veertigste: j
t
_o
fflfflS- m MIIMMUD TOOR DS
No. 81.
1885.
A R GAN
J
N
a
Je
'0,
er
0
Z A T E R I) A Q
IO O C '1? o IS 12 52.
0,
Io,
ter
iar
3
Io.
K).
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden fl.franco per post 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ot redactie betreffende, franco
in te zenden.
I.
it
ar
'0.
a
iia
>en
en
te
a«
en
■o ft
ste
I.
o-
d:
in-
on
on
30
0.
ik,
ADVERTKNllÈN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer 7 */a Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
Jeanne Lorette heeft aan Z. M. den Koning
vermindering van straftijd gevraagd, in cellulai
re opsluiting te ondergaan.
BEKENDMAKING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek maken bekend, dat de
kalvkiimahkt
dit jaar invalt op Maandag den Vèden October
1885.
i Sneek den 6 October 1885.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
JOHs. SCII1JFSMA, L. B.
De Secretaris,
J. W. BENNEWITZ.
De minister van waterstaat heeft afwijzend
beschikt op het verzoek om de lijn Stavoren
Sneek als lokaallijn te exploiteeren. Tengevol
ge daarvan zal nu ook de locale dienst op de
lijn SneekLeeuwarden plaats maken voor de
gewone exploitatie, zoodra de geheeie lijn Leeu
wardenStavoren voor de dienst is opengesteld.
Het N. v. d. D. meldt, dat, in verband met
de opening van de spoorweglijn SneekStavoren,
door den aannemer van de spoorbooten een re
serveboot zal worden in dienst gesteld tusschen
Enkhuizen en Stavoren, ingaande 1 November e.k.
Ook in de zitting van den gemeenteraad van
’s Hage werd de aanvrage van den heer F. Do-
mela Nieuwenhuis, om kostelooze voedselver-
strekking aan behoeftige schoolkinderen, een
parig afgewezen.
Alle leden meenden, dat een reden voor be
moeiing van gemeentewege was vervallen, waar
de bijzondere liefdadigheidscommissie, die ge
vormd is tot het verstrekken van voedsel, ver
klaard heelt over voldoende middelen te be
schikken om dezen winter met haar edel werk
te kunnen voortgaan, ja zelts eventueele bijdra
gen voor dit doel uit de gemeentekas te moete i
weigeren.
jaar als te conservatief bij de stembus werd be
streden, heeft thans verklaard, dat naar zijn
overtuiging de in hun stand gezeten werklieden
als kiezers toegelaten behooren te worden. De
heer Van Houten nam daarvan met voldoening
akte en verklaarde op dien grondslag de samen
werking te aanvaarden. En de minister Heems
kerk wist niet beter te doen dan zich daarbij
aan te sluiten, althans met de verklaring het
daarmede nagenoeg eens te zijn.
„En opmerkelijk is het, dat op de vraag van
den heer Van Houten is er niemand meer
onder de liberale partij, die lust heeft tegen die
geloofsbelijdenis te protesteeren ook de meest
conservatieve elementen het stilzwijgen bleven
bewaren, zoodat men nu wel mag aannemen,
dat de leider zooal niet uit naam, dan toch in
den geest van allen heeft gesproken.”
Het komt er nu, naar het blad doet opmer
ken, nog slechts op aan om voor hetgeen men
beoogt ook een bevredigende formule te vinden,
maar nu men het over het doel eens is, zal ook
het vinden eener juiste formule niet op onover
komelijke bezwaren afstuiten.
Het zal alleen nog de vraag zijn of de minister
Heemskerk de kracht heeft het gemeenschap
pelijk plan ten uitvoer te brengen. Hij zal
moeten beginnen met zijn voordracht in betrek
king tot art. 76 aanmerkelijk te wijzigen en veel
van hetgeen de hoofdquaesties verwatert over
boord te werpen.
Doet hij dat niet, dan zal het kabinet thans
staan tegenover een aaneengesloten liberale partij,
die zich sterk gevoelt, niet door het aantal barer
leden, maar door do kracht van het beginsel,
dat zij op den voorgrond stelt.
De belangrijke verklaringen, in de vorige week
in de 'Tweede Kamer in zake het kiesrecht uit
gesproken door de bh. Gleichman, Van Houten
ea den minister Heemskerk, geven bet Vad.
aanleiding tot de opmerking W ij vorderen
meer en meer treedt de overweging op den vóór
grond het kiesrecht is veel te beperkt en moet
op breeden grondslag worden geregeld.
Wie zou roept het blad uit voor eenige
maanden vermoed hebben, dat de tijd reeds aan
staande was, waarop Van Houten, Gleichman
en Heemskerk zich homogeen zouden verklaren
op het punt van het kiesrecht?
„En toch is Nederland van dat schouwspel
getuige geweest. De heer Gleichman, een der
leiders van de liberale partij, die nog het vorig
perk lieden
rs dit het
pan te v
rei1^lltn eigen belang'.
Het blad i L_.o
wwden geprotesteerd. De zaak, die verdedigd
wxlyk cu iciu. Men kan er t gen
zijn, r- - - J
fiers als
lMinipen en te benadeelen.
L eiige bladen nemen het stuk, hierboven
p PUatst, over, maar voegen er eenige kanttee-
eni.naOn bij. De Arnh. Ct. meent dat hier een
Ltgl8siag lu het ePe^ Niemand denkt
u ae vrijheid aan te randen van hen, die -
I 3.1PQn o hnn. rvi-m w»
gewaarschuwd tegen het deelnemen aan
woeling der soeiaal-democraten. Wij be-
L^ea niet, aldus besluit het blad, hoe het
Lfaaa van het Algemeen Stemrecht zóó slecht
Wseheidt. Wil het inderdaad de kiesbe-
L »ei>eid aan allen toekennen, laat het zich
Ln asmaken van de sociaaldemocraten, want
Idat i aaus*uHing bij deze moet oorzaak wezen
Velen, die het beginsel zijn toegedaan, zich
Door F. Domela Nieuwenhuis, L. J. Frijman,
J. P. Tasseron, B. B. F. Liebers en H. F.
Baije is een adres aan de Tweede Kamer ge
richt, waarin zij zich beklagen over de weige
ring der kon. bewilliging op de akte van op
richting der naamlooze vennootschap „Het ver-
eenigingsgebouw Walhalla”.
terughouden, nu zij zien wie zich tot leiders van
de beweging daarvoor hebben opgeworpen.
De Amst. heeft ongeveer denzelfden indruk
ontvangen„Zou het niet mogelijk zijn, vraagt
het blad, dat de hier bedoelde vervolging over
’t algemeen minder de voorstanders van Alge
meen Stemrecht, dan wel die van socialistische
denkbeelden heeft getroffen Men mag niet
vergeten, dat onder degenen die algemeen stem
recht wenschen, velen voorkomen die zich soci-
aal-democraten noemen.
„En nu achten wij het een hoogst onpractisch
middel om socialisten te bekeeren, door hun het
brood te ontnemen voor vrouw en kinderen,
doch men dient te bedenken, dat fabrikanten
ook menschen zijn. En als nu sociaal-demo-
craten, die veelal bijzonder kort in hun bewijs
voeringen en zeer heftig in hun beschuldigingen
zijn, verklaren: dat elke patroon of bezitter,
alias kapitalist, een dief is, mag men het den
voor dief gescholdene niet zoo heel kwalijk
nemen, dat hij van dergelijke werklieden niet
gediend belieft te zijn.”
Overigens keurt dit blad de houding van
patroons die werklieden ontslaan, omdat zij als
vrije burgers in den Staat stemrecht begeeren,
sterk af'.
Dr. Bronsveld doet in zijn jongste „Kroniek”
in de Stemmen voor Waarheid en Vrede dr.
Kuyper duchtig de waarheid hooren en neemt
scherp positie in den kerkdijken strijd, welken
laatstgenoemde in1* de Heraut aan bindt „ter
eere-redding van de Heilige Schrift.”
„Ik heb wel een beetje medelijden met de
H. Schrift zegt hij o. a. als de Heraut
zich gaat belasten met het redden van haar eer.
Het oziteereu verstaat het blad veel beter dan
het eeren.”
De op- en aanmerkingen waaraan dr. Brons
veld o. a. bloot stond in dr. Kuypers’s brochure,
geeft hem tot de volgende verzekeringen aan
leiding
En verder
„’t Is een pijnlijke taak deze dingen te moeten
zeggen aldus besluit de schrijver. De Stand.
noemde mij dezer dagen nog „een luchthartig
kroniekschrijver” en bewees daarmee op nieuw
hoe weinig hij zijn menschen kent. Deze „Kro
niek” is althans gevloeid uit een gemoed dat
diep bedroefd is en verontwaardigd over menig
verschijnsel, over veler wijze van doen en ik
word van dat alles niet lichtelijk getroost.”
De Standaard zegt
Met zonderling vermaak is de schilderaöhtige
stylist (wiens artikelen terstond hun vaderschap
verraden) én in de komkommerdagen én thans
weer naar aanleiding van Keuchenius' motie, in
de Tijd er op uit geweest, om de antirevoluti
onaire partij te schetsen als een partij, die in
allerlei stroomen en rivierarmen verliep.
Een ware Delta.
Waar mikt dit op
Strekt het om uit dit veel-armige, haast zei
den we dit Polyp-achtige van onzo Staatspartij,
tot orize politieke zwakheid te concludeeren
Maar dan mag toch gevraagd, of de geachte
schrijver niet eens een kijkje zou gaan nemen
in het Amsterdamsche „Balk in-het oog”steegje.
Want hoeveel partijtjes er wel in ééne ultra-
montaansche partij ten onzent schuilen, dat telt
ge op al uw tien vingers niet.
De Limburgers willen iets anders dan de
Brabanters, de Brabanters weer iets heel anders
dan de Benoorden-Moerdijkers. Van der Hoe
ven wilde in Indië wat menig eerzaam Katho
liek de haren te berge deed rijzen. Heydenrijck
wil niet wat Van Nispen wildo. Van Nispen
en Sehaepman wonen misschien nog in hetzelf
de huis, maar dan met minstens drie verdiepin
gen ’er tusschen. Verwer woont in een heel
andere wereld. De Maasbode jaagt op priva
tieve velden. Kortom, het zou iets te sterk
zijn, om van zooveel hoofden zooveel zinnen te
spreken, want een duo, en een trio, en soms
metterdaad een quartet viel uit hun hoek nog
wel te beluisteren. Maar als er van harmonie,
van zuiver accoord, van éénheid in actie en be
doelen sprake is, dan (dit weet ook zeker sty
list wel) is de afstand, die Kenchenius van
onzen donkerst getinten partijganger scheidt, nog
een zomersche Sabbathreize, bij den afstand
vergeleken waarop Sehaepman staat van menig
ouderwotsch katholiek.
Ot is het doel van die Delta-schetsjes allicht,
om ons, antirevolutionairen, te intimideeren, en
ons nu reeds gebeurlijkheden voor te spiegelen,
die op heel andere politieke combinatiën zouden
uitloopen
Maar dan zij hier kortweg, en even onbewim
peld als ooit vroeger, nogmaals herhaald, dat
de antirevolutionaire partij op elke gebeurlijk
heid is voorbereidook op die van tijdelijk
verjaagd te worden van haar parlementaire zetels.
Van het parlement keert ze dan, innerlijk
gesterkt, tot het volk terug.
En de uitkomst zal het leoren, dat ze nooit
erger als juist dan te duchten is voor den tijd
geest, die de majesteit des Heeren over het volk
van Nederland stuiten wil door wet en machi
natie.
Het orgaan van den Nederlandschen Bond,
ter verkrijging van algemeen kies- en stemrecht,
[beklaagt zich dat zoo vele werklieden, oppas-
bende mannen, waarbij huisvaders, ontslag heb
ben gekregen, omdat zjj meedoen aan de be
weging voor algemeen stemrecht.
ape beweging voor algemeen stemrecht is een
wettige beweging, zegt het blad, een beweging
pie niet anders dan goed kan werken voor de
foutwikkelmg van het Nederlandsche volk. Im
mers, wanneer het gevoel van eigenwaarde ont-
IWaakt, ontwaken ook de goede eigenschappen
|m den niensch. En wat is de vraag naar al
gemeen stemrecht anders dan een blijk van
jeutwaking van het volk, die een gevoel van
pgenwaarde aanbrengt en tengevolge heeft dat
wT 111011 onaf hankelijk staatsburger
«Onze beweging de beweging voor alge
meen stemrecht is Koninklijk goedgekeurd.
|Te minister Heemskerk heeft bovendien vau
iaar verklaard, dat zij volkomen wettig is. Tal
Imn bekwame mannen verdedigen het goed
recht van het algemeen stemrecht. En zelfs het
fagblad do Tijd, dat in een artikel te ver-
ftaau geeft dat „socialistenvervolging geoorloofd
lls schrijft omtrent de beweging voor alge-
|®een stemrecht „zoo lang deze beweging
l'vettig blijft, behoort zij niet te worden tegen-
fcegaan.”
I »En wat zien wij nu gebeuren De schro-
pelijkste tegenwerking. Vooral in de kleinere
lëemeenten is het beneden alles. Met zet de
IMewerkers letterlijk op straatZelfs in plaat-
a‘s C’'roQingeu is de pressie zoo groot, dat
I «en der meest bekende onder de vereenigde
l''eiklieden aan den gehouden optocht geen deel
Ihun611 Ult an”st voor den ondergang van
I. «Vooral ook met ambtenaren en onderwijzers
‘s f’*’ ‘-:i geval. De meesten hunner waren
voren gewaarschuwd zich terug te hou-
-- meent dat daartegen krachtig dient
Uit™18 oeHyk en rein.
maar niemand is gerechtigd de voorstan-
.ei'8 als een soort wezens van lagen rann te
I VIA* tu
Eenige bladen
Ef
n -7
‘®wng in het spel is. Niemand denkt er "r”
UIT DE PER 8.
ik
SNEEKË
CtUBAlW
Mnwwmmm.
M
SS83I
10
i
i
16
I
I
'16
ig
ie
le-
:k-
Hl-
13
te
le-
ïij-
an
te
16
16
i.
E V LAV H.
i
““n gezin.
Ia W - W— W W V 1U- *>*C*V*i W VI V.
Het wordt mij hoe langer hoe duidelijker, dat zijn weg de
onze niet mag wezen. Waar ik kan zal ik tegen ztfn streven mjj
verzetten. Ik zal er nooit aan mee werken, dat volgelingen
van den redacteur van de Heraut gekozen worden in een ker
kelijk bestuur, of in een regeeringscollege. „Heele” vijanden
zie ik in hen, die den Christus des Evangelies niet prediken,
maar den Christus van een scholastieke dogmatiek, en die on
der de leuze van ’t Calvinisme, den staat outchristelijken en de
revolutie voorbereiden.”
„Ik heb ontdekt, dat menschen, aan wier vroomheid en nobel
karakter jaren lang hulde werd gebracht,achtereenvolgens door
Heraut ui Stand. zijn aangevallen. Ik zal hier geen namen noe
men, maar ieder weet hoe leeftijd noch genie, erkende verdien
ste noch bewezen diensten dr. Kuyper heilig zijn. Ik ken geen
verkeerden, die hij goed heeft gemaakt, maar ik ken goeden,
die hij bedorven heeft door dien geest van liefdeloosheid in te
storten, die met uit God is, of in hen aan te blazen een on
heilige eerzucht. Het heeft mij getroffen, dat zoo weinig vrou
wen met waardeering over dezen invloedrijken man spreken.
Ik bedoel niet een categorie van vrouwen, die zich bijna scha
men het te zijn, maar ontwikkelde, verstandige en geloovige
vrouwen, die met een zeker natuurlijk instinkt fijner en beter
over veie dingen oordeelen dan de mannen. Welnu, bij deze
doch teren van ons volk wekt dr. K. een levendige antipathie.
Ik vermoed dat zijn hooghartigheid, zijn gebrek aan piëteit, dat
toch eigenlijk ook een georek aan beschaving is, het vrouwe
lijke gemoed niet aantrekt maar afstuit. Hoe geheel anders
weiden mannen als Heldring en Groen van Prinsterer beoor
deeld door beschaafde vrouw olijke’ tydgenocten, die met hen
in aanraking kwamen
„En daarom, of dr. Kuyper iets nobel of niet nobel noemt,
het laat mij koudhij is niet bevoegd om in dezen te spre
ken. Zijn groote, grove woorden mogen anderen verbijsteren,
mij doen zij het niet.
„Het goede, dat ik in Gods kracht meèn te moeten en te
kunnen doen, wil ik doen, daarbij nooit vragende wat de Heraut
er vau zeggen zul ui dut „vuik,” hètwelks uuduuks idle betui
gingen, dat wij toch „halve broeders” zijn, voort zal gaan ons
niet te vertre’”,’c*’’. Onder dat volk heeft God ook nog zyn
kinderen en de liefde tot hen, door wie de gemeente mede
leeft, zullen geen wateren blusschen.Maar dr. Kuyper en zijn
volgelingen zuilen het eenmaal voor God verantwoorden moe
ten, dat zij zooveel zaad van twist en verdachtmaking heb
ben gestrooid in menig eenvoudig vroom gemoed, welks vrede
hy verstoorde, en dat hij voor het woord van menig evangelie
dienaar wist ontoegankelijk te maken.”
-- Q V WW*
Veri>io?VU ^11 mi. vi. Ilieem uat mei’ een er vau zeggen zal of dat „volk,” hetwelks ondanks alle betui-
RU dp vnllhmd 1 .v niet te vertrouwen. Onder dat volk heeft God ook nog znn
110- 1 ’*lJa01d aan te landen van hen, die voor kinderen en de liefde tot hen, door wie de gemeente mede
ró algemeen stemrecht ziin. maar wel wordt I leeft, zullen geen wateren blusschen. - Maar dr. Kuyper én zijn
KfnstG.» voltfelintren zuilen het eenmaal voor God verantwoorden uwe-
verdachtmaking
