Mil 11' IIDHRTEÏTIE M)1111 DE
i
J
i HET 1MHH XUIk
No. 62
1882.
rC
82.
Z A T F, K D A G
>es.
ilSiiOMaiiiiillH
'er
at
had afgewend.”
lijk te slap en te verwijld.
I
m.
;en
e-
J 1
-A
Maandagochtend is de rammonitor „Haai in j land is het cijfer der plaatselijke begroetingen
de haven te Schiedam aangekomen, om de ma- j 1 n -
riniers van Nieuwediep, die van /laar met het
Uit Rotterdam wordt bericht
Naar men verzekert, hebben de duikers, die
het wrak van den monitor „Adder” hebben ge
vonden, den Minister aangeboden het wrak voor
f5000 op het strand te leveren, welk aanbod
niet is aangenomenevenmin dat van eene premie
van i 10 voor elk lijk, dat door hen uit het
Arak gehaald wordt.
Ook de te Londen gevestigde „Salvage Asso-
ciatiation” heeft aan den Minister van Marine
aangeboden, om te trachten het wrak van de
„Adder” te ligten.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden fl.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ol redactie betreffende, franco
in te zenden.
de haven te Schiedam aangekomen, om de
spoor te Schiedam aankamen, voor de oetenings-
tochteu aan boord te nemen. Van het over zee
zenden der monitors schijnt dus voorloopig afge
zien te worden.
In de jl. Dinsdag gehouden zitting der Prov.
Staten heeft de commissie voor het rapport van
G. S. nopens de adressen, waarbij verzocht werd
om het onderhoud van Frieslands zeeweringen
over te brengen bij de provincie, hare conclu
sie in zooverre gewijzigd, dat G. S. zullen uit-
genoodigd worden voorstellen te doen tegen den
Het hof té Den Haag heeft uitspraak gedaan
in zake den gewezen directeur van het huis van
arrest te Middelburg, P. A. Jansen. Hij werd
alle en ter zake der niet-vermelding in den door
hem overgelegden staat van de uitgaankas van
A. R. veroordeeld tot een half j aar eenzame op
sluiting en twee boeten van f 50. Van de ove
rige punten van aanklacht werd hij vrijgespro
ken. Door den verdediger van den veroordeelde
mr. Bik, werd onmiddellijk cassatie aangetee-
kend.
Het 4de congres van leeraars en bestuurders
van inrichtingen van blinden, dat te Frankfort
gehouden is, heeft de medaille van verdienste
toegekend aan den oud-zeeofficier, den heer L.
Schuyt Corver te Snoek, voor het uitvinden van
een schrijfmachine voor blind geworden personen,
waartoe hij zelf behoort, en die algemeen zeer
practisch bevonden werd en zeer de aandacht
trok. Aan de afdeeling Nederland werd de zorg
voor de uitreiking van deze onderscheiding op
gedragen in haar eerstvolgende vergadering.
Voor de treurige naapers van buitenlandsche
misbruiken, die hier ook het laffe en barbaar-
sche prijsschieten op duiven zouden willen in
voeren, kan het niet zonder belang zijn te ver
nemen, dat de heer George Anderson in het En-
gelsche Lagerhuis eene bilt heeft ingediend
strekkende om de wet tot het voorkomen van
dierenmishandeling in dien zin aan te vullen,
dat zij het aristocratische vermaak van pigeon
shooting evenmin meer toelaten zal als de meer
plebeïsche geneugten van cookfighting, ratting
enz.
De heer Anderson schreef aan de Daily News,
dat de duivenslachterij in den laatsten tijd niet
alleen ergerlijk is toegenomen, maar dat zij te
genwoordig gepaard gaat met beestigheden, over
welke een Zoeloe-kaffer zich schamen zou. Ton
einde te beletten, dat de vogels blijven zitten
wanneer ze uit de til gelaten zijn, steekt men
ze' vooraf en speld in het lijf. En om te ma
ken dat zij in eene bepaalde richting vliegen,
zoodat de meestal even onhandige als laffe schut
ters ze beter raken kunnen, rukt men hun een
oog uit, of steekt hun de kromgebogen boven
snep dwars door de ondersnep.
Het ontwerp van den heer Anderson heeft
alle kans van aangenomen te worden, zij het
dan met in den loop van deze zitting nogen
zoo mogen dus de N ederlandsche duivenschieters
zich haasten, willen zij met hunne nieuwigheid
al niet uit de mode raken. Men zou zoo mee
nen, er valt uit Engeland op het gebied van
sport nog wel iets kloekers, iets mannelijkere in
te voeren, dan de geganteerde gruwelen van de
pigeon trap. Maar juist voor dat andere zijn
onze liefhebbers van duivenslachten vermoede-
(A. Rott. Ct.)
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7 7a Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
om ’t volk over politieke vraagstukken in te
Laat de liberale partij
dubbelzinnige leuzen,
M -„af
schaffing der voogdij, die de censuskiezers over
de minder gegoeden oefenen”, en wat dies meer
zij, verleiden tegen hare beginselen, in het wilde
naar een vermeerdering van het aantal kiezers
-J grijpen, dan heeft zij daarmede haar dood-
■verstandelijken arbeid op zich neemt van ern
stig na te denken over de ware beteekenis van
haar beginsel en de gevolgtrekkingen ten aanzien
van het practisch regeeringsbeleid, welke uit dat
I beginsel voortvloeienwanneer zij voorts
I want die arbeid in de studeerkamer is niet ge-
noeg met vaste hand en zonder aanzien des per-
soons de vrijbuiters verbant, die zich in liberale
Uniform als anti-clericale of radicale partijgan
gers aanstellen, dan kan zij binnen enkele jaren
haar gedaald aanzien herwinnen. Eu alleen
daardoor zou zich voor Nederland het uitzicht
openen op geleidelijke ontwikkeling van het goe-
de wat Thorbecke tot stand bracht.
Wat de toekomst zal brengen, indien de libe-
rale partij den weg, die prof. Spruyt ten goeden
v,,eg acht te zijn, niet op wil, is natuurlijk niet
met zekerheid te zeggen. Maar waarschijnlijk
eerst een periode, waarin de antirevolutionaire
Partij, ’t zij alleen, ’t zij met de katholieke ver-
bonden, aan het bewind komt. En dan, als de
kerkelijke hoeren duidelijk getoond hebben, hoe
veel moeilijker het is te regeeren dan oppositie
te voeren, staat ons dergelijke heftige strijd om
het gezag tusschen de kerkelijken en de radica
len voor de deur, als thans reeds in Belgie en
Frankrijk heerscht, waar de burgeroorlog zich
pp den duur moeilijk kan laten wachten. Bij
zulk een toestand zou het kalme en eenigszins
nuchtere Hollandsche volk, dat zich niet zoo ge-
makkelijk als andere volken met fraaie woorden
laat paaien, denkelijk wel tot een soortgelijke
conclusie komen, als waartoe E. von Hartmann
dezer dagen voor zijn vaderland kwamhet drij
ven van al de partijen is hoogst verderfelijk voor
den staat; en dat hij nog niet wankelt op zijn
grondvesten is alleen daaraan te danken dat hij
gesteund wordt door den Keizer en Bismarck,
die buiten en boven de partijen staan, en meer
te zeggen hebben dan alle partijen te zamen.
Prof. Spruyt besluit met de volgende sombere
beschouwingen
„Vergeleken met de souvereiniteit van het on
verstand, waartoe het algemeen stemrecht ons
thans noodzakelijk leiden moet, en met de re-
geeringsloosheid, waai toe het gemakkelijk leiden
kan, is niet alleen het ernstige koningschap maar
zelfs het Caesarisme van een overweldiger een
gelukkige toestand. Het laat althans de moge
lijkheid open voor iets goeds; het ontslaat den
burger van staatkundige bemoeiingen, zoodat hij
zijn krachten onverdeeld aan iets anders wijden
kan. Waar daarentegen de partijen een strijd
om de macht voeren als in Frankrijk en Belgie,
daar bemoeit zich de politiek met alles, en ver
pest zij alle levenskringen met hare domme voor-
oordeeïen en blinde bekrompenheid. En de ver
standige lieden kunnen zich daar niet eens ge
heel en al aan de politiek onttrekken, zoo zij niet
willen dat het onverstand en de razernij der
volksleiders alle perken te buiten ga. Met zulk
een toestand vergeleken, is zelfs de regeering van
Napoleon III nog een zegen.
„Moge de liberale partij, nog bij tijds tot in
keer gekomen, ons bewaren voor dion eeuwig-
durenden kringloop tusschen regeeiingloosheid
en dwingelandij, waartoe de practische toepas
sing van de leer der volkssouvereiniteit leiden
moet! Wij genieten in Nederland nog altijd de
zegeningen van de grootst mogelijke vrijheid bij
vrij goed gevestigd gezag en streng gehandhaaf
de orde. Een verstandig regeeringsbeleid om
de bestrijders van onze staatsinstellingen zooveel
mogelijk te bekeeren, en vooral hare Laodiceesche
aanhangers in warme vrienden te veranderen.
Een krachtig, goed gewapend, goed aangevoerd
leger, om te voorkomen dat deze of gene bui-
teulandsche staatsman, wanneer de stand van het
diplomatieke schaakspel zulks voor hem wensche-
lijk maakt, door een militaire promenade een
eind maakt aan het vervelend schouwspel, dat
ons politiek geharrewar aan Europa zou aan
bieden, indien Europa er zich niet reeds lang
geleden al geeuwende van had afgewend.”
UIT DE PERS.
De vraag, welke houding de liberale partij in
den tegenwoordigen stand van zaken moet aan
nemen, heeft aan prof. Spruyt te Amsterdam
een uitvoerige beschouwing ontlokt, welke dezer
dagen in een reeks artikelen in de N. R. C.
werd opgenomen. De conclusie, waartoe hij komt
wordt aldus gesteld
„Wanneer het Nederlandsche volk duidelijk
gesteld wordt voor dit dilemma: of inkrimping
van het gebied der staatsbemoeiing en daardoor
de kans op verzoening met een deel der zooge
naamde kerkelijken, die in sommige opzichten
bij ons de echt liberale leer met moed, stand
vastigheid en groote geldelijke opofferingen ver
dedigen, óf uitbreiding van de grenzen der staats
macht naar het recept van Kappeyne wel te
verstaan Kappeyne, den redenaar van 24 Nov.
1874, want de minister Kappeyne heeft nooit
veel lust getoond de plannen van zijn hoogdra-
venden alter ego te verwezenlijken dan zal
de oovergroote meerderheid der liberalen zich
voor de eerstgenoemde politiek verklaren. Som
mige van de toongevende liberalen zullen moeten
erkennen, dat zij over de „schoolquaestie” even
beginseloos en onnadenkend gesproken hebben,
■als zij thans in zake de „kiesquaestie” doen.
Een kleine-schaar liberalen met min of meer
socialistische neigingen zal de tegengestelde keus
doen. Waar de heer Kappeyne blijven zal, kan
niemand vóórspellen. Hopen wij dat hij zich
wijde aan de advocatuur en aan de studie van het
Romeinsch recht.
„Be leuze, die de liberale partij naar mijn
bescheiden meeaing b j de eerstvolgende verkie
zingen stellen moet, is derhalvevolstrekte ver
werping van de leden der Kappeyniaansche frac
tie. Van eiken candidaat der liberalen moet
geëeht worden, dat hij vast o.ertuigd zij van
den schidelijken invloed van mr. Kappeyne als
politiek min en bepaaldelijk de door hem op
24 Nov. 1874 geformuleerde denkbeelden als
hoogst on rjzinnig verwerpe.”
Dat er veel kans bestaat de liberale partij
die onder Kappeyne met rassche schreden den
dwaalweg is opgegaan tot koeren te bewe
gen, wil prof. Spruyt niet beweren, maar dat
ontslaat iemand die verder meent te zien dm
hen tot wier roeping het nu bepaaldelijk behoort
I lichten, te waarschuwen.
I zich door onbepaalde en
I i
■vonnis geveld. Maar wanneer zij moedig den
t «.vu van
stig na te denken over de ware beteekenis van
Gelijk onlangs regds met een enkel woord is
gemeld, is in de jongste vergadering van de
V ereeuiging van burgemeesters en gemeente
secretarissen in Friesland uitgebracht een rap
port over den financieelen toestand van de ge
meenten in die provincie sedert 1881. Aan dat
belangrijke stuk zijn toegevoegd eenige tabellen,
waaraan wij het volgende ontleenen
1°. In nagenoeg alle gemeenten van Fries-
gedurende de laatste 30 jaren belangrijk geste
gen en over ’t algemeen meer dan verdubbeld,
terwijl de bevolking in dat tijdvak slechts inde
verhouding van 25 tot 33 toenam.
2°^ In verband met de stijgende opgaven is
het cijfer der plaatselijke belastingen in die
provincie van f 1,141,500 in 1849 tot ruim
f2,057,280 in 1880 gestegen.
3°. Terwijl het geheel vervallen middel der
plaatselijke accijnsen, waaruit in 1849 f630,000,
dus de grootste helft der inkomsten, werd ge
vonden, de bevolking met f 2.50 per hoofd be
lastte, zijn daarvoor hoofdelijke omslagen in de
plaats gekomen, met een gemiddelden druk van
f 4,40 per ingezeten (het laagst in Engwirden,
f 0,59, het hoogst in het Bildt, Dokkum, Fer-
werderadeel en Hemelumer Oldephaert en Noord-
wolde, f6, te Leeuwarden f5.25).
4°. De uitgaven voor het armwezen verdub
belden sedert 1880 in de gemeenten Achtkars-
pelen, Engwirden, Franeker en Oostdongeradeel,
vermeerderden in 25 gemeenten min of meer
belangrijk, verminderden in 10 gemeenten, en
bleven stationnair in 4 gemeenten, terwijl in 1
gemeente (Bolsward) in al die jaren niets voor
armwezen uit de gemeentekas werd betaald. De
afschaffing van het restitutiestelsel heeft, over
het geheel, in de steden gunstig gewerkt.
5°. De uitgaven voor het onderwijs nameu
toe2 maal in 9, 3 maal in 6, 6 maal in 4,
7 maal in 2, 8 maal in 3 gemeenten, 9 maal in
1, 10 maal in 1 en 12 maal in 1 gemeente.
Toonen nu deze cijfers de buitengewone toe
neming van de gemeentelasten in Friesland aan
en den zwaren druk, die daardoor op de inge
zetenen wordt gelegd, dit wordt nog duidelijker
uit eene vergelijking met andere provinciën,
welke op de medcdeeling dezer resultaten volgt.
Het rapport treedt tevens in een onderzoek
naar de oorzaken van dezen hoogst ongunstigen
toestand en in beschouwingen over de middelen
om daarin verbetering aan te brengen. Die
middelen zouden zijn
1°. Overneming van sommige uitgaven der
gemeenten ten laste van het Rijk. (Kosten van
den burgerlijken stand en van de politie).
2°. Verhooging der gemeente-opcenten op
de grondbelasting der ongebouwde eigendommen
van 10 tot 30.
3°. Verhooging van het rijkssubsidie in de
kosten van het lager onderwijs van 30 tot 50 pet.
4°. Toekenning aan de gemeenten van de ge-
heele opbrengst der personeele belasting.
5°. Heffing van tien opcenten op eene in te
voeren rijks inkomstenbelasting, met afschaffing
der gemeentelijke hoofdelijke omslagen.
6“. Overneming in onderhoud door de pro
vincie van de gemeentelijke kunstwegen.
Bij toepassing van de sub I0.—41. voorgedra
gen middelen zou het bedrag van den hoofde-
lijken omslag per hoofd worden verminderd o.a.
in het Bildt van f 6 tot f 4.50, Bolsward van
f 1.10 tot nihil, Dokkum van f 6 tot f 3.50, Fer-
werderadeel van f6 tot f3, Franeker van f3,40
tot fl, Harlingen van f4,30 tot f 1,70, Hinde-
loopen van f3.80 tot f2, Leeuwarden van f 5.25
tot f4.85, Sloten van f3.05 tot fl, Sneek van
f5.90 tot f3.30, Stavoren van f 1.47 tot nihil,
Workum van f5.25 tot f2.90, Ylst van f3.10
tot f0.80.
1
ta,
88 I ft E X E /I
I
I
in
