BIB III iMMEHU) M DE
«■munHiEBDraramisiB.
rm
L
No. 71.
1882.
Z E V E N-E N-E) ERTIGSTE J
A. R G- A. N G.
a
X
Jui-
>nd.
W O EN S A. G
6 S E I’ T E 3I B E K.
1
KENNISGEVING.
i-
i; 8 ,v l ,ii>.
a
Nog
ït
veroor-
een
voor
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
'e-
i',
P-
is
1»
it
is
De Staats-Crt. bevat de goedgekeurde statu
ten der vereenigingen van gemeenten van ge
doopte Christenen te Foxhol, gemeente Hooge-
zaud, en te Sneek. Hieruit blijkt o. a. dat de
„gedoopte Christenen” geen eed zweren,
eene bijdrage tot de eedsquaestie du».
De Kamer van Koophandel en Fabrieken te
Zutphen heeft van den Commissaris des Konings
in Gelderland eene missive, dd. 29 Aug., ont
vangen, waarin wordt meegedeeld, dat de Min.
van Bi nnenl. Zaken, in antwoord op een adres
der Kamer, heeft bericht, „dat het den Minister
„gebleken is dat de Engelsche regeering niet
„genegen is verandering te brengen in de bepa
lingen, waaraan onze vee-invoer in Engeland
„is onderworpen, zoolang niet een geheel jaar
„verloopen is, zonder dat een enkel geval van
„longziekte in het geheele rijk, met inbegrip van
„het spoelingsdistrict, zal zijn voorgekomen.”
Het Vad. doet terecht opmerken, dat de voor
waarde, die hier gesteld wordt, met een absolute
weigering gelijkstaat. Al is ook de longziekte
geheel geweken, er zal zich toch nog wel in een
geheel jaar een enkel sporadisch geval voordoen.
Van déze Engelsche regeering schijnt in dit op
zicht niets te verwachten.
Aan de belanghebbende ingezetenen wordt
j bekend gemaakt dat, van af den 4en tot en
met den 11 en September e. k., des voor middags
van 9 tot des namiddags 1 uur, ter Secretarie
der gemeente zal worden gevaceerd tot de af-
I gifte der patenten over 1882/83, tegen overgave
van het door den Ontvanger afgegeven regu,
en bovendien, voor zooveel de drankverkoopers
betreft, tegen vertoon der Kwitantie van betaalde
belastingen, zullende na dien tijd de onafgehaalde
patenten door den Deurwaarder deif belastingon,
tegen betaling van tien Cents, aan de huizen
der belanghebbenden worden bezorgd.
Sneek den 1 September 1882.
Burgemeester en Wethouders van Sneelc,
J. van DRIESSEN.
De Secretaris
J. W. BENNEWITZ.
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents»
voor eiken regel meer 7*/a Cents. Bij abonnement is de prijs be'
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
Het spoorwegongeluk bij Vogelenzang eischte
een tweede slachtoffer. De heer Saagsveld van
’sHage is eergisternacht overleden aan de gevol
gen van het breken zijner beenen bij de botsing
der treinen.
Door de rechtbank te Arnhem is, naar de A. C.
meldt, rechtsingang met bevel van gevangen
houding verleend tegen den persoon van Antoon
Vredegoor, als verdacht van den moord te heb
ben gepleegd op den veldwachter Kraaijenbrink
te Steenderen.
De militaire rechtspleging staat als gestreng
bekend, maar een zeer treffend voorbeeld van
die strengheid levert het volgend arrest, onlangs
door het hoog militair gerechtshof gewezen.
„A. J. Z., oud 23 jaren, geboren te Leiden,
stukrijder (vrijwilliger) 2e reg. veldartillerie, is
schuldig verklaard aan tweede desertie in tijd
van vrede, gevolgd door arrestatie. Tijdens het
ondergaan van de straf voor de eerste desertie,
overleed zijn vader. Ontslagen zijnde wilde hij
gaarne zijn familie bezoeken, doch geen verlof
kunnende bekomen, verliet hij de kazerne zon
der vergunning en begaf zich naar Amsterdam,
maar hij werd gearresteerd.. Hij werd
deeld tot een militaire gevangenisstraf van
jaar, met ontzegging van het recht, enz.,
den tijd van vijf jaren.”
Het Vad. bespreekt het belangrijke rapport,
dat het bestuur der Vereeniging van burgemees
ters en gemeentesecretarissen van Friesland in
het licht heeft gegeven over den fmancieelen
toestand der gemeenten in die provincie sedert
1851. Op den voorgrond wijst het blad op de
gebrekkige regeling der plaatselijke belastingen
in de gemeentewet, die te meer gevoeld wordt,
naarmate de uitgaven stijgen. En dat is in hooge
mate het geval. In Groningen en Leeuwarden
werden in 1851 directe belastingen geheven tot
een bedrag van f 11000 ’s jaars. Dat noemde
Thorbecke een
Behalve dat de uitgaven voor het armwezen
drukkend bleven, zijn die voor onderwijs en kunst
werken aanmerkelijk gestegen. Daarentegen steeg
de opbrengst der belastingen niet, vooral omdat
in Friesland de welvaart in de laatste 25 jaar
weinig is vooruitgegaan, tendeele ook omdat de
opdrijving der hoofdelijke omslagen, een gevolg
der beperkende bepalingen van de gemeentewet,
ten aanzien der plaatselijke belastingen vermo-
gendenen ook minder vermogenden, noopt om
van zwaarder belaste plaatsen naar minder zwaar
belaste te verhuizen. In een gemeente, waar
de hoofdelijke omslag f 60000 bedroeg, vertrok
iemand, die voor f 8000 daarin deelde. Zoo werkt
alles er toe mede, om in de meest gedrukte ge
meenten den last voortdurend zwaarder te ma
ken. Als middel ter verbetering beveelt het rap
port aan1. overneming van sommige uitgaven
der gemeenten ten laste van het rijk2. ver-
hooging der gemeente-opcenten op de grondbe
lasting, wat de ongebouwde eigendommen betreft.
3. toekenning van meerdere subsidie voor de kos
ten van het lager onderwijs4. toekenning van
de geheele opbrengst der personeele belasting
5. heffing van opcenten opeen in te voeren rij ks-
inkomstenbelestingen, en 6 overneming in onder
houd door de provincie van de gemeentelijke
kunstwegen. Niet al die middelen zijn voor da
delijke toepassing vatbaar, merkt het, Vad. op,
dat met het tweede echter zeer ingenomen is.
Maar de stellers hadden inzonderheid het oog op
Friesland. Waren er ook Hagenaars onder ge
weest, zij zouden gewezen hebben op de nood
zakelijkheid om een einde te maken aan het niet
te verdedigen kwaad, dat tal van vermogende
ingezetenen, die te ’s Hage de kostbaarste huizen
bezitten, door hun hoofdverblijf elders te vesti
gen, met de wet in de hand de gemeente-belas-
ting weten te ontduiken. Dit wordt echter ver
gemakkelijkt door kennis der plaatselijke toestan
den, waarvoor het besproken rapport bouwstoffen
levert, die het Vad. wenscht, dat ook door an
dere besturen verzameld zullen worden.
Bij beschikking der rechtbank te Amsterdam’
is aan den leverancier van Jannetje Struik, win
kelier C. M. Bos, zich noemende Bosch, winke
lier in goud- en zilverwerker, wonende te Am
sterdam in do Kalverstraat no. 155, verleend
provisioneele surséance van betaling, met benoe
ming van de heeren mr. Rud B. Benjamins,
advocaat en J. Spits, koopman, lid der firma
Wagenaar en Spits, beiden wonende te Amster
dam, tot bewindvoerders.
De Minister van Binnenl. Zaken heeft afwij
zend beschikt op het adres van den Raad der
gemeente Dokkum tot het oprichten van eene
hoogere burgerschool met Sjarigen cursus. Dat
adres was ondersteund door de gemeentebesturen
van Oost-Dongeradeel, West-Dongeradeel, Dan-
tumadeel en Kollumeriand. De. Raad heeft nu
besloten de bestaande school voor m. u. 1. o. voor
meisjes te combineeren met die voor jongens,
hoofd de heer Feenstra.
Door meer personeel aan deze school te ver
binden, hoopt men althans eenigszins in de be
hoeften van het onderwijs te voorzien.
Te Valthermond is een man, die hevig aan
den drank verslaafd was, door zijn vrouw van dat
kwaad genezen.
De vrouw, ’t leven met haar dronken man
moede, peinsde op een middel tot uitkomst en
’t duurde niet lang of haar besluit was geno
men.
Zij legde een groot vuur aan, hing er een ke
tel met water over, en toen dit goed kookte,
goot ze, onder den uitroep: „ik zal dij duvel
dat zoepen wel oflóren!” den geheelen inhoud
over de beenen van haren man uit.
L., die intusschen was ingedommeld, scheen
van dit bad niets te bemerken, maar sluimerde
rustig door. Doch duizend bommen en gra
naten 1 toen hij, eindelijk wakker geworden,
zijn roes een weinig had uitgeslapen
Ziedend van toorn over deze mishandeling,
sprong hij op om zich op zijn ega te wreken,
doch' de hevige pijn, die zijne brandwonden hem
Vrijdagmiddag werd te Arnhem aan het Vel-
perplein de gevelsteen ter eere van Cremer ont
huld, in het huis waar deze geboren is. De steen
bevat Cremers portret in dubbele grootte, staan
de in een nis, bekroond met eikenloofonder
het beeld leest men: Jacobus Jan Cremer, geb.
te Arnhem 1 Sept. 1827, overleden te ’s Hage
5 Juni 1880.” Dit schrift wordt door een beeld,
voorstellende het Volk, aan de rechterzijde van
Cremer, in half liggende houding, met den rech-
tervinger aangewezen, terwijl met dezelfde hand
de draperie wordt opgehouden. De linkerarm
heeft eene gelijke drapeering voor het portret
weggenomen, waardoor het gelaat zichtbaar blijft.
Aan de linkerzijde is het beeld „de Geschiede
nis” geplaatst, dat, over den schouder ziende, met
de linkerhand het boek houdt, waarin met de
rechterhand de aanteekeningen van geboorte en
overlijden worden opgeteekend.
In allen eenvoud, en alleen in tegenwoordig
heid van enkele daartoe uitgenoodigde familie
leden, werd Cremer’s huidelijk onthuld.
Bij de onthulling voerde de heer J, W. Staats
UIT DE PERS.
Het Vaderland bevatte dezer dagen een ge
heimzinnig bericht van een minister, die zich
zelf op min of meer onkiesche wijze bevoordeeld
had. Uit nadere mededeeling blijkt, dat de mi
nister van buitenlandsche zaken bedoeld is. Het
geval komt hierop neer: Op de begrooting voor
tractementen aan diplomatieke ambtenaren was
nog een zeker bedrag beschikbaar wegens va
caturen, etc. Dat geld kon of in de schatkist
worden gestort, öf worden gegeven aan hen, die
de vacante betrekkingen tijdelijk hadden waar- _v
genomen, of wel het kon over de verschillende veroorzaakten, dwong hem wel ’t bij dreigen te
titularissen worden verdeeld. Dit laatste is ge
schied en natuurlijk deelde ook de minister, die
vroeger gezant te Berlijn was, daarin.
Wellicht is in deze zaak een steeds geldende
regel gevolgd; in dit geval is er niets zonder
lings in. Wij vertrouwen echter, dat eerstdaags
wel eenige inlichtingen zullen worden verstrekt.
Het Dagblad geeft inmiddels de volgende ver
klaring
„Bij organiek besluit van 28 Aüg. 1881, ter
wijl do heer van Lijnden van Sandenburg Mi
nister van Buitenlandsche Zaken was, werd wij
ziging gebracht in de rangen en in de minima
en maxima der bezoldigingen enz. van het corps
diplomatique. Voorzoo ver hieruit verhooging
vftn bezoldiging voortvloeide, werd hieraan ech
ter niet terstond toepassing gegeven, omdat eerst
blijken moest of de begrootingspost daartoe al
dan niet ruimte lietmaar toen dit aan het eind
van het dienstjaar wel het geval bleek te zijn,
werd de zaak geregeld en ontvingen de diplo
matieke ambtenaren datgene, waarop zij krach
tens dat besluit aanspraak hadden. Onder de
zen behoorde ook de tegenwoordige Minister van
Buitenlandsche Zaken, krachtens zijn vroegere
qualiteit”.
Het Dagblad voegt er bij, dat „niet alleen
met de regeling niets ongewoons, niets onbehoor
lijks is geschied, maar dat de Minister wel dwaas
zou zijn geweest indien hij, wegens zijn latere
opklimming tot de ministerieele waardigheid,
afstand had gedaan van een deel der bezoldi
ging, welke hem in zijne vroegere functie, met
al de overigen die het genoten, volkomen recht
matig toekwam.”
f 11000 ’s jaars.
niet gering bedrag. In 1880
■werd in Leeuwarden reeds 1 */2 ton opgebracht
en in andere gemeenten is de heffing naar ver
houding nog hooger. Herziening, waardoor het
zich onttrekken aan lasten, terwijl men mede
geniet van de lusten, onmogelijk wordt gemaakt,
is onvermijdelijkmaar zij kan alleen aan de
verwachting beantwoorden, als de oorzaken van
den bestaanden onvoldoenden toestand zooveel
Juogehjk worden nagespoord. Uit dat oogpunt
vooral is het rapport van belang. Dat de toe
stand der financiën van vele gemeenten in Fries
land allertreurigst is, was bekend, maar over de
oorzaken van dat verschijnsel in het zoo wel
varend gewest en over de middelen van verbe
tering, heerscht onzekerheid. Reeds vóór de in
voering der gemeentewet waren de plaatselijke
belastingen in Friesland belangrijk hooger dan
elders, hoofdzakelijk door den druk der kosten
van het armwezen, dat in 184348 groote uit
breiding erlangde. lu 1850 werd er in Fries
land voor armenbedeeling uitgegeven f1419 per
duizend zielen, in Z.-Hoïland 1051, in Zeeland
f732, in Groningen f623, in N.-Holland f586,
in Utrecht f 321, in N.-Brabant f 286, in Over-
ijsel f 135, in Drenthe f 133, in Gelderland f 108
en in Limburg f28 per 1000 zielen. Van de
100 Friezen werden er gemiddeld 18 bedeeld.
Het ongunstigst was de verhouding in het Blldt,
Waar 31 pCt. van de bevolking bedeeld werd,
het gunstigst in Ooststellingwerf, waar de per
centage nog geen 5 pCt. bedroeg. Zoo was de
toestand in 1850, maar in 1860 en 1870 onder
gingen deze verhoudingscijfers slechts weinig
verandering. Als oorzaken noemt men, dat de
landbouw des zomers veel handen noodig heeft,
maar dat in den winter de arbeidende klasse
weinig middelen van bestaan heeft, en dat Fries
land een groote vlottende bevolking heeft van
schippers, polderwerkers enz., die weinig sparen
en des winters van de openbare liefdadigheid
leven.
laten. Op allerlei wijze aan zijne woede luchtge-
vende, zat hij daar geheel machteloos.
Vier a vijf weken heeft L. in dien toestand
doorgebracht, en dat hem die tijd, gedurende
welken hij zich van „zijn fleschje” moest spenen,
lang, zeer lang viel, is te denken
Doch, wonder, boven wonder het paar
denmiddel heeft geholpen
Lambert heeft, zoo zegt men, na zijne her
stelling nog geen droppel drank weer geproefd
en volgens zijn eigen woorden „wil hij ’t zoepen
voortaan laten, doch op zien vrouw wordt hie
nooit weer goud!”
sheerer roi kav
KJ
i-
i
i
i
■T
1“
o
