1884.
No. 25.
N E G E N-E N-D E R T 1 G 8 T E J A A R G A N G.
’4
26 MAART.
U I T DE PERS.
1
O?
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ol redactie betreffende, franco
in te zenden.
ADVERT. ENI1ÉN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer 7*/2 Cents. Bij abonnement is de prijs be«
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
een
van
Breda, die verdacht wordt bankpapier van den
Moet men gelooven hetgeen te Best verteld
wordt, dan zou de aldaar gepleegde moord in
verband staan met dien eenigen maanden geleden
gepleegd, en zou het huidige slachtoffer opgeruimd
zijn, omdat zij in haar omgang met den veld
wachter gevaarlijke zaken zou hebben vernomen.
Men wijst voor die twee moorden slechts éen
dader aan. De Meijerijsche Ct. meldt dit als
een gerucht.
Jantje Struik, meer bekend als de millioenen-
juffrouw, is in de vorige week van Amsterdam
naar Den Bosch overgebracht, waar zij haar
öjarige gevangenisstraf moet ondergaan.
Naar men nader verneemt, is de veldwachter ÏI"
Kuppens te Best, verdacht van den moord
bij gebrek aan bewijs, weder in vrijheid gesteld"
Tot Vrijdag jl. heeft de collecte ten behoeve
van de Maatschappij van Weldadigheid ruim
f 53000 opgebmcht.
waarin die afwijzende beschikking is vervat,
moet den Koning reeds ter teekening zijn aan
geboden.
Nader wordt bericht, dat de leider der soci-
aal-democraten ten onzent, de heer F. Domela
Nieuwenhuis, geen plan heeft van den Haag
naar Amsterdam te verhuizen en dat evenmin
voortaan het orgaan van zijn partij, Recht voor
Allen, in de Arnstelstad zal worden uitgegeven.
Vroeger heeft het plan tot deze verandering be
staan, maar daarvan is afgezien.
Vele eenvoudigen in den lande en dat ’s waar-
iijkj niet te verwonderen na al de drukte die
men maakt, om de heeren zoo overdreven fees
telijk te ontvangen, hebben omtrent de Trans-
yaalsche Deputatie zonderlinge denkbeelden.
Zoo zijn er in het oosten van Friesland die
meenèn, dat de drie heeren aannemers zijn ge
worden van de Tjongerkanalisatie en er met de
uitvoering van het werk eerstdaags een begin
zal worden gemaakt. Anderen beweren, dat zij
hun rjjk (Afrika) aan Engeland hebben verkocht
en het geld in „onze schatkist” hebben gestort,
voor welke nobele daad men hen thans zulke
ongemeene eer bewijst, terwijl derden vasthou
den, dat „de Boeren” hier gekomen zijn om het
landbouwbedrijf uit zijn kwijnenden toestand op
I te heffen.
Wat eindelijk-de bedreiging betreft om met
het „christelijk volksdeel” uit te wijken, blijkt
dr. K. ongeveer het volgende gezegd te hebben
Tea slotte verklaart de redactie van de Stand.
de algeheele verdediging vau de woorden en
denkbeelden in de rede van dr. Kuyper vervat,
op zich te nemen, „ook onder verplichting tot
leverantie van historisch bewijs.”
De Amst. is echter teleurgesteld door de wijze
waarop dr. K. aan haar verzoek heeft voldaan,
waarop hij zich zoekt te rechtvaardigen. Im
mers, zegt zij, juist over de uitdrukkingen die
bovenal tot de meening leidden dat de feestre
denaar zeer laag over ons volk dacht, bewaart
hij het stilzwijgen, zoodat men nog in ’t onze
kere verkeert of dr. K. die woorden, welke
kwetsend voor ons nationaal gevoel waren, ge
sproken of niet gesproken heelt. Het blad ge
looft dat men hier te doen heeft met een zwak
heid die meer bij improvisatoren voorkomt, nl.
dat dr. K. veel te rad heeft gesproken om zijn
eigen denkbeelden te contrcleeren. Inden regel
brouwt dergelijke zwakheid weinig kwaad, daar
deze soort van improvisation geen ander doel
heeft, dan voor een oogenblik als een vuurwerk
te spatten, te knallen en te schitteren. Anders
wordt dit evenwel h. i., wanneer ons vaderland
en bevriende mogendheden in volksvergaderin
gen worden ter sprake gebrachtdan onthoude
men zich van knaleffect en hebbe de koele rede
het woord, daar bij zulke onderwerpen slechts
waarheid past.
Het blad eindigt dan ook met dr. Kuyper
den raad te geven, dat hij, mocht hij ooit we
der geroepen worden om bij zulk een gelegen
heid op te treden, beslist weigere of zich er
vooraf van vergewisse, dat het hem niet onmo
gelijk is zjjn tong in toom te houden.
Het lid der Transvaalsche deputatie, de su-
perintendant van onderwijs Dutoit, hield Don
derdagavond in een talrijk bezochte vergadering
van „Burgerplicht” te Amsterdam een voordracht
om inlichtingen te geven over den toestand der
Zuid-Afrikaansche republiek. Aan een verslag
dat het Hdbl. van deze bijeenkomst geeft, ont-
leenen wij het onderstaande. Na de worsteling
tegen de „Roodbaatjes”, heeft de Transvaal nog
een anderen strijd te strijden, waarin Nederland
helpen kan. De eerste betreft een worsteling
i der geesten voor verstandsontwikkeling, bescha
ving en opvoeding hierin kan Nederland hel
pen o. a. door den weg te banen dat de zonen
'van Zuid-Afrika hier hun studiën konden vol
tooien. De andere worsteling is tegen de over-
heersehing. van Engeland op het gebied van
handel en industriede enkele spoorweg die er
Ts heeft de Brit, zoo ook de telegraaf enz. enz.
Hoe ’t staat met de Transvaal In 1878 be
droegen de staatsontvangsten 105,000 p. st., in
1883 reeds bijna driemaal zooveel de; staats-
De daders van den brutalen diefstal, onlangs
in het postkantoor te Breda gepleegd, schijnen
thans gevonden.
Naar men verneemt, is de justitie hen op het
spoor gekomen, op aanwijzing van Ballinteijn,
die reeds als verdacht in arrest zat.
Vrijdag avond zijn de brievenbesteller Moors
en zekere van Hal gevangen genomen.
Door den wachtmeester der maréchaussees
waren ter gelegenheid eener huiszoeking bij
Ballinteijn vier zilveren theelepels gevonden, die
de wachtmeester in verband bracht met een
onlangs gepleegden diefstal bij zekeren Verster,
in de Willemstraat te Breda. Bij onderzoek
bleek, dat de lepeltjes daar waren ontvreemd.
Toen werd door de justitie deze zaak nader
onderzocht en Ballinteijn tot bekentenis van
dezen diefstal gebracht. Hij had dien bedreven
met Moors, brievenbesteller, en nu deze dief
stal aan het licht was gekomen, wilde hij tege
lijkertijd bekennen, dat hij en Moors en van
Hal ook de daders van den diefstal in het post
kantoor waren. Beide laatstgenoemde personen
werden daarop terstond in arrest genomen en
hebben reeds bekend. Op hunne aanwijzing
is een bedrag van f20,000 in bankpapier' ge
vonden.
De bankbiljetten waren verborgen achter een
behangsel in het huis van den broeder van van
Hal, een zeer fatsoenlijk burger, bij wien hij
als kleermaker werkte, en in wiens huis hg
den schat stil had verborgen, nadat die uit de
eene in de andere hand van het drietal was
overgegaan. Dit alles werd thans beleden, als
ook dat Moors een valschen sleutel had laten
maken, die toegang tot het postkantoor gaf.
De effecten hebben zij verbrand.
Ook zal de Belgische justitie uitleveren
persoon uit Antwerpen, vroeger inwoner
j diefstal afkomstig te hebben uitgegeven. Of
j dit vermoeden gegrond is, is nog niet bekend.
Binnenkort, zegt de Haagsche correspondent
van de Middelb. Ct., kan een koninklijk besluit
worden verwacht, hetwelk nog al stof tot op-
i merkingen zal geven. Het sociaal-democrati-
sche bond heeft onlangs rechtspersoonlijkheid
I gangevraagd, doch deze zal op grond van alge
meen belang worden geweigerd. Het besluit,
schuld bedroeg thans 250,000 pd. staan En-
land, 80,000 pd. st. voor de in Nederland ge
sloten spoorwegleening eu 30,000 pd. et. aan
de Kaapsche handelsbank, te zamen iets minder
dan f 4,500,000. Aan rente en aflossing moet
per jaar 22,000 pd. st. worden betaald. De
hulpbronnen van ’t land zijn1. landbouw en
veeteelt, waarvoor het uitermate geschikt is.
Maar een marktplaats ontbreekt, de boer ver
werkt niet veel meer dan tot eigen gebruik.
Een spöorweg zou aan de ontwikkeling van de
ze hulpbron zeer ten goede komen. Voorts de
industrie. Doch die ontbreekt feitelijk, terwijl
de grond stof, o. a. de koffieboom en de tabaks
plant, in ruime mate aanwezig zijn en welig
groeien. De handel vindt in Transvaal een
ruim veld, winkels zijn er bij massa. In En
geland is het genoeg bekend, dat er goud-, zil
ver-, koper-, ijzer-, en loodmijnen in Transvaal
zijn, doch de meesten zijn niet ontgonnen.
Wat willen wij nu voor de ontwikkeling van
het land Een spoorweg naar Delagoabaai, om
Pretoria met de zee te verbinden, en een bank
instelling. Plannen voor die beide, zeide spre
ker nog, worden voorbereid en zullen binnenkort
publiek gemaakt worden, maar, „zullen wij niet
vergeefs tot den ouderen broeder ziju geko
men
Naar aanleiding van eenige tot hem gerichtte
vragen, deelde de heer Dutoit nog medein
1883 werd ontvangen aan invoerrechten voor
40,003 p. st., aan retributiepenuingen een
vaste grondbelasting van f 18 15,000 p. st
aan heerenrechten 30,000 p. st., aan licentien
12,000 p. st. en aan Kafferhutbelasting voor
elke hut f 6 75,000 p. st. De belastingen
worden geïnd door den landdrost en den veld-
cornet, behalve de invoerrechten, waarvoor spe
ciale ambtenaren zijn.
Dat er slavenhandel wordt gedreven, is laster
er zijn 700- a 800,000 Kaffers, die zich onder
do bescherming der Boeren hebben gestold
waren zij slaven, ze zouden vluchten, maar niet,
zooals gebeurt, gedurig immigreeron.
Vóórdat Transvaal zijn spoorweg heeft, is er
van immigratie geen zegen voor het land te
wachtenwel zijn ook nu en kele goede hand
werkslieden en deugdelijke landbouwers wolkom,
maar geen groote stroom van landverhuizers.
Omstreeks 1200 personen waren in de zaal
tegenwoordig. De voorzitter van „Burgerplicht”,
de heer Levy, dankte uit hun naam den he er
Dutoit voor zijn mededeelingen.
Het Donderdag jl. in de Tweede Kamer, naar
aanleiding van de interpellatie-Van Kerkwijk,
gehouden debat over het grondwetsrapport, leidt
de Stand, tot de voorspelling, dat er van afdoen
de grondwetswijziging onder Heemskerk niets
komt.
Ook de Speet, schijnt hiervan vooralsnog wei
nig verwachting te hebben. Zij plaatst toch in
haar jongste „pluksel” onder het opschrift „ont-
werpgrondwetsherziening” deze woorden „Dood
ter wereld komende, wordt het geacht niet te
hebben bestaan” art. 3, 2e lid B. W.
De rede, door dr. A. Kuyper voor weinige
dagen in een vergadering van „Patrimonium”
te Amsterdam gehouden, bij gelegenheid van
het bezoek door de Transvaalsche deputatie aan
deze vereenigiug gebracht, of liever, het verslag
dat o.a. ziju orgaan, de Standaard, van die re-
devoering gaf, ia met weinig ingenomenheid van
onderscheidene kanten begroet. Thans komt dr.
I K. verklaren, dat hij zich niet verantwoordelijk
I stolt voor de „resumtie” zijner redevoering door
I de bladen gegeven, en zondert hiervan zelfs de
Stand, niet uit, welk blad hem in dit verslag
I „soms in den mond heelt gelegd, juist het te-
I genovergestelde van wat hij gezegd had.”
u Desalniettemin is een uittreksel van deze „takt-
I looze” zoo noemt het Vad. haar toespraak,
I via Brussel in de Engelsche Times gekomen,
waar men o.a. leest
„Wij, Hollanders uit Nederland, zijn een zeer
I ontzenuwd en onbeteekenend ras. Wij leven
I slechts op onze geschiedkundige herinneringen.
I Wij zijn als een aristocraat, die zich verkneu-
I kelt in het bezit van zijn oude familiepapieren
I en met verslapte zenuwen en een zwaar hoofd
l zit voor ledige schotels.
flj „Onze geschiedenis, onze eenige rijkdom ligt
I alleen besloten in u, in wie wij ons verleden
I zien herleven. Gij roept de zeevaarders van
vroegere tijden voor onze verbeelding terug en
uwe daden zijn alleen nog in staat om ons hart
te doen kloppen. Gij zijt Calvinisten, zooals wij:
maar wij hebben hier oneenigheid, zelfs tusschen
de Calvinisten, en uwe komst doet ons haar ver
geten.
„Hetzij wij door Duitschland worden ingelijfd,
hetzij de liberalen ons het leven ondragelijk ma
ken, in ieder geval zullen wij te zamen naar de
I rans vaal verhuizen.”
Men ziet hieruit, teekent de Amst. aan, dat
het van het hoogste belang voor de eer onzer
Natie is, volkomen juist te weten, wat de heer
Kuyper in Patrimonium gesproken heeft.
Aan den goeden naam van ons volk is dr.
K. verplichtduidelijk, zoodat er van geen mis
vatting meer sprake kan zijn, mede te deelen,
Wat hij gezegd heeft, of, indien hij werkelijk
°uze natie heeft gehoond, gelijk de verslagen
Meldden, zijn lichtzinnige woorden openlijk in
te trekken.
Deze rede, die van vele zijden ongunstig werd
eoordeeld, wordt thans in hoofdzaak door deu
1 edenaar zelf aan de Standaard meegedeeld,
waardoor aan het dringend verzoek van de Amst.
18 vo'daan.^ Uit dit relaas, dat niet de icoorden,
want dr. K. improviseerde, maar de strekking
van de redevoering weergeeft, blijkt nu, dat
sommige gewraakte zinsneden werkelijk eenigs-
zins anders waren, dan ze zijn meegedeeld. De
eestredenaar sprak niet zoozeer van de onmacht
I ons Md, als wel in ’t algemeen van de
I at®n van den tweeden rang in Europa. Toch
I 'oove het iets verder
ICOARANT
SNEKK
mifflw mm iBKomssBW sim.
raws- in iduiwihliii m de
Hl A K N L, A W
-iiiii 1111111.111110] iiiiiii i Mimniiiniiid i
I
weinig meer. Van geen staat van den tweeden rang neemt
men in het buitenland zoo weinig notitie, en, hoe pijnlijk het
ons ook aandoe, nog steeds blijven we voor maar al te velen
in Europa's machtige r staten, de Chineezen van Europa. Wie
zou dan voor ons opkomen, als, wie weet, ook voor onze erve
vroeg of laat de ure van gevaar sloeg, dat een andere Shepsto-
ne ook onze grenzen overtrok en ook bij ons het toelei op an
nexatie Zullen dan onze oostergrenzen even vcili,e linien
van verweer blijken als uw bergrug van Langnek tot Majuba?
Helaas, onze grenzen liggen bloot, wij hebben geen Spitskop,
voor overmacht kan ten leste de beste bezwijken, en zou de
ure wel eens kunnen naderen, dat ten derden male, als in
Spanje's en Napoleon’s dagen, ons vaderland onderging. Wel
nu, in die ure zoudt gij ons troosten. Want, dit zeg ik u,'wor
den we ooit van Duitsche zijde overweldigd, dan zou er hier
altoos nog een kern, en stellig niet de minst nationale kern,
worden gevonden, die, liever dan onderDuitsche overhe.ersching
den nek te krommen, de zee zou oversteken, om uit te wijken
naar Transvaal.”
„Het zou voor ons vrijgeboren Christenhart en voor de toe
komst onzer kinderen hier ten leste wel eens onhoudbaar kun
nen worden. Maar ook dan geen noodImmers, waar men
ons hier dan niet meer als vrije mannen duldde, kondt gij ons
een toevluchtsoord en een plaats der ruste bieden. Maakt men
het hier ons Christenvolk oud ragelijk, dan gaat de kern van
dat Christenvolk de zee over naar Transvaal.”
i’Ceds’moVe^ ^nze natt0nale onafhankelijkheid pakten zich
Ku ver dan eens donkere wolken samen. Men tclto.iszo o
