■SJWfflmmWDMBWSBL
1
No. 89.
1883.
I I
W O S T> V Y
7 N O V JE M B E :r.
1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
J. W. BENNEWITZ.
het de
van
Wio
eerevoor-
eon
on
vuor
Na een nauwkeurig gerechtelijk onderzoek,
moet het gebleken zijn, dat de vrouw van v. d. T
te Bergen op Zoom, welke laatste op vrije voe
ten is gesteld, zelf een einde aan haar leven heeft
gemaakt en dat voortdurende huiselijke oneenig-
heden daarvan als oorzaak moeten worden be
schouwd.
ADI ERTEN1IÈN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Centsj
voor eiken regel meer 7>'2 Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ol redactie betreffende, franco
in te zenden.
Het O. M. heeft berust in de uitspraak van
het gerechtshof ten opzichte van Jaantje Struik
c. s. Dientengevolge zijn de vrijgesprokcr.ea
thans uit hun langdurige preventieve hechtenis
ontslagen. Zooals reeds gemeld is, wil de milli-
oenenjuffrouw haar zaak nog in cassatie behan
deld zien.
Evenals meer plattelandsgemeenten in den
Z.-W. hoek van Friesland hebben de gemeente
raden van Gaasterland en Donia wetstal in hun
ne jongste vergaderingen besloten, wel concessie
maar geen financieelen steun te verleenen aan
het Noord-Nederlandsch tramweg-comité, voor
het aanleggen en exploiteeren van een stoom- I
tram door de gemeente. Leinsterland maakt op 1
financieel gebied in deze eene exceptie, daar de I
raad dier gemeente heeft besloten f50000 bij te I
dragon tot vorming vau het maatschappelijk I
kapitaal. J
kerk bevond en oogenblikkelijk toeschoot,
verder schandaal te voorkomen.
Volgens een later bericht zou men met
krankzinnige te doen hebben gehad,
zich in
den avond van den 4 November in het zuide
lijkste dorp onzer gemeente, Achlum, had be
vonden, had daar een kluchtig schouwspel kun
nen gadeslaan. Ouden van dagen, mannen en
vrouwen, de laatsten zelfs met kinderen op den
arm, jongelingen en jonge dochters, allen stroom
den, trots regen en wind, naar de consistorie
kamer, om te stemmen voor vrij beheer of flo
reenstelsel. Al de genoemden, van den tachtig
jarige tot den zuigeling, mochten stemmen, als
ze het persoonlijk konden doen en Ned. Herv.
waren. Er werden 462 stemmen uitgebracht,
244 voor vrij beheer, 218 voor floreenstelsel.
Aldus vrij beheer De voorstanders vaff
het floreenstelsel hadden het met Oenige meer
dere krachtsinspanning gemakkelijk kunnen
winnen, ofschoon na de stemming, waartegen
protest is aangeteekend, de predikant verklaar
de, dat deze stemming slechts voor den vorm
geschied was.
op het terrein in antieken stijl opgetrokken ge
bouwtje, 80,000 likeurtjes, terwijl in do ver
schillende tenten 45,000 liter Dortmunder bier
en 56,940 liter Moeselwijn verbruikt werden.
Alleen de Holl. Ijzeren Spoorwegmaatschappij
liet gedurende de tentoonstelling 36,000 per
sonentrein loopen.
Kan men nu aannemen, dat de Amsterdam-
sche tentoonstelling houders van abonnements
kaarten en bezoekers op de dagen dat de en
treeprijs f 1 was, medegerekend door 550,000
betalende personen bezocht werd, slechts do in
1880 te Sydney en de in 1853 te New-York
gehouden wereldtentoonstelling worden in dit
opzicht overtroffen de 7 overige sedert 1850
gehouden internationale tentoonstelling trokken,
volgens opgave van de Arnk. Cour., een veel
talrijker publiek. De in 1878 te Parijs gehou-
houden tentoonstelling werd, met 16,032,725
personen, door de meeste menschen bezocht,
terwijl in 1853 slechts 600,000 bezoekers ter
tentoonstelling te New York kwamen. Ook de
onlangs te Londen gesloten internationale vis-
scherij tentoonstelling zij werd door 2,700,000
menschen bezocht trok oneindig meer pu
bliek dan onze internationale ea koloniale uit-
voerhandeltentoonstelling.
Naar de Amst. verneemt, is- de tweede ver
beterde druk van de ofScieele lijst van bekro
ningen op de internationale tentoonstelling te
Amsterdam ter perse. Het zal een boekdeel
vormen, bijna een half vel grooter dan het eer
ste en daarmede zoo weinig gelijkenis hebben,
dat het bijna ondoenlijk zal zijn daaruit een lijst
van errata op te maken.
Niet afgeschrikt door het voorbeeld van den
Nijkerkschen gemeenteraad, die do stad in rep
en roer bracht door in zake de tramconcessie
Ede-Nijkerk het rijden op Zondag aan beperkende
bepalingen te binden, heeft thans ook de raad
van Barneveld beperkten Zondagsdienst als eers te
voorwaarde voor de te verleenen concessie gesteld.
Te Breda is overleden de heer Charles Ed
mond de Bourbon, lid van de in Nederland
wonende tak der Bourbons die, gelijk bekend
is, voortdurend pogingen aanwendt, haar rech
ten op de Fransche kroon te doen gelden.
Bij de. Ned. Handelmaatschappij en bij den
penningmeester van ’t hoofdcomité is tot Zater
dag ingekomen, ten behoeve van de noodlijdende
bevolking op Java en Sumatra, een bedrag van
f 411,545,02 De minister van marine ontving
voor hetzelfde, deel de som van f 1562.89, door
het personeel der zeemacht, van de rijkswerven
en van het loodswezen bijeengebracht.
Het Vad, verneemt, dat de grondwetscommis
sie wel hare taak in hoofdzaak volbracht heeft,
doch over eenigen tijd opnieuw zal bijeenkomen
om haar eindrapport vast te stollen.
Op initiatief der vereenigiugen Algemeen
kies- en stemrecht had jl. Zondag te Amsterdam
in het gebouw der vrije gemeente en onder
presidium van den heer Schröder een volksver
gadering plaats om de quaestie: „algemeen
stemrecht” te behandelen. Aan de besturen van
een vijftiental, meerendeels ambachtsvereenigin-
gen, waron uitnoodigingen gericht tot bijwoning
dezer bijeenkomst, die zoo talrijk bezocht was,
dat het gebouw tot aan den nok gevuld was.
De heer Schröder, president van „algemeen
■stemrecht,” leidde de zaak in en merkte o a.
op dat het vuistrecht der middeleeuwen na 1789
door het geldreeht vervangen was. Dat moet
anders worden het volk moest door de kracht
der rede worden vertegenwoordigd. Het zou
bewijzen dat het tot iets anders in staat was
dan, zooals mr. Kappeyne gezegd had, tot het
omwerpen van tronen en het opwerpen van
barricades.
De hoer Heldt werd zeer grappig gevonden,
toen hij beweerde, dat de volksvertegenwoor
diging geen staten-generaal, maar slechts een
staten-kapitaal was. Hij wilde dat de volks
vertegenwoordiging een spiegel voor ’t volk zou
zijn en het recht van ten minste 800,000 man
nen niet door 126,000 kiezers werd uitgeoefend.
Dj spreker werd herhaaldeljk toogejuich t
toen hij de grieven van de voorstanders van
algemeen stemrecht in ’t midden bracht.
Hij wees o. a. op het niet invoeren eener
rente- of inkomstenbelasting, op het te lang uit
stellen en eindelijk onder beperkende bepalin
gen invoeren der herziening van het kadaster.
Daarentegen is de zegelwet, die vooral de klei
ne burgerij drukt, met ijver herzien, blijft het
gebrekkige patentrecht in stand wordt de
plaatsvervanging voor de militie gehandhaafd
wetsontwerpen tot bescherming vau kinderen
tegen overmatigen arbeid blijven buiten behan
deling aan regeling van vrouwenarbeid, aan
verzekering der werklieden tegen ongelukken
bij hun arbeid, aan toezicht op fabrieken, aan
behoorlijk onderwijs voor den ambachtsstand
van staatswege, wordt niet gedacht. Het school
geld op de lagere scholen is zood anig geregeld,
dat wie het best betalen kunnen, den meesten
onderstand voor de opvoeding hunner kinderen
ontvangen.
Het was meer dan tijd dat aan al dat onrecht
een einde komt.
Ter karakteriseering van het tegenwoordige
kiesrecht werd door spreker nog op ’t volgende
geval gewezen. Op de grenspaal tusschen Am
sterdam en Nieuwer-Amstel staan twee huizen
op. Donderdag jl. Allerheiligen eenigo op-
I schudding gemaakt. Hoorde hij den geestelijke
over de hel spreken, zoo gaf hij door houding
en gebaren zijn goedkeuring te kennen, doch hot
tegendeel gebeurde wanneer de priester van de
tijdelijke straffen in ’t vagevuur gewaagde. Doch
j Bij ’t eindigen der
predikatie beklom hij den kansel en zeide, vol
gens de Tijd, die dit verhaal doet, „door den Heer
gezonden te zijn om op zijn manier de waarheid
te verkondigen.” Dit werd hem echter bele t
door een der geestelijken, die zich achter in de
om
De sluiting der internationale tentoonstelling
te Amsterdam gaf den heer Lehman, eere.voor-
zifter van het genootschap „Architectura et “O ^'Vljzer ging verder.
Amicitia”, aanleiding om in een Woensdagjl
in de Amstelstraat gehouden voordracht, de vol
gende mededeelingen in cijfers te doen.
Gedurende de 184 dagen, dat de tentoonstel
ling geopend was, stroomden 1,427,521 50 ets.
betalende bezoekers en 80,000 25 ets betalenden
naar de tentoonstelling; buiten het bedrag der
abonnementskaartenwerd alzoo aan entree
gelden ruim 7‘/j ton gouds ontvangen.
De erven Lucas Bols verschonken in hun
POLITIE- VERORDENING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sneek,
Overwegende, dat de bepalingen der Alge-
meene Politie-Verordening in deze gemeente
niet door een ieder worden nageleefd, wenschen
de ingezetenen in de gelegenheid te stellen zich
voor de overtredingen en daaruit vloeiende ver
volgingen te vrijwaren, door die Verordening
ter. Secretarie, zoolang de vcorraad strekt, ver
krijgbaar te stellen voor 10 centen.
Snoek, 30 October 1883.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. van DRIESSEN.
De Secretaris,
Als de eigenaar van ’t eene huis, dat onder
Amsterdam behoort, fill belasting betaalt, is
hij geen kiezer, en als de buurman, die vlak
naast hem woont, f 30 betaalt, mag deze wel
kiezen.
De Staten-Generaal vertoonen niet het beeld
der natie, hoogstens het beeld van den romp,
zonder armen en beenen.
Spr. eindigde met op to wekken tot een volks-
petitionnement Met karrovrachten moesten de
lijsten met onderteekenaron naar de Tweede
Kamer worden gebracht.
Na den heer Heldt bekwam de heer Gerhardt
het woord. Naar zijn gevoelen zouden oorlog,
prostitutie, handelscrisissen, werkeloosheid, moord
en diefstal, ja zelfs overstroomingen en cholera
verdwijnen, als we maar algemeen stemrecht
hebben. „Algemeen stemrecht of anders revo
lutie,” was zijn leus.
De heer Siebenlist, die op hem volgde, liep
minder hard van stal. Hij geloofde niet dat
algemeen stemrecht alles in eens zal verbeteren.
Toch kon hij geen vrede met het tegenwoordig
kiesrecht hebben. Nu wordt hem gezegd dat
hij te dom is om kiezer te wezenals hij mor
gen een lot uit de loterij trekt, is hij er slim
genoeg voor!
Nadat de heer Do Lichter do vergaderden
had aangemaand zich niet door heeren met witte
dassen en kale kruinen tot oen andere meening
te laten brengen, vroeg de voorzitter of er geen
tegenstanders van algemeen stemrecht in de
zaal waren. Daar er geen antwoord kwam,
meende hij te mogen besluiten, dat alle aanwe
zigen voor algemeen stemrecht waren. De heer
Heldt gat nog als type van een volksman aan
mr. Van Houten, en de voorzitter, de architect
Cuypers.
Ten slotte werd de volgende motie aangeno
men
„De vergadering, overwegende dat do grond
wet geen leugens mag bevatten: dat art. 74,
waarin staat, dat de Staten-Generaal het geheele
Nederlandsche volk vertegenwoordigen, een leu
gen is, daar 7/s gedeelte der mannelijke meer
derjarige ingezetenen is buitengesloten dat eik
burger gelijk recht heeft en dus door zijn stem
invloed moet kunnen uitoefenen op do regoeriug
des landsspreekt als hare overtuiging uit, dut
de dadelijke invoering van algemeen stemrecht
in ’s lands, belang is, en dat allen die het tegen
houden, een onderdrukking bestendigen tegen
het belang van het algemeen.”
Een poging, om het woord „leugens”- door
„onjuistheden” te doen vervangen, omdat dit
meer parlementair luidde, mislukte.
Men besloot met in optocht naar het telegraaf
bureau te trekken, ton einde de motie per
telegraaf aan de voorzitters van de Eerste en
de Tweede Kamer te doen toekpmen. Toen de i
telegrammen verzonden waren, werd er nog cons: I Een onderwijzer der protestantscho christelijke
„leve het algemeen stemrecht, leve de volkswil” school te Gouda heeft aldaar in eonR K. kerk
geroepenmaar toen moest bij het post-
telegraafkantoor plaats gemaakt worden
de postkarren en ging ieder zijns weegs..
De schuld der provincie Friesland bedroeg bij I
het begin van dit juar f3,084,000, zijnde f 630,000 I
meer dan een jaar te voren.
De schulden der gemeenten in de provincie I
beliepen op hetzelfde tijdstig f 6,408,502,sD I
waaronder Leeuwarden met f 1,741,000. w I
SN EEK, 2 Nov.
In eene goed bezochte vergadering van het
dept. Sneek der Ned. Maatschappij ter bevor
dering van Nijverheid, werd gisterenavond door
den heer R. Ëenneraa eene voordracht gehou
den over de middelen van vervoer op Java, en
wel speciaal over de spoorwegen.
Spreker behandelde het ontstaan der spoor
wegen op Java de wijze vau aanleg, do
eigenaardige moeilijkheden daaraan verbonden
en de rentabiliteit van dit versnelde vervoer
middel, dat ook daar, zoowel voor het personen
als goederenvervoer zulke flinke resultaten op
levert on bij verdere uitbreiding zeker den
bloei van handel en nijverheid op Java zeer
zal bevorderen Met veel belangstelling word
deze interressante voordacht door zijn auditori
um gevolgd.
In deze vergadering werd, in plaats van den
heer P. M. T. Dethmcrs, tot lid
partemonts-bestuur gekozen de heer dr. A.
Nijland.
f Franekekadeel, 5 Nov.
SVEI.
Mil n s ra inimniii: bub wor ds
BI X Ji EH L A y
c j
