c
Xi FI n S IS IIHIlim IBDI ID TOOR DE
JBL o
No. 3.
ACH T-E N-D E R T I G- S T E .5
1883.
R G A N C.
Kiesrecht.
,r
IO .J A ALA K I.
De Minister van Waterstaat heeft beslist, dat
hare tra-
U I T
1882 lacht ook hem het denkbeeld, om een staatscom-
f
ill
3
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ot redactie betreffende, franco
in te zenden.
van noemt ae neer in. eten gewezen minister van
art. 18 1 koloniën, Van Goltstein, een weinig vertrouw-
De heer Noorman levert, onder het opschrift
„Nederlandsche spraakverwarring,” in het Janu-
ari-n immer van den Tijdspiegel een l
den jongsten parlementairen toestand
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7 */a Cents. Bij abonnement is de prijs be-
1 an gr ijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
De Voorzitter van den Gemeentenad van
•Sneek, noodigtter voldoening aan art. 7 der
wet tot regeling van het Kiesrecht enz van don
4 Juli 1850 (Staatsbl. no. 37), de inwoners ue-
zer gemeente uit, om, zoo zij elders in do Directe
belastingen zijn aangeslagen, daarvan vóór den
15en Februari ek., hetzij door de aanslugbiliet-
ten, hetzij door andere daartoe betrekaeljke be
scheiden te doen blijken.
Sneek den 9 Januari 1883.
Be Voorzitter voorneem!,,
J. van DRIESSEN.
ilet ontwerp tot herziening van de kiestabel
is thans gedrukt. Daarbij wordt de vermeer
dering van het ledental tot 92 voorgesteld, met
het oog op de toegenomen bevolking. Het stre
ven van den minister is naar evenredig gelijke
vertegenwoordiging van politieke meeningen der
kiezers. Zeer ernstig overwoog hij de verdee-
ling des rijks in weinige districten of de invoe
ring van het stelsel van Hare. Doch de proef
neming met dit nog nergens op groote schaal
ingevoerde stelsel achtte hij niet wenschelijk.
Waar geen stelsel van proportioneele vertegen
woordiging wordt aangenomen, is de verdeeling
in groote kiesdistricten niet aanbevelenswaardig.
Vandaar dat bij dit ontwerp aangenomen is het
stelsel van enkelvoudige districten, waardoor de
politieke kansberekening ónmogelijk wordt, en
de minderheid in meervoudige districten kans
heeft meerderheid te worden in enkelvoudige
districten en een onderling overleg der kiezers
gemakkelijker wordt. Aileen te Amsterdam,
Rotterdam, ’s Gravenhage en Utrecht zijn meer
voudige districten gebleven.
De nieuwe hoofdkiesdistricten worden voorge
stéld te Warffum, Vèeridam, Hoogeveen, Fra-
neker, Haskerland, (Joure), Opsterland (Beet-
sterzwaag), Tietjerksteradeel (Bergum) Kampen,
Enschedé, Ommen, Groenlo, Zevenaar, Harder
wijk, Apeldoorn, Eist, Zaltoommel, Doorn, Har-
melen, PurmerendDen Helder Zaandam
Heemstede, Warmond, Alphen, Schiedam, Rid
derkerk, Schoonhoven, IJzendijke, Kruiningen,
Roosendaal, Oosterhout, Helmond, Veghel, Oss,
Gulpen, Sittard en Venlo. Deze en de overige
bestaande districten zullen ieder 1 lid kiezen.
Amsterdam 8, Rotterdam 4, Den Haag 3 en
Utrecht 2.
JB ari-n immer van den Tijdspiegel een bijdrage tot
den jongsten parlementairen toestand van ons
vaderland, waarvan de Prov. Oo Ci t. het vol
gende resumeert.
Van een geschiedkundig standpunt uitgaande,
betoogt hij o. a dat de liberale meerderheid in
de 8tuten-Generaal, die, uit tal van minderheden
bestaat, de schuld draagt van het klearlooze,
uit zoo zeer in richting; van elkander verschil-)
lende deeien samengestelde, kabinet.
De hngdurige minisferieele crisis van 1
kwam z. i. slechts voort uit de onmacht der
hburale partij om zelf de teugels van het bewind
in handen te nemen, want het aanbod van den
heer Tak, om onder de gestelde voorwaarde van
eogenblikkeiij.ee grondwetsherziening, een minis
terie samen te stellen, noemt de schrijver een
stout stuk, waarbij de vraag onopgelost blijft,
hoe de neer Tak ambtgeuooten zou hebben ge
vonden, die met hem en zijn program in zee
zouden hebben durven steken.
Het tegenwoordig kabinet besprekende, zegt
de heer N. dat het een zonderling ministerie is.
De premier noemt hij een man vau zeldzumen
tact, meester in de politieke schermkunst, in veie
vakken als te huis, doch noch grondig geleer
de, noch man uit een stuk.
In den heer Modderman ziet de heer N. een
man, bij wieu het gevoel sterk spreekt, soms
zoo sterk, dat het over zijn rechtsbegrip triom-
pheert.
Van deu heer Pijnacker Hordijk wordt
De Amsterdamsche kiesvereeniging „Burger
plicht” hield in de vorige week een vergadering
tot bespreking van de belangrijke vraag, of bij
een eventueele grondwetsherziening art 194,
het bekend onderwijsartikel, behoort te worden
prijsgegeven.- Mr. J. A. Levy- trad als inleider
op en hield een uitvoerige rede tot betoog der
wenschelijkheid, om de openbare school in de
grondwet te behouden. Hij handhaafde het
recht en den plicht van den Staat, om in de
openbare, d- i. voor ieder toegankelijke school
aan allen de gelegenheid te openen tot het
verkrijgen van onmisbare kundigheden. De
Staat heeft bovendien in de school een middel
noodig tegen machtmisbruik van de Kerk. Tegen
dat misbruik is art. 194 gerichthet procla
meert de roeping en de taak van den modernen
rechtstaat, dat ieders godsdienstige begrippen
moeten worden geëerbiedigd. De spr. ontwik
kelde de nationale beteekenis en de zedelijke
strekking van de volksschool, die alleen leer
stellige begrippen van de school naar de kerk
verwijst. XV aar de Kerk verdeelt, moet de
Staat trachten te vereenigen. En eischt men,
dat de Staat dit streven uit zijn grondwet schrap-
pe, dan antwoordde mr. Levy tot geen prijs.
Door de hh. Hoetink, Hartogh en prof, de
Hartog werden bezwaren tagen het betoog van
den inleider ingebracht; men behoorde h. i.
zooveel vertrouwen in het liberale beginsel te
DE PERS.
I De Minister van Koloniën heeft op het rap
port aangaande de Billiton-quaestie geantwoord.
Hij betoogt, dat verlenging der concessie gebo
den werd door de goede trouw, daar de twee
voorwaarden zijn vervuld, waarvan die verlenging
afhing, nl. de wijziging der mijnverordening,
waarbij een langer maximumtermijn is aangeno
men, en tienjarige ervaring over de werking van
twee artikelen. Niet-verlenging zou ook tot roof
bouw voeren.
Een financieel offer heeft de Staat niet ge
bracht, daar in 1881 de totale tin voor raad een
derde a een vierde werd gerekend van de door
de commissie opgegevene en waarop zij baseert
haar beschuldiging, dat 70 millióen. cadeau is
geschonken. Door de aangebrachte wijzigingen
is het landsbelang niet verzaakt, grooter aandeel
kon de staat niet bedingen. Op dit Suppletoir
contract zijn bepalingen voor riieuive concession
niet toepasselijk. Erkennende, dat het contract
niet had behooren gesloten te zijn zonder mach
tiging des Konings of voorbehoud van diens
goedkeuring, betoogt de Minister, dat eene latere
goedkeuring hetzelfde effect heeft veroorzaakt en
het contract heeft gewettigd. Eindelijk wijst hij
er op, dat door aanneming der conclusie de Ka
mer niet op Staatsrechtelijk gebied zou blijven,
maar in botsing zou komen met den burgerlijken
rechter.
de quitantiën, afgegeven voor aangeboden tele
grammen, die meer dan f 10 kosten, aan het
zegelrecht onderworpen zijn ten laste van de
afzenders.
Omtrent de millioenen-jnffrouw en hare tra
wanten wordt thans weer uit Rotterdam het
volgende medegedeeld
VanZutphen, bij wieu zij in den laatsten tijd
inwoonde en bij wien ook de brillanten uit de
bottines gevonden werden, moet ook al een oude
kennis niet alleen van Jannetje Struik, maar
tevens van de justitie zijn. Toen Jannetje Struik
nog een boerinnetje was zegt men was
v. Zutphen veldwachter te Vuren en werd voor
een paar jaar in het tuchthuis gezet, omdat hij
goederen van besmettelijke zieken, die hem waren
toevertrouwd, ten eigen bate had aangewend.
Consenheini; de Amsterdamsche gearresteerde,
heeft, zooals men weet, voor eenige dagen ge
tracht zich van het leven te berooven. Thans
is hem het recht van op de pistole te zitten ont
nomen en is hij in een gemeenschappelijk ver
trek geplaatst.
Ook de millioonen-juffrouw zelve, die tot voor
14 dagen op de pistole zat, deelt sedert den kost
met de gevangenen, want sedert schijnt haar
geld op te zijn geraakt.
Behalve Jannetje Struik en Consenheim zit
thans nog in het huis van arrest zekere Jools,
terwijl de andere gearresteerden allen in de cel-
gevangenis bewaard worden.
In zake de millioenen-jnffrouw kan nog ge
meld worden, dat zij tijdens haar verblijf te
Haarlem van iemand in drie gedeelten een som
van vier-en-twintig duizend gulden heeft weten
ter leen te verkrijgen. De leener gaf het geld,
zonder eenigen waarborg, op een gewone qui-
tautie, waarin alleen stond vermeld, dat bij de
ontvangst der erfenis f 100,000 zou worden
teruggegeven. Om geld te krijgen had hij zijn
vaste goederen met hypotheek moeten bezwaren.
De accijns op het gedistilleerd heeft in het
vorige jaar f 602,863 minder opgebracht dan
in 1881. Het gebruik blijkt alzoo met 1,057,654
liter te zijn afgenomen.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen door deze onder de
aandacht van degenen, die gedurende dit jaar
iets voor de gemeente hebben verricht of aan
haar geleverd, dat hunne pretentien, zoo spoe-
dig mogelijk na 1 Januari 1883 ter Secretarie
moeten worden ingeleverd.
Sneek, 23 December 1882.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. van DRIESSEN Burgem.
J. W. BENNEWITZ, Secr.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
Sneek, herinneren, naar aanleiding van
den ingezetenen
dat steeds aan degenen, die zich daarvoor aan
melden ter Secretarie der gemeente, gelegenheid
wordt gegeven tot Kostelooze inenting en Her-
inenting.
Sneek den 9 Januari 1883.
Burgemeester en Weth'u iers voornoemd
J. van DRIESSEN, Burgeme ster.
J. W. BENNEWITZ, S cretaris.
zegd: hij is er een die weet en durft wat hij
wil, doch hij is erg onervaren op parlementair
gebied, waardoor hij, ongevraagd en ontijd g, j
soms te veel zegt. De min. denkt over de ver
houding van den staat tot het lager onderwijs
anders dan andere liberalen. Hij zou den toe-
j stand als een ideaal beschouwen, waarin de open
bare scholen zullen hebben plaatsgemaakt voor
het bijzonder onderwijs.
De overige ministers zijn volgens den schrij
ver dii minores; zijn wel bekwame vakmannen,
doch zij geven geen eigenlijke beteekenis aan
het ministerie.
De bekende Billiton-quaestie aanroerende,
noemt de heer N. den gewezen minister van
der wet van 4 December 1872 (Staatsbl. no. 134), I baar figuur, wiens houding in bovengenoemde
quaestie van een ditmaal niet volkomen gelukt
overleg getuigt. Het verwondert hem, dat die
minister zoolang in dezen rainisterkring kon blij
ven vertoevenz. i. hoort hij daarin niet te huis,
want „wat men op de heeren ministers moge
aanmerken, dat zij hun positie misbruiken zou
den voor hun eigen persoonlijke belangen, daar
van zal niemand hen verdenken.”
Moge de heer De Brauw, tegenwoordig mi
nister van koloniën, over de Biïliton-zaak strui
kelen en, na aanneming der motie van de com
missie tot onderzoek uit de Tweede Kamer om
trent deze zaak, welke motie eene ook voor den
gouverneur-generaal F. ’s Jabob vijandige strek
king heeft, vallen, dan zal dezen conservatieven
minister wel gebrek aan doorzicht, maar geen
bewuste oneerlijkheid worden nagegeven.
Van den heer Kappeyne, noch van diens ad
judant zoo noemt hij den heer Tak blijkt
de schrijver een groot vriend te zijn. Immers,
den eerstgenoemde, wien hij het talent om iets
beters dan het cacographische ontwerp op het
lager onderwijs te leveren niet ontzegt, voegt
hij toe: „men behoort te weten, dat een beu
zelachtige behandeling van staatszaken erger is
dan onkunde. Gebrek aan kennis kan worden
verholpen, maar gebrek aan karakter niet”
terwijl van den „adjudant” wordt gezegd „po
litieke moraliteit,” „het waarachtig belang des
lands” klinken zeer vreemd in den mond van
iemand als de heer Tak. Wees wat gij zijt, heer
Tak, roept hij dezen toe, maar maskers af.
In een verder gedeelte van dit stuk geeft de
schrijver zijn vrees te kennen, dat een wijziging
der kieswet schipbreuk zal lijden immers, zegt
hij, geen landsbelang is voor onze volksverte
genwoordigers zoo hoog en heilig als hun eigen
zetel in de Kamermen weet wat men heeft,
.maar, niet wat men na wijziging te wachten zal
hebben. Is grondwetsherziening noodig, dan
missie in te stellen, toe.
Ten slotte geeft hij nog in enkele woorden
zijn afkeuring te kennen over de weinig waar
dige wijze waarop de volksvertegenwoordigers
in den jongsten tijd hun aanvallen inkleeden en
betreurt het gemis eener conservatieve partij,
die soms als steunpilaar der regeering goede
diensten bewijst, doch bij ons, getuige den ver
koop der Amsterdamsche Courant, heeft opge
houden te bestaan. Hij verheugt er zich echter
over, dat het iuzicht in den ongezondea politie
ken toestand van ons vaderland meer algemeen
is geworden en eindigt zijn opstel met de vol
gende weinig optimistische woorden„Ik zie
den tijd komen, dat men van de opgeschroefde
beweging op het Binnenhof nog minder notitie
zal nemen en de slotsom van de meerderheid
buiten de kamer zal zijn ik heb wel wat an
ders en wat beters te doen, dan mijn tijd te
verbeuzelen met te kijken naar den politieken
windmolen.”
I i
1
\ll
I
if i
MEEKER COIJ&O
if
ohhi ill ini mDMissnm sitt
5
rJHMIWSLI
B I ME NLA 5’0
P
ii
j
ge
Volgens de nieuwe kiestabel zullen bestaan: het hoofdkiesdis
trict Leeuwarden uitLeeuwarden, Leeuwarderadeel en Baarde*
radeel. Hooidkiesdistrict Franekcr uitFranekcr, Bairadee.1, Me-
naldumadeelHarlingen, Franekeradcel en Henuaarderadeel.
Hooidkiesdistrict Sneek uit: Sneek. Wonseradeel, Bolsward, liau-
werderliem, .Wymbmseradeel en IJlst. Hooidkiesdistrict Has
kerland (Joure) uit: Haskerland, Utingeradee], -Engwirden, Do-
niawerstal, Workum, Hindeloopen, Hemelumer Oldepliaert, Slo
ten, Stavoren, Gaasterland en Lemsterland. Hoofdkiesdistrict Op-
sterland (Beetsterzwaag) uit: Opsterland, Smallingerlund, Oost-
stellingwerf en Schoterland. Hoofdkiesdistrict Dokkum uitBok-
kum, Schiermonnikoog, Ameland, Westdongeradeel, Oostdonge-
radeel, Ferwferderadeel en ’t Bildt. Hoofdkiesdistrict Tietjerkste
radeel (Bergum) uit: Tietjerksteradeel, Dantumadeel, Kollumer-
land, Achtkarspelen eu Idaarderadeel.
j
I
■s
