdu
rend en on vermoeidbleven en blijven aandringen
op .eene kolossale bezuiniging, waardoor jaarlijks
millioenen zouden kunnen worden bespaard,
wij bedoelen eene kolossale bezuiniging op ons
weelderig oorlogsbudget, dat nagenoeg deel onzer
inkomsten absorbeert. In plaats van het libe
ralisme hare duurte te verwijten, zouden de ker
kelijke drijvers verstandiger doen in dat opzicht
het streven der liberalen wat meer te steunen
dat zou eene andere en meer beteekenende be
zuiniging voor ’s rijks schatkist kunnen worden,
dan eenige duizenden op het openbaar onderwijs
te willen besparenwelke besparing al dadelijk ten
schade zou komen van de intellectueele en moreele
ontwikkeling onzer natie.
Daarom, kiezers, past op uwe neuzen! als
men bij de aanstaande Verkiezing, hier op nieuw
op de kregeligheid uwer beurs willende spocu-
loeren, weer: achen weezal roepen over di j
dure liberalen, en bedenkt nog eenswie het
juist zijn, die op krachtige, bezuiniging aan
dringen, daar, waar werke'ijk te bezuinigen
valt, en die daarbij eene listverdceling in hot
leven willen roepen, die, billijk toegepast, geëven-
redigd behoort te zijn aan do draagkracht' dor
belasting-betalenden.
Als gij dat bedenkt, dan kan het o. i. niet
twijfelachtig wezen aan wien gij. bij de verkie
zing op Dinsdag k. uw stom -
kunt 2-ii niet mot handhaving van uw
beginsel, op nieuw uw vertrouwen te schenken aan
de beide aftredende leden in ons kiesdietrikt, de
hoeren WIJBENGA en IDZERDA, beide man
nen, die reeds sedert jaren Uwe belangen iu
’s lands vergaderzaal op zoo flinke wijze heb
ben behartigd; die steeds meè vooraan stonden
in de gelederen der mannen van den vooruit
gang en van wie wij kunnen vertrouwen, dat
zij ook verder pal zullen, staan op hun post en
naar hunne beste krachten werkzaam blijven iu
het belang van allen, in ’t belang van het ge-
heele Vaderland, wat ons toch boven alles gaat.
Dat belang zou zeker njet weinig geschaad wor-
deg, als wij den weg op moesten van reactie.
Moge alzoo, door eendrachtige samenwerking,
ook in ons kiesdistrict de geopende stembus op
Woensdag e. k. de krachtige getuigenis afleggen,
dat de beginselen van den vooruitgang ons hier
nog lief en dierbaar zijn. Laat het toch vooral
niet gezegd kunnen worden, dat Sneek, door de
lauwheid en onverschilligheid der liberale kie
zers, voor de liberale zaak verloren ging, maar
verzekert, door eene getrouwe opkomst ter stem
bus, de herkiezing van onze beide waardige af
gevaardigden, de heeren
fflr.S.TOBBNGA8Hilr.W.H.n]ZBRDA.
er voorspannen en haar opzweepen togen dien
verfoeilijken modernen tijdgeestdie vrijheid,
vooruitgang en humanisme predikt en huldigt
tevens.
Het staatsgezag moet on.lermfjnd, de
moot aan de Kerk ondergeschikt gemaakt
den, zietdaar het doelwit van hun streven,
en op de puinhoopèn van het moderne staats
gebouw hopen misschien mannen als Dr. Abra
ham Kuyper c. s. zeker ter eere van het
godsrijk! de tabernakelen hunner eigen heer
lijkheid te bouwen. Welk een rijk Van vrede
en liofdo dit zou worden, daarvan geeft ons de
geschiedenis der Ned. Herv. Kerk in den laat-
men
bijna
meer
«mwiiHiTmofflssmwsmii.
SEZSfil
j
4
OEEKER COURANT.
LM. I
Ju'i'J
6*4
4'J
3‘/i.
3‘4
;9‘4
1’4
'2’J
!°5'f
15 J
16
i5’/id
Q 3' I
■O
18’/. J
.05
b’
L I» (i