UJIini; HHET 1BB01DISSEIEIT STEEK.
No 35.
V E E I? T I G S T E T A
A R G A N G.
1885.
7.»
F
ai?.
oer
00.
is
U I T
D E
aan
iff
Alle brieven
in te zenden.
Af-
sene
do
den
van
ado,
in?,
>ort-
het
dor
hier
igen
acht
zal
land
tten
2o
00.
;ilo.
rd:
en
IE
N-
azo
in-
en.
29
ren
?60
A
0.
7*
It
'Is
ovef
zaken
ADVERTEN11ÈN
voor eiken regel
langrijk lager.
Uitgever.
eur
,00,
,00,
'2/4.
ons
na
wapenen
om hem
natuurlijk niet ge-
)9
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave oi redactie betreffende, franco
van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
meer 7 .-2 Cents. Bij abonnement is de prijs be*
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
onzen tijd heeft,
de l
tusschen de beoefenaars der natuurwetenschap
verschil, dat aisyd
-i er ver
schil zal bestaan tusschen objectieve en sub-
i en het
constitutie en vrijheid scheen men niet te
denken en slechts één hartstocht, juist die, wel-
ken men verdreven waande, het Protestantsch
of liever nog anti-paapsch fanatisme der 16e en
17e eeuw, rees dreigend uit het duister op.’,
Men vindt die woorden in de Nederlandsche
Gedachten van Groen van Prinsterer vermeld
8 8a- Welnu, indien Nederland
weder dit schouwspel beleefde, dan zou de hoog-»
leeraar Spruyt niet kunnen ontkennen, dat hij
tot het ontstaan dier beweging had medegewerkt.
Ik laat het aan het eigen oordeel van dezen
staatsman gaarne over om te beslissen of dit
een vaderlandslievende daad heeten mag.”
De Delftsche Ct. voorspelt, dat onder een
niet-orthodox-gereformeerd Kabinet er nooit eene
°ieawe Zondagswet komen zal. De liberalen
hebben te Imogen eerbied voor het Opperwezen,
om den winkelier te straffen, die des Zondags
het gordijn voor zijn winkel ophaalt, om zijne
ruiten te doen ontdooien of dergelijke over
redingen van de Zondagswet meer.
De roomsch-katholieken in Nederland zullen
evenmin dat uiterlijk vertoon verlangen, als
hunne geloofsgenooten in andere landen. Voor
hen is de Zondag een kerkdag, een feestdag en
een rustdag, maar geen dag van boetedoening
en gedwongen ledigheidof men rust wil ne
men en of men den Zondag aan uitspanning of
aan arbeid wil geven, wordt aan ieder voor zich
zalven overgelaten.
Geen wet gebiedt of belet het in roomsch-
kathoheke landen. Daar is het voorschrift van
de geestelijke overheid wet, en die voorschriften
worden door allen nageleefd, terwijl, ten aanzien
van de toepassing dezer staatswet, bij de bur
gerlijke overheden groot verschil van opvatting
bestaat en de kantonrechter de overtredingen
straft met boete zóó gering, dat de wet er be
lachelijk door wordt.
Het is inderdaad niet te begrijpen, hoe eene
Nederlanusche regeering in dezen tijd er aan
denken kan, om dit onderwerp weer eens te gaan
rege en en met liever zich bepaalt tot de een
voudige intrekking van de wet, uitgaande van
het beginsel dat ieder zijne eigene zaligheid
moet bewerken.
2 31 JE I.
IrtiV Dagblad komt een uitvoerig
ht n00? van de baud des heeren P. Halting.
La.®® in hoofdzaak het voorstel van dr.
tot opheffing der Utrechtsche hooge-
BEKEND MAKING.
I. De BURGEMEESTER der gemeente Sneek,
lm aanmerking nemende, dat de gewone verhuis-
ra0dit jaar invalt =op eenDinsdag
L i, u i ^0 me^ hét oog óp de weekmarkt wen-
pcnehjk is voor het verhuizen een anderen dag
Ito kiezen, meent de ingezetenen te moeten uit-
Pioodigen voor dit jaar als VERHUISDAG
pan te nemenWoensdag 13
Rei o
Sneek den 28 April 1885.
De Burgemeester voornoemd,
J. van DRIESSEN.
BEKENDMAKING.
SCHUTTERIJ.
fctddeUVh^^^ die ^“oonto. alwaar eene
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. van DRIESSEN.
De Secretaris,
J. W. BENNEWITZ.
naar I
eeu ancilla Iheologiae te zijn, eu zij kan het
nooit weder worden, zonder haar karakter van
wetenschap te verliezen. Trouwens zoo ver
zal het wel nooit komen, w-ant een groot deel
der tegenwoordige' beschaving berust op de
door haar gemaakte vorderingen, ontdekkingen,
uitvindingen en toepassingen. Dit wordt "dan
ook door elk anti-revolutionair en geloovig
katholiek dankbaar erkend.
„Voor den echten natuuronderzoeker aldus
vervolgt hij bestaat de aantrekkelijkheid
zijner wetenschap volstrekt niet uitsluitend in
de materieele feiten die rechtstreeks waarneem
baar zijn. Hij verlangt, als redelijk, denkend
mensch veel meer van zijn wetenschap; zij
moet hem ook helpen, om de duizenden vragen
te beantwoorden, die bij hem opkomen en
welker beantwoording hij voor zich en voorde
maatschappij, te midden waarvan hij leeft, van
oneindig grooter belang acht, dan het voldoen
aan een kinderlijke nieuwsgierigheid of zich te
verheugen, dat zijn leven telkens veraange
naamd wordt door nieuwe uitvindingen. Voor
hem is de voortreffelijkheid der natuurweten
schappen in de eerste plaats gelegen in het
voldoen aan zijn diep gevoelde behoefte om de
oorzaken der verschijnselen te leeren kennen,
het geheime raderwerk der schepping te be
spieden, zoodat hij het in zijn geheel en in
zijn deelen verstaan en begrijpen akan. Nu is
het er verre af, dat de natuurkundige reeds
alle i
die hem de natuur voorhoudt, kan oplossen. In
tegendeel, hij weet zeer goed en erkent het
onbewimpeld, dat al zijn kennis brokwerk is
en al zijn weten noodzakelijk beperkt door aan
het kenvermogen des menscheu gestelde grenzen.
Met dit voorbehoud en met inachtneming der
voorzorgen en regelen van onderzoek, om zich
voor dwalen te behoeden, heeft de kennis van
den natuuronderzoeker dit vooruit boven dien
van den theologant, dat zij grootendeels objectief
is, terwijl die van den theologant bijna uitslui
tend subjectief is. De eerste kan een graad
van zekerheid bereiken, welke geen den minsten
twijfel meer overlaat, een eigenschap, die de
kennis van een theologant altijd moet missen.
Ik geloof, dat wij hier de bron herkennen van
de groote verschillen in wereldbeschouwing
en die der theologie, eeu verschil, d
onoverkomelijk zal blijven, zoolang als
s
jectieve waarheid, tusechen het weten
gelooven.”
Dr. Harting kan zich dan ook dó hoep van
mannen als dr. Kuyper, dat de door hen op
gerichte vrije universiteit op gereformeerden
grondslag ock een
lende universiteit, een universitas scientiarum
zou kunnen worden, alleen verklaren uit bet
feit dat zij het onderdeel der wetenschap, dat op i over het opheffen
natuurwetenschap is gegrond, volstrekt niet
de wetenschappelijke vakken, de physiologic stichting"eener Katholieke universitei/
TT- r -- -v- en ds patheologie, die zich aansluiten 1 .d j-k 1. 1*0 _1 TT.
vaiÏ'ïn geheel Europa een school, zou kunnen d^en veiVa^Um
-man te vinden, dm zich ver- wv. Lei la,ai
binden wil dat onderwijs op orthodox-gerefor- Aorilbeweging,
---- i *De
ndt aldus: „Indien J waarvan dr. Spruyt spreekt, zjjn een
dankan de heer I schepping van den hoogieeraar zelf.
ook wel een klein getal waarlijk godsdienstige een Nederlandschen Katholiek"is
mannen vinden, die op geschikte wijze het een daad. Het bewijst ook waartoe
kunnen vervuilen maar, voor zoover ik de per- „E
sonen ken, geen enkele, die zich verbinden zoude heeft
De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft
no8?97? Ji ”n J ?“'e“be' (SlaahU.
no 1J7) is de verdeelmg der provinciën in kies
districten ter benoeming van leden der B-oviu-
ciale Staten geregeld. Voor de bepaling van
het getal der in elk district te kiezen leden hééft
men bij die regeling de bevolking als maatstaf
genomen. Intusschen is sedert 1^52 de ver
houding van de bevolking der districten zeer
veranderd, en de vraag is gerezen of het uit
dien hoofde noodig althans billijk is, eene nieu
we verdeelmg der districten tot stand te bX
Ik heb de eer u te verzoeken daaromtrent
een onderzoek in te stellen en mjj gemotiveerd
mede te deelen. of en hoe naar uwe meening
eene verbeterde verdeelmg van uwe proving
noodig is en zou kunnen geschieden. De bT
dueling is het aantal leden der Provinciale Sta
ten onveranderd *e laten. ÜVlaciaie Sta-
De Tijd verwondert zich, dat men er nie'
aan schijnt te denken, aan de ministeriele
crisis eene oplossing te gaven, door den heer
Heemskerk de portefeuille van financiën
te laten nemen. Voor binnenlandsche
Bs
man te vinden, die zich ver
meerden grondslag te geven.’
Het slot van dit betoog luidt aldus
ik de zaak wel overdenk.
PERS,
het Utr. Dagblad komt
voor van
'-baepnian
Rooi.
la^ zoekt de reden van het voorstel
krlnn bc,ha,ePman het feit, d4t in de laatst
L l^en balve eeuw de Utrechtsche hooge-
L‘ 0 cen aantal professoren heeft bezeten, die
kieTi dei‘ vrÜ° wetenschap hoog hielden.
uen moesten er wel zijn en zijn er no°\
p Voor aii u
kto- ^ev<e nooi.c zouden zijn toegelaten
L katholieke universiteit, onder het beheer
k nle^erscllap staail.de, ook al bemoeiden zij
pkel °01t ’J10*' theologie en al spraken zij geen
leliit 7°ord» dat als bestrijding van eenig ker-
Dto leers^uk kan worden opgevat.
L 2e opmerking leidt er den oud-hoogleeraar
de verhouding van de natuurweten-
f stippen?n0Ver de theologie wat nader aan
I Datuurwetenschap van
zegt hij:
Spruyt spreekt, zijn een fantastische
Maar het
gedachte aan
-een lasterlijke
Het bewijst ook waartoe de heer Spruyt
zijn volk in staat rekent.
Een ongenoemde, blijkbaar geen Katholiek
ft eens van de Aprilbeweging gezegd„om
hij doet opmerken, reeds lang opgehouden dat op orthodox gereformeerden grondslag te
doen. Inderdaad, zoo iots is te veel gevergd.
De anti-revolutionairen zullen dit gebrek voor
een deel toesehnjven aan de boosheid der tijden
i en het verderf der tegenwoordige jeugd, die
het geloof der vaderen heeft verzaakt, maar
van meer nabj bezien is ons tegenwoordig
jeugdig geslacht nog zoo slecht niet, dat het
moet ophouden godsdienstig te zijn, al is het
ook waar, dat het geheel andere idealen najaagt,
dan die, welke in den tijd van Calvijn aan de
orde waren. Zoude die verandering van idealen
ook voor een deel veroorzaakt zijn, doordat
onze tegenwoordige jeugd zich onmogelijk
schikken kan in het gareel een er verouderde
I orthodoxie, zonder tot huichelarij te vervallen?”
In de N. R. C. werden onlangs een reeks
van artikelen geplaatst van dr. Spruyt contra dr.
Schaepman, mede naar aanleiding van het voor
stel des laatstgenoemden tot opheffing der
Utrechtsche hoogeschool. Dr. Spruyt meende
verband te zien tusschen dat voorstel en de op
richting van een katholieke hoogeschool. Hij
wees medo op het zonderlinge verschijnsel, dat
iemand als dr. Schaepman, een katholiek, poseert
als apostel der vrijheid en schreef dit toe aan
s mans dichterlijke natuur, die èn dweept met
het indrukwekkend historisch verschijnselhet
katholicisme, èn geneigd is een lofzang aan te
heffen op de vrijheid Gelukkig noemde hij het
,™2en be.ntwo.rd» k.„ olie ’fiiSt’S"’'"
em de natuur vooihoudt, kan onlosson ln. hooger onderwijs. Hij kan natuurlijk niet
laten zelf aan zijn tegenstanders al de
te verschaffen, die zij noodig hebben
te bestrijden.” Het is ons
geIe^. aldussprakdr- öPruyt— do' geheime
gedachten te lezen van de schrandere mannen
die in het verborgen de eigenlijke leiders zijn
der katholieke partij. Maar het is niet onwaar
schijnlijk, dat zij nu en dan bedenkelijk de
grijze hoofden schudden bij het zwaardgekletter
en trompetgeschal van hun jeugdigen ridder.
Waarom de leiding in deze aangelegenheid niet
overgelaten aan de anti-revolutionairen of aan
de zuinige^ onder de liberalen Dan zoumen
zich hebbekkunnen aansluiten zonder veel er
gernis te geven. Thans loopt men de kans op
een nieuwe April-beweging, die het kunstige
gebouw der anti-revolutionaire partij, waarvan
de katholieken nog zooveel voordeel zouden
kunnen trekken, met een enkelen slag doet
ineenstorten”.
Dr. Schaepman beantwoordt heden, Dinsdag
i in de N. R. ct. dezen aanval. Ook hier moe-
i ten wij ons tot een enkele opmerking bepalen
I de uitvoerigheid der stukken dwingt ons daartoe.
- - Un de eerste plaats verklaart dr. Schaepman
werkelijke raden uitdee- j eenvoudig en openlijk, dat de stichting eener
1 Katholieke universiteit in geen enkel opzicht
in verband staat of stond met zijn meening
werkelijk kundig man te vinden, dm zich ver- j Over het laatste punt„de kans op een nieuwe
Aprilbeweging, enz.” zegt hij
„De „eigenlijke leiders der Katholieke partij
Indien wuorvan rit* zw..u*w.^I_a _*a. n I
OEEK
■ns-1 re™ dud took de
K I ft ft K ft C A ft
8».
I
4
ïder’
ens;
ni-
en
pril.
/U
ODRANT.
l/1
onE^n0ESTER en WETHOUDERS van Sneek roepen bij
fiio P3ansPersonen, binnen deze gemeen te woonachtig
tXne"„> Ja“,Uari l885 huu 25e Ja'lr ware“ inge^Xn en’
Ben Snhnnt1 rn d e geboren zijn in het jaar I860 om zich voor
8 lutterlijken dienst, te doen inschrijven, zullende daartoe
»er Secretarie dezer gemeente worden gevaceerd: aaartoe
I DONDERDAG, 21 MEI 1885
Is morgens van 9tot 10 uur voor die van Wijk 1, 2, 3, 4 en 5
ii 6’ 7’ 8>’ 9 en 10,’
p miJdags io B 11» 12, 13, 14 en 15.
[verder wordt 'ter kennis van bêlanghebbendeii gedacht" 2°’
U sfedè iwel‘iüvr°e='CT in andere gemeententogesóhre-
bmelnte „ifn “schnJvmg van het vorige jaar, binnen deze
boete? Uton11 komen wonen zich insgelijks op dien dag zullen
h-jaren mi tot VVo®1 regi?ter’ looPend» over een
Bom beboeren waartoe ze volgens hun ouder-
L ïiUsï’otpnen Met>Ziji Wj al ofni®‘vermeent tot de vrij gestelden
I dat voorn,beboore11- ‘ot déze inschrijving verplicht is;
Llhier hn°n Usezeteneu "'orden gehouden alle Nederlanders
Een binnen8dW00U VBrbli3f houdende, alsmede alle vreemdelin-
Rich bh nenZ «ü°?acbtig. welke hun voornemen
lelegd n het Rljk ‘.e vebtl8en zullen hebben aan den dag
Lt werkeUW ?f>r>.eCn u‘Wrnkl;elijke verklaring, hetzij door
hoofdS^^^^ hunvermogenof
k“d eV^u terJns;'briivin« tot den 1 Juni e.k. zijn ge-
l'bben dJn1- ei"'-die bev?nden worden zich alsdan niet^te
Ln, d„“ïe7‘llai’-Imiven, volgens art. 9 der wet op de Schutte-
Lsehrev™ 9emfc?ntebestuur ambtshalve zullen worden in
i' nvezen ter. d?or-dfQ Schuttersraad tot een geldboete worden
kbn f jl Z1J bovendien zonder loting bij de Schutterii
zal blijken, dat er tijdens
|el.ine t, 1:‘sühr,J V11.‘S» geene redenen tot uitsluiting of vrij-
Idat b“uuen aanzien bestonden J
Lren isw„y£een iedcr’ die billnen deze gemeente niet ge-
F voorzien01.?* aangemaand, zich tijdig van eenegeboorte-akte
pkeren I?n zlch alzoo van zijnen juisten ouderdom te ver-
L Hzoi ni?teLnde df nmchrijving naar behoore geschiede en
Irtikei 9 bepaal ™6 t<3 Valleu ln de 6traf biJ het aangehaalde
I SNEEK den 21 April 1885.
OriAnflrQ Q nnn imnrKr-. i «41 /*•-’-11_* j. j i
-UI JI I H 11«
I 14 r, -4' LI At J va? een der Rl)ks h°oge-
--r x 6-6*vod, volstrekt niet scholen m Nederland en voegt daar uitdruk-
keunen. Hij acht het dan ook ónmogelijk voor kelijk bij, dat hem niets bekend is, wat de
de wetenschappelijke vakken, de physiologie stichting eener Katholieke universiteit in ver
en de patheologie, die zich aansluiten aan de band met de opheffing der Utrechtsche hoo<m-
-o omupa een school, zou kunnen doen verwachten.
viuiuuua, uau ikiiu. uu iiubi I bcubppxüg van qöh üoogieeiaar 2
Kuyper voor zijn universiteit zelfs hier te lande toedichten der hier uitgesproken
ook wel een klein getal waarlijk godsdienstige een N’ederlanrlsn.han
mannen vinden, die op geschikte wijze het een
of ander der openstaande professoraten zouden
