'A
Wills BMIH» ms DE
J
1883.
N
No. 80.
ACIIT-E j\T-D E R TI GS T E J A A 12 G- A N G-.
0
Z A T IT, It I a. o
6 o C T jm: K.
n
klinkende lenzen verborgen is.
t
n
5
!e
0
0
'e
o
het verschil tusschen de liberale en de feodale
organisatie van het staatkundig en oeconomisch
leven. Souvereiniteit in eigen kring zij aan alle
geledingen van lagere orde in ’t maatschappelijk
organisme gaarne toegestaan, maar met eene
tot zijn doel en werkkring streng beperkte grens
bepaling van dien eigen kring en de daarin
noodige machtsoefening, opdat de souvereiniteit
in eigen kring niet ontaarde in tirannie in eigen
kring. De eigen kring lijde niet onder misbruik
van macht van boven, maar plege ook geen
misbruik van macht naar beneden.”
lot dusver Mr. van Houten. Wij meenden er
goed aan te doen, al komen zijne Staatkundige
Brieven natuurlijk in veler handen, op dit ge
deelte eens vooral de aandacht te vestigen van
al onze lezers. Duidelijk, voor ieder begrijpelijk,
is het wel de moeite waard naar deze woorden
te luisteren en ze daarna nog eens goed te over
denken. Het kan leeren wat meer te doorzien,
hoeveel gevaarlijks er achter sommige schoon-
42 jaar oud, laat een vrouw met zeven kinde
ren achter.
De Zutph. Ct. zegt
Zooals onze lezers weten, hebben we reeds
voor eenige weken gewezen op het zonderling
geval te Goes, waar twee raadsleden zitting ge
nomen hadden, die, zonder Doopsgezind te zijn,
geweigerd hadden den eed te doen. De bur
gemeester had hen jure suo, in strijd met het
besluit van den Assenschen burgervader en de
daarop genomene Ministerieele beschikking, toe
gelaten. Nu zijn 4 leden van den Goeschen
gemeenteraad daartegen in verzet gekomen door
werkstaking. Zij hebben verklaard mot de twee
nieuwe collega’s niet te kunnen samenwerken.
Volgens de Goesche Ct. zal de adviseur dezer
4 raadsleden, de heer de Savornin Lohman,
deze zaak in de Kamer ter sprake brengen. Te
merkwaardiger kan het debat hierover worden,
omdat de heer Lohman indertijd stemde voor
de motie-Schaepman, die met 62 tegen 16
stemmen aangenomen werd„de Kamer, ver
trouwende op de bereidwilligheid der regeering
om de eedsvordering tot het minimum te beperken,
van oordeel dat, op het stuk van den eed, her
ziening der wetgeving noodzakelijk is, gaat over
tot de orde van den dag.”
Consequent zal dus de anti-revolutionaire af
gevaardigde voor Goes moeten pleiten voor...
zoo niet afschaffing, dan toch facultatiefverklaring
van den administratieven eed. Hoe echter de
Regeering oordeeien zal over de twee raadsleden
en den burg, van Goes, die hen toeliet? Ind en
ook zij consequent is moet zij het besluit
van den Min. Six handhaven en het 4tal te
genover het tweetal in het gelijk stellen. Een
eigenaardig conflikt moet daaruit echter ont
staan tusschen de Regeering en den burgemeester,
die de heeren toeliet.
De vier leden van den gemeenteraad te Goes,
die in de laatste vergadering geprotesteerd heb
ben tegen de bijwoning van deze door de heeren
De heer S. E. W. Roorda van Eysinga, zich
noemende „niet-eervol ontslagen en uitgezet in
genieur der 2de kl. bij de commissie tot ver
voermiddelen op Java”, heeft een smeekschrift
aan de Tweede Kamer gericht, waarin hij haar
verzoekt1. bij de Regeering aan te dringen
op overlegging van het advies van den heer
mr. Keuchenius, waarin deze hem verdedigt;
2. het besluit van zijn „uitzetting” en niet-
eervol ontslag te toetsen aan het drukpers-vonnis
van het Indisch Hooggerechtshof, in de zaak
van het Padangsch Handelsblad 3. Zijn uit
spraak: „’s Lands vaderen verwaarloozen ’s lands
kinderen” te toetsen aan de beweringen der
heeren de Waal en Keuchenius: 4. een open
bare gedachtenwisseling te voeren over de be
wering, dat Nederland achthonderd veertig mil-
lioen gulden schuldig is aan ludië. In de eerste
plaats in het belang van het arme Insulinde,
dat die som hoog noodig heeft. In de tweede
plaats in het belang van ons volk.”
Uit Steenderen wordt, dd. 1 October, aan de
N. R. Ct. geschreven Heden nacht werd alhier
bij den winkelier J. door den klepperman E,
diefstal gepteegd. Door inklimmen wist hij
zich toegang tot verschillende lokalen te ver
schaffen, maar, door duisternis verdwaald, kwam
hij terecht bij de bedstede der huisgenooten,
die, door het onverwachte bezoek opgesehrikt,
jacht maakten op den dief. Deze werd gevat.
Het bleek toen, dat hij zijn zakken met uien
had gevuld. Hij gaf voor, door dronkenschap
misleid, de uien voor appelen te hebben aange
zien.
Het eafe „Krasnapolsky” te Amsterdam wordt
zoo eiken dag dooreen door ongeveer 12 dui
zend personen bezocht. In gewone tijden di-
neeren er tusschen de vijf en zeshonderd per
sonen daagstijdens de tentoonstelling meer dan
2 duizend. Drie en zestig honderd glazen bier
laven er, winter en zomer dooreengenomen, ei
ken dag de dorstigen.
Op de terreinen der internationale tentoon
stelling te Amsterdam zijn alle restaurants, met
uitzondering van de Hollandsche- en de Volks-
restaurant, reeds gesloten.
Maandag avond vierden dientengevolge alle
bedienden uit de Fransche, Engelsche en°Duit-
sche restauraties der tentoonstelling een afscheids
feest, dat met eèn zeer geanimeerd bal eindigde
en uitstekend slaagde.
Slechts op één hachelijk moment viel te wij
zen, schrijft het Utr. Dagbl. „Een van de gas
ten vergat, terwijl er een buffetbediendedoor de
zaal dwaalde, zijn eigen ik en riep tamelijk luid:
„AannemenAls een pijl uit den boog scho
len zes, acht kameraads naar hem toe en be
dachten toen eerstWat de kracht der ge
woonte al niet doet!”
Nader blijkt, dat niet alle buitenlandsche
restaurants op de terreinen der internationale
tentoonstelling te Amsterdam reeds gesloten zijn
de Engelsche blijft tot 1 Nov. o. k. geopend.
Te Middelburg is Maandag jl. na een korte
ongesteldheid, op 57-jarigen leeftijd overleden
mr. W. O. Borsius, sedert 1871 lid van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal. De overledene was
tevens lid van den gemeenteraad van Middelburg
en van 1854 tot het begin van dit jaar lid der
firma Den Bouwmeester, Borsius en van der
Leije, reeders en houthandelaars.
Zaterdag avond is Cornells Hartog, arbeider
bij de II. IJ. S.-M.door den trein, komende
van Rotterdam, op de hoogte van de Cromme-
lin-laan nabij Delft overreden. Het lichaam
was letterlijk in tweeën gescheiden en werd
ongeveer een uur later door zijn broeder, die
als hij om zijn woning te bereiken de
spoorbaan moest oversteken, gevonden. De man,
is en blijft der katholieke partij
De overeenstemming is echter slechts schijn
baar inderdaad is er groot verschil.
Er is overeenstemming voor zoover betreft de
verhouding tusschen den staat en het individu.
De katholieke en de anti-revolutionaire staatsleer
schetteren wel heftig over den goddelijken oor
sprong van het gezag, en zij stellen de souve
reiniteit van een vorstenhuis voorop, maar steeds
met de wijde achterdeur, dat men den keizer
(slechts) moet geven wat des keizers is, maar
Gode wat Godes is, en Gode meer gehoorzaam
moet zijn dan den menschen. Niemand behoeft
dus de overheid of den vorst te gehoorzamen,
indien deze bevelen mocht geven in strijd met
Gods bevelen; dit is duidelijk. Maar het is ook
duidelijk, dat het verbazend moeilijk is voor
den burger, om te weten, wanneer met recht
van een bevel der overheid gezegd kan worden
dat het met Gods bevelen strijdt. Eene richting
in het protestantisme maakt hierover hot individu
zelf tot rechter, God zelf openbaart zulks in het
geweten zeggen zijen onder hen, die langs
dezen weg hunne individueele overtuigingen
met hooger, goddelijk gezach bekleeden, vindt
men kloeke verdedigers der ware (d.i. individu
eele) vrijheid, zoowel in den loop der historie
en vooral onzer historie, als nog ten huidigen
dage. Ter wille van hun warmen vrijheidszin
vergeeft men hun gaarne eenig alliage van
religieus fanatisme. Maar hun getal slinkt onder
de hedendaagsche orthodoxen, omdat degeen,
die individueele vrijheid wil en tevens recht voor
allen, zich in het staatkundige aan de zijde der
liberalen moet scharen, daar de liberale partij
de eenige is, die van oudsher en in waarheid
volle vrijheid in alles en roor allen in denken
en doen, voor geloovigen en ongeloovigen van
alle schakeeringen, heeft voorgestaan eu voort
durend meer en meer tracht te bereiken, en
die steeds alle bemoeizieke en betweterige voogdij
van de bestuurders van staat en kerk, en alle
onderdrukking der minderheden heeft geweerd
en meer en meer tracht te weren.
De overgroote meerderheid dergenen, die aan
de burgerlijke overheid de gehoorzaamheid wei
geren, indien zij bevelen geeft tegen Gods ge
boden, heeft andere kenbronneu voor Gods wil
dan het eigen geweten. De katholieken hebbeu
een onfeilbaren pauszij erkennen een met
nog heiliger gezach dan de burgerlijke autoriteit
bekleed vertolker van Gods wil. Gode meer te
gehoorzamen dan de menschen, is voor hen:
het geestelijke gezag te stellen boven het we
reldlijke, den paus boven den koning, den bis-
schop en den pastoor boven de plaatselflke au
toriteit. En de groote massa der orthodoxe
protestanten verschilt van hen slechts in zoo
ver, dat bij hen concilie en predikant de plaats
innemen van paus en pastoor.
Wanneer ook al dezen den mondvol hebben
van vrijheid,. souvereiniteit in eigen kring, auto
nomie enz., is het om de vrijheid van dien eigen
kring ook tegen het individu, niet meer om °de
vrijheid van het individu te doen. Vrijheid van
de ondergeschikte staatsgeledingen, als provincie
en gemeente vrijheid van de kerk vrijheid van
het huisgezinvrijheid van alle vereenigingen
en industrieele ondernemingen ook wij wenschen
ze, maar boven de vrijheid van gemeente en
kerk, van huisgezin, vereenigingen en onderne
mingen staat de vrijheid van het individu, den
drager van alle lief en leed, den zetel van alle
ontwikkeling en kracht. Wij willen vrijheid ook
en vooral van het individu in gezin en werk
plaats in gemeente en kerk in elke vereeniging,
van welken aard zij moge zijn. Ziedaar met één f
enkel woord het verschil aangewezen tusschen i even
het liberale en het klericale ideaal; gelijk mede j
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
Op Dinsdag 10 October e. k. zal in het hoofd
kiesdistrict Gouda de verkiezing plaats hebben
voor een lid der Tweede Kamer in de plaats
van den heer Biehon van IJsselmonde, die als
zoodanig heeft bedankt.
ADVERTEN1IËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer 7’4 Cents. Bij abonnement is de prijs be*
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij dea
Uitgever.
kennisgeving.
BEKEND M AKI N G.
KENNISGEVING.
BEKENDMAKING.
BURGEMEESTER eu WETHOUDERS van
«e gemeente Sneek maken hiermede bekend,
<lat de
KAIaV IGIi MAR KT
dlt jaar invalt op Maandag den 22 October 1883.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. van DRIESSEN.
De Secretaris, J. W. BENNEWITZ.
UI T DE PERS.
In zijn vierden staatkundigen brief handelt
S. van Houten over„de verhouding tus-
Sehen het bestuur en het volk.”
«a opgemerkt te hebben, dat het niet toe-
'alhg is, dat de katholieke kerk, de vrijheid
het individu miskennende en onderdrukken-
üe> zoo kwistig is met het beeld van den herder
zijn kudde, maar dat hij niet wil dat dit
Deeld met recht op Nederland toepasselijk zij,
gaat Mr. van Houten aldus voort.
»Zoo het zulks meer zij, dan ons lief is, ligt
zeker niet aan de programma’s onzer poli-
'eke partijen. Alle huldigen de vrijheid. De
«öerale ontleent zelfs haren naarn aan de ver
ering der vrijheid, maar de programma’s der
."“■revolutionairen doen in hare vereering, in
"'“strijd voor souvereiniteit in eigen kring,
Dn i Z1ÏZe Iloemen> voor die der liberalen niet
«der. En hoorden wij niet van Dr. Schaepraan,
«t vrijheid voor allen en in alles ook de leus
in
SIÏBEK
iHHiYT
mhi m het iiimran sin.
8: iï\ KXL1
J
I
i.
le
'0
;r
da“ aan degenen, welke zich daarvoor aanmelden ter
,^er gemeente, gelegenheid wordt gegeven tot Koste-
inenting en Hcr-cntlng
Sneek, den 5 ■October 1883.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. VAN DRIESSEN.
De Secretaris, J. W. BENNEWITZ.
PyRGEMEESTER en WETHOUDERS van de gemeente Sneek,
gelet op de resolutie van den heer Staatsraad Gouverneur dezer
provincie, van den 14 September 1833 no. 173-9551, maken door
deze aan de belanghebbenden bekenddat, ingevolge artikel
i der wet op het personeel, van den 29sten Maart 1833 (Staats-
4)- ®en l®der gehouden is. aangifte te doen van de
1 erceelen, die op den laden Mei dezes jaars niet in gebruik
waren, of, door een huisbewaarder bewoond zijnde, gedurende
«en joop van liet dienstjaar in gebruik genomen of van mobilair
oorzlen werden; van het aanschaffen van meerdere dienst- en
mV’a of riulrdcI1 dan °P den laden Mei werden gehouden;
cn eindelijk van het aanwenden tot belastbaar gebruik van
zulke voorwerpen van de 5de en 6de grondslagen, als aanvan-
M-liJk tot onbelastbare einden aangelegd of gebezigd zijn, zoo
mede van paarden die in den loop van het jaar het tweede
viertol hunner melktanden hebben verloren.
Zullende de aangiften hiervan moeten geschieden ten kautore
Outvanger, alvorens die omstandigheden komen te
viusiaan.
Wijders wordt hierbij herinnerd dat, naar luid van artikel
3» der wet van den 26sten Mei 1870 (Staatsblad no. 82) van alle
Schouwen, welke nieuw gesticht, vernieuwd, vergroot of uitgebreid
do,?F de belanghebbenden binnen drie maanden na de
’«gebruikslelhng dier perceelen, of nadat ze Voor het eerst geheel
0 leu deele worden betrokken, aan liet Gemeentebestuur aan-
S“5.moe‘ '™r<km gedaan, daar bij 'l verzuimen dier aangifte
m <lt verbeurd de aanspraak op de vrijdommen, welke bij de aan-
gehaalde wet, wegens die gebouwen, zijn toegekend.
Sneek, deu 5 October 1883.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. VAN DRIESSEN.
De Secretaris, J. W. BENNEWITZ.
„“^BURGEMEESTER der gemeente Sneek brengt ter kennis
de ingezetenen de volgende
Be COMMISSARIS DBS KONINGS in de Provincie Friesland
Gelet op art. 11 der Wet van 13 Junij 1857 (Staatsblad no. 87)
Brengt ter kennis van de belanghebbenden:
y besluit van Gedeputeerde Staten dier provincie, van
o,0cI°b?.r 1SSd' no’ 10 afdeeling B, met wijziging van dat
iavthn) L883, no. 24, le afdeeling B, is bepaald, dat het
a ,JJ met geweer met of zonder honden, bedoeld bij art.
hu eu.da“' vau Bet schieten van waterwild, bedoeld
J art. luil der Wet, dit jaar van Woensdag den tienden October
V en met Zaturdag den tienden November DAGELIJKS zullen
“logen worden uitgeoefend.
kangepiakt026 °P dC g€brulk'e!1jke wifze worden afgekondlgd en
Leeuwarden, den 2 October 1883.
De Commissaris des Konings voornoemd,
(get.) Van HARINXSMA tuob SLOOTEN.
Sneek, den 4 October 1883.
De Burgemeerster voornoemd,
J. VAN DRIESSEN.
