1
SMIÏ8- III U» 11 liTKW»: HI. III IMS i
I
H'lllli 11.1 ill I jlMUMff SB,
bek endmaking.
No. 91.
1883.
:N
n ,JlLTnt Tn' dat het m°SelÜk zai
itiH r hyzoirder onderwijs onbelemmerde
•kkehng te verschaffen!”
rat-
14
IX O
EMBER.
stukken, uitgave of redactie betreffende, franca
moge zijn, den <krs godsdienstige begrippen geëerbiedigd moeten
e
e
Nistelrode is Zondag avond
1 met een honden
>0
>ur
J0,
k
d
n
d
n
e
e
i.
lo.
90
•0,
>0,
1:
n-
Tusschen Osch en
de kippenkoopman V. L., die
k 1
3e
00,
oer
i&Ini d^ j1, Maandag gehouden zitting van den
Hoogön Laad is door den advocaat-generaai mr.
van Maanen conclusie genomen op de voorzie
ning, van den procureur-generaal bij het gerecht
hef te Leeuwarden, contra den heer W. K. M
Vrohk, directeur der Maatschappij tot Exploi
tatie van Staatsspoorwegen, beklaagd wegens het
niet sluiten der sluitboomen bij de overwegen
op den spoorweg Groningen-Delfzijl, doch door
i het hof vrijgesproken. De conclusie van mr. v.
Deze COURAN1 verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS,
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.—francc per post 1.25.
Alle brieven en i
in te zenden.
geen andere bedoeling dan de
ade godsdienstige gezindheden toe
gankelijk te maken. Welnu, dat doel wordt in
het voorstel der regeering met ronde woorden
op den voorgrond gesteld.
Het spreekt van zelf, dat het niet voldoende
zal zijn te decreteeren, dat een school voor allen
toegankelijk is, terwijl men feitelijk die toegan
kelijkheid wegneemt door er een secte-school
van te maken. Niet het feit, dat de deuren voor
ieder openstaan, maakt de school algemeen toe
gankelijk voor kinderen van iedere godsdienstige
gezindheid, maar het feit, dat het onderwijs zoo-
'j F ltlgeBch t, dat geen godsdienstige ge
zindheid aanstoot lijdt. Natuurlijk achten zij
die secte-onderwijs voorstaan, zulk een school
voor hun kinderen nog niet toegankelijk, maar
de bevrediging hunner eischen zou do algemeene
toegankelijkheid der school geheel opheffen.
Deze redeneering strookt met de opvattin»
van de Tijd
«Derhalve voegt het blad er aan toe
i om „algemeen toegankelijk” te zijn, moet het
s ouderwijs neutraal zijn. Maar een neutrale school
is ieitehjk ontoegankelijk voor degenen „die
sekte-onderwijs voorstaan”; dus wil neutrale
school alleen zeggen een school, die „algemeen
toegankelijk is voor hen die geen sekte onder
wijs voorstaan. Een onderwijs echter, dat alleen
toegankelijk is voor hen die een bepaalde gods
dienstige of wijsgeenge opinie belijden, is geen
noutiaal onderwijs. Derhalve om algemeen toe-
ganselijk te zijn, moet het onderwijs neutraal
zyn, en zoo ad infinitum”
Het nieuwe art. 194 der grondwet, door den
minister Heemskerk voorgesteld, geeft het Wagen.
Weekblad nog ’t volgende in de pen
„De regeering heeft eindelijk ook 'een werk
zaam aandeel aan den strijd over art. 194 der
grondwet genomen, door er een wijziging van
voor te stellen. Ons rest thans tijd noch ruimte
om op deze quaestie aller quaesties in te gaan.
Daarover de volgende week. Maar dit is er
toch nu reeds in weinige woorden van te zeggen
dat men nog eer strenge vorst in de hondsdagen
mag verwachten, dan dat dit voorstel en dat
van de regeering niet alleen tot wet wordt
verheven. Reeds heelt de sfinx bij monde, of
wil men door de pen van verschillende invloed
rijke persorganen, gesproken en is het slechts
door een a twee met bedachtzame sympathie
begroet, terwijl de andere het ten doode bestemd
hebben. Onder deze laatsten staat de Standaard
vooraan. En nu heeft wel is waar de pers in deze
geen beslissing, maar toch is het vrij zeker, dat
in de kamers de voorstanders van !t voorstel
weinigen, de tegenstanders velen zullen zijn.
Nu, ’t vinden van de quadratuur des cirkels en
Let vinden van een nieuwe formuleering van
art. 194, die op aanneming kans biedt,” ma»
men gerustelijk op éen lijn stellen. En wordt
de schoolquaestie niet opgelost, dan komt ervan
de geheele grondwetsherziening niet het minste
terecht. En daarvoor hebben tal van denkende
koppen zich zoo afgesloofd!”
tact en het overleg te vergen, gevorderd tot hot worden, heeft
geven van een onderwijs, dat het dogmatisch school
terrein raakt, zonder een deel der leerlingen
te krenken.
Welke concessie men ook doe en wat de
liberale partij ook opofiëre om den schoolstrijd
te temperen, de neutraliteit van de openbare
school moet gehandhaafd worden. Den onder
wijzer moet het verboden blijven het leerstelli»
gebied, dat uitsluitend aan de kerk toebehoort’
bij het onderwijs te betreden.
De tweede bepaling, door mr. Heemskerk
yoorgesteld, is in toog van de Amst. zoo dub
belzinnig mogelijk. „Op openbare scholen moet
het onderwijs aan on vermogenden'kosteloos wor
den gegeven,” leest men. Wat beteekent dat
Bedoeld kan zijn aan het adres van de voor
standers van het bijzonder onderwijs deze be
dreiging te richten zorgt gij niet het onderwijs
voor alle on vermogenden kosteloos verkrijgbaar
te stellen, dan zult gij u moeten getroosten een
afzonderlijke school voor die onvermogenden
m uwe gemeente te helpen onderhouden. Doch
evenzeer kan de beteekenis der woorden in de
memorie van toelichting zijnin een gemeente
waar geen openbare school bestaat, zal de
overheid de onvermogenden het noodig onder
wijs op de bijzondeze school doen genieten.
feu slotte geeft de Amst. als haar meening
te kennen, dat, daar tempering van den school-
strijd alleen kan geschieden bij de gewone wet
art. 194 der grondwet geheel moet worden prijs
gegeven. d
In een derde artikel geeft het blad in over
weging niet te trachten bj de grondwet de ver
houding van het openbaar tot het bijzonder on
derwijs te regelen, toch een onmogelijk werk
maar in de grondwet leerplicht voor te
schryven. Duidelijker dan door zulk een voor
schrift kan, naar ’t blad meent, niet verklaard
worden, dat de belangen van het onderwijs der
overheid behooren ter harte te gaan.
De bladen der liberale partij die het regee-
nngsvoorstel tot wijziging van art. 194 der grond-
wet on voorwaardelijk af keuren, omdat de zin
snede: „De openbare scholen zijn toegankelijk
voor leerlingen zonder onderscheid van gods
dienstige gezindheid” een uitlegging toelaat, die
spoedig naar de confessioneele openbare school
zou kunnen leiden, zien, naar het Vad. doet
uitkomen, over het hoofd dat de tegenwoordige
bepaling„De inrichting van het openbaar
onderwijs wordt, met eerbiediging van ieders
godsdienstige begrippen, door de wet geregeld”
tot diezelfde uitlegging kan leiden. Men”kan
immers dus redeneereneen regeling bij de
wet, die den openbaren onderwijzer neutraliteit
der godsdienstige begrippen voor-
grippenintegendeel, wil men een regeling, die
ieders godsdienstige begrippen eerbiedigt, dan
moeten er verschillende openbare scholen zijn
overeenkomstig de verschillende godsdienstige
begrippen.”
Is de zinsnede niet op die wijze door den
wetgever uitgelegd, de grond ligt hierin, dat
een ieder weet, dat zij anders is bedoeld. Men
moet dan ook nu, naar !t blad meent, bij het
voorstel dezer regeering naar de bedoeling vra-'
gen.
Maar zelfs als men zich wil hechten aan de
letter der bepaling, dan acht het blad de thans
voorgestelde duidelijker en beter dan de bestaan-
i de. Het beginsel, dat de openbare school moet
zijn een gemengde school, is er uitdrukkelijk in
uitgesproken. De tegenwoordige eisch, dat ie-
VERGADERING.
den Gemeenteraad van Sneer
op Zaterdag 14 Nov. 1885, ’s namid. 6 uur.
Punten van behandeling:
1. Resumtie der notulen.
2. Mededeeling van ingekomen stukken enz.
school no.104D1US °eU onderwÜzeres aan
4. Behandeling van een adres van J. de Graaf
b. Alsvoren van A. Schaafsma.
hcl ow
d/i. Joor8tel.M waging der verordening op
h Pln en) mvorderin? van het vergunnings-
rcciit tot verkoop van sterken drank in het klein.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
,cmeente Sneek, maken bekend, dat aan P.
»oudhuizen, wonende te Leeuwarden, vergun-
u hJSue-‘ Cf-Ud1 tot,vcrk°oP van sterken drank
het klein in het huis, Wijk 20 no. 104, bui
en de voormahge Noorderpoort alhier,
öneek den 7 November 1885.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
d* W* BENNEWITZ, Secretaris.
U I T D E P E R 3.
Be Amst. wijdt thans mede een beschouwing
an ons lager onderwijs en de middelen die tot
netermg van den gespannen toestand aan de
land zijn gedaan.
Met het voorstel der liberale Unie kan het
leeft l'C? i niet vereeuigen. Wel
)en Iw be> >UUrJ deJ q“ae8tie zuiver gesteld,
het verklaarde, dat het onbelemmerde ont-
^heling van het bijzonder onderwijs, door de
oiidwet met bedreigd en bij de wet gewaar-
gd wil zien, maar van de middelen, aange-
raant h°o? m°a d\Jetrwezenlijking te komen
S ‘F het blad: „Waken ofdroomen wij? Het
an l i -°m 00heiemmerende ontwikkeling
ud nil bl)zonder onderwijs en men geeft den
a aiiGen leege openbare scholen te sluiten,
ar er yoor te zorgen, dat het bijzonder on-
sSt mra,T ee“ Cent uit de staatskas zal
et hIXen' Me“ -Spreekt zclfs ^eü woorl over
e vpH3-VkQ tC1,üoI^id M- a- w., men acht
t verdedigbaar, dat de staat kosteloos lager
„O8 verstrekke, waartegen het bijzonder
rwijs eigen kosten mag concurreerenEn
aatUtrj°o0k <niet van iöefPiicht wordt gesproken
hcht4 K^^’ueeri?k getTroken> boven de
,a dé TTn?I a'11? et hiad meent, dat het advies uw guusuiensuge oegnppen voor-
1 ieva en tó schoolwefcL n°S slech‘er schrijft, eerbiedigt niet ieders godsdienstige be-
»eiaiien dan dat nopens het kiesrecht intooonJnAi ...:i
e aarna wordt het artikel, door mr. Heems-
llJ00irgett“ d’ onder handen genomen.
■£mrkerk i bepalen» dat de openbare
‘en toegankelijk moeten zijn voor leerlingen
Were godsdienstige gezindheid. Dit voor-
ttei1°P?t’JI,aar ’C biad Ineent> de deur voor
iaüseLfi«d’ bitterder strijd nog dan
oudere ,Welkeu waarborg toch hebben
Be? .?afc hun klnderen of zijzelf niet ge-
Bu. -zu en worden, als de regeering den
Bl JZQrs vrijheid geeft het leerstellig »e-
Blowi betreden, maar hun aanbeveelt anders-
Qden niet te krenken
B b°nue(- diagCI1’ .?u de geloofsquaesties zoo
Blik wekken, zou het onverantwoor-
1 i'ke Va? vele duizenden onderwijzers,
hun geloofsrichting ook moge zijn, den
ADVERIEB11ÈN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer Cents. Bij-abonnement is de prijs be-
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
Maanen strekt tot vernietiging van het arrest
en het daarby bevestigd vonnis en tot oplegging
eener boete van f100.
Dinsdag avond half twaalf liepen te Amster
dam twee personen in de Damstraat socialisti
sche liederen te zingen. Een heer, die hen te
genkwam, zeide „houdt daarmee op, ’t wordt
vervelend,” Onmiddellijk volgde daarop een
woordenwisseling, én. ten laatste kwam het tot
handtastelijkheden. Voor beide partijen daagde
hulp op Plotseling werd er een schot gelost,
volgens het getuigenis van zes personen door
zekere E. De politie mengde zich in de zaak,
en de schutter werd door twee rechercheurs,
de overigen door de straatpolitie in arrest »e-
nornen. Het gebeurde gaf aanleiding tot het
gerucht, dat bij de voorstelling in de Vereeni-
ging een schot was gelost tijdens de voorstelling
van „Recht voor Allen.”
i .^“’•-Kechtbank te Amsterdam heeft Baars,
de strijdlustige barbier, wegens het lossen van
een pistoolschot op 28 Sept. 1.1. en het door
onvoorzichtigheid verwonden van den schippers-
Rnecht U. Sinters, tot een maand celstraf ën twee
boeten, een van f8, en een van f 100 veroor
deeld, met last tot vernietiging van het wapen,
waarmede de verwonding was toegebracht.
De heeren C. de Bruyn en Zonen hebben
thans de gemeente Amsterdam gedagvaard togen
17 dezer, wegens de feitelijke belemmering om
gas te leveren. Zij vragen veroordeeling van de
gemeente tot vergoeding van kosten, schaden
en interessen wegens onrechtmatige daad, en
wel op den grond reeds in het exploit van 1
November aangevoerd, nl. dat hun in 1880 eene
nieuwe concessie is verleend, welke niet is on
gezegd en verschilt van die van 1846, welke
reeds in 1879 was opgezegd.
M«ldt aan ’t Hbl., dat de inbrekers, die
in de Omstreken van Naarden hebben huisge
houden, te Utrecht zouden zijn gevat.
™7°01ZÜ?'ffvuldiSe beschouwing der voetstap
pen in het zand kwam de justitie tot de slot
som, dat een der daders mank moest zijn, daar
een der voetstappen veel zwaarder was dan de
andere. Deze omstandigheid moet mee tot do
ontdekking hebben bijgedragen.
’s d' 8pr!ekt echter het gerucht tegen,
t Hand, schynt dus min juist onderricht te
zyn.
Woensdag jl ankerde op de reede voor Maas
sluis een Engelsche vischsloep, welke aldaar 19
personen ontscheepte, behoorende tot de equipage
van den Schotschen stoomlogger The Grave,
welke Dinsdag avond op onze kusten verbrandde.
Met groote moeite hadden zij zich in hun sloep
knnnen redden. Na eemge uren op de Noord
zee rondgezwalkt te hebben, slaagden zij erdoor
middel van vuurpijlen in, de aandacht te trek
ken van den visscher. De brand was ontstaan
door het broeien der kolon.
Te Haarlem is in de vorige week een 17-jarie
meisje plotseling overleden, volgens gerucht ten
gevolge van verregaande mishandeling door hare
^efmoeder De justitie heeft een onderzoek
doen instellen, waaruit de juistheid van dit ge
lucht is gebleken. De vrouw, die alles volmon
dig heeft bexend, is Zaterdagavond in hechtenis
genomen en met eene zuigeling van 9 maanden
naar het huis van arrest overgebracht.
I l
COB K1V
L.
1 VAN
in
i
i
1
1.
in
M I Si M N I. A S Ï9„
