HUM'S- II«MMll IM DE
s
JVo. 54.
VEER TI
1883,
wojej^si>^&
fe
I
i
20
Met het
,td«
inl
oge‘
ADVERiENllÈN
voor eiken regel
langrijk lager.
Uitgever.
‘4«
die]
bo'
drift|
:eut
4e
.50,
H8
de
te
r-
it-
at
g*
lit
It, I
It.
te
de
en
an
n»
jk
,o-
en
5
V
8
8
i?
V
zoo herhaaldeiijk werd aangevallen,
zijn Stemmen voor Waarheid en V
‘V
V i
van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
meer 7 ’/a Cents. Bij abonnement is de prijs be.
Veerwaarden daaromtrent te vernemen bij den
onderwijs, wat den vorm van den de.rwiJs in de grondwet genomen worde in zijn
agaat, tot het ouderlijk huis en do dr*® trappen.”
De Stand, besluit het verslag dezer bijeen- I
komst met de volgende woorden„Met het
zingen van het 14e vers van psalm 72 en dank-
n«kz.4 a,i~.. verga-
aen een bemoedigend teeken voor de toekomst r„
i in een vorig nommer bevatte 4de Heraut een uvCU, eu uw
artikel van dr. Kuyper tegen ds. P. Huet te j de dwalingen
-De heer Huet, die zich met spiritisme
--I *uriB bsMhuldigd vBB ra, M
en dr. Kuyper meende dat juistheid der beschuldiging, welke het hier gold,
voldoende blijkt. Hij wijst er mede op, dat
komst met de volgende woorden
gebed door den voorzitter, eindigde een verga
dering. waarop de eendracht der saamgekome-
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS,
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ol redactie betreffende, franco
iu te zenden.
‘w heï
«Zoo
>iP„r, 1 ®u behouden, dan .moest elke partij In
£^holeu hübbe°’eB r -
slriik) VüOrz*en, zouden uit hooide
)j leid der Dartiiac.hAkefirincr»n n
,Hjb^ht ö>ö«tén worden.
I
uli.
'h
BE K E N D M A K I N G.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
r® uueuiv, uiatiuu «au uu ueiaugneo-
beiideu bekend, dat de commissie uit het plaat-
[elijk bestuur, bedoeld bij art. 15 der Wet op
Be Schutterijen, dit jaar hare tweede zitting zal
houden in het Gemeentehuis alhier op Donder-
P8a den 9 Juli aanstaande, de» voormiddag» ten
|l*/j ure, tot onderzoek vau alle reclames, door
Be ingeschrevene en geloot hebbende personen
pn dit jaar en door de reeds vroeger ingelijfden
Ingébracht, alsmede tot onderzoek van hen, die,
P|j nummerverwisseling voor anderen, verlangen
PP te treden.
Do belanghebbenden worden gewaarschuwd
om alsdan op te komen, vermits zij anders zullen
sohoudeu worden, geene redenen tot vrijstelling
[e hebben, en, voor zooverre zij dienstplichtige
Pummers getrokken hebben en niet vallen in de
r™eu van art' *4 der wet> van den 11 April
f827, sub letter a, b, c, 1 en m. bij de schutterij
fullen worden ingelijfd, blijvende het huneven-
n' vnj, om hunne redenen tot vrijstelling in
rn volgend jaar te doen gelden.
Sneek den 26 Juni 1885.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
J. van DRIESSEN, Burg.
de JONGH, L.-Secretaris.
i nader zijn standpunt verdedigd. Hij denkt er
niet aan kamp te geven.
I „Niet alleen de wijze, waarop dr. Kuyper door
j de anti-revolutionaire kiesvereenigingen is ver-
I heerlijk!, heeft mij gehinderd, zegt hij, maar
hét heeft mij ook gespeten dat ik zoo dikwijls
genoemd ben als iemand, die heeft verlangd
dat dr. K. zou aftreden. Ik heb daarvan niets
I gezegd, maar vruchteloos gevraagd en gewacht
dat de Stand, dit zijn onjuist bericht zou recti-
ficeeren. Dit blad bekent echter nooit ongelijk,
1 zooals nu wel iedereen weten zal.
„Voorts was mij de ophef, de Ivereldsche mise
en scène tegen de borst, waarmee hier „de zaak
des Heeren” wordt behandeld en behartigd. Ach,
hoe vreemd zou een eenvoudig, hartelijk gebed
klinken te midden van zooveel taktiek en han
dige manoeuvres. Wanneer een Middelburgsche
kiesvereeniging bij vergissing dr. Kuyper wil
vervangen, wordt zij door dr. Kuyper zelf op
de onbarmhartigste wijze gegeeseld, en ieder
weet nu hoe klein haar ledental is. Nu komt I
men allengs in de meening, dat de kiesvereeni
gingen, die voor dr. Kuyper stemden, talrijk
en sterk zijn. Doch niets is verder van de
waarheid dan dit. Te Utrecht b.v. hebben zeven
heeren, naar buiten optredende als een kiesver-
eeniging, het door dr. K. gewenscht mandaat
gegeven aan een „deputaat.” Mundus vult
decipi.”
Voorts zegt dr. Br., dat, al schijnt de anti
revolutionaire partij op dit oogenblik zich blin
delings te hebben overgegeven aan hare tegen
woordige leidslieden, toch meer en meer de
overtuiging veld wint, dat zij op een dwaalweg
is en op droevige wijze verbastert en zinkt. Te
verschillen van den heer Groen is voor dr.
Bronsveld niet eensluidend met afwijken van
de waarheid. Dat echter de vergelijking Groen
i K uyper, of Kuyper Groen niet opgaat, blijkt
uit enkele aanhalingen uit de laatste nommers
der Ned. Gedachten, waarin de heer Groen zijn
politiek testament heeft meegedeeld.
In de Ned. Gedachten van 3 December 1875
leest men b. v.„Zoowel met betrekking tot
Gunning als tot Kuyper handhaaf ik steeds
zelfstandige homogeniteit.” En wilt gij het laat
ste woojd Vernemen van don heer Groen, in de
onderwujs-quaestie gesproken, in zijn „testa
ment weinige dagen voor zijn dood (zie Ned.
Gedachten van 29 April 1876) „In de onder-
wijs-quaostie stel ik facultatieve splitsing der
staatsschool, na de deerlijk mislukte proefneming
van eerlijke concurrentie, weder aan de orde
van den dag. Meriigeon is verbaasd, dat ik tot
het Shibboleth, waaraan ik steeds de voorkeur
gaf, terugkeer. Lees' hierover het artikel van
mijn trouwen bondgenoot. M. D. van Otterloo,
over de belangrijke brochure van mr. Farnoombe
Sanders, in de Stemmen voor Waarheid en Wrede
van April.”
Is het niet opmerkelijk, vraagt dr. Bronsveld,
i-r
van instemming is geweest met oen artikel,
Voorkomende in deze Stemmen en principieel
i verschillende van hetgeen thans de Stand, wil.
i Inderdaad, er is alle reden om aan onze anti-
j revolutionairen te vragen: Wien kiest gij den
heer Groen of dr. Kuyper.” mautel vau ljver V001. de
dien „heidenschen gruwel” een einde te maken,.
In de Heraut komt thans een brief voor, door
ds. Huet aan dr. Kuyper gericht, waaruit blijkt
dat de schrijver nog niet van plan is zich aan
dr. Kuyper’s toezicht te onderwerpen. Hij zegt
„Ik heb uw stuk over mij in uw laatste num
mer gelezen en ben niet voornemens mij tegen
over u, noch tégenover uw lezers te verantwoor
den. Immers ik weet te goed dat het mij niets
zou baten, en zoo ooit, dan kan ik nu zeggen-:
„Het is mij het minst om door ulieden geoor-.
deeld te worden.” Toch zou ik u wel eens
willen vragen, wie u roept om „ijlings raad te
willen schaffen” om, zooals gij het gelieft te
noemen, „dezen ban weg te nemen”, m. a. w.
mÜ uit te werpen „Wie zijt gij, dr. Kuyper
Zjjt gij de Opperbisschop van de Hervormde
Kerk in Nederland Ben ik een Evangelie- -
dienaar in de Kerk van Christus of in de Kerk
van dr. Kuyper Maar verder, weet gij wat
ik heb ervaren, gezien en gehoord Ik verzeker
u, dat, als gij wist wat mij bekend is gewor
den van de toestanden hier namaals, gij u wel
wachten zoudt om, gelijk gij nu week aan week
bezig zijt te doen, uw mededienstknechten te
slaan, en u zoudt af vragen of gij niet zelf de
ban zijt, die den voortgang, ik zeg niet van de
gereformeerde partij, maar van het Koninkrijk
Gods in ons vaderland, nu tien jaren lang op
allerlei wijze hebt belemmerd Als gij aan de
overtuigingen van Gods geest, te Brighton tot
u gekomen, gehoor hadt blijven geven en niet
het leven Gods aan menschelijke leerstellingen
hadt opgeofferd, dan hadt gij misschien zoovele
aanhangers niet gekregen en zooveel eer niet
iugeoogst, maar er zou wat meer van Gods liefde
in uw hart geweest zijn en gij zoudt ons arme
volk, in plaats van spitsvindige theologische
haarkloverijen, den troost van het Evangelie
hebben gebracht, en met de vele en groote
talenten u toevertrouwd, zoudt gij het waar
achtig welzijn van kerk en staat op heerlijke
wijze hebben bevorderd.
„En nu nog een woord over mij zelven. Ik
weet dat ik in uw oogen en in die uwer
lezers ben als een, die van ketterij tot ketterij
eindelijk als.door een rechtvaardig oordeel, in
de strikken des duivels is gevallen. En waar
lijk ik mag mij gelukkig rekenen dat ik in de
negentiende en niet in de zestiende eeuw bén
geboren en mijn woonplaats te Goes on niette
te Genève is, Maar ik weet ook dat mijn
Theosophie is om te zoeken niét door men
seden, maar door God geleerd te worden, mijn
Quietisme om een stil gemoed, aan te kweeken,
mijn Perfectionisme om een in- en uitwendig
heilig leven te leiden, en dat ik juist daardoor
vrij geworden beu van de nocdlottigste aller
ketterjjen, het Calvinisme, en nu bereid ben
liever aller smaad en tegenstand te dragen dan
een haarbreed af te wijken van wat God mij
heeft geleerd.. Ik heb geen doodeu bezworen
wenscht en zonder miju toedoen zijn geesten
van afgestorvenen uit een vroegere gemeente
tot mij gekomen, en hebben mij een prediking
gebracht, die de haren van alle onboet vaardigen
en liefdeloozen, en allermeest van hen, die
hunne heerschzucbt en liefdeloosheid met den
zuivere leer bedek
ken, zouden te berge doen rijzen.
„Met den hartelijken wensch dat gij beginnen
naoogt, met den ban uit uw eigen hart weg te
doen, en God u alzoo, voor het te laat zij, van
nw9 weg8, Wilarjn gg zooveJea
medevoert, terug brenge.”
Dr. Kuyper meent, dat uit dit schrijven de
UIT DE PERS.
De boofdredactrice van het weekblad voor meis-
r Belie- en Rozeknoppen, mej. Catharina Al-
Petdingk Thijin, heeft een brochure uitgegeven
setiteld I)e godsdienst in het onderwijs der
TOes.
Voor mej. Alb. Thjjm staat het vast, dat de
pouwelijke natuur essentieel godsdienstig is.
dk aannemende, is het aan geen twijfel on-
ferlievig, dat zij de vraagwaarom zon men
iaar> doo5 den godsdienst uit haar algemeene
wikkeling te schrappen, dat veredelende prac-
■sene element ontnemen, en een leegte in haar
art en geest laten, zonder dat men iets kan
wijzen dat deze leemte vult? eenvoudig niet
pntwoordt. De vraag weerlegt zichzelf.
L aar nu rjjst de vraagwat verstaat gij on-
L godsdienst Mej. Alb. Thijm hecht aan een
l ^dienst, welke vrij is van vormen, of juister
G.ze=d, zij stelt den godsdienst boven den gods-
zoolang er geen vorm van godsdienst
L, baar is, die niet hateljjk of vjjandig tegen-
anderen staat on aangekleefd wordt door
f j n, die men
r'dersden kenden
LVan dit
pa de
Ru vWn
Puders t
P laten, Ey wn uat ue staat zich geheel houdt «.«ov»uu<. u uu,i uei
Rten de godsdienst-quaestie. Op de volgende i re.cbt van töez’lcid zich bepale tot rechtsbescher-
Plizfi „j. ming en waarborg voor de goede besteding der
onderwijs moest .onwankelbaar staan als onderstand verstrekte gelden 6& dat alle
In een vorig nommer bevatte kde Heraut een
Goes. J
onledig houdt, werd daarin beschuldigd
«uvii, „doodenbezwering”, en dr. F-
Vrede 1 maatregelen moesten worden genomen om aan
is, die niet hatelijk of vjjandig tegen-
..7. L-.c
in den dagolijkschen omgang
noemt.
beginsel uitgaande, verdedigt mej.
neuti ale school, d. w. z zij wenscht
van het godsdienstig onderwijs aan de
on bedienaren van den godsdienst over
Zij wil dat de staat zich geheel houdt
‘S2® zet zy. Laar wensehen uiteen:
lien r de ^ibbelPartÜen °P het.gebied van gods-
j u politiek; en dit zou alleen te verkrijgen
door het 1
ïe>^'°U8t ^ngaat, tot het ouderlijk huis en do
te bepalen. Waarom moeten de kind»-
upgeofiej<l worden aan de oneenigheden,
verschil vau opinie, onder- da volwasae-
Wen den godsdienstvorm op de scholen
iaar j J
dit is 'onmogelijs om i was'
der partijschakeeringen, miiiioeuen j Dr. Bronsveld, die door dr. Kuyper bij deze
moeten worden. gelegen heid
I»a ook dwa&s, te meerien, zooals heelt iu
enkele partijen het doen, dat zij door groote i
nvivuMmwiuiten VVKIHUUDEKÖ van Seldsom,nö“ voJor ,huu bijzonder onderwijs uit
«e tl0 e«e I
kunnen brengen, maar waar halen zij het geld
van daan voor middelbare scholen,gymnasiums,
universiteiten, die door het geheele land opge
richt zouden moeten worden En toch, op de
hoogescholen worden de doctoren in de medi
cijnen, de rechten, de letteren gevormd, in éen
woord, menschen van invloed, -die later op an
deren een overwegende kracht zuilen uitoefenen,
die in de bestuurscolleges zullen zitting namen,
die onze wetten zullen maken, enz.
„Hieruit volgt, hoe goed het beginsel van
openbare gouvernementsscholen is, waar geenerlei
godsdienstvorm onderwezen wordt, waar de lessen
zoo kleurloos zijn, wat de godsdienstige richting
naar rechts of naar links aangaat, dat elk jong-
mensch, elk jong meisje, welken godsdienstvorm
zij, volgens den wensch hunner ouders, toegedaan
mogen zijn, zonder de minste aanstoot of erger
nis die lessen kan bijwonen.”
In de vergadering der Deputaten van de
anti-revolutionaire kiesvereenigingen is Donder
dag vrij uitvoerig door den heer De Savornin
Lohman gesproken over art. 168 der grondwet.
Hij verdedigde te dien aanzien deze stellingen
a. de kerk van Christus mag zelfs niet voor een
deel leven op kosten hareu tegenstanders b. de
godsdienstige gezindheden behouden datgene,
wat haar als eigenaressen of krachtens eenige I
overeenkomst worde uitgekeerd zij ontvangen 1
tevens wat naar bij de wet vast te stellen rege- I
len haar op grond van billijkheid en rechtsge- i
Ijjkheid wordt toegekend; c. de tegenwoordige
titularissen behouden datgene, tot welks uitbe
taling de staat zich heeft verbondend. ten
aanzien van hetgeen de godsdienstige gezind-
heden tot dusver genoten enkel op grond, dat
de staat zich verplicht rekent haar te onder
houden, stelle de wet overgangsbepalingen vast,
zóó, dat na zekeren termijn alle uitkeeringop
dien grond ophoude.
Dr. Kuyper had over art. 194 de noodige
stellingen aangegeven, maar de tijd ontbrak ter
behandeling. Een dezer stellingen de 8e
laten wij hier volgen
„Uit de gegevens (in de zeven eerste stellin
gen ontwikkeld) volgt, dat gestreefd moet naar
zulk een redactie van art. 194, dat 1° het on
derwijs in beginsel vrij worde verklaard 2° het
geven vau onderwijs slechts bij wijze van waar
neming en ter kweeking van ambtenaars als
roeping der overheid voorkorae 3° dat de over
heid voor onderwijs geen geld aan derden ver
strekt dan als ondersteuning van hen, voor wie
I de kostende prijs niet te betalen is 4° dat het
recht van diplomeering aan de overheid niet
langer absoluut worde toegekend; 5° dat het
ming en waarborg voor de goede besteding der
burgers voor de overheid in zake het onder
wijs rechtsgelijkheid ontvangen, en 7° dat on-
I
i
OEEKER
OI R A M T
I.
1 S E X E A X IJ.
)01>
04
I..-
I.
!nj-
sier
3t
0-
38*
I
1 Jr
lult
«en
•vd.
pm*
skj«
>»cli
.uko
pnd-
oerd
jent
vsn
luru.
:eh.)
I. W
deU'
g«U-l
w
ivrv, en ui. iim tuieeu ic verKTijgen 7. J
vwa.H^. WV .■VH'A.ÜVUV V. V* Ü»UIU^V<.UU1V- j
L
F
feüst
r
teist
wkeu
iOjj w'll 7 U1 V’P BCIlU
«■mmffmDMissfflmsraii.
.-7
(Het
AWUUS7U. U>b uuuiue YHU de
