HE® El MBMIIHUI) Willi BE
No. 68.
VEERTIGSTE
1885.
2G W U
U S T U S.
roaraagg
bekendmaking.
Ki >y EM. i y n.
S'
iu het onderwjjs willen Voorzien, kan de Staat poedig' hulp werd geboden, zijn beiden
MfelËiWM
lat
ad
ur
4a
co
in
53
h
J-
an
■id
ui.
jt-
e-
ge-
dat
en
uik
.ar
ena
or
de
lier
Jen
en,
ZÖ
ren
iel-
ige
en
loos naar boven gehaald.
Een groot aantal lodiggangers en Maandag-
houders hebben gisteren te Amsterdam balda
digheden gepleegd. Op het Thorbeckeplein
werden agenten van politie met steenen gewor
pen. Een venter van Recht voor Allen is ge
wond naar het gasthuis gevoerd en drie belha
mels gearresteerd, De burgemeester heeft een
waarschuwing tegen samenscholingen uitgevaar
digd.
oapoodig.
„Wij zouden voorslaan de eerste drie alinea’s
aldus samen te smelten „Het onderwijs niet
het openbare alleen is een voorwerp van
de aanhoudende zorg der regeering. Voor zoo
ver noodig, wordt het onderwijs van overheids
wege gegeven. De inrichting van dit onderwijs
wordt geregeld bij de wet.”
In een volgend artikel zal het blad aantoonen
waarom het de woorden, die betrekking hebben
op de eerbiediging der godsdienstige begrippen,
wenscht weg te laten.
Week aan week veroordeelt de rechtbank te
Amsterdam personen wegens landlooperij. Vele
van die individuen hebben vroeger in weelde
geleefd, maar de jenever heeft hun de das aan
gedaan. Onder hen, die in den laatsten tijd
terecht stonden, vond men een paar, die vroe
ger tot de rijke boeren iu Friesland behoorden
en zelfs ook een voormalige hoofdonderwijzer.
Onder de straatvegers te dier stede zijn ook een
paar gedaalde grootheden, die door hun mak
kers „professor” genoemd worden. Beiden heb
ben vroeger aan ’t hoofd van bloeiende scholen
gestaan. Van hoofdonderwijzer tot straatveger
gezakt 1 V at moet er wel in de ziel van die
menschen omgaan, al zij aan den arbeid zijn
Zooals men zich wellicht nog herinnert, werd
een winkelier door Jannetje Struik, do millioe-
nenjuffronw, voor een waarde van f 115,575
opgelicht, doordien zij bij hem zich van diaman
ten voorzag en die vergat te betalen. De win
kelier, die door dit tegen valletje niet in staat
was zijn schuldeischers te voldoen, vroeg bij
de Amsterdamsche Rechtbank voorloopige sur
séance van betaling aan, die. hem werd toege
staan en hangende zijn verzoek aan den Hoogen
Raad om definitieve surséance, maakte hij een
schikking niet zijn schuldeischers, waarbij men
overeenkwam, dat zijne schuldeischers reeds
dadeljjk 70 pet. op afrekening zouden krijgen
en hij tot de geheele afbetaling zou overgaan,
wanneer de goederen, gebleven in handen van
Jannetje Struik of de waarde daarvan ten be
drage van f115,575 werden terug bekomen.
De meeste der gestolen voorwerpen, doch niet
alle, werden teruggevonden en aan den eigenaar
teruggegeven.
Toen een der schuldeischers vernomen had,
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
Ook hot Vad. heeft een tweetal artikelen aan
hetzelfde onderwerp gewijd, ’t Laatste wordt
aldus besloten
„De eerste vraag, die voor de hand ligt, is
deze, of de liberale partij kan medewerken om
de derde alinea er wordt overal van het rijk
van overheidswege voldoend openbaar lager
onderwijs gegeven prijs te geven. En dan
scharen wij ons aan de zijde van dr. Betz en
van anderen, die daartoe raden. Onze reden is
dezeeen algemeen belang vordert handhaving
dier alinea langer niet. Op zichzelf is zij met
geen liberaal beginsel in strijd, daar het in het
belang van het onderwijs noodig kan zijn het
vrije onderwijs op voldoend peil te houden, door
de concurrentie met het openbaar onderwijs zoo
scherp mogelijk te maken. Maar thans bestaat
die noodzakelijkheid niet meer. De schoolver-
slagen getuigen, dat het bijzonder onderwijs over
het algemeen bij het openbare niet achterstaat,
en van anti-liberale zijde zelve is het vaak erkend j
dat het de scherpe concurrentie is, waaraan de i
uitkomst is te danken. Die concurrentie even
scherp te handhaven is dus niet langer noodig
en wordt bij de hoog opgevoerde kosten van
het onderwijs een hardheid. Waar particulieren
In ’t laatste nömraer van Recht voor Allen
geeft de redactie aan wat de sociaal-democraten
voorloopig willen, daar zij overtuigd zijn, dat
een maatschappij als de onze niet als met een
tooverslag kan veranderd worden.
Ie. Afschaffing van alle belasting op voor
werpen van verbruik en invoering van éen en
kele belasting op het inkomende groote ver
mogens te treffen naar hunne draagkracht.
2e. De normale arbeidsdag van acht, hoog
stens tien uur, met gestrenge handhaving van
den rustdag en verbod van arbeid der kinderen
beneden zekeren leeftijd en van vrouwenarbeid
die schadelijk is voor de gezondheid.
3e. Afschaffing der nationale militie.
4e. Kosteloos onderwijs aan alle inrichtingen
en kostelooze rechtspraak door rechters die het
volk zelf kiest.
5e. Behoorlijkemet de gezondheidszorg
overeenstemmende inrichting der werkplaatsen.
6e. Bouw van gezonde arbeiderswoningen
door Staat of gemeente on zorg tegen de ver-
valsching van levensmiddelen.
7e. Ten slotte vorming door den Staat van
hulp- en ondersteuningskassen voor arbeiders
voor gevallen van ziekte of ongeluk. Die kas
sen moeten door de arbeiders zelve worden be
stuurd.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek, maken tengevolge eener mis
sive van den heer Commissaris des Konings in
I’riesiand, dd. 17 Augustus 1885 le Afdeeling
A no. 772, navolgend bericht van Zijne Excel
lentie den Minister van Buitenlandsche Zaken,
aan belanghebbenden bekend:
„Naar aanleiding eener mededeeling van den
gezant des Duitschen Rijks, wordt ter kennis
gebracht van belanghebbenden, dat Duitsche
onderdanen, in Nederland verblijf houdende, zich
voortaan ter verkrijging of tot het doen legali
seren van door hen benoodigde stukken, recht
streeks en zonder van tusschenpersonen gebruik
te maken, zullen hebben te wenden tot het Mi
nisterie van Buitenlandsche Zaken te Berlijn,
willende aan verzoeken door anderen uit hunnen
naam gedaan, geen gevolg worden gegeven.”
bneek, 24 Augustus 1885.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
JOHs. SCHIJFSMA, L. B.
J. W. BENNEWITZ, Secr.
UIT DE PERS.
ADV EBT ER TIÉN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer 7’/, Cents. Bij abonnement is de prijs be.
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bjj den
Uitgever.
De minister van binnenlandsche zaken heeft
opgaven gevraagd van de gelegenheden, die in
de verschillende gemeenten bestaan tot afzon
dering, en verpleging van lijders aan besmette-
lijke ziekten, niet vermelding of die inrichtingen
uitsluitend dienen tot verpleging van lijders van
besmettelijke ziekten, of ook tot opneming van
andere lijders.
L^D^ 8Chrijft uit Putten (Vcluwe) aan het
De geruchtmakende quaes tie over het tekort
in de gemeentekaas is nu, zoo niet geheel, dan
toch ten deele opgelost.
De Raad heeft besloten het te kort op de be
groeting van 1885 te brengen, zoodat de be
groeting, die tot nu toe niet is goedgekeurd
met het gevolg dat slechts de helft der posten
mocht worden uitgegeven en na 1 Juli dus
geen jaarwedden enz meer zijn uitgekeerd
thans wel de vereischte goedkeuring zal verwer
ven. Niettemin blijft het plan bestaan om van
burgemeester en een der wethouders bij rechts
geding hun aandeel af te dwingen, als hebbende
zij door nalatigheid schuld aan het ontstaan
van. het tekort, en is inwinning van rechtskundig
advies aan eene commissie opgedragen.
Enkele Scheveningsche schuiten, die in de
laatste dagen aankwamen, brachten zeer treuri
ge tijdingen mede. De matroos M. Verbaan,
varende op de „Antonius” een schuit van den
reder A. Hoogeveen, is 11. Donderdag bij storm
weder, ter hoogte van Aberdeen, overboord
geslagen en omgekomen een andere matroos
van dezelfde schuit werd dienzelfden dag ern
stig gekwetst. Van een schuit van den xeeder
R. de Niet is een jongeling van 18jaien over
boord geslagen ook hij vond den dood in de
golven. Een jonkman werd uit een schuit
ondei geleide aan wal gebracht en wegens den
staat van volslagen razernij, waarin hij ver
keerde, naar het krankzinnigengesticht te Am-
steidam getransporteerd. Eindelijk kwam te
Vlaardingen een Scheveningsche schuit binnen
met verlies van de geheele vleet.
Vrijdag is te AVestzaan een droevig ongeluk
gebeurd. De heer K. D. Az.ging, vergezeld
door een zijner zoons en een dochter, naar den
onlangs door hem aangekochten oliemolen „de
Duynmeyer”, om dien te bezichtigen. Bij een
oliebak gekomen is de zoon daarin afgedaald,
I naar men zegt om het deksel dat in den bak
I was gevallen naar boven te halen. Daar hij
niet terug kwam, klom ook de vader at doch
keerde evenmin weder. Beiden zijn, daar de
I hak lang gesloten was geweest, bedwelmd ge
nekt en, hoewel op het geroep der dochter
i leven-
voor, waarin zij neerleggen, wat, naar hun be- zich veilig onthouden. Openbare scholen te on-
gmselen, m de Grondwet omtrent het onderwijs derhouden, die slechts door zeer enkelen zouden
behoort te worden voorgesebreven. Zij behoeven worden bezocht, als het geringere schoolgeld of
met lang naar zulk een formule te zoeken. Naar de kosteloosheid er de jeu^d niet heendreef is
onze overtuiging vinden zij daartoe een uitne-
menden leiddraad in hetgeen Thorbecke reeds
meer dan een halve eeuw geleden, in 1829,
heeft voorgeschreven en vóór de grondwetsher
ziening van 1848 heeft herhaald gelijk dr.
Betz in zijn jongste vlugschrift over art. 194 in
herinnering heeft gebracht. Vrijheid van onder
wijs, behoudens toezicht der regeering. Staats
zorg voor onderwijs, voor zoover daaraan be
hoefte bestaat. Beide onderwerpen bij de wet
te regelen.”
Gingen do liberalen daartoe over, het Hand.
zou geneigd zijn te zeggen, dat zij de waardig
ste en tevens de krachtigste houding hadden
aangenomen. En ’t blad blijft van meening, dat
door hen iets gedaan moet worden tegenover
het optreden der beide andere richtingen. Zij
zijn geroepen hun meening omtrent art. 194
daartegenover te stellen, en dat niet in een nota
maar in een wetsvoorstel. Zij zullen daardoor,
beter dan op andere wijze kan geschieden, doen
uitkomen, dat geneigdheid om tot wijziging van
art. 194 samen te werken, hunnerzijds niet is
een toegeven aan de clerale eischen, maar een
uitvloeisel van de liberale beginselen.
Zij zullen daardoor aan het land het bewijs
geven, dat het hun ernst is met de grondwets
herziening en met een poging om den school
strijd te temperen. Zulk een daad kan aan de
liberale zaak slechts ten goede komen, het ver
trouwen van een groot deel der natie in de li
berale beginselen versterken en zal hoogstwaar
schijnlijk velen, die den liberalen den rug hebbon
toegekeerd, in hnn gelederen terugvoeren. Zulk
een initiatief ware daarom niet alleen een uiting
van het rechtsgevoel en een waarlijk liberale
zienswijze maar tevens een daad van wijze
staatkunde.
„Zijn er, aldus besluit het blad, onder de libe
rale leden der Tweede Kamer niet aanwezig,
die na overleg met hun partijgenooten, tot zulk
een daad het initiatief willen nemen? Dat ware
zoowel in het belang der liberale party, als
vooral in het belang van het vaderland, dat,
volgens hun verklaring, zoolang reeds door den
strijd op het gebied van het onderwijs wordt
verzwakt.”
Over een leemte in de Gemeentewet schrijft
mr. C. Bake in de A mst. ’t volgende
De meening dat een raadslid, die zijn dómi-
lC1|ie naar elders verplaatst heeft, zijn betrekking
puu kunnen blijven bekleeden, tot tijd en wijle
M hem behagen zoude zijn ontslag te nemen,
bestaat in werkelijkheid niet.
De gemeenteraad toch bepaalt in art. 19, dat
pleen meerderjarige ingezetenen der gemeente
I (waarvoor zij gehouden worden, die gedurende
laatste jaar hunne woonplaats binnen de
hwneente hadden) lid van den raad kunnen zijn,
art. 25, dat het lidmaatschap vervalt, als
et hd een der in art. 19 vermelde vereischfen
verliest. Wie dus zijn domicilie naar elders
everbrengt, de gemeente metterwoon verlaat,
eadt van rechtswege op lid van den raad te
zbD- Van dit feit moet hij aan den raad ken-
geven; wordt dit nagelaten dan kunnen
urgemeester en wethouders acht dagen nadat
h? den belanghebbende gewaarschuwd hebben,
'tmen welken tijd deze de zaak aan den raad
I au onderwerpen, een nieuwe keuze bevelen,
péhiedlter eerS^ binnen zos maanden mag ge-
L houding moeten de liberalen aannemen
11 opzichte der eischen van de kerkelijke par-
jeu m zake art. 194 der Grondwet? Deze
'a«ig wordt door het Hand, nader in het oog
Sbvat. >-
Le^a.eon overzicht te hebben gegeven van het
L e? 1Q. de afdeelingen over deze zaak is gezegd
Li 0 eischen te hebben aangeduid der anti-
erale groepen, zegt het blad
L,le wegen staan open om uit het slop,
ariu men vastgeraakt is, los te komen.
kom 1)e Bering kan, op grond van het
Li, ™erverslaS> tot de overtuiging komen, dat
Lc'eff611 0Drechte art. 194 buiten de herziening
L„, gelaten en alsnog een wijziging ook van
I artikel voordragen.
Lale richtingen in de Kamer libe-
L n> anti revolutionairen en katholieken
L-a'?eu akevaarcligden aan wijzen, die met el-
k?;nei' 111 overleg treden, om te trachten een
Izicis Si V°Or art’ 194 te viIlden> waarbij allen
Lenvokvlnei1 «ederleggen. Dit ware zeker de
Liede Udl?ate oplossing, waarvoor ook wel de
ken "w Ung rege0riiig zou zijn te verknj-
k waar wie zal daartoe het initiatief hemen?
S» ■dteèpn denle uitweg is deze de liberalen
s u zeltstandig een wijziging van' art. 194
SNEER
i.i ’in. vn: n net mwissim sbh.
8
5
i
i
>en
Job
iron
iTo-
JIO'
,ana
Ir.
ló
'6
13
19
.0
.9
II
14
.2
4
|9
.8
5
1
s
I COURANT.
