tl'III Ilf 11 Ill i ILïliWIS'PiïllMm.
Slims- ES' llllïiiraiMlD TM lil
1884.
No. 101.
B
N E Gr E N-E N-D E R T I G H
W O E INS 13 yv O
T> JE <D E Al 13 E 13.
1
De Vereenigde Rotterdamsche Tooneellisten
zullen van „het Nederlandsch Tooaeel” deheift
ADIERIEN11ÊN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents’
voor eiken regel meer 7‘/a Cents. Bij abonnement is de prijs be“
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
„Maar er zijn onder de orthodoxen in den
lande nog wel anderen, die niet bedorven zijn
op de kronkelpaden der Kuyperiaansche poli
tiek, die „dames”, die „predikanten,” die „kie
zers der rechterzijde.” Juist, er zijn in Ne
derland streng rechtzinnigen, voor wien gods
dienst nog eene zaak van het hart en van het
geweten is, die het liberalisme verfoeien, maar
die niet mededoen met het onzalig drijven van
Kuyper, tutti quanti.
„Dr. Bronsveld heeft gesproken wat in’t hart
van duizende ernstige orthodoxen leeft, en deze
zullen zich afwenden van die „kern” van dr.
Kuyper, die geen hart meer heeft vooreerlijke
trouw aan een beginsel. Dat kan niet anders:
die „dames” die „predikanten” en die „kiezers
der rechterzijde” dat zijn de vertegenwoordigers
dier waarachtig ernstigen, die hun God op hun
manier dienen willen, maar te vroom zijn om
hun godsdienst te laten bemorsen en vertrappen
op den weg, die naar de stembus voert. En
zoo zijn er ook onder eerlijke en ernstige ka
tholieken, dien hun kerk innig beminnen, maar
haar niet willen verlagen tot een voorportaal,
waarin handel wordt gedreven met hunne over
tuiging. En die beide fracties der rechtgeloo-
vigen zullen, eindelijk wakker geworden, ieder
op eigen terrein, die tempelschenners uitbannen.
En als ze dat gedaan hebben, dan zal er wéér
verbroedering kunnen komen tusschen rechtge
loovigen en liberalen. Dan zullen allen, die
hun vaderland waarachtig liefhebben, den gods
dienst geven wat hem toekomt en daarover
elkaar niet langer hard vallen, maar ondertus-
schen, behoudens het altijd blijvend verschil van
beginsel, samenwerken in ’t welbegrepen belang
van het land, welks kinderen ze zijn.
De dagen van Kuyper’s heerschappij zijn ge
teld. Hij heeft zich te veel blootgegeven, het
is nu geopeubaard, wat de „kern” zijner veel-
geloovigen wil. Geen eerbied voor beginselen
meer, neen heden Rome de hand gereikt,
morgen een beslist moderne als de Meijier ge
steund het doet er niet toe, als de partij
maar wint. Zullen wij, geboren Nederlanders,
waarachtig ernstigen, ons laten drijven door
zulke volksmenners Om dit te gelooven zou
den we eerst alle geloof aan eerlijkheid, aan
vroomheid, aan het Nederlandsche volk moeten
hebben verloren. En zoover komen we nooit.”
Het schema der grondbepalingen luidt aldus
Art. 1. Er wordt opgericht een Liberale
Unie, die zich ten doel stelt door alle geoor
loofde middelen van voorlichting en samenwer
king den staatkundigen invloed der kerkelijke
partijen te bestrijden en de toepassing der libe
rale beginselen te bevorderen.
Art. 2. De Liberale Unie omvat als hare
deelen zoodanige kiesvereenigingen in den lande,
als bij haar zich aansluiten.
Art. 3. Iedere kiesvereeniging vaardigt naar
den maatstaf van haar ledental en op een schaal
bij huishoudelijk reglement vast te stellen, een
of meer leden af, ten einde deel te nemen aan
de beraadslagingen en stemmingen der Unie.
De afgevaardigden stemmen hoofdelijk.
Art. 4. Uit de aldus afgevaardigden wordt
een commissie van uitvoering gekozen, belast
met het bijeenroepen der vergaderingen, regeling
der werkzaamheden en ten uitvoerlegging der
genomen besluiten.
Art. 5. De Unie vergadert minstens eenmaal
sjaars en verder zoo vaak hare bijeenkomst
door de commissie van uitvoering noodig wordt
geacht.
Art. 6. Ter bestrijding der noodzakelijke uit
gaven wordt door iedere kiesvereeniging in ver
houding tot haar ledental een zeker nader te
regelen quotum bijgedragen.
Art. 7. De afgevaardigden hebben geeno
aanspraak op reis-on verblijfkosten uit de alge-
meene kas.
Art. 8.| Leden van een der beide Kamers
van de Staten-Generaal kunnen niet tevens lid
zijn der commissie van uitvoering.
Morgen (Woensdag) avond komt dit punt bij
„Burgerplicht” in behandeling.
Naar aanleiding van het feit, dat het pensi
oenfonds voor burgerlijke ambtenaren, tegenover
een ontvangst van f 1,637,000, aan pensioen
heeft uit te betalen f 300,000, dus nu al dertien
ton sjaars overhoudt, wat elk j aar meer wordt,
vraagt de Arnh. Courant*.
„Zou het thans geen tijd worden om een
einde te maken aan de legale afzetterij, waar
aan de staat zich schuldig maakt door van alle
ambtenaren gedurende de vier of vijf eerste ja-
ren hun volle jaarwedde in te houden en deze
met terug te geven wanneer zij binnentijds op
eervolle wijze ’s lands dienst verlaten
„Dac, zoolang de ondervinding nog geen uit
spraak had gedaan, het rijk, om zich tegen mo
gelijk verlies te dekken, de afloopende korting
invoerde, is te verdedigen maar nu zoo overtuig
gend blijkt, dat daaraan geeo behoefte meer be
staat, moest op dien weg niet worden voortge
gaan. Nu is die afzetterij dubbel onbillijk
omdat zij niet noodig is.”
De Verzekeringsbode verneemt, dat de Nederl
pensioen vereeniging voor werklieden thans zoo-
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
onderdeel zou worden van de rubriek „armen
zorg der gemeenten. Zoodra toch de ouders
iets zouden kunnen missen, zouden de kinderen
naar de betalende scholen moeten gaan.
In groote gemeenten, aldus vervolgt het blad,
waar beschaafde, vermogende ingezetenen zijn,
zouden er zeker vereenigingen tot stand komen,
op wier scholen het deugdelijke, ontwikkelende
onderwijs werd gegeven, dat thans op onze open
bare scholen verstrekt wordt. Maar op het plat
teland, waar de boeren onderwijs beschouwen
als een overtollige, lastige instelling, zal er voor
eene school geen geld worden gevonden en als
zich de eene of andere vereeniging over de jeugd
ontfermt, dan zal het meer wezen met het deel
om haar de leerstellingen van een der kerkge
nootschappen vroegtijdig in te prenten, dan om
haar de kennis te doen verwerven, die voor het
maatschappelijk leven zoo noodzakelijk is.
Vereenigingen die zulke bedoelingen beoogen,
hebben haar geld ook nog voor andere zaken
noodig dan voor het onderwijs van de kinderen,
zij zullen de scholen inrichten in verkonding
tot de som, welke zij er aan besteden kunnen.
lot onderwijzers zullen zij bij voorkeur de
goedkoopste aanstellenzij zijn niet rijk genoe»
om de betere te betalen, en daar, tengevolge
van de afschaffing der examens, iedereen be
voegd is onder wijs te geven, zal er keuze en
keur zijn van lieden, welke dat baantje voor
een luttele belooning op zich willen nemen. Als
zij goed in de leer zijn voldoen zij allicht.
De Arnh. C. is overtuigd dat op deze wijze
het onderwijs vermoord zou worden en het peil
der ontwikkeling in Nederland zou dalen ver
beneden dat der beschaafde volkeren in Europa.
besluit der Tweede Kamer om geen sub
sidie te verleenen voorde tentoonstelling te Ant
werpen wekt algemeene verwondering. Eenige
bladen bespreken de vraag wat nu gedaan moet
worden. De commissie is benoemd. Zal zij
nu haar werk staken Wie zal de door haar
gemaakte kosten betalen Zullen Nederland’s
industrieelen nu zonder officieele bescherming
blijven? Deze vragen verdienen ongetwijfeld
beantwoord te worden. Op de houding van den
minister van waterstaat wordt door de Amst.
ernstige aanmerking gemaakt.
De bij de Tweede Kamer ingekomen crediet-
wetten voor de Staatsbegrooting, dienst 1885
loopen over den tijd van vier maanden, te be
ginnen mot 1 Januari aanstaande.
De tabaksbelasting raakt weder wat op den
achtergrond. Althans èn ’t N. v. d. D. èn de
Amst. vernemen thans dat de quaestie nog alleen
- -r-o >jh studie is. En tusschen dit stadium en aan-
Als overgangsmaatregel zou dr. Schaepman neming door de Kamer ligt nog een landen wee-
llon hnr.olnn Jol Lr»C 4YWg. - «mm-
-n L Tr veri,e 8'8v°rderd is, dat zij binnenkort de gele-
e poging, waartoe mr. Karsten in de kies- j genheid tot pensioensverzekering zal openstellen
vereeniging „Arnhem heeft aangespoordhet Krachtigen steun ondervond de pensioenvereeni-
beramen van onderling overleg bij de liberale ë1Qg van het Nut van ’t Algemeen, welks hoofd-
partij - is reeds in vervulling gekomen. De bestuur aan de departementen eene missive
kiesvereeniging „Burgerplicht” te Amsterdam
heeft de bestuursleden der liberale kiesvereeni
ging te Rotterdam, Den Haag, alsmede de
„Grondwet te Amsterdam, ieder individueel
uitgenoodigd tot een gedachten wisseling over de
wenschelijkheid eener aaneensluiting in den boe
zem der liberale partij. Een vergadering heeft
plaats gehad, In ieder der genoemde kiesver
eenigingen zal nu door het bestuur het voorstel
worden gedaan tot oprichting van zoodanige
Unie. Vindt het daar bijval, dan zal men zich
tot de geheele liberale partij in het land wenden.
de departementen eene missive
richtte, om hen op te wekken de vereeniging
naar vermogen ook zedelijk te steunen, door
hunne localea beschikbaar te stellen voor de
agenten, wanneer zij op gezette tijden zitting
houden, door op plaatsen, waar nog geene af-
deelmg der vereeniging is gevestigd, het initia
tief voor de oprichting te nemen en de taak
van eene afdeeling, waar tegen de oprichtin°-
daarvan bezwaar zou zijn, zelf over te nem<m°
In zijn brochure, aan grondwetsherziening ge
wijd, heeft dr, Schaepman ook de regelen aange
geven, welke hij voor het onderwijs wil gevolgd
zien. Hij wenscht bepaald te zien „Het on
derwijs is vrij. De bijdragen uit de rijks
kas houden op. De kosten der scholen wor
den niet meer door de gemeenten gedragen.
Het staatstoezicht houdt op. De examens
werden afgeschaft. De normaalscholen wor
den opgeheven.”
willen bepalen, dat het rjjk nog drie jaren mag j
vooitgaan de vaste Jof tijdelijke bijdragen ten
behoeve van het onderwijs re verleenen en dat
de gemeenten nog zeven jaren daarna in de
kosten van het onderwijs zouden mogen voor
zien. Voor het onderwijs der minvermogenden
zorgt de Staat, terwijl bijzondere vereenigingen
verder in het onderwijs zouden kunnen voorzien.
De Arnh. Ct. bespreekt dit plan en komt,
gelijk zich verwachten laat, tot een hoogst on
gunstig resultaat. Als de examens werden af-
geschaft zegt het blad kan iedereen on-
ee,B jfc n?edcgaat derwijzer worden en de normaalscholen kunnen
i dan gerust vervallen. Alleen voor arme kin-
partij deren zullen nog scholen in wezen blijven en
jee-irr- hol 'zmi rlo trnnonr r»»ir» r»»» I
zouden worden gevonden voor een taak, die een
bekendmaking.
De BURGEMEESTER der gemeente Sneek
brengt ter kennis van de ingezetenen de vol
gende
KENNISGEVING.
De COMMISSARIS des KONINGS in de
provincie Friesland,
Gelet op het besluit van Gedeputeerde Staten
dier provincie, van den 4 December 1884, no.
39, le afdeeling B, en op art. 11 der wet van
den 13 Juni 1857 {Staatsblad no. 87)
Brengt ter kennis van de belanghebbenden
1 dat de jacht in de provincie wordt ge
sloten, voor zooveel betreft de geoorloofde jacht
bedrijven, genoemd in art. 15, letters a, b, c, d
en g der aangehaalde wet, op Woensdag den
31 Uecember 1884, en, voor zooveel aangaat
die, vermeld in dat artikel onder letter f, op
Zaterdag den 14 Februari 1885, en onder letter
h, op Zaterdag den 14 Maart 1885, telkens met
zonsondergang
2°. dat: a. het vangen van kemphanen met
slagnetten zal vrijstaan, van Dinsdag den 31
Maart 1885, met zonsopgang, tot en met Maan
dag den 20 April daaraanvolgende, met zonson
dergang
b. het weispel van kwartelen met steekga
ren of vliegnet wordt opengesteld op Zaterdag
en 25 April 1885, met zonsopgang, en gesloten
op Zaterdag den 4 Juli daaraanvolgende, met
zonsondergang.
En zal deze op de gebruikelijke wijze worden
atgekondigd en aangeplakt.
Leeuwarden den 8 December 1884.
De Commissaris des Konings voornoemd,
feet) Van HARINXMA thoe SLOOTEN.
Sneek den 12 December 1884.
De Burgemeester voornoemd,
J. van DRIESSEN.
Fl T DE PERS.
De Stand, heeft, zooals men weet en ook door
ons reeds vroeger werd meegedeeld, op het
inerkwaardig artikel van dr. Bronsveld in de
stemmen op de gewone onhebbelijke wijze ge
antwoord. Volgens haar Jieeft uit de kern der
anti-revolutionaire partij niemand de zijde van
or. Bronsveld gekozen. Indien deze nog vrien
den en volgers vindt, „dan moeten die schier
uitsluitend gezccht worden onder de categorie
o* van enkele dames, dieniet op de hoogte zijn,
or van enkele predikanten, die in de Vrije Uni-
'ersiteit den dood hebben gezien of eindelijk
onder enkele kiezers juist der uiterste droite,
oie voeger Groen’s leven hebben vergald en
'orbitterd, en thans kwalijk velen kunnen, dat
z‘jn kroost bloeit.” Dé Stand, besluit met de
oiklaring, dat zij van de kroniek in de Stem-
',ot>r^aan ëeen notitie meer nemen zal
i •in Zal "o‘o*r met hem rekenen, wan-
”na a^eo»’n» vaH alle laatdunkendheid
uit Moab’s velden tot zijn vclk en zijne maag
schap terugkeert.”
De West-Friesland, Nieuwe Hoornsche Crt.,
es igc de aandacht op de gewichtige beteekenis
un <e verklar ng die hier wordt afgelegd.
stm08 Wa*' eer'Ük. do'nkt, wat nog eenigen prijs
do i°P °?rec^te liefde voor een beginsel, moet
en kroniekschrijver in de Stemmen geljjk geven
Üe'“ ulde hengen voor zijn ridderlijk en
aarachtig streng zedelijke houding. Nu ver-
)ve> ^at de kern der antirevolutionaire I i
SS Ulet luet den t
belijdenis is afge-
heeft kerU der atiti’revolutionaire partij I
8ekaGsedoof^^^^ begin- het zou de vraag zijn of er veel liefhebbers
is uoot voor de stem dir eerlijkheid!
:jt.
I
Mucaa
t
5
1
r
i
0
I»
L
t
OEEKER. COURANT.
H I A E N L A ft B».
