1
Sfflll'S- HIIII IliTIATI III10 WOB DE
Paardenmarkt
te Sneek.
r
a-
1883.
No. 13.
A C II T-E N-D E R Tl G8 T E
12 J P r F. 3I B K JR.
WOENSDAG
WSWawa
*F
geacht met het oog op de eiud-examens.
met een lichte
i
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ot redactie betreffende, franco
in te zenden.
De Arnst. verneemt dat de plannen
ministerie van 1
van rechten op granen 4°. Invoering van rech
ten op koffie.
Naar de Arnhemsche Courant verneemt, is
A. Hochstenbach, hoofd der openbare school te
Simpelveld, bij Koninklijk besluit veertien da-
In den gemeenteraad van ’s Gravenhage is
door den heer Evers liet voorstel gedaan, om
het onderwijs aan de Hoogere Burgerschool te
splitsen in letterkundige en wiskundige vakken,
als middel tegen overlading. Het denkbeeld zelf
vond ondersteuning bij verscheidene leden, maar
het werd in strijd met de wet en onuitvoerbaar
De Staatscourant maakt het programma
openbaar, dat voor de plechtige opening van de
vergadering der Staten-Generaal op Maandag
17 September a. s. is vastgesteld. Hetzelfde
ceremonieel, dat daarbij sedert jaren werd ge
volgd, zal ook ditmaal in acht worden genomen.
Blijkens dit programma zal Z K. II. de Prins
van Oranje den Koning bij deze plechtigheid
vergezellen en tegenover Z. M. in het konink
lijke rijtuig gezeten zijn.
bevaf een beschikking
binnenlaadscho Zaken,
den tweeden druk van
„Nieuwe Geschiedenis,
van Borsselen, Israëls, Blom-
I
I
Donderdag namiddag had te Arnhem in de
Roggestraat bij de W alstraat, een droevig onge
luk plaats. Een 72jarige dame uit Westervoort,
die te Arnhem bij haar familie den dag doorbracht,
werd overreden door een ruiter, wiens paard uit
gleed op de steeneu en kantelde. De dame
kreeg zulke ernstige inwendige kwetsuren, dat
zij nog denzelfden dag ten huize haier familie
overleed.' De berijder was, zegt men, de koet
sier van den baron Van'Nagell. Een kinder wa-
ADVERTEN1IËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7*'2 Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voor waarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
..„.a meer zoude herkennen.
Hij bezocht in stilte Steenbergen, doch werd
door de rijkspolitie herkend en gevangen ge
nomen.
Door de Regeeriug zijn ingetrokken de aan
hangige militie- en schutterij wetten.
i van Rappard, Vogel
Mevrouw Bosbóom-Toussaint, J. N. van Hall,
dr. Jan ten Brink, Taco M. de Beer, Smit Kleine,
i mr. Jb. Banck, mr. A. D. de Vries, P. Louwer-
i se, Gerard Keller, J. M. E. Dercksea, A. J. de
De afgevaardigden der werkmansvereoniging in
Frankrijk, die de tentoonstelling hebben bezocht,
hebben vóór hun vertrek uit Amsterdam een af
scheidswoord gericht tot de Amsterdamsche werk
lieden. Zij komen daarin op tegen de taal, die
eenige heethoofden op publieke vergaderingen
hebben doen hoeren. Die lieden vertegenwoor
digen een zeer klein gedeelte vau den wezenlij
ken Franschen werkman, die geen andere ge
dachten koestert, dan vooruitgang door practi-
sche en vredelievende middelen Daarom is de
leus van den Franschen werkman „Alles .voor
den arbeid en door den arbeid”. Tusschen de
ze leus en die der Regeeringlooze revolutionnai-
ren bestaat een diepe en wijde kloof. Gij hebt
reeds gehoord, hoe zij niets dan geweld en strijd
tot het uiterste verkondigen 1 Eu strijd tegen
wie of wat? Tegeneen denkbeeldig spook, tegen
het kapitaal! En waartoe anders dient die leus,
dan het doei te bereiken een nieuwen maatschap-
pelijken toestand te scheppen, ten koste van den
tegen woordigen?
„Alles is voor verbetering vatbaar, doch wij
beklagen die hand vol dwazen, die middelen van
vernietiging willen toepassen, die wij verafschu
wen. Zij zijn ongeneeslijk, die dwazen, die haat
en nijd verwekken en die, nadat zij het kwaad
in Frankrijk verspreid hebben, tracuten liet ook
in andere landen over te brengen Het is daar
om dat wij niet willen, dat meu één enkel oo-
genblik zou veronderstellen, dat wij, de bezadig
de werklieden, wij, de worstelaars van den ar- i
beid tegen de regeeringloosheid, wij, Franschen,
dat wij hunne grondbeginselen zijn toegedaan”.
Zij verwachten van de toekomst, dat die dwa
zen en kortziehtigen zullen worden overwonnen
door den invloed van de instellingen van onder
wijs, vooral van die inrichtingen, die de prakti
sche opleiding van den werkman ten doei hebben.
In het Hundelsblad wordt door „een vriend
der werklieden” hiervoor aan de FrUnsehe af-
govaardigden eerbiedige hulde gebracht.
De heeren Jhr. mr. J. II. F. K. van Swin-
deren te Rjs, C. W. C. T. Visser te Witmarsu n,
K S. van Andringa te Lemmer en Seters te
Koudum hebben zich vereenigd tot een Noord-
Nederl.-Tramweg-Coraité, met het doel om in
de noordelijke provinciën het aan leggen van
stoom-tram wagens te bevorderen. Vooreerst zijn
de volgende lijnen in hun plan opgenomen a
LemmerSneek; b Lemmer—Joure c Stavo
ren in verbinding met a en bd \V orkum in
verbinding met ce Witmarsum in verbinding
met cZHeerenveenAssen; en g Gorredijk
tot Beetsterzwaag of Drachten met Groningen.
Reeds is bij de betrokken gemeentebesturen,
althans bij sommige, concessie aangevraagd, te
vens om de zaak moreel en finantieel te steuuen,
door vergunning te geven dat zoover noodig van
de gemeentewegen en bruggen gebruik mag wor
den gemaakt en te willen opgeven voor welk
bedrag de gemeenten willen deelnemen in het
te vormen kapitaal.
K E N N I S G E V I N G.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sneek brengen, ter voldoening aan het bepaalde
bij de artt. 17, 18 en 19 der wet van 14 Sep
tember 1866, (Staatsblad no. 138), ter kennis
van de ingezetenen dier gemeente
dat de lijst, bevattende de namen der inwo
ners, die voor het verleeneu van inkwarti ring
en onderhoud van militairen in aanmerking ko
men, bij hun besluit van den 8 September 1883
is herzien
dat die herziene lijst is aangeplakt en gedu
rende 14 dagen, iugaande den 12 September
1883, op de Secretarie voor een ieder ter inza
ge zal worden ueèrgelegd, en dat dj bezwaren
tegen die lijst, binnen 14 dagen na afloop van
den tijd voor da inzage bestemd, schrif’telyk moe
ten worden ingedieud.
Snoek den 11 September 1883.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. van DRIESSEN.
De Secretaris, J. W. BENNEWITZ.
De Stand, verheugt zich over den door dr.
Schaepman gedanen stap, waar hij een programma
voor de katholieke staatspartij ontwierp en pu
bliek maakte. In het programma zelf niet het
orgaan der anti-révolutionaire partij uitstekende
elementen, ook dezulke die van moed en geest
drift blijken geven. Toch durft zij dr Schaep-
man uiet veel succes op zijn pogen beloven, daar
h. i. elk program dood geboren is, dat het licht
ziet eer het aanvaard is en dus als program
leeft.
Zekere K., die 10 jaren geleden wegens mis
handeling door de Arr.-Rechtbank te Breda tot
2 maanden gevangenisstraf was veroordeeld,
onttrok zich door de vlucht aan die straf en
vestigde zich te Antwerpen. De begeerte zijn
vaderland nog eens te bezoeken, deed hem dezer
dagen de grenzen overschrijden, in do verwach-
j j i i 2. i j I ting dat niemand hem
gentje werd in den val van het paaru medege-
sleept, maar het kind kwam er met een lichte
kwetsuur af.
den acêijus op hot gedistilleerd behoort tot de gen geschorst in zijn bevoegdheid tot het geven
- van ouderwijs aan eeue openbare school, omdat
hij gedurende schooltijden onderwijs in den gods-
financiën iu bewerking, bestaan i Kerk gegeven heeft, en zich dus niet heeft out- i
in: 1°. Terugneming door het rijk vau een vijfde houden van iets te doen, wat strijdig is met den
der personeele belasting2°. Bevoegdheid aan eerbied, verschuldigd aan de godsdienstige be-
de gemeente tot verhooging der opcenten op de grippen van andersdenkenden.
'i ongebouwde eigendommen 3U. Wederinvoering I
De Leeuw. Ct. verneemt, dat. het voor eenige
weken te Zwaagwesteinde gehouden, middeleeuw-
sche kat knuppel feest, met een bloedige vecht-
partij werd besloten, zoodat proces-verbaal was
s opgemaakt.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek, maken hiermede bekend, dat de
iXajaars-I’aardenniiirk t
dit jaar invalt op WOENSDAG den 19en
SEPTEMBER e. k.
J. van DRIESSEN. Burgemeester.
J. W. BENNEWITZ, Secretaris.
Naar wij vernemen zal de uitgaaf „Hollaad-
Krakatau” worden uitgevoerd zooals zelden eeue
illustratie in Nederland het licht zag.
Met zekerheid kunnen wij mededeelen dat
onze eerste artisten en letterkundigen daaraan
medewerken, als
Apol, Bosboom.
I De Staats-Courant
van den Minister van
waarbij het gebruik van
het leerboek, getiteld
Verhalen en Schotsen voor de hoogste klasse der
Volksschool, door A. Nuiver en O. J. Reinders”,
bij het onderwijs op de openbare lagere scholen
wordt verboden, en zulks op overweging, dat op
bladzijden 21 en 22 vau den tweeden druk van
bedoeld leerboek, naar aanleiding van de kerk
hervorming wordt gezegd: „In de christelijke
kerk varen vele misbruiken ingeslopen. Bijge
loof' heerschte onder alle st inden uitorlijke
plechtigheden, zooals vasten, biechten en bede
vaarten, golden voor vroomheid”, en verder:
„De onbeschaamde wijze waarop in den aan
vang der 16de eeuw in Duitschland en elders
de handel in aflaten werd gedreven, bewees de
diepe verdorvenheid der Roomsche kerk”;
dat het in zoodanige bewoordingen bespreken
van de Roomsch-Katholieke kerk en hare instel
lingen strijdig is met den eerbied verschuldigd
aan de godsdienstige begrippen der Roomsch-Ka-
tholieken;
dat het niet vrijstaat op de openbare lagero
school, waar hot onderwijs moet gegeven wor
den met inachtneming van dien eerbied, leer
boeken te gebruiken waarin uergelijke uitdruk
kingen voorkomen
dat de aangehaalde uitdrukkingen in den der
den en den vierden druk van bedoeld leerboek
zijn vervangen door andere, die niet strijdig zijn
met den eerbied, verschuldigd aan de bovenbe
doelde godsdienstige begrippen, en er daarom
i tegen het gebruik van den derden en den vier
den druk geen bezwaar bestaat.
Onderden titel: „een Katholieke partij Proe
ve vau een program”, is bij J. R. vau Rossum
te Utrecht een brochure verschenen van de hand
van het lid der Tweede Kamer, dr. Schaepman.
Hierin wordt de noodzakelijkheid van de orga
nisatie eeuer katholieke staatsparty betoogd, en
als grondslag voor die partij het volgende, 17
artikelen bevattende, programma voorgesteld.
Het Vad. verneemt, dat een verhooging van
nieuwe belastingplannen van deze regeering. j van ouderwijs aan eene openbare school, omdat
bij het dienst volgens de leer der Roomsch-Katholieke mers, Bles, Verveer, Henkes, Professor Stuijs,
aan eerbied, verschuldigd aan de godsdienstige be-
SNEEK
EKANT
f
«BmimmoMramTsmi
an
5S i A A H A I. A A 2»
j
A
fl
I
,i
I
Beginsel der schoolwetgeving is de vrijheid van onderwijs.
XI. Bij de benoeming tot ambten en bedieningen behoort
de rechtsgelijkheid van alle burgers beginsel, de geschiktheid
regel te zijn.
De rechterlijke bediening en waardigheid moet van alle be
trekking tot staatkundige partijschappen onafhankelijkheid wor
den gemaakt
XII. Door de straf.vet wordt de majesteit van het lecht ge
wroken, het bestaan der maatschappij en hare leden verdedigd,
de zedelijke verbetering van den overtreder beoogd.
De veroordeeling tot de doodstraf is recht der overheid.
XIII. Aan de overheid behoort krachtens haar souv'erein
ree'.it het heften van belastingen.
Niet het scheppen van inkomsten, maar het dekken van uit
gaven is hierbij regel.
Bij persoonlijke belastingen is het belastbaar vermogen de
maatstaf der belastingschuld door ieder ingezetene.
Bij het heften van belastingen mogen de zodelijke en stoffelij
ke belangen des volks niet worden geschonden.
Kerken, scholen, liefdadige instellingen, vrome stichtingen en
zedelijke lichamen zijn niet belastingschuldig.
XIV. De organisatie onzer strijdkrachten moet zooveel mo
gelijk builende bemoeiingen der Volksvertegenwoordiging wor
den geplaatst.
De uitgaven voor leger en vloot, alsook de lichtingen voor
de militie moeten tot het-noodzakelijke worden beperkt.
XV. Bij het beheer onzer koloniën is noch de verrijking der
particulieren, noch de «tij ving der schatkist hoogste en éenige
doel.
De prediking van het evangelie in onze koloniën is vrij.
De vrije school is ook in onze bezittingen regel; krachtdadi
ge ondersteuning van staatswege met uitsluiting van belemme
rend toezicht is gewenseht.
XVI. De overheid bevordert de ware oplossing der maat
schappelijke vraagstukken
door hét handnaven der Zondagsrust;
door het vrijhouden der Christelijke Charitas van alle belem
mering
en door, ook ten opzichte van het kerkelijk huwelijk, het
beginsel der vrijheid zoo in het burgerlijk wetboek als in hpt
strafrecht te huldigen.
XVII. Naar de nier aangegeyen beginselen tracht de Katho
lieke partij do katolieke Nederlanders tot eenstemmig hande
len op staatkundig gemed te bewegen.
De samenwerking bij verkiezingen met andere partijen hangt
van de meerdere of mindere instemming met deze beginselen
af.
r -7 - ----J.- -7 -y— - ---
IlllCClUl UUji/ .AG piilLlOVll, Ly J<CU j U1V1XO U T VIgVUO UV XWl UUJ. iV'JJlUJUir JVllUUllUJkv
1. De Katholieke partij in Nederland vertegenwoordigt op
staatkundig gebied hel Nederlandsehc volk, dat aan het oude
geloof getrouw, zijn trouw aan het vaderland door zijn eerbied
voor het recht, zijn liefde tot de vrijheid, zijn gehoorzaamheid
■aan de wet, zijn bereidwilligheid tot iedere opoffering, voldin
gend heeft betuigd.
H. Zij erkent in God, als de bron van alle gezag, en in de
gehoorzaamheid om des gewetens wil, de-eenige waarborgen van
het vast bestand der overueid en de vrijheid der onderzaten.
III. In den staat der Nederlanden vordert zij
vrijheid van godsdienst;
gelyk recht voor alle kerkgenootschappen en voor alle bur
gers;
volledige onafhankelijkheid der kerkgenootschappen in eigen
kring.
Zij verlangt voor de Katholieke kerk geen voor recht, maar de
volle erkenning van haar vrij en eigen rechtsbestaan.
IV. Zij erkent en huldigt de souvereiniteit vau het huis van
Oranje, zooals die in de grondwet beschreven werd.
V. In Nederland acht zij den parlementairen regeeringsvorm
•die het souvereiue recht der overueid ongeschonden laat, de
rechten en vrijheden van het volk waarborgt, de medewerking
vau het volk bij het vaststellen en toepassen der wetten verze
kert, de volksregeering verwerpt, het meest in overeenstemming
met het volkskarakter en de geschiedenis.
VI. Voor de Katholieke partij vertegenwoordigen de Staten-
Generaal de grondwettige rechten en vrijheden, de algemeene
en constante belangen des volks.
Zij verlangt een regeling van het kiesrecht, waardoor de in
vloed van het volk op de verkiezingen zich, ook in de verte
genwoordiging der minderheden, kan openbaren.
VII. Om redenen buiten de begrootingen wordt geen begroo-
ting verworpen.
VIII. De overheid, haar recht aan Gods souvereiniteit ont
lenend, kan den eed, een godsdienstige handeling, van, haar
onderzaten vorderen.
Zij is gehouden de heiligheid van den eed met al de haar
ien dienste staande middelen te waarborgen.
Ook bij het opleggen van den eed is zij verplicht de rechts-
gclhkheid der burgers te handhaven.
IX. De staatsalmacht moet worden beperkt tot het rechtsge
bied der «taatseenheid, de staatszorg tot het onontbeerlijke.
Zelfstandigheid in eigen kring voor provincie en gemeente,is
eisch van Nederlandsch staatsbeleid.
Be huisvrede is, behoudens de eischen van het strafrecht, on
schendbaar.
X. De vrijheid van onderwijs wordt gevorderd door het
Natuurlijk recht der ouders.
Be staatsschool is alleen als aanvulling der vrije school be
slaan baar.
I1UU.U.C11 V dLL ILuö UCz UUcllj Well 1b IIlvL llCu
r
