fflDffi Ei HE! 1WWSSIKVI SBH.
SIEfflS- Hl immiffl-BLIl) ÏOOR118
f
3
tv
1
1885.
VEE
ft
N<l .30.
-
24 J L
WOBNSDAQ
ders
UIT DE PERS.
,CO.
ontstoken.’
Men meldt uit Hengelo aan de Zn;. Crt.
edo
met
teer
lutionairen. En gezinshoofden de organische
i aan-
ene
ze-
ats-
dag
de
te
de
lari
2e
De
len
en;
en.
eur
4e
00,
ft
■‘l
Volgens de Werkmansbode zijn in een ver
gadering van gedelegeerden der besturen van
het Bond voor Algemeen Kies- en Stemrecht,
van het Sociaal Democratische Bond en het
Algemeen Nederlandsch Werklieden-Verbond
de plannen besproken en vcor zooveel mogelijk
vastgesteld voor de a. s. groote demonstratie ten
gunste van het algemeen stemrecht.
ADVERTENTTEN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer 71/, Cents. Bij abonnement is de prijs be«
langrijk lager. Voerwaarden daaromtrent te vernemen bjj den
Uitgever.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ot redactie betreffende, franco
in te zenden.
Zondag is te Amsterdam de algemeene ver
gadering van het „Algemeen Nederl. Werklie
denverbond” gehouden. De voorzitter, de heer
B. H. Heldt, hield bij de opening een toespraak,
waarin hij wees op de algemeene belangstelling,
die zich toont in sociale vraagstukken, een be
wijs dat de beweging, door de werklieden op
touw gezet, niet vruchteloos is geweest. Er is
veel gedaan, maar er moet, naar hij deed op
merken, nog veel gedaan worden. Hervormin
gen hebben slechts dan beteekenis als zij, dia
er mede te doen hebben, ze begrijpen, en nog
meer als zij ze hobben helpen voorbereiden.
Vooral waar het de verbetering van het kiesrecht
geldt, moet hierop gelet en ijverig gewerkt worden.
Het verslag luidde niet bijzonder opwekkend.
Onderscheiden vereenigingen hebben zich afge
scheiden. Er zijn nu nog 32 afdeelingen met
1949 leden.
De vraagpunten, voor deze gelegenheid aan
de orde gesteld, werden niet behandeld. Alleen
werd het centraalbestuur gemachtigd propaganda
te maken voor kiesrecht- en grondwetswijziging
en werd verklaard dat de aanstelling van in
specteurs bij uitbreiding der wetgeving op den
kinderarbeid wenschelijk is.
De beraadslaging liep goeddeels over wijziging
van ’t reglement der vereeaiging. De hoofdzaak
is, dat de bijdrage door de afdeelingen aan liet
hoofdbestuur af te staan, voortaan zal bedragen
ljt ct. per lid per week en dus van 52 cent per
jaar op 26 cent zal worden teruggebracht.
Daarentegen zullen dan ook de reizende spre
kers, nu te bezoldigen door ’t hoofdbestuur,
worden afgeschaft. Men hoopt door nog eenige
bezuiniging het verlies, dat de algemeene kas
zal lijden, te dekken.
Thans bevat de Standaard de tekst van het
schrijven waarbij dr. Kuyper zyb mandaat als
voorzitter van ’t centraal-oomité ter beschikking
stelt. Gelijk reeds vroeger werd medegedeeld
is het zijn doel niet zijn betrekking neder te
leggen, maar wenscht hij eenvoudig een votum
van vertrouwen uit te lokken naar aanleiding
der aanvallen waaraan hij van „bevriende zijde”
bloot stond. Uit dat schrijven blijkt dit nader
en op duidelijker wijze. Het Wag. Weekbl.
had dus wel gelijk 1
Alexander, prins der Nederlanden, grootmeester
der vrij metselaarsorde. Het Groot-Oósten der
Nederlanden heeft, in plenum vergaderd, tot
grootmeester gekozen mr. P. J. G. van Digge
len, rechter in de arrondissements rechtbank
te Zwolle, thans gedeputeerd grootmeester. Tot
gedeputeerd grootmeester is gekozen mr. H. W.
Wierstra te Leeuwarden.
De ontvanger der directe belastingen te ’s Hee-
renberg is met de Noorderzon vertrokken, een
tekort in zijn kas van ruim f 1200 achterlatende.
De. politie stelt pogingen in het werk den
voortvluchtige in handen te krijgen.
Zondag is te Den Haag voorzien in de vaca-
de individualistische leuze der rev o- wensch geuit, maar koesterde niet de minste ture, ontstaan door het overlijden van Z. K. H.
■ft
mw
Spoorweg-maatschappij, ingevolge art. 1 van de
bij de wet van 19 Deo. 1882 bekrachtigde over
eenkomst, zal, bij toewijzing aan den minsten
inschrijver, gedurende de vijf eerste jaren van
den stoombootveerdienst, eene uitgaaf ten laste
van den Staat komen van I 15,000 per jaar.
De Min. van Waterstaat en Nijverheid heeft
aan de Tweede Kamer eenige inlichtingen ge
geven betreffende den stoombootveerdienst tus-
schen Enkhuizen en Stavoren. Daaruit blijkt,
dat de aanbieding van den minsten inschrijver,
C. Bosman, te Alkmaar, voor f 65,000, ook vol
gens het gevoelen van deskundige hoofdambte
naren van het dep. der marine, in alle opzichten
aannemelijk is te achten, terwijl van eene na
dere herbesteding geene financieel méér gunstige
uitkomst te wachten is, naardien voldoende con
currentie heeft bestaan en de eischen voor de
inrichting van den dienst zoo laag gesteld zijn
als met eene behoorlijke uitoefening is overeen
i aanne- j
mer toe te kennen bedrag jaarlijks voor f 50,000
Meer en meer stemmen gaan er op tegen
iet voorstel der commissie voor de grondwets-
lerziening, om het kiesrecht weder in de grond
wet aan beperkende bepalingen to onderwerpen.
In de Anist. heeft mr. J. A. Levy een drie
tal artikelen gewijd aan het beginsel, hetwelk
- i. aan de kiesbevoegdheid ten grondslag moet
liggen. Hij formuleert zyn stelling aldus leder
;s kiesgerechtigd, tenzij blijkbare onbekwaam*
leid te zijnen nadeele geldt. Die onbekwaam
heid wijze de wet aan. De wet, niet de grond
el. Het is de taak des wetgevers met wisse
endo feitelijke toestanden rekening te houden.
Het is de roeping des grondwetsgevers beginse-
en te stellen van algemeene strekking of ta-
ineljjken duur.
En de bekwaamheid, welke onmisbaar gere
kend moet worden, acht rar. Levy noch diep
verholen, noch zeldzaam aanwezig. Het karakter
van onzen tijd bepaalt ze. Hij schetst dat ka
rakter op de volgende levendige wijze
Aan dien invloed nu kan zoo goed als nie
mand zich onttrekken en zij, die deelnemen
aaü den strijd, die de belangen onder de oogen
Roeten zien welke daarin betrokken zijn, heb-
'Ji;n de bekwaamheid, welke tot deelgenootschap
aaa het staatsbeleid geschikt maakt. Maar niet
1,1 negatieve richting moet gedecreteerd worden.
positieve richting moet gezocht.
Mr. Levy werkt deze stelling nader uit. Wij
On8 *'9t d°ze beknopt0 vermelding te
He Stand, deelde dezer dagen insgelijks haar
Putting over den grondslag der kiesbevoegd-
M mede reeds vroeger wijdde zij er meer
Woorige artikelen aan - en wees er op, dat
alleen aan gezinshoofden het stemrecht wil
'«ieend zien.
t; /'ezlpshoofden, dat en dat alleen is de poli-
pke, niet fiscale gedachte, die ons een zedelijk
öt genoeg te waardeeren, grondslag van kies-
voegdheid geven zal, aldus besluit het blad.
alff Z°° sta ^et dan reeds nu liefst om tusschen
gemeen stemrecht en gezinshoofden. Algemeen
Uit nadere mededeelingen van den ontwer*
per van het best gekleurde plan voor een beur8
te Amsterdam blijkt, dat de gelden geen be*
denkingen behoeven te maken. De heer Cor-
donnier uit Rijssel, aan wiens plan de jury met
8 tegen 3 stemmen den eersten prijs toekende,
heeft B. W. doen weten dat hij eenige bezui
niging kan aanbrengen, waardoor hij binnen de
grenzen van de raming zal komen.
hoop op vervulling.
Deze gelegenheid neemt het W. W. waar
om er op te wijzen dat de dooreenmenging van
kerkelijke en staatkundige zaken het groote
struikelblok is. In de Standaard zou de poli
tiek en in de Heraut zouden de kerkelijke en
de theologische zaken behandeld worden, maar
’t blijkt meer en meer dat zulk een scheiding
onmogelijk is. Dr, K. ontleent zijn beteekenis
op staatkundig gebied voor ’t grootste deel aan
de positie, die hij in de kerk en theologie in
neemt. In de Standaard geeft hij zijn politieke
adviezen. Maar hoe gewichtig deze ook zijn,
toch zouden ze veel minder beteekenis hebben,
indien hij niet door zijn Heraut zijn volgelingen
belastte om hem, die zoo vaak het woord hun
ner godsdienstige overtuiging uitspreekt, ook bij
de stembus hun vertrouwen te schenken. Van
’t anti-revolutionaire staatsrecht heeft de groote
meerderheid der „gereformeerden” niet het min
ste verstand het anti-revolutionairene program
kent ze slechts van hooren zeggen. Maar dit
oordeelt zijeen man zoo zuiver in de leer,
zoo knap, en die zulk een vrome taal spreekt,
moet ook in de politiek noodzakelijk gelijk heb
ben. Niet do Stand allereerst, maar de Heraut
is dr. Kuyper’s hoofdorgaan op staatkundig ge
bied, al wordt in dit laatste van de politiek ge
heel gezwegen. Houdt de Heraut op te bestaan
dan is Kuyper’s invloed in korten tijd voor de
helft ingekort, is hij een allerdaagsch mensch
gelijk honderden, die van de politiek evenveel
verstand hebben als hij, zoo zelfs niet meer.
Het blad verwacht dat in de deputateuverga-
dering, na dr. Kuyper’s herkiezing en na de
aanneming der herbenoeming, eenige artikelen
van het program zullen worden herzien en meer
in Kuyper’s geest geformuleerd. Toen het in
’t leven trad had zijn opsteller nog de illusie,
dat de fractie, mee door het W. IV. vertegen
woordigd, met hem en de zijnen zou verbonden
blijven. Thans greep de scheiding feitelijk plaats
en behoeft dr. K. zich derhalve aan die groep
niet meer te storen.
K ENN1SGEVING.
LOTING SCHUTTERIJ.
I BURGEMEESTER on WETHOUDERS der
gemeente Sneek, brengen ter kennis van de
ingezetenen
I dat de loting voor de Schutterij zal plaats
hebben ten gemeentehuize op Woensdag den 24
wuni 1885, des voormiddags elf uur, voor hen
f'9 geboren zijn in 1860, terwijl daarna dadelijk
|al worden overgegaan tot de naloting der in
geschrevenen van de jaren 1851 tot 1859.
t--' l..^r°r^en^e ieder ingeschrevene opgeroepen, om
«.m de loting tegenwoordig te zijn, en, redenen
fan vrijstelling hebbende, die alsdan op te geven.
I Sneek, 23 Juni 1885.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. van DRIESSEN, Burgemeester.
J. W. BENNEWITZ, Secretaris.
leuze, die van anti-revolutionaire zijde is
geheven.”
Mr. Levy meent dat deze verklaring op zijn
artikel slaat en laat er onmiddellijk een woord
van protest tegen hoófen. Hij heeft verdedigd
de stelling stemrecht krachtens bekwaamheid en
wil zich niet vereenzelvigd zien met de voor
standers van het algemeen stemrecht.
De Amst. voegt aan dat artikel een enkel
woordje toe. Naar ’t blad mr. Levy doét op
merken, komt zijn stelsel en dat der voorstan
ders van het algemeen stemrecht teitelijk op
't zelfde neer.
„Twee maal twee is vier, schrijft het blad.
Indien iemand nu een afschrik van het woord
vier heeft, zal hij steeds waar het te pas
komt van twee maal twee kunnen spreken,
maar de rekenkunde verandert daardoor in haar
wezen geen zier. Do formules worden louter
iets omslachtiger.
Neen, zegt de heer Levy, hier bestaat een
fundamenteel verschil. Stemrecht krachtens
bekwaamheid is een beginselalgemeen stem
recht beteekent stemrecht voor ieder meerder
jarig Nederlander, dat is geen beginsel, en nim
mer tot een beginsel te maken. Wat is bij
algemeen stemrecht het determineerende mo
ment Het feit, dat men bestaat Ook idioten,
ook krankzinnigen, ook boosdoeners, ook vol
slagen onwetenden, ook armlastigen bestaan.”
De heer Levy heeft gelijk en ongelijk. Inder
daad die allen bestaan, maar zij bestaan voor de
voorstanders van algemeen stemrecht niet als
meerderjarige Nederlanders, aan wie men het
stemrecht wil toekennen. De heer Levy On de
voorstanders van algemeen stemrecht bedoelen
beiden hetzelfde en het zij met alle beschei
denheid gezegd, beiden onder een ietwat on
juiste formule.
De goê gemeente -- aldus besluit het blad
weet zeer wel, dat zij onder „algemeen stem
recht” te verstaan heeft een stemrecht voor
alle meerderjarige Nederlanders, behoudens uit
zonderingen bij de wet, op grond van intellec-
tueele of moreele ongeschiktheid gesteld. Bij
het „stemrecht krachtens bekwaamheid” zal
diezelfde goê gemeente dadelijk in de war komen,
aangezien „bekwaamheid ia Nederland bijna
uitsluitend gebezigd wordt in den zin van een
„toereikende verstandige ontwikkeling.” Nu
de heer Levy evenzeer van het zedelijk als van
het verstandelijk gehalte der burgers het toe
kennen van het stemrecht afhankelijk stelt, deed
hij beter met niet te spreken van „stemrecht
krachtens bekwaamheid”, maar van een „stem
recht krachtens het niet gebleken zijn van on
geschiktheid.” Een formule, die wij niet aan
bevelen, daar we de nu eenmaal gangbare
„algemeen stemrecht" zeer bruikbaar achten.
„Hoe dit zij, wij verheugen ons er over, dat
mr. Levy zich voorstander van een stemrecht te brengen. Aangezien in het aan den
betoont, dat ook de vrienden van algemeen stem- mer tw w,vw
recht bevredigen zal. Zaken zijn van hooger moet worden bijgedragen door de Holl. Ijzeren
beteekenis dan woorden. En een woordenstrijd Spoorweg-maatschappij, ingevolge art. 1 van de
zou slechts verwarring hier stichten, waar mr.
Levy zoo onverwacht een helder licht heeft
rx r» a L .xL- r»
•Het Wag. Weekblad maakt zich geen illusie
dat dr. Kuyper op de aanstaande deputaten-
vergadering niet zal herkozen worden als voor
zitter van het centraal comité. De bijeenroeping
der vergadering zal gewis ijdel vertoon blijken
te zijn. Het blad heeft er dan ook geen oogen-
blik aan gedacht dat dr. Kuyper de leiding van
de anti-revolutionaire partij aan een wijzer en
bedachtzamer man zou overdoen. Hij heeft den
eko-
e ia
353
ird,
H I Si Si K L A N SP.
f.
ii>
8
iv
'18
■,00
ïrara
'r~'
89, H
35 92
",3 "2
m. of I
jnste
:prijs.
OEEKER COURANT
orw
bv«i
d.
- fle-
5*.-
!tn -
rietje
1, ir,
htum,
Mo.a-
VM
Jantje
irioh V ^reenigingsleven van allerlei aard en doel ontplooit
hfit k°llte ry* Aan vorm en stof tot onderrichting ontbreekt
nol Jis ^au m^delen daartoe evenmin. Voordracht en ge-
onft wisselen elkander af. Onophoudelijk zwoeg! do dagblad-
ra van ieders gading. D« rede lokt tegenredè uit,het woord
wederwoord. Goes lelijk en stoffelijk |is de afstand verkleind,
efin 1 n ^e<^aan* Wat heden het onderzoek uitvorscht, is mor-
rnhiaH®.r. eisenden». Het kabinet van den geleerde paalt on*
aan straat en plein. Beter dun »;en veertigtal jaren
gekroond b0°^» kent de meest bescheiden burger on-
v‘J}Rden gang der wereldgebeurtenissen. Zijn kabinets-
atnuH r ls Bevleugeld* vonk. De strooming waarin wij leven
mpr onweerstaanbaar naar de gemeenschap. Volken, standen,
heu brengt zij bijeen. Zy kweekt, ontwikkelt, bevestigt,
aanschouwelijk! de leer, dat wy niet z|jn, niets kunnen, dan
en nevens en door elkander. Zy werkt als een middel-
gvJ u^e bracht Onverzoenlljk vijandig staat zij tegen-
isolément, vooroordeel, afsluiting, zelfzucht, eigenbaat.
e-
teiten
zoete
Juni,
'(UO
l
