IHIfflS- ES 1DI[lifl VIE III ID Ï00R DE
J
M
I
Ï883.
ACH T-E N-D ERTIGSTE JAARGANG-
No. 71.
S e 1’ T E >1 B E K.
5
WO E NS B A. g-
den, spreekt van zelf.
I
De Burgemeester voornoemi,
J. van DRIESSEN.
i
ADVERTEN1IËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7 Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
mits een bedrag van ter is geschied. (Zie Vaderland van 27 Aug,
den geadresseerde l
j te doen invorderen, en door middel van een post-
i wissel aan den afzender te doen o vermaken
Behalve het port en het recht, ingevolge artt. 2 i zoek van Multatuli geen voortgaan gehad.
van 21 Juni 1881 (Staatsblad
In October a. s. zal het vijf-en-twintig jaar
geleden zijn, dat mevr. Stoetz zich aan het too-
neel verbond. Een zelfde jubilé zullen in dezen
winter te Rotterdam de heeren A. J. Le Gras
en J. Haspels vieren, de laatste waarschijnlijk
met de opvoering van een van Ibsen’s tooneel-
spelen.
Het is niet aangenaam, wanneer men als bur
gemeester in een raadsvergadering wordt toege
sproken, als met den burgemeester van Putten
(op de Veluwe) in de vergadering van 13 Feb.
jl. is geschied (zie Vaderland van 19 Maart)
als men zich daar hoort toevoegen, dat de ge-
meente-administratie een knoeiboel is en de con
trole daarop buitengewoon slecht was, dat
men zijn plicht als hulpofficier van Justitie heeft
verzuimd, dat men maar als secretaris moest
aftreden enz.
Niet minder onaangenaam is het, als op de open
bare terechtzitting van het Hof, waar de ont
vanger der gemeente Putten, wegens verduiste
ring van gelden terecht staat, de burgemeester
om de nauwkeurige controle aan een kruisvuur
van vragen blootstaat en uit den mond van een
der raadsheeren de vraag moethooren: „en bent
u nu nog burgemeester (Zie Arnhemsche Cou
rant van 17 Aug.)
Aangenamer echter is het, een ware pleister
op die wonden, als men zijn verdiensten zoo ge
ler posterijen wordt gele- I waardeerd ziet, dat men getooid wordt met een
de waarde van pakketten, j Eikekroontje, zooals mede met dezen burgemees-
Het bekende lid der Tweede Kamer, mr. S.
van Houten, is voornemens van tijd tot tijd,
naarmate daarvoor aanleiding bestaat, open brie
ven het licht te doen zien ter behandeling van
staatkundige vraagstukken De firma Tjeenk
Willink te Haarem zal deze brieven waar
van de eerste het licht zag uitgeven, die, bij
abonnement voor 10 nommers, franco per post
voor f 1 te bekomen zijn. Afzonderlijke nom
mers zullen 20 cents kosten.
Een nieuwe aflevering met bijgevoegde plaat,
voorstellende den Haagschen Penkrasser aan de
galg, logenstraft het alom verbreide bericht dat
de heer De Bergh, tengevolge van een aan
klacht van de Haagsche politie, de uitgaaf van
zijn Penkrassen zou hebben gestaakt.
Volgens thans ook bij de regeering ontvangen
telegrammen is de bemanning van de Varna
door de stoom booten Ooi en Nordenskjold, die
voor rekening van den heer Sibririakoff naar den
Jenisei gezonden waren, op de kust van Wai-
gatz gered. De Varna zelve is op 24 Juli 11.
verloren gegaan.
De Nederlandsche poolzee-expeditie en de be
manning bevinden zich in goeden welstand te
Himmerfest en Vardö.
Men heeft in de Karazee meteorologische ob
servatie n gemaakt
De
Sneek
Aldus afgekondigd te Sneek den 3 September
1883.
BEKENDMAKING.
BURGEMEESTER van de gemeente
maakt bij deze aan de ingezetenen be
kend, dat het Kohier der Personeele Belasting
K E N N I S G E V I N G.
Aan de belanghebbende ingezetenen wordt
bakend gemaakt dat, van af den óen tot en met
den 12en September e k., des voormiddags van
9 tot des namiddags 1 uur, ter Secretarie der
gemeente zal worden gevaceerd tot de afgifte
der patenten over 1883/84, tegen overgave van
het door den Ontvanger afgegeven re^u, en bo
vendien, voor zooveel de drankve^koopers be
treft tegen vertoon der quitantie van betaalde
belastingen, zullende na dien tijd de onafge
haalde patenten door den Deurwaarder der be
lastingen, tegen betaling van tien Cents, aan de
buizen der belanghebbenden worden bezorgd.
Sneek den 4 September 1883.
Burgemeester en Wethouders van Sneek,
J. van DRIESSEN.
De Secretaris,
J. W.BENNEW1TZ.
Omtrent den ziekelijken toestand van den
Prins van Oranje, leest men in het R. S'bl.het
volgendeDe gezondheidstoestand van Z. K. H.
moet op het oogenblik weer verre van gunstig
wezen, én ook de reden zijn dat tot dusverre
nog niet aan het voorgenomen bezoek der Am-
sterdamsche tentoonstelling gevolg kon worden
gegeven. Te meer is die ongesteldheid te be
treuren omdat, naar ons van vertrouwbare zijde
wordt verzekerd, bij Z. K. H. het voornemen
bestond indien, eenigzins mogelijk, zelfs nog
bestaat om de opening der Staten Generaal
dit jaar door zijn tegenwoordigheid op te luisteren.
Door het bestuur der posterijen wordt gele
genheid gegeven om
waarvan die is opgegeven,
f 150 niet te boven gaande, van
Naar aanleiding van de gemaakte, ook in ons
laatste nommer opgenomen aanmerkingen
op het programma der internationale land
bouwtentoonstelling, die in ’t volgend jaar te
Amsterdam wordt gehouden, heeft het comité
voor die tentoonstelling thans bericht, dat het
hoogst moeilijk zou zijn alsnog wijzigingen ’t in
programma aan te brengen, daar reeds duizen
den exemplaren daarvan verspreid zijn.
Een rechercheur der politie, dienstdoende op
het tentoonstellingsterrein te Amsterdam, is ont
slagen, wijl hij aan eene vrouw een halsketting
te koop aanbood, die op de tentoonstelling ont
vreemd moet zijn. De justitie bemoeit zich met
de! zaak.
Woensdag had te Amsterdam de plechtige
ontvangst plaats der vrijdenkers uit alle natiën,
die vervolgens in een congres vergaderden.
Multatuli’s met bloemen omkranst portret
versierde de zaal van Frascati, waar de ont
vangst plaats had. De heer Frowein uit Goes
opende de, door ongeveer 80 personen bijge
woonde, samenkomst; vervolgens hield dé heer
Morin uit Parijs een toespraak in de Fransche
taal, terwijl de heer Roorda vah Eijsinga uit
Clarens in Zwitserland ten slotte in de Neder
landsche taal opwekte tot bevordering der zaak,
vooral door offervaardigheid en inspanning van
krachten. Hij wees op Multatuli als een navol-
genswaardig voorbeeld.
Onder de leiders op de tribune waren aan
wezig de heeren Bradlaugh, Büchner, Schlegel,
Moris en miss Annie Besantook mej. Elise
Haighton had als lid van het bestuur der ver-
eeniging „de Dageraad” daar plaats genomen.
Verder de heeren Domela Nieuwenhuis uit
Den Haag, dr. Muller, Van der Voo, Fontein
en andere bekende Nederlandsche vrijdenkers.
Woensdag avond werd het eigenlijke congres
geopend. Prof. dr. Büchner uit Darmstadt,
voorzitter van het Duitsche vrijdenkersbond,
hield eerst een rede over den vooruitgang in
het licht van Darwin’s theorie. Na betoogd te
hebben, dat Darwin’s theorie zoo oud is als de
menschelijke gedachte, bestreed spreker de con
clusie, door velen getrokken o. a. uit het gemis
van alle ontwikkeling, reeds sedert eeuwen bij
sommige negerstammen voorkomende, als zou
er geen vooruitgang, doch slechts een eeuwig
durende cirkelgang bestaan.
Naar sprekers meaning, volgt sléchts uit deze
tegenwerping, dat het met de ontwikkeling niet
zoo eenvoudig en zichtbaar toegaat als vroeger
en dat het noodig is
maar bij duizenden
wel werd aangenomen,
hier niet bij honderden,
jaren te rekenen.
Waartoe, vroeg spreker, voert nu de vooruit
gang, die z. i. onwedersprekelijk bestaat
Ook hier beriep spreker zich op een verre
'toekomst, van welke do thans levenden geen
voorstelling kunnen hebben, waarin het mogelijk
is dat het groote beginsel der gerechtigheid zal
heerschen en deze aarde een paradijs zal zijn.
De wetenschappelijke hypothese, dat dit heelal
eenmaal tot achteruitgang en eindelijk tot ver
nietiging bestemd is, kan de vreugde, welke
wij uit ons geloof aan den vooruitgang schep
pen, niet verduisteren. Hetgeen wij kunnen
weten en waarnemen, zij eed aansporing om
met al onze krachten aan den vooruitgang mede
te arbeiden.
Na de pauze trad de heer Bradlaugh, de wel
bekende Engelsehe afgevaardigde voor Nor
thampton, op. De verslaggever van de N. R. G.,
aan wien dit overzicht is ontleend, noemt hem
een zeldzame meester van het woord, een ware
volksredenaar, met koperen longen tot zijn be
schikking. Bradlaugh sprak over het recht en
den plicht van denken en spreken, hoe daarvoor
gestreden moet worden en in hoeverre beide
reeds veroverd zijn. Spreker bepaalde zich tot
algemeene beschouwingen. Op hen, wien de
kracht en de moed geschonken zijn om onbe
schroomd te durven denken, rust z. i. de dure
plicht de vrucht hunner gedachten door woord
of schrift aan de wereld mee te deelen. Dar
daarvan moogt ge niet afwijken
Vergeleken met vroeger eeuwen, is, ging
spreker voort, de menschheid in het bezit dezer
vrijheid gevorderd. Van al de foltertuigen van
weleer is nog alleen maar in sommige landen
de gevangenis overgebleven om de vrije gedachte
te breide.eneen armzalig beletsel inderdaad
voor ieder, die het geluk en de onweerstaanbare
macht van het vrije denken kent. Maar de
taak, in vroeger tijd aan stoffelijke dwangmid
delen toebedeeld, wordt nu vervuld door een
huichelende en schijnheilige, zoogenaamde open
bare, meening, welke de machthebbenden en
aanzienlijken steeds bereid zijn te steunen en
tot hun eigen baat te laten optreden. Daarvan
de wereld vrij te maken is thans de plicht van
den vrijdenker.
Die taak wordt hem gemakkelijker gemaakt
door de reuzenschreden, met welke de weten
schap voortschrijdt en door de snelheid, waar
mede haar ontdekkingen zich over de geheele
aarde verspreiden. Al die ontdekkingen in hot
belang der waarheid banen den weg, die leiden
moet tot hetgeen het doel is van het streven
der vrijdenkersdo onbegrensde heerschappij
der vrije gedachte.
Daverend waren de toejuichingen, die den
heer Bradlaugh bij het einde zijner rede be
groetten.
In de volgende vergadering werd voorlezing
gedaan van een rapport van dr. H. Hartogh
Heijs van Zouteveen over de aan de orde ge-
stelde vraag: „De godsdienstwaanzin bij de
stichters van godsdiensten.” In dit rapport wordt
de godsdienstige waanzin beschreven zooals die
zich bij verschillende volken, ook bij de profe
ten van Israël en Mahomed, heeft voorgedaan
of nog voordoet, gelijk zulks door Kuenen, Do
zy, Schönlein, Lubbock en andere schrijvers
aangetoond wordt. De rapporteur meent tot de
slotsom te mogen komen, dat wij van Jezus
niets weten dan op zijn hoogst dat hij geleefd
heeft en gestorven is.
De heer Roorda van Ey singa teekent protest
aan tegen sommige stellingen van den heer Har
togh Heijs van Zouteveen. Men moet niet
steeds de stichters van de godsdiensten of de
geestelijkheid aanklagen. Wie men beklagen
moet, is de menschheid zelve, die door haar ge
voel van zwakheid en afhankelijkheid tot het
ontstaan van godsdiensten aanleiding heeft ge
geven.
Ook de heer Hugenholtz van Amsterdam
(Vrije gemeente), komt op tegen de kortzichtige
en eenzijdige beschouwing, alsof de godsdiensten
slechts de vrucht zouden zijn van monomania.
Daarop sprak dr. de Paepe uit Brussel, die
eigenlijk dit ontwerp zou inleideu. In een uit
voerig, geleerd betoog, dat moeilijk in alle bij
zonderheden is weer te geven, onderwierp spreker
de zenuwziekten, die tot godsdienstwaanzin aan
leiding geven, aan een wetenschappelijk onder
zoek. Hij wilde niet onderzoeken, of de gods
dienst een goeden invloed oefende op de menscli-
heid, maar hij wenschte alleen het verloop der
ziekte na te gaan. Tot in de kleinste bijzon
derheden volgde spreker het ziekte-proces.
De oorzaak van de eerste verschijnselen is
maar al te dikwijls gelegen in de verwaarloozing
van de wetten der gezondheidsleer. Daarna
herinnerde spreker aan de geschiedenis van
Lazaretti, die misschien onder andere omstan-
heden ook de stichter van een nieuwen godsdienst
was geworden. Ten slotte werd het leven van
Jezus, Mahoinmed en Luther uit dit oogpunt
tot het vervullen van dien plicht de meest on- beschouwd en kwam spreker tot de conclusie, dat
belemmerde vrijheid hun geschonken moet wor- i het waarschijnlijk is, dut de meeste godsdienst-
Q-eeu macht ter wereld stichters door de manie religieuss zijn aangetast
I heeft het recht te bewerendat is waarheid en i geweest.
De tentoonstelling van Multatuliana, die te
Amsterdam gehouden zou worden, heeftop ver-
en 3 der wet van 21 Juni 1881 {Staatsblad I
no. 70) voor pakketten met aangegeven waar
de verschuldigd, wordt, voor de overmaking van
het ingevorderd bedrag, het voor postwissels te
betalen recht van 5 cents voor elke som van
f 12.50 of gedeelte van f 12.50 aan den afzender
in rekening gebracht.
De pakketten, waarop eene waarde is in te
vorderen, worden niet dan tegen voldoening van
die waarde aan de geadresseerden uitgereikt.
OEEKER COURANT
i.i:’ii:i:n[ r\ in r iiimniiisM n:u svis.
ea
B I X E N E A l>.
M
I
«v.JU’.i, u<*u UCV 11AJUICI ÏIUI X VLOVUOV.Ü X.VAO.e'llUg
No. 3, over den dienst van 1883 84, van de Ge
meente Sneek, aan den Heer Ontvanger der Di
recte Belastingen ter invordering is overhandigd,
en dat de reclames, welke er uithoofde van ver
keerde of te hoóge aanslagen in gemeld Kohier
mochten ontstaan, in behoorlijken vorm ingericht,
en met de vereischte bijlagen voorzien, binnen
drie maanden na heden, aan Heeren Gedepu
teerde Staten dezer Provincie, des verkiezende
door tusschenkomst van den Heer Controleur
dier Belastingen in de Divisie van de Controle
Sneek, moeten worden irgcdiend.
