■S’ EK MHEKMO WR DI
CEffiEffliimilSflIMSSKSTSKM.
1883.
No. 36.
N
A C H T-E N-D E RT I G ST E
Ji
dering
en
iftfl
IT
31' JE I.
ZATERDAG
jer
tje
>k-
i,
PERS.
U I T DE
)0
Roemt het
hl.
I er
>us
>f-
lo.
m-
id-
35
>ol
en
3e
JO
er
n
j
I
J
13
zv.
110-
ni-
dv.
an
na,
I
2e
DO
0
i
e-
■1-
)e
er
el
it-
e-
2e
0.
o,
1:
n-
3tt
-en ZATERDAGS.
3 maanden ƒ1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS
Abonnementsprijs voor l-
ADVERTENTIÊN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7''2 Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij don
Uitgever.
bekendmaking.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen ter kennis van belang
hebbenden, dat de afschriften der vergunning
■tot verkoop van sterken drank in het klem, dienst
1883,84, aan don Gemeente-Ontvanger zijn toe
gezonden en aldaar tegen betaling van het ver
schuldigde recht verkrijgbaar zijn.
Sneek den 4 Mei 1883.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. van DRIESSEN, Burgemeester.
J. W. BENNEWITZ, Secretaris.
ton-quaestie denkt, gelooft het Vad, afgaande
op de „aandoénlijks” overeenstemming tusschen
den lieer W. en het Dagblad, te kunnen ver
onderstellen, dat hij ook op dit punt de meening
van hét Dagblad deelt. De vraag is, of de hr.
Van Bloemen Waanders, thans geroepen om de
koloniale politiek naar zijn beste weten te voe
ren, de denkbeelden in praktijk wil brengen die
hij in de laatste jaren ongeroepen verdedigde,
en, óf hij de door hem geuite waarschuwingen
en protesten nu, tot heil der koloniën, in regee-
ringsmaatregeien en wetsvoorstellen zal omwer
ken. Ofschoon zijn ministerieel program nog
onbekend is, meent het Vad. dat men, op grond
i van zijn reactionaire geschriften, niet heel ge-
rust kan zijn.
Roemt het eenige blad dat met het nieuwe tevens kan uitkomen,
f 18'395,— is kabinet ingenomen is, nl. het Dbl., vooral de vrienden en waai et
administratieve- en zuinigheidsdeugden van dit
nieuwe hoofd van koloniën, het Vad. daarente
gen meent dat men zich daar niet te veel van
moet voorstellen en herinnert aan het eind van
zijn vorigen loopbaan, toen hij, als directeur van
binnenlandsch bestuur in Indie, met do bekende
„Oost Indische maatschappij van administratie
en lijfrente”, kort vóór zijn vertrek naar Neder
land, een contract sloot, waarbij de vroeger aan
gegane overeenkomst tusschen die maatschappij
en het Indisch gouvernement betreffende do,ex
ploitatie der gouvernementsondernemingen Tji-
mal en Bandjardawa verlengd werd, terwijl do
maatschappij het aan de regiering toekomend
bedrag van pl. m. f400,000, over de laatste ja
ren der afgeloopen overeenkomst nog niet be
taald bad.
De maatschappij ging kort daarna failliet en
het Indisch gouvernement kon de mandaten van
storting in ’s lands kas, die niet geïnd waren
toen het nog tijd'was, als verliesposten boeken.
Een ontevredenheidsbetuiging van den gouver-
neur-generaal Mjer bereikte den afgetreden di
recteur tijdens zijn verlof in ’t moederland eu
werd indirect de aanleiding tot zijn afscheid van
’s gouvernements dienst.
Het Vad. zegt ten slotte niets liever te wen-
schen, dan het streven op elk gebied naar een
zuiniger beheer, doch kan daaraan, met het oog
op hetgeen van de leden van het ministerie be
kend is, niet gelooven voor zij het ziet.
De Standaard hoopt, dat do aanstaande korte
samenkomst van kamer en kabinet meer moge
opleveren dan een treurzang van Van Rees en
een klaagzang van Gleichman, besloten met een
hoog triomflied van Heemskerk.
Haars inziens moet de Kamer van deze korte
zitting partij trekken om- do kiezers over kamer
en kabinet in te lichten, want, al is het kiezers
volk niet in bloeienden welstand, evenmin als
Kamer of kabinet, er schuilen onder dit kiezers
volk nog gezonde elementen en althans een al-
gemeene verkiezing mag h. i. niet voorbijgaan,
- i aan den misstand
een einde te “maken on gezonde oplossing van
den toestand voor te bereiden. De Kamer moet
dan ook, zoo vervolgt het blad, licht ontsteken
over de neigingen en sympathien van haar le
den; licht over de denkbeelden, die Heemskerk’s
kabinet ditmaal patrouiseeren wil en ook licht
over de wijze, waarop zij de Kamer dit
kabinet denkt te bejegenen.
Het voorstel-Vermeulen, om nogmaals een
band meer van om de schoolwetduigen af te
slaan de motie-Schaepmari, waarin het begin
sel van bezuiniging is gekoppeld aan het_ anti
revolutionaire beginsel om de staatsbemoeiing te
beperken de motie-Donuer, rakende grondwets
herziening, liggen gereed en zijn, naar de Stand
aard meent, tot het bovenstaande doel geschikt.
Het is haar trouwens om ’teven of men deze
motien neemt of door anderen vervangt, mits de
nieuwe in geen enkel opzicht minder principieel
worden gesteld.
Want nu er over de electorale quaestie reeds
een motie is aangenomen, moet hier h. i. een
advies over onderwijs, bezuiniging, staatsbemoei
ing en grondwetsherziening naast komen lig
gen, opdat het volk wete waaraan het zich te
houden heeft en de voorjaarszitting niet „in het
ellendig en vileinig sollen en seuren met vieze-
vazen, waar geen pit in zit”, verspild worde.
Bovendien rust h. i. op de Kamer de ver
plichting om ook de positie van het kabinet zoo
scherp mogelijk af te bakenen en ook hiervoor
is, meent zij, concrete behandeling van princi-
pieele motion het meest geschikt, waarbij dan
waar dit ministerie zijn
het zijn tegenstanders vindt,
VERGADERING
van den Gemeenteraad van Sneek,
op Zaterdag 5 Mei 1883, ’s namiddags 6 uur.
Punten van behandeling:
1. Resumtie der Notulen.
2. Mededeeling van ingekomen stukken, enz.
3. Benoeming van een vader en moeder in
het Old Burger Weeshuis.
4. Voorstel tot het verleenen van eervol ont
slag aan M. J. H. Stuvel, als onderwijzeres aan
school no. 4.
5. Behandeling van een adres van P. Wie-
linga.
6. Alsvorcn, van een adres van M. Joustra Iz.
7. Vaststelling eener verordening op de hef
fing en invordering van schoolgeld.
8. Voorstel tot het verleenen eener subsidie
aan een op te richten cursus, ter opleiding tot
hoofdonderwijzers en onderwijzeressen.
Het Vad. betoogt, dat de naam van den g.
minister van koloniën, bij het bekend zonder ernstige poging om
worden van het nieuwe kabinet, wellicht de r"a'
meeste verwondering heeft gewekt. Immers ae
heer Van Bloemen Waanders beeft steeds getoond
de koloniale reactie in persoon te zijn; hij keur
de de motie dér Tweede Kamernaar aanleiding
der conversie circulaire Van Golstein. af, hij
protesteerde tegen de afschaffing der pantjes-
diensten, en deed zich in zijn strijd tegen den
heer Van Gennep, lid van de Tweede Kamer,
tegen den heer Muller, lid van de Eerste Ka
mer, tegen den heer Van den Berg, voorzitter
der Java Bank, als voorstander van terugkeer
tot de afgeschafte differeutieele rechten kennen;
kortofn, bij trad altijd op als kampioen voor het
oudejiiégime der koloniale politiek.
Olichoon het niet uit geteekende artikelen
bleek hoe of de heer Waanders over de Billi-
B E K E N D M A K I N G. i
„Verlmiziiu»;. - Woonpl'aalsveran- 3
De BURGEMEESTER, Hoofd van Politie
■der gemeente Sneek, herinnert don ingezetenen
vooral met het oog op den aanstaanden vet -
huistijd, aan de volgende artikelen der Algemee-
gemeene Politie-verordening dezer gemeente
„Art. 3. Ieder eigenaar, vruchtgebruiker, be
heerder of bewoner van een gebouw, is verplicht
te zorgen, dat het wjjkcijfer en nummer, zoo
mede het kadastrale nummer en de Sectie, steeds
duidelijk zichtbaar zijn.”
„Art. 4. Ieder, die eene nieuwe woning of
een gebouw sticht, is gehouden binnen 14 da
gen, nadat het pand in gebruik is gesteld, tor
Secretarie aanvraag te doen, naar het op het
pand te stellen wijkcijfer en nummer, zoomede
naar het kadastrale nummer en de sectio, welk
een eu ander binnen eene maand na den dag
der opgave aan den hoofdingang moet worden
geplaatst, overeenkomstig art 2.”
Van de Woonplaalsverandering.
„Art 5. Ieder hoofd van een gezin of alléén
w-.mend persoon, die van woonplaats verandert,
is verplicht hiervan binnen ééne maand ter Se
cretarie aangifte te doen en op aanvrage van
de politie alle hieromtrent verlangde inlichtingen
te geven.”
Art. 6. Het hoofd van een gezin is verplicht,
ter Secretarie aangifte te doen van alle veran
deringen daarin voorkomende, ook betrekkelijk
het dienstpersoneel.
Wordende alzoo ieder ingezetene hierop attent
gemaakt, daar tegen de overtreders dezer arti
kelen onmiddellijk proces-verbaal zal worden
■opgemaakt.
Sneek, 4 Mei, 1883.
De Buegemeester.) Eoofd van Politie voornoemd,
J. van DRIESSEN.
UIT HET GEMEENTE-VERSLAG.
9
I
4*
rotKESEBEssawra
mmur
g‘
■d
le-
it).
50-
ilia
en
fce,
ns.
nja
iga
zv.
te
111
;5
i
4
f 16563.77,benoodigd geweest om m den dienst te voorzien,
zoodat dé rekening sluit met een voordeelig slot va n 11831,22)2,
zijnde f 1379.-10meer dan het vorige jaar. Dit belangrijk cij
fer is hoofdzakelijk veroorzaakt door mindere uitgaven voor
den dienst van het armenhuis, geneesmiddelen, brandstof en
roixtrebrood
De gezondheidstoesjand was het geheele jaar bijzonder gun
stig: voor 1267 recepten was dan ookslechts f681.6» noouig,zijn
de f214.53.1* minder dan het vorig jaar toen 1702 recepten wer-
deOnIfeeb?o’k«ie werden in 1882 ondersteund 171 grootomen
kleinere huisgezinnen en 23 eenloopeude personen eu kiudere
behalve geneeskundige hulp en tijdelijke onderstand aan zieken,
alsmede verblijf- en reiskosten aan dóórtrekkende gezinnen en
P Voo’/rêkenitig. van het Old Bürger Weeshuis werden verpleegd
108 weezen; liet totaal der uitgaven bedroeg f 103830.16; dati.ei
ontvangsten f 116777.1314. De uitgaven van het Stadswerkhins
bedroegen f 501',9,11)*, de ontvangsten f 4429,43)*.
Onder de instellingen ter voorkoming van armoede worden
in het verslag genoemd en eeuige nadere bijzonderheden mee
gedeeld over .de Bank, van leening, de Jiulpbauk, Spaarbank, zie
kenfonds, en de Vereeniging Hulp in Nood.
De algemeene toestand van Landbouw en veeteelt wasoeduren
de 1882 veel gunstiger dan in het vorige jaar. Do huurprijzen
der landerijen waren iets hooger.
De binnen deze gemeente gelegen landerijen werden alle als
weide of hooiland gebruikt.
Zij wierpen een meer dan voldoenden oogst af, die uo0 groo
ter zou geweest zijn, ware het niet dat tengevolge het natte we
der veel van den hooioogst verloren ging. De opbrengst van
het hooi was gemiddeld 4000 kilogram per hectare.
Het gemaak van boter en kaas was goed.
De wei- en hooilanden hebben samen eene oppervlakte van
C" De gezondheidstoestand van het vee kon over het algemeen
zeer goed worden genoemd, de sterfte onder schapen was celi-
ter ntg al aanzienlijk. De jaarlijks terugkeerende galziekte en
rotkreupel waren hiervan grootendeels de oorzaak, ook het voort
durend natte weder droeg daaraan toe.
In December 1882 werden in deze gemeente geteld 69 paarden,
9 springstieren, 682 runderen en 93 kalveren eu pinken, 14J
schapen. 18 bokken en geiten 5 varkens.
De aanfok van paarden heeft hier met plaats, en die van val
kens was niet van beteekenis; die. van runderen als gewoonlijk;
die van schapen was stationnajr. onnnwr.or.
Volgens ruwe begroeting waren ui deze gemeente -060 hoen
ders, 18 eendén, en 149 duiven. „„„om-cn
2IDeabeide'jrmriyksc'liè kalvermarkten telden een aanvoercijier
van 310 en 46 stuks.
De wolmarkten werden niet meer gehouden.
Behalve dat het aantal diensten met stoombooten zich meer
en meer uitbreidt, wat handel en onderling verkoel goed te
stade komt, kwam ook in de middelen van vervoer te Ui.dv
eene grooto verbetering door do opening van de stoonitram-dimist
“X hier en Hartogen, van welke dienst veel gebruik wordt
gemaakt.
SNEUEER COURANT
1 5J
Aan het Verslag van den toestand der gemeente Sneek over het
laar 1882, ontleencn wij het volgende:
De bevolking bestond op 31 Dec. 1882 uit 5267 mannen eno882
vrouwen, samen 11149, tegen 10'816 in 1881.
Geboren werden (met inbegrip der levenloes aangegevenen)
220 m. en 1S7 vr., samen 417, terwijl overleden zijn 102 m. en
112 vr., samen 214. Het getal huwelijken was 6».
Het getal kiezers bedroeg: voor leden van de Tweede Kamer
343 voor de Provinciale Staten 341 en voor den Gemeenteraad
529*’ Het personeel van den Raad onderging geen verandering.
De Commissaris van Politie J. A. van Trieht werd den lo De
cember vervangen door L. H. K. Theunissen.
De ontvangsten en uitgaven waren geraamd in ontvang en
uitgaaf op 1224(178.81.
Aan inkomsten van gemeente-eigendommen enz. zijn o. a. ont
vangen: wegens huur van landerijen f 13726.59; idem an hui
zen f1248 (waaronder niet zijn begrepen die der tolhuizen, trek-
schipperstallen en der brugwachterswonmg bij de „Laatste btui-
ver”); pacht van grasgewas f42.53; grondrechten en recognitiën
f3445 7Q
In deii loop van het jaar werd een nieuwe gashouder enz. ge
sticht ten dienste der gemeentelijke gasfabriek, terwijl den 18
Februari de nieuwe brag over de Stadsgracht voor den toegangs
weg naar het te stichten spoorweg-station, voor den publieken
dienst werd opengesteld. Voor eerstgemelde stichting werd
f31234,69)* op de gemeente-begrooting uitgetrokken.
De kosten voor onderhoud van straten en wallen beliepen
f 4397.75; van waterleidingen en bruggen f3417,56; kosten van
politie en nachtwacht f 6574,07)*; gewone uitgaven aan de brand
weer f636.10)*.
Het getal openbare scholen voor gewoon en m.n. 1. onderwijs
hl de ze gemeente bedroeg 4, waaraan werkzaam waren, hootd-
Onderw. 3 man., 1 vr,hulpondcrw. 19 m„ 14 vrouwe!, en 12
kweekelingen. Het getal leerlingen aan de Meisjesschool bedroeg
15 Jan. 191; 15 April 192: 15 Juli 183. 15 Oet^.178; aan de
Jongensschool 186—190—185 en 180. Op dezelve datums waren
aan de Tusschenschool 203 m. eu 199 vr.208 in.en 207 vr.; 20o
m. en 202 vr.; 221 m. 212 vr., en aan-de School V. K. O. 2J8
m. en 301 vr.310 m. en 295 vr.310 m. en 271 vr.308 m. en
292 vr leerlingen. Aan de bijzondere school, „de Jan van Isas-
saü-school”, waren werkzaam 1 hoofdonderwijzer, een hulponder
wijzer en eene hulponderwyzeres, terwijl het getal scholieren op
31 Dee. 201 bedroeg.
De Uitgaven voor het openbaar lager onderwijs hebben be
dragen f34837.16)* van het Kijk werd als subsidie ontvangen
f 10834.51, terwijl de opbrengst der schoolgelden f 4907.47J* be-
droc*^
De’ilerhalingschool, eene instelling van het Dept. Sneek der
M. t. N. van 't Algemeen, werd niet minder druk bezocht dan
De stads-bewaarsehool telde bij den aanvang des j aars 314 en
bil het einde 341 leerlingen. De hoofdonderwijzeres werd bijge
staan door 5 helpsters en eene noodhulp. Voor jaarwedden is
uitgegeven f1387.50; de kosten van vuur en licht, leermiddelen
enz. bedroegen f339,10, terwijl aan schoolgeld ontvangen is
1^Do~Bewaarschoot, behoorende bij de „Jan van Nassauschooi’
had op 1 Jan. 69 en op 31 Dec. 120 leerlingen. Zij stond onder
leiding van eene directrice en eene helpster.
De bijzondere bewaarscholen „Fröbelschool’ en de R. C. School
St Boiiifacius” genoemd, hadden op 31 Dec. respectivebjk 2b
eu 40 jongens eu 23 en 80 meisjes leerlingen.
De Rijks-normaalschool werd in September tot de hoogste
klasse verheven erf het getul onderwijzers van 7 tot 10 vermeer
derd, onder welke ééne onderwijzeres. De lessen werden ge
volgd door 52 jongelingen en 27 meisjes. Tevens werd aan de
inrichting verbonden eene voorbereidende klasse, die 20 leer
lingen telde. Twee der geméente-onderwijzers werden met de
klassen belast, in December was liet geheele getal leerlingen
aan beide inrichtingen 88. .o.
De Induntritiichool telde in Sept. 60 leerlingen, waarvan 4-8 het
volledig onderwijs en 12 slechts enkele lessen volgden. De kos
ten werden weder door de gemeente gedragen en hebben beloo-
pen: aan jaarwedden f474; aan leefmiddelen fl0.o;> en vopr
schoonhouden van lokalen f30,
In het personeel der leeraren aan He hoogerc Burgerschool
hadden in den loop des jaars de volgende veranueringen plaats.
In de vacature, ontstaan door het overlijden van den heer
van Vierhouten, werd voorzien door de benoeming van den
heer S. Stellingwerf als leeraar in de Fransche taal en letter
kunde in de vacature lioorda, leeraar in de Engelsche taal en
letterkunde, door dc benoeming van den heer It. ten Kau.
In de bestaande vacature van leeraar in de natuurlijke his
torie werd voorzien door de benoeming van den heer H. van
Cappelle, terwijl de leeraar in de Gymnastiek, C. Koorevaer,u.s
zoodanig op verzoek eervol ontslagen, vervangen werd door dea
heer K. Hoeve
Bij het begin van het jaar 1882 bedroeg het getal scholieren
a. voor het volledig onderwijs 56 jongens en 1 meisje
b voor enkele vakken 9 jongens en 6 meisjes;
terwijl deze cijfers bij den aanvang van den cursus 1882—8»
"waren
a. voor het volledig onderwijs 50 jongens en 5meisjes;
b voor enkele vakken 9 jongens en 5 meisjes.
Aan het eindexamen namen mét gunstig gevolg deel de vijf
leerlingen tier 5de kiasse.
De uitgaven voor het onderwijs hebben bedragen f 19116,01,
waarvoor in mindering vyerd ontvangen: aan Rjjkssubsidie
1350» en aan schoolgelden f 2071,45.
De Stads musiek-en zangschool telde voor de muziek 37 beta
lende en 11 niet betalende en voor de zang 98 betalende en 43
niet-betalende leerlingen, zoodat over dit jaar eene verminde
ring in het getal leerlingen is waar te nemen van 25. j
bij het einde van. den cursus 188182 telde het Ggmnasiam
71 leerlingen waaronder 1 meisje. De cursus 1882—83 wordt
gevolgd door 77 leerlingen, waaronder 3 meisjes. Tot leeraar
in deAescbicdeuis eu Aardrijkskunde werd benoemd eu Had
als zoodanig iu functie de heer J. W. G. van Maanen.— De
uitgaven voor liet onderwijs hebben bedragen f 1884»,8o)*, ter
wijl aan subsidie werd ontvangen f 6680 eu aan schoolgelden
f Het' Dept Sneek der M. t. N. v. 't Algemeen, telde den 31 Dec.
2 honoraire leden, 102 leden en vijf donateurs.
De door genoemd departement opgerichte school voor Huis-
vlijt werd door 62 leerlingen bezocht, waarvan 12 kosteloos
onderwijs genoten.
Het o-etal leden van het Natuurkundig genootschap bedroeg
126- de ConcertvereeniuiiigZtclde 91 gewone leden de Verenging j
tot bevordering van beeldende kunsten „Arti et Amicitia had hier
een correspondentschap, dat op 31 Dec. 46 leden telde.
Blijkens het door H. H. Armvoogden ingediend rapport kan
het jaar 1882, wat de armvoogdjj betreft, als zeer gunstig wor
den aangemerkt,
Vau de bij de begrooting toegestane som van
