UHUS Bl IIII I K I IU li: lil. Ill IW DE
Mill mn Ell III I fflöfflSSEIffl 'IEEE.
No. 60.
1883.
N
V
28 JU L I.
B I EXLINi),
M
ver-
00.
I.
zij medeplichtige worden weken tijds, terwijl het
W
li,
2<
,0(
2e
)0,
ik
di
nr
en
65
de
De Haagsche correspondent van de Zutf. Ct.
meldt, dat de commissie, benoemd om de grond
slagen voor de regeling van een pensioen voor
werklieden vast te stollen, die dezer dagen met
haren arbeid gereed kwam, in de door haar ont
worpen statuten van de op te richten pensioen-
vereeniging, met de behoeften van den arbei
dersstand veel beter rekening heeft gehouden
dan volgens de eerst ontworpen plannen. Vol
gens de eerste statuten, zouden de gestorte bij
dragen bij overlijden van den deelnemer geheel
verloren zijn en aan de kas van het pensioen
fonds ten goede komen, maar men heeft inge-
zien, dat daardoor te velen zouden worden af
geschrikt. Volgens de gewijzigde statuten zal
de werkman zich zóó kunnen verzekeren, dat
hij op zekeren leeftijd een vast pensioen krijgt,
maar dat ook aan zijn nabestaanden een zekere
som wordt uitgekeerd, indiea hij vóór dien tijd
komt te sterven.
titeit in Indië heeft ingeoogst, bijna arm gemaakt
mvaiu WG wixv vipiaxtLaiug UVX UIUVIUC, UC1U I
in de Volksvertegenwoordiging, de onderwijswet I
toch in hoofdzaak zou blijven gehandhaafd. Men
lette op hetgeen er thans in Belgie gebeurt. Ook
daar bestaat hetzelfde gevaar als ten onzent, dat
de liberale partij in de minderheid zal komen.
I
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
ADVEItTENTIËN van 1 tot 4 regels,gewone letter, 40 Cents»
voor eiken regel meer 7’/a Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
de liberale partij. De liberalen zullen mis- twintig weken geleden is dat genoemd schip is ter, dan drinken zij zoodra zij water voelen. Een I
onderzoek bewijs, dat ze totaal blind zijn. Volgens des- j
en met smaad overladen.
Hij ueemt de vrijheid de Kamer te vragen
of zulke handelingen van de zijde der autoritei
ten strooken kunnen met eenig begrip van recht-
I vaardigheid.
De Minister Graux sprak de verwachting uit, 1
4- w-»<-> r» r*> zl zvJ rr» <1 c TÏX z\4-
Woeste j
De heer Leueht, de persoon, die getracht had
geld te slaan uit het, ten behoeve van inzenders
der tentoonstelling te Amsterdam, schrijven van
reclames in dagbladen, doch die door de Eisen-
Zeitung werd ontmaskerd, is na die ontmaske
ring uit Amsterdam vertrokken. Men verneemt
thans, dat hij ook aan verscheiden Fransche ex
posanten voorstellen had gedaan tot het plegen
van chantage.
De hr. K. P., adsistent ten postkantore te Lei
den, pas één jaar in dienst der posterijen, is aan
gehouden als verdacht van ontvreemding van een
gouden dames-horloge met ketting, door den heer
Van D. uit Leiden per post naar Driebergen ver
zonden, doch niet aau laatstgemeld adres bezorgd.
Het horloge werd te Leiden bij een handelaar
in beslag genomen, en de ketting ten huize van
den verdachte gevonden en eveneens door de po
litie in beslag genomen.
ze totaal blind zijn.
Het bericht van de N. R. Ct., dat de Minis
ter van Binnenlandsche Zaken geen termen
heeft gevonden de vernietiging te vragen van
een besluit van den gemeenteraad van Aduard,
waarbij bepaald is, dat de kinderen slechts tot
hun twaalfde jaar de openbare school mogen
bezoeken blijkt onbegrijpelijker wijze juist
geweest te zijn. De Minister heeft in dat be
sluit geen strijd met de wet of het algemeen
belang gevonden en blijkens een opstel in het
Volksblad zijn weigering tot tusschenkomst
aldus gemotiveerd De woorden alle
„kinderen in art. 16, al. 1 der wet op het
„lager onderwijs kunnen redelijker wijze niet
„anders worden begrepen dan dat zij aanduiden
„alle kinderen van den leeftijd, die voor het;
„ontvangen van lager onderwijs geschikt is.”
Volgens de opvatting van den Minister Heems
kerk is derhalve een kind, dat zijn 12e ver
jaardag achter den rug heeft, niet meer geschikt
lager onderwijs te genietenTerecht steekt
het Volksbl. den draak met het ongerijmde van
een dergelijke uitspraak. Terwijl bijna alle
onderwijzers klagen, dat de meeste scholieren
zoo vroeg van school gaan en hoogstens tut hun
12e jaar het onderwijs volgen, komt de over
heid alle kinderen boven 12 jaar van de school
verdrijven. Terwijl in andere landen het be
zoek der lagere school tot het 13e of 14e jaar
verplichtend wordt gesteld, sluit men hier met
goedkeuring der hooge Regeeriugde school voor
allen, die een leeftijd hebben bereikt, waarop
zij juist goed van het onderwijs beginnen tepro-
fiteeren. Door dergelijke beslissingen wordt aan
’t volksonderwijs een gevoelige slag toegebracht.
De Amsterdammer bericht, dat een heer uit
Siam, die wat laat kwam om een eigen plaats
te hebben in ’t tentoonstellingsgebouw, thans
bezig is in de passage van het museum een
kiosk te bouwen, welke, naar zij verneemt, een
miniatuur zal worden van het paleis van den
machtigen Koning van zijn land.
Sedert drie jaren is te Werkendam do ker
mis afgeschaft en elk jaar, gedurende de voor
malige kermisweek, vindt een deel van de be
volking dezer gemeente het noodig het verle-
dene te herdenken door het maken van straat
rumoer, terwijl op deze wijze tevens lucht wordt
gegeven aan de ontevredenheid over het door
den raad indertijd genomen afschaffingsbesluit.
Ook dit jaar, en wel in de vorige week, had
den rustverstoringen plaats, waarbij de glazen
bij onderscheidene personen, o. a. bij den bur
gemeester, werden ingegooid en ’s nachts een
geweldig rumoer op straat werd gemaakt.
Ditmaal zal echter de justitie zich met deze
min gepaste uitingen van ontevredenheid bemoei
en, daar de schuldigen opgespoord zijn, bekend
hebben en tegen hen procesverbaal is opgemaakt.
Gouda is weer tot kalmte gekomen sedert de oor
zaak der oproerige agitatie, het Beijersche gezel-
dat de Passions-spielen opvoerde, de stad ver
liet met bestemming naar Antwerpen. Zondag
avond had de laatste opvoering plaats en het
volk heeft zich toen veel ordelijker gedragen
dan de beide vorige malen het geval was
zoodat de proclamatie van den burgemeester blijk
baar heeft geholpen. Men wil dat ook het uit
Den Haag ontboden detachement huzaren en,
niet het minst, de neerplassende regen het hun
ne hebben bijgebracht om ontzag in te boezemen
en de opgewonden en verhitte gemoederen tot
bedaren te brengen en te verkoelen.
dut men niet aan de onderwijswet zou raken,
waarop de Katholieke afgevaardigde I”
kahn antwoordde„gij kunt er op rekenen, dat I
wij dit wèl willen doen.”
„„En waarlijk, zegt de Tijd, wat zou de nieu
we meerderheid weerhouden, een wet, die het I
land naar den afgrond voert, op te ruimen?
Zoo zij het liet, zou
van
schien revolutie maken de bedreiging van den vertrokken.
Minister geeft dat ton minste te verstaan is daarvan hoegenaamd geen bericht gekomen,
Ï1CVOI, Ucll Ut? IkUlUUl'
Eems met zijn opvarende manschappen, met
welnu, men zal dat afwachten, maar g
zal er worden aan de ongelukswet, daarop kan
men rekenen
„Is er grond tot de onderstelling, dat men in storm van 5 op 6 Maart jl. jammerlijk is
Nederland anders zou handelen dan in Belgie?” 1 "QQ"
Tegen den gep. kap. bij het O. I. leger C.
P. J. Kauffman is, bij de pogingen om generaal
van der Heijden uit Atjeh te verwijderen, een
vervolging ingesteld wegens mishandeling van
dwangarbeiders, die onder zijn beheer stonden.
Deze vervolging is echter gestaakt en uit het
geen bij het onderzoek in de Tweede Kamer
aan den dag is gekomen, is juist veel ten gun
ste van het beheer van kap. K, gebleken.
De heer K. heeft zich indertijd tot de Twee
de Kamer gewend met verzoek hem voldoening
te verschaffen tegenover de nadeelige gevolgen
der op niets uitgeloopen vervolging.
Thans heeft hij opnieuw aan de Tweede Ka
mer eene memorie gezonden, waarin hij op het
gebeurde terugkomt.
Hij somt de loftuitingen op, hem door het le
gerbestuur, den gouverneur-generaal en de mili
taire pers in Indie gebracht voor zijn beheer in
Atjeh, waaruit hij in 1880 eervol is ontslagen,
met uitzicht op herbenoeming, welke echter we
gens de vervolging is uitgebleven.
Om zijn gezin te kunnen onderhouden heeft
hij toen als ziekenverpleger in Bantam een jaar
lang dienst gedaan, volgens verklaring van den
inspecteur „met zeer veel ijver en ambitie”.
Bovendien teekent hij aan, dat den lande door
zijn beheer der dwangarbeiders in Atjeh een
som van 1 ton is uitgespaard, door zuinig en
ordelijk beheer, ofschoon de dwangarbeiders even
goed, zoo niet beter werden gevoed dan de in-
landsche militairen of vrije koelies, en ofschoon
hij, evenals de militaire administratie deed, even
zeer over die som had mogen beschikken. Daar
om had generaal van der Heijden hem voor een
gratificatie van f 3000 voorgedragen, maar de
gouv.-generaal heeft die geweigerd.
Ware zijn vervolging voor een krijgsraad ge
voerd, waar zij volgens den raad van j ustitie te
Batavia behoorde, dan zou hem tijdens het on
derzoek het activiteits-tractement zijn verbleven,
wat nu niet is uitbetaald.
„Men heeft een rigoureuse strafrechterlijke
vervolging, die bij slot van rekening tot niets
heeft geleid, tegen hem ingesteld, en hem zoo
doende de gelegenheid daartoe benomen; men
heeft leed op leed gestapeld in stede van glans
rijke satisfactie, en dubbel verdiende belooning,
men heeft hem nagenoeg door deze strafrech
terlijke vervolging financieel geruïneerd, en hem,
die den Lande ruim 1 ’/s ton bespaard heeft,
die vier jaren met hart en ziel zijn betrekking
te Atjeh heeft vervuld en daarvoor niets anders
dan lof van hooge, ja zelfs van de hoogste auto-
Men leest in de Arnh. Crt.
„Die zich aan een nader spiegelt, spiegelt zich
zacht. In ons land vleien velen zich dat, al
kwam het tot eene verplaatsing der meerderheid
In de gemeente Ooststellingwerf heerscht,
naar aan de Lw. Ct. wordt gemeld, een zon
derlinge ziekte onder ’t rundvee, ’t Is alsof de
runderen, die hieraan lijden, geheel zonder ge
voel en hunne zintuigen verlamd zijn. Ze ge
bruiken hoegenaamd nietsalleen dan, als men
hun voedsel in den bek steekt, wordt het naar j
Steekt men den kop in ’t wa-
kundigen is deze ziekte een gevolg van de plot
seling veranderde weersgesteldheid, terwijl an
deren beweren, dat zonnesteek de oorzaak is.
Van 16 tot 25 dezer had te Leeuwarden het
eind-examen van de hoogere burgerscholen in
Friesland plaats. Er hadden zich aangegeven
22 candidaten, waarvan 1 zich wegens ziekte
terugtrok. Van de overige 21 verkregen 20 het
diploma, alsL. C. Blankstein, J. G. Goedhuis,
C. Hettema, P. Kuiken, J. Kijlstra, N. W. Maas,
L. van der Maen, P. Roker, J. J. van der San-
de, A. M. Vroeg, B. Westra en J. Tigler
Wijbrandi, leerlingen van de Rijks hoogere bur
gerschool te Leeuwarden en J. Alberts Az.,
A. Volkertsma, J. A. Koch, L. Oppedijk Sz.,
J. Tacoma, S. Visser Tz., J. de Vries en IJ.
IJntema, leerlingen van de hoogere burger
school te Sneek.
SN E EK, 27 Juli.
„De Sneekers zijn boos, en niet zonder reden,
zegt de Arnh. Ct. Nadat men hen eindeloos
lang heeft laten wachten op de opening van den
spoorweg Sneek-Leeuwarden, is deze ten lange
leste den 16den dezer geopend, maar met eene
dienstregeling zoo dwaas, dat de verontwaardi
ging daarvoor zich geheel rechtvaardigen laat.
Zoo komt de eerste trein uit Sneek te Leeuwar
den aan 7 minuten nadat de sneltrein naar Hol
land vertrokken is, en heeft men 's avonds, met
den sneltrein uit Holland te Leeuwarden aanko
mende, geen gelegenheid meer om naar Sneek te
reizen. Wat moet men daarvan denken? Hebben de
dienstregelaars gesoesd, of wil man ’t publiek ter
gen Noch het een, noch het ander, iudien ten
minste waar is, wat men ons heeft medegedeeld.
De Exploitatie Maatschappij is verplicht de Staats
spoorwegen te exploiteerenmaar nu moet in
het contract tusschen haar en den Staat de be
paling gevonden worden, dat de Maatschappij,
wanneer zij gedeeltelijk voltooide lijnen exploi
teert, aanspraak heeft op schadeloosstelling. De
spoorweg Leeuwarden—Sneek is maar een ge
deeltelijk voltooide lijn, een fragment van de
lijn Leeuwarden—Stavoren—Amsterdam. Die
schadeloosstelling moet zoo geregeld zijn, dat de
Exploitatie Maatschappij belang heelt bij eene
zoo gering mogelijke opbrengst van het door
haar _te exploiteren spoorweg fragment. Is dit
werkelijk de oplossing van het raadsel, dan is het
publiek de dupe van eene bepaling in het con
tract met de Exploitatie-Maatschappij, op wel
ker herziening wel mag aangedrongen worden.”
Hoe ongelooflijk bijna het laatste gedeelte van
dit bericht uit de Arnh. Crt. ook moge klin
ken, het krijgt inderdaad schijn van waarheid,
als de klachten gegrond zijn, die ons ter oore
kwamen, dat er gedurig gebrek is aan voldoend
materieel, zoodat bij herhaling reeds van goede
renwagens moet zijn gebruik gemaakt voor het
vervoeren van personen, terwijl ook geen gele
genheid schijnt te bestaan tot het vervoer van
vrachtgoederen langs deze lijn.
Een nóg ernstiger klacht wordt algemeen ge
hoord over de onvoldoende maatregelen om on
gelukken op de overwegen te voorkomen. Is
de afsluiting over de Sneeker—Bolswardsche
weg, waarover zoo’n bijzonder drukke pas
sage is al hoogst gebrekkig te noemen, daar
kinderen, schapen en jong vee, heel gemakkelijk
onder de afsluitboomen, zonder eenig rasterwerk,
kunnen doorloopen op de verdere overwegen
wordt zelfs bij ’t passeeren der treinen de moeite
niet gedaan om de afsluitboomen te sluiten, zoo
dat het daar geheel aau het toeval of aan de
meerdere of mindere voorzichtigheid van groo-
tere en kleinere voetgangers, of aan de bestuur
ders van paard en rijtuig wordt overgelaten, om
te zorgen dat men niet in botsing komt met
zoovele anderen van de visschersvloot, in den
gaan.”
Uit Delfzijl wordt aan de Gron. Cour, het
volgende geschreven „Den 2den Maart jl. is
van hier vertrokken de handelskotter Eems,
bemand met vijf koppen en bestemd naar de
Engelsche visschersvloot in de Noordzee, om
aan die schepen, als gewoonlijk, zijn inhebbende
lading koopmansgoederen te verkoopen. De
reizen vorderen in den regel van zes tot acht
nu reeds omstreeks binnen geslikt.
Na alle nasporingen en
getornd zoodat men hier algemeen vreest, dat de kotter
I.'
OEEKER
i
'T
It
a
I
.6
6
eiï
iOl
10
it.
KJ
OIRVVT.
- ■JL.niJUi__!_i-.Ba»» I" U
z?™ S-i
