rm
GBlffllïl MfIMDISSfflffl'T SHffi.
No. 72.
L'
1885.
V EE R T 1 G S T R
Paardenmarkt te Sneek
Mremming - Scheepvaart-
W O JE AS r> A. Q-
wil doen vervallen. Die kan, naar’t blad meent, 4 liegen van ouderwijs, van de bewaarschool tot
UIT DE PERS.
goed.
grondwetgever behoort te worden uitgemaakt. des namiddags te drie ure.
ADVERT ENT lEN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer 7!/i Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaaiden daaromtrent te vernemen by den
Uitgever.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden 1.franco per post 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave oi redactie betreffende, franco
in te zenden.
waren dezer
In het bosch
De Minister van Binnenl. Zaken wordt ge
machtigd zich op dat tijdstip te begeven naar
de vergadering der Staten-Generaal, ten einde
in vereenigde zitting der beide Kamers de ver-
gadering in ’s Konings naam te sluiten.
Z. M. heeft jhr. mr. F. J. J. van Eysinga,
lid van de Eerste Kamer, benoemd tot voorzit
ter dier Kamer, gedurende de vergadering, die
zal aanvangen op den derden Maandag van
September 1885.
Woensdag morgen werd te Den Haag da
Visschersdijk in rep en roer gebracht door een
man, die zijn vrouw wilde verwurgen. De vrouw
vluchtte met haar kind bij hare moeder, waarna
zij vandaar wegging. Haar lijk is Donderdag
morgen uit den vijver in het Bosch opgehaald.
De ongelukkige had eenige zware steenen aan
haar lichaam bevestigd om onder water te blij
ven. Op het lijk der vrouw vond men eenige
regelen schrift. Het werd per brancard naar
het gemeenteziekenhuis overgebracht.
De burgemeester van Amsterdam heeft aan
het personeel der politie zijn dank betuigd voor
de krachtige, doch tevens kalme wijze waarop
zij, bij het jongste opstootje, is opgetreden.
Men zal zich herin ueren dat het oordeel van
het publiek en de pers in deze eenigszins an
ders luidt. Het verwondert dan ook zeker nie
mand dat tegelijk met deze tevredenheidsbetui-
ging het bericht tot ons komt dat er een ver
gadering is belegd om juist over ditzelfde optre
den te klagen.
Te Wageningen is gearresteerd zekere 8. R.,
bode tusacüen Wageningeu en Üpheusden. Vol
gens aangifte van verschillende personen, hoeft
hg zich schuldig gemaakt aan opliehterg door
Eenige heereu van Nijmegen
dagen ter drijfjacht nabij Reuver,
hoorde een der jagers eenig geritsel en in den
waan verkeerende. dat een reebok zich in het
kreupelhout bevond, schoot hij doch raakte een
jongeling, die het slachtoffer van het moordend
lood werd. De dader heeft zichzelf bij de au
toriteiten aangemeld. Naar men verzekert had
hg eerst nog getioten, maar toen hierop niet ge
antwoord werd, knalde het schot.
Volgens het Vaderland zal tegelijk met de
Indische begroeting een wet tot verhooging van
invoerrechten op verschillende artikelen en een
wet tot verlaging of afschaffing van verschillende
uitvoerrechten worden ingediend.
In de verschillende plattelandsgemeenten van
Zuid-Beveland is het voorschrift der gemeente
wet, om op den eersten Dinsdag van September
raadszitting te houden, overtroden, daar de hee-
ren raadsleden te Goes kermis moesten gaan
houden. De eerste Dinsdag in September is de
groote dag der Goessche kermis.
Bij Kon. besluit is bepaald, dat de tegenwoor
dige vergadering van de Staten-Generaal zal
zal uitmaken, maar die niet voor haar door den worden gesloten Zaterdag 19 September 1885,
De schietoefeningen met zwaar geschut, wel
ke in de vorige week op het fort „de Harssens"
te Helder zijn aangevangen, brengen, vooral in
de naaste omgeving, eene vreeselijke verwoesting
te weeg. Donderde glas- en spiegelruiten zjju
nu reeds door de hevige schokken verbrijzeld,
een aantal huizen werd gedeeltelijk van hunne
dakpannen beroofd, terwijl men hoofdzakelijk in
winkelneringen groote senade leed door het val
len van met dranken, spiritualiën enz. gevulde
fiesschen.
Van de schade wordt door het rijk niets ver-
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der Staten-Generaal geven.'
emeeute Sneèk maken bekend, dat de
ftajaars-Paardenniarkt
'it jaar zal worden gehóuden op Woensdag den
Ui September e. k
Sneek, 28 Augustus 1885.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
JOHs. SCHIJFSMA, L. B.
J. W. BENNEWITZ, Secr.
|l)e BURGEMEESTER der gemeente Sneek,
hakt bekend dat de Scheepvaart van uit het
Booj/eud naar het Grootzand aldaar, tot nadere
pkondiging is gesslo
Sneek 5 September 1885.
De Burgemeester voornoemd,
JOHs. SCHIJFSMA, L. B.
bekendmaking.
[BURGEMEESTERen WETHOUDERS der
pieente Sneek, maken den ingezetenen be-
W, dat tot Voorzitters en leden der volgende
yodscommissiën zijn benoemd
Commissie van beheer der Stadsreiniging
Voorzitter, de Wethouder Johs. Schijfsma
I Ledende heereu J. Gorter, D. Gorter en J.
p Beekhuis
h Commissie voor Straten en Wallen
Voorzitter, de Wethouder Johs. Schijfsma,
I Ledende heeren J. Gorter, H. S. de Vries
F Th. Oamphuis
c> Commissie voor Gemeente-eigendommen
Voorzitter, do Wethouder H. Jz. Kingma,
I Ledende heeren D. Gorter, P. Fennema en
P- J. J. Visser
Commissie voor Openbare Werken
Voorzitter, de heer 11. F. Pijttersen,
I Ledende heeren J. J. Beekhuis en D. Gor-
er;
Itot leden der Commissie voor Strafveror-
rw»’«i/en, waarvan de Burgemeester Voorzitter
*(srt. 166 der gemeentewet), de heeren J.
“otter, T. S. Feenstra en B. Haga.
Sneek, den 5 September 1885.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
JOHs. SCHIJFSMA, L. B.
De Secretaris,
J. W. BENNEWITZ.
u afwachting van de wijziging, die de re-
^ring zaj voorstaan ten opzichte van art. 194
Grondwet, blijven de bladen van verschil
de richtingen over de schoolwet spreken.
Is bijna ondoeulijk al de beschouwingen en
J8prekingen weer te geven. Van de liberale
hebben thans het Handbl. en het Vad.
ca zeer gtejjjg verklaard voor het schrappen
het 3e lid van art 194. Laatstgenoemd
w wenscht het bekende artikel aldus te lezen:
Ca on(^erwÜ8 *3 een voorwerp van de aan-
^aende zorg der regeering. Voor zoover noo-
wordt het onderwijs van overheidswege ge-
'®n- De inrichting van dit onderwijs wordt
bij de wet.
Jlet geven van onderwijs is vrij, behoudens
,9 erzoek naar de bekwaamheid der onderwij-
i‘8> voor zooveel het lager- en middelbaar on-
‘“«as betreft behoudens het toezicht der i
erheid, een en ander te regelen bij de wet.
ei'Jayerm°getiden worden in staat gesteld kos-
03 'ager onderwijs te genieten.
Ontwikkelen zich in het leven der Nederlandsche
maatschappij de verschillende stroomingen van
het godsdienstig geloof in een mate, die de
-maatschappelijke afscheiding zoo volkomen maakt,
dat elke godsdienstige partij hare eigen instel
de universiteit, komt eischen, zooals thans reeds
van calvinistische zijde wordt verlangd, dan zal
het lager, hooger en middelbaar onderwijs, zoo
als wij dat thans bezitten, van zelf moeten ver
vallen. Voor een dergelijke omkeering die
ik intusschen volstrekt niet aanstaande acht
geeft de bestaande grondwet aan het hooger en
middelbaar onderwijs volledige ruimtevoor het
lager belemmert zij die eenigszins door de ver
plichting van staatsonderwijs.
„Volkomen ruimte mag zij voor het lager
onderwijs, naar mijn meening, niet geven,. Zij
moet blijven waarborgen, dat er overal gelegen
heid besta tot het verkrijgen der voor elk mensch
onontbeerlijke kennis. Er behoeft niet overal
een openbare school te zijn, maar er moet overal
lager onderwijs worden gegeven en nergens mag
zich het geval voordoen, dat iemand wegens
zijn godsdienstige meeningen verhinderd wordt,
zedelijk of feitelijk, zijn kinderen van dat on
derwijs te doen genieten. Vindt hij geen school
waar zijn geloof wordt geleerd, dan moet hij
een school binnen zijn bereik hebben, waar niet
het geloof van andersdenkenden geleerd wordt.
Z tl de grondwet iets omtrent het onderwijs be
palen, dan zal zij naast regeling door de wet
en vrijheid van onderwijs, behoudens toezicht
en eischen van bekwaamheid en zedelijkheid,
noodzakelijk dit beginsel moeten vaststellen.”
Het heeft in den laatsten tijd sterk de aan
dacht getrokken, dat bij de verkiezingen in
friesland de candidaten der anti revolutionairen
sterk in stemmenaantal achteruit gingen.
Het Wag Weekbl. meent, dat een der oorzaken
wellicht deze is, dat de anti revolutionaire kies
vereenigiug steeds met candidaten optreedt, van
wie de leiders verzekerd zijn, dat zij in zake
art. 168 der grondwet de meest radicale ge
voelens zijn toegedaan. Haat tegen de Her
vormde kerk speelt een groote rol.
Maar daïi zouden zij, die dien weg niet op
willen, immers dwaas handelen, indien ze zulk
een toeleg in de hand werkten? „Wij voor ons,
zegt het blad, willen het wel weten, dat we de
niet-verkiezing van den heer Lohman volstrekt
niet betreuren. De Kamer zou in tegenover
gesteld geval een, zijn we wel ingelicht, vol
bloed Kuyperiaan meer geteld hebben. En dat
zouden we, thans vooral, een ramp achten.
„Wie ons dit kwalijk wil nemen, doe het;
wij laten deswege geen dieven op ons hart
smoren. Een Christen-Staatsman ia de Kamer
te helpen brengen, achten wy eea duren plicht;
maar het bevorderen van partijbedoelingen ligt
niet op onzen weg. Het hoogste moet het
hoogste blijven.”
In de „kroniek” van dr. Bronsveld wordt
mede op den uitslag van deze verkiezing ge
wezen en de verwachting uitgesproken, dat de
toon der organen als het Noorden volbloed
Kuyperiaaea er wel wat door zal bedaren.
Dr. Bronsveld noemt deze verkiezing een ver
pletterende nederlaag voor de gecombineerde
i (ultramontaausch-gereformeerde) aati-revolutio-
naire partij.
„De Koning doet van den staat van het on-
dorwijs jaarlijks een uitvoerig verslag aan de
IJ
Hieruit blijkt dat het Vad. ook de zinsnede
over de eerbiediging van godsdienstige begrippen
gerust aan den gewonen wetgever worden over
gelaten.
Do Arnh Ct. heeft zich tegen deze conces-
1 sien van de zijde der liberalen verklaard en
wenscht in de grondwet het beginsel te hand
haven, in art. 194 neergelegd.
In ’t jongste Gw/s-nmnmer bespreekt mr. De
Beaufort onder den titel „Vredesvoorslagen” de
verschillende plannen in de schoolquaestie ge
opperd. Hij heeft voornamelijk het oog op de
brochure van prof. v. d. Wijck te Groningen,
van den predikant Tinholt te Koudum, de een
liberaal, de ander confessioneel, alsmede op het
geen dr. Betz over de vraag schreef.
De heeren v. d. Wijck en Tinholt willen de
onderwijzers doen benoemen door de oudersder
schoolgaande kinderen. Het onderwijs toch is
zaak der onderwijzers. De heer De Beaufort
spreekt dat natuurlijk niet tegen. In Nederland
mag ieder ouderpaar zijn kind op voeden gelijk
het zulks verkiest, maar in het kunnen zit de
quaestie.
Wat toch zal de uitkomst zijn van een be
noeming der onderwijzers door de ouders? Niet
dat ieder vader voor zijn kind, maar dat de
meerderheid van een zeker aantal te zamen
wonende ouders, voor de kinderen van al die
ouders de richting van het onderwijs zal vast
stellen. Die meerderheid zal dus in de plaats
van den staat gaan schoolmeesteren, maar niet,
als de staat gebonden zgn uau het voorschrift
der eerbiediging van godsdienstige overtuigingen.
Zij zal de macht hebben om het onderwjjs dienst
baar te maken aan de verspreiding van de ker
kelyke en godsdienstige leerstellingen, die zij
aankleeftzij zal het ook ongetwijfel doen,
want juist om het te kunnen doen, wordt de
macht haar gegeven. De minderheden zullen
zich dus overal moeten onderwerpen aan de
richting die de meerdeiheid der ouders aau het
onderwijs wil geven.
„Maar, zegt de heer Van der Wgck q. a.
men zou dan daarvoor het voorrecht verwerven,
dat althans de onderwijzer vrij is in de school
en hij zou zich meer aan karaktervorming kun
nen wijden.” Ook het nut daarvan geeft de
heer De Beaufort niet toe. Hy ziet niet in dat
men de kinderen op schoei moet gaan bezig
houden met kerkelijke of wijsgeerige leerstelsels.
De school moet strekken tot het aanleeren van
nuttige en gepaste kundigheden en behoeft geen
zendingspost te worden.
Waar mr. De Beaufort den heer Tinholt, den
heer Beta en dr. Kuyper verder beantwoordt
en hun doel bestrijdt, moeten wg naar ’t artikel
zelf verwijzen. Alleen weuscheu wij op het
slot van het belangrijk stuk meer de aandacht
te vestigen.
Mr. De B. kan volstrekt niet toegeven, dat
het openbaar onderwijs alleen tpr aanvulling
mag dienen in dien zin, dat het dverai de min
ste moet zijn en altyd lager moet staan dan het
minste bijzonder ouderwijs. Van den staat geldt
geen onderwijs of goed en voldoend onderwijs.
Moet de staat alleen bij springen waar bijzondere
krachten tekort schieten, dan doe hij het door
subsidieering.
’t Artikel wordt aldus besloten
„Of de gemengde dan wel de confessioneelè
school in Nederland de overhand zal behouden,
is trouwens eea vraag dio de maatschappij zelve
SHEERER cruran
inns- fa .wnwiMiD won de
I
i
11 1.5LA II.
i
I
15
II
9
5
!6
3
.9
0
9
11
14
,2
’.4
3
>5
