fflIÏS- H1D1WWIHUDIW DI
(MBIMlffl IMMWSSMfflTSBL
I,
n
No. 95.
1885.
a.
V E E R T I G S T B:
J
ZATERDAG
2S
A O V E M B E JE£a
U I T DE PER 3.
en
i
nood
r
Alle brieven
in te zenden.
ve
is
k>
Deze COURANI verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS,
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.—franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
uw correspondent, mag het verwondering wek
ken dat de politie eindelijk ergernis en aanstoot
gevonden heeft in de verregaande brutale en
beleedigende redevoeringen, die daar gewoonlijk
tegen de gestelde machten worden gehouden,
lieden avond namelijk heeft de commissaris van
politie der tweede sectie, de heer Stork, zijn
veto over de beleedigende taal tegen de regee-
ritig uitgesproken en een bijeenkomst van on
tevredenen door een honderdtal politie-agenten
uiteen doen jagen.
Een tumult zoo groot als heden avond plaats
had in het oude café Zincken aan den Wester-
doksdijk ist „niemals dagewesen.”
liet was bekend dat hier nog een lokaal ver
krijgbaar was, maar te half acht nog in goeden
staat, mocht het te half negen uur niet meer
op den naam van respectabele zaal aanspraak
maken. Stoelen, tafels, kachels en al wat tot
een café en wachtkamer van stoombooten be
hoort, waren ’t onderst boven gekeerd, het ge
leek een chaos van verwarring, geen ding stond
meer overeind of op zijn plaats. Fortuijn, de
groote Fortujjn, zou vertellen aan wie het hoo-
ren wilde, wie de moordenaars waren der
sociaal-democraten neen niet alleen van hen
maar van geheel den staat. Het zou een ver
volg zijn op de speech van Domela Nieuwenhuis
over „de dieven”.
De vergadering, tegen 8 uur belegd, was om
streeks half acht al door 300 belangstellenden
en nieuwsgierigen bezocht, en op het uur van
samenkomst kwam Penning, de kastelein uit
de Gouden Leeuw aan het Waterlooplein, me-
dedeelen, dat het houden van bedeloptochten
niet in den smaak vielen van de stedelijke auto
riteiten. Toch moesten die doorgaanwant
stelen mochten de werkeloozen niet en toch hun
nood was zoo hoog gestegen, dat het tijd werd
dat de burgerij dit eens openlijk en duidelijk
door een optocht zag. Hoe die te organiseeren
Hoe de werkeloosheid tegen te gaan Daarop
zou lortuijn antwoorden, en daarom gaf hij
dezen het woord.
hortuijn begon met te constateeren dat het
voor hem en zijn partij tegenwoordig zeer moei
lijk viel een vergaderlokaal te vinden want
dat zij overal bot vingen met de verzekering,
dat de poiitie pressie uitoefende op de bezitters
dier lokalen door te dreigen met opheffing der
vergunning enz.
Hierop volgde nader een betoog van hetgeen
de socialisten niet, en van hetgeen zij wei wil
den, waarna dan werd verzekerd dat het loopen
naar en het petitioneeren bij den burgemeester
niemendal gaf. Z.Ed.achtb. zendt hen, die over
de arbeiders en hun nood kwamen klagen óf
met een kluitje in ’t riet weg öf men werd niet
toegelaten, en geschiedde zulks, dan kon men
van dat onderhoud een relaas in de dagbladen
lezen dat kant noch wal raakte.
De socialisten werden uitgemaakt voor dieven
en al wat leelijk was, maar de dieven waren
de regeering en de regeerende klasse
De spreker werd hier in de rede gevallen
door den commissaris Stork, ongeveer met deze
woorden
„Ik verzoek den spreker zich te onthouden
van beleedigende uitdrukkingen tegen de re
geering en zich kalm te houden,” doch ook de
woorden van den heer Stork werden overstemd
door een oorverdoovend alarm, veroorzaakt door
gefluit, gesis, gebrom en geschreeuwgooi hem
er uit, enz.
De heer Stork bleef echter kalm en bedaard,
en met groote moeite en inspanning gelukte het
aan Penning om de onstuimige gemoederen iet
wat tot bedaren te brengen.
Edoch, die kalmte was slechts van korten
Bij dit nummer behoort een Bijblad.
Qe COMMISSARIS van POLITIE te Sneek
U bericht, dat om Vleesch of Wild gekiend
mag worden en de herbergen open gehouden
Zaterdag 5 December tot 1 uur ’s nachts.
Zondag 6 en Maandag 7 December 1S85 tot
12 uur ’s nachts.
Alle herbergiers, die laten kienen, moeten
evenwel vooruit kennis geven aan het Politie
bureau.
De Stand, richt tot de leden der rechterzijde
een woord ter aansporing om bij do behandeling
der kiestabel, die thans in de Kamer aan de
orde is, niet weg te blijven.
Wij althans, zegt het blad, zouden den moed
missen om ooit weer iemand als candidaat aan
te bevelen, die bij zulk een allesbeslissende
stemming wegbleefj tenzij volstrekte onmacht
door bepaalde ziekte hiertoe noodzaakte.
Het blad roemt vervolgens de amendementen
die van de rechterzijde zijn ingediend en voegt
er bij dat de Amst. een grove fout begaat, dat
ze deze met de amendementen van de hh. Van
Kerkwijk c. s. op één lijn stelt.
„Als ik een weegschaal heb, zoo vervolgt de
Stand., waarvan de balans scheef hangt en die
weegschaal moet gerepareerd, dan is het na
tuurlijk schande en nogmaals schande, als ik
den instrumentmaker last geef, den kant, die
toch reeds overhangt, nog wat meer te laten
overhangen.
„Een winkelier, die dit deed, zou met de
justitie kennis maken.
„En toch, daartoe strekt het voorstel-Van
Kerkwijk.
Plicht daarentegen is het, om den instrument
maker alsdan te gelasten, den te langen arm
van de balans zóó in te korten, dat de evenaar
weer zuiver werke.
Ten slotte krijgen de heeren Godin de Beau
fort en Huber een pluimpje, omdat ze zich zoo
uitnemend van dien plicht hebben gekweten.
Bij het afdeelingsonderzoek van het regee-
ringsvoorstel tot wijziging van art. 194 der
Grondwet werd, naar de Tijd mededeelt, zoowel
van katholieke als van anti-revolutionaire zijde
het regeeringsvoorstel voor niet-bevredigend ver
klaard. De beide genoemde fractien der rech
terzijde zouden zich voorts in hoofdzaak een
stemmig hebben betoond in het stellen van
eenige eischen als aanvulling op het voorstel der
regeering, volgens welke een eventueel nieuw
grondwetsartikel over het onderwijs volgender-
wijze zou luiden
Over de verkiezing van den heer Heldt tot
lid der Tweede Kamer levert de „Haagsche
Kroniek” van de N. Gr. Ct. het volgende:
De verkiezing te Sneek is zeker een evene
ment, dat ook in eene „Haagsche Kroniek” wel
met een enkel woord mag worden besproken,
omdat het eene gebeurtenis geldt, die ons ge-
beele volk belang inboezemt.
De belangstelling in den uitslag der verkiezing
was Wo ensdag zeer groot. In de Kamer ontving
de heer Wijbenga van uur tot uur bericht om
trent den stand der stemopneming. Een nauw
lettend toeschouwer kon vanade publieke tribune
aan de phyeionomie der rechterzijde zien hoe
die stand was. - Te 11 scheen men veel moed
te hebben te 12 uur scheen de hoop nog niet
sterk verflauwdte 1 uur, toen de resultaten
bekend werden van de eerste 1500 geopende bil
jetten, begonnen de gezichten wat to verbleeken.
Ie half drie stonden de heeren van de rechter
zij in overmoedig hoongelach verslagen bijeen.
Aan de linkerzijde der kamer is de uitslag met
algemeen genoegen vernomen. Heldt ik mag
I het jonge kamerlid toch zeker nog wel zoo
noemen, zonder titulatuur, bij den eervollen
veelzeggenden korten naam, waarmee hij steeds
werd aangeduid, Heldt zal in de Tweede
Kamer zeker hartelijk door de liberalen ont
vangen worden en indien hij, gelijk ik van hem
verwacht, zichzelf blijft en niet onder den be
dwelmenden invloed van de Haagsche deftigheid
een standpunt tracht in te nemen, dat hem
verwijdert van hen wier vertegenwoordiger hij
behoort te zijn, dan zal hij zeker een man vau
invloed worden.
Daarvoor is echter nog iets noodig en tegen
over den eenveudigen, flinken werkman durf ik
dit rondweg uiten. Daartoe is ’t ook noodig,
at hij zich niet in alle discussiën menge, niet
i'achte bij en over alles een oordeel te vellen,
teet toegeve aan de ijdelheid van zoo menig
Dng kamerlid om zichzelf te hooren en gedrukt
p zien in de handelingen. W ijlen Heemskerk
z> sprak nooit in de openbare zitting en was
oen der invloedrijkste leden.
Dat het niet aan woordspelingen op den „held
van den dag” heeft ontbroken, behoef ik u wel
teet te zeggen.
i ,viud deC zekere hoogte zeer gelukkig,
at hij niet reeds aan het sectie-onderzoek over
Prt. 194 en over het kiesrecht heeft kunnen
“eunemen. Hij had dan terstond in den strijd
’boeten komen en voor hem is het veel wen
selijker, dat hij zijn kruit niet verschiete voor
6 grondwetsherziening. Ik zou het zelfs ern-
Ptig betreuren, als hij zich in de aanstaande be-
Srootings-discussiën mengde. Naarmate hij zich
voorloopig bescheidener op den achtergrond houdt,
Zal zijn invloed later grooter zijn.
Als een vervolg op 'het artikel de Schaar,
Ljaann de Amst. eenige liberale leden van de
pweede Kamer hekelde over de door hen voor-
«estelde amendementen op de kiestabel, maakt i
blad de volgende opmerkingen naar aanlei.
De Haagsche correspondent van de Zutf.
Ctt. zegt, naar aanleiding van de belangrijke
werkzaamheden die do regeering voorbereidt
o.a. het volgende
„Het valt niet to ontkennen, dat zich zware
onweerswolken boven het ministerie opstapelen
en dat er veel talent engeluk noodig
zullen zijn, om, ondanks dat alles, nog tusschen
bcylla en Charibdis door te zeilen. Met de
grondwetsherziening wil het nog niet vlotten.
Het ontwerp tot wijziging van art 194 is in de
afdeelmgen, vooral door de rechterzijde, zóo
ongunstig ontvangen, dat de kans, om de par
tijen op dit punt tot toenadering te brengen
al zeer gering is. De Stand, heeft, zooals men
weet, van den beginne af gezegd, dat het be
staande artikel oneindig beter was dan het
regeeringsvoorstel. De Tijd daarentegen was
eerst met de nieuwe redactie nog al ingenomen
maar heel lang duurde het niet. Bij de mannen,’
in de katholieke partij den grootsten invloed
hebben, schijnt die verzoenende houding al
heel weinig instemming gevonden te hebben
en de Tijd heeft dau ook haar „draai” reeds
genomen. Uit haar eerste artikel moet men
volstrekt niet opmaken, dat zj met het voor-
gestelde tevreden was; het was wei een heel
kleine stap in de goede richting, maar die con-
cessies gaven natuurlijk niets, zoolang men niet
bereid wastevens geld aan de confessio-
neele scholen te gevenAllengs schijnen nu
alle eischen van de clericalen zoowel van
de antirevolutionairen als van de ultramonta-
nen zich hierin op te lossen, dat de staatskas
in ruime mate voor hen geopend moet worden.
Daarvan nu wil ook de minister Heemskerk
niets weten en daarom is het uitzicht op over
eenstemming al zeer gering,
„Ook met hare regeling van het kiesrecht is
de regeering voorloopig niet gelukkig. Naast
de huurwaardekiezers heeft zij nu nog een
nieuwe soort kiezers er tusschengeschoven,
waarom niemand gevraagd had, en het gevolg
is geweest, dat het ontwerp weer naar de af-
deelingen is teruggezonden, wat allicht vertra
ging te weeg kan brengen.
„Ondertusschen blijft men het in politieke
klingen .mogelijk achten, dat de grondwetsher
ziening in I< ebruari nog in openbare discussie
komt, maar in elk geval zullen de kiestabel en
het census-ontwerp-Lohman vóórgaan en ook de
behandeling van die ontwerpen is voor het
ministerie niet zonder gevaar.”
De heer Oldenhuis Gratama woonde Woens
dag de zitting der Tweede Kamer weder bij.
De burgemeester van Amsterdam is het re-
questreeren der socialisten enz. van den laatsten
tjd moede geworden.
Jl. Maandag weder hadden de heeren J. A.
Fortuyn, A. F. Koning en O. H. Frans zich
als gecommiteerden van een onlangs gehouden
bijeenkomst van afgevaardigden van een twaalftal
yakvereenigingen, bij den burgemeester ten stad-
huize doen aandienen, ten einde een vastge
steld adres te overhandigen.
Toen de burgemeester op schrift kennis had
gekregen van de bedoeling der afgevaardigden,
liet hij hun antwoorden, dat hij een man als
Fortuyn niet kon ontvangen, en de andere
heeren evenmin, zoo zij zich ééns verklaarden
met de argumenten in het adres vervat.
Men schrijft uit Amsterdam dd. 25 Oct. aan
de Zw. Crt.
Voor hen die ex officio de vergaderingen der
sociaal-democraten bij wonen, als daar zijn de
I verslaggevers der Anisterdamsche couranten en
ADVER1EN11ÊN van 1 tot 4 regels,gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer 7'/2 Cents. Bij abonnement is de prijs be.
lang rijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
SMEk
COURAN
op
I
V- CH
de Staten- I
i
5
u
L’
1
L’
it-
'™11 1 I HP LJJ ■iiimiLj-jiM
„Had het een oogeublik den schijn alsof de libéralen beter
dan de anti-revolutionairen begrepen het gewicht van het
werk, dat hun bij de behandeling van het regeeringsontwerp
tot wijziging der districtsindeeling wacht, die schijn is thans
verdwenen.
Ook ten opzichte van de indeelingsquaestié zal.de Kamer
weldra het doode punt hebben bereikt. Tegenover de 6 libe
ralen staan nu reeds 5 antidiberalende heeren. Schaepman
Bahlman, Huber, Godin de Beaufort en Van Asch van Wijk. Zij*,
zijn uit den hoek gekomen en hebben een even goede bedoe
ling als bun liberale collega’sde heeren Viruly Verbrugge
De Vos v. Stceuwijk, v, Kerkwijk, v.d. Sleyden, De Ruiter Zijl-
ker en Goekoop.
Het zal ieder weldenkende genoegen doen, dat de óene partij
in Nederland niet bij de andere achterstaat in ij ver, nauwgezet
heid en beginseltrouw, waar het geldt de behartiging van
's lands hoogste belangen.
leder kent en doet hier zijn plicht.
Wel hebben de liberalen de eer te zijn voorgegaan, maar het
moet erkend worden, de anderen vólgen niet tragelijk.
Er zit gang in hun streven, de hoofden zijn wakker en, men
lette slechts op de snelle beweging der schaar, de handen zijn
rap.
Neen, waar op het Binnenhof het politieke leven zoo tintelt
en bruist, spreke men niet langer van een nation éteinte.
De Nederlandsche Maagd blikt met glinsterende oogen op
den leeuw in haar tuintje en de natie bereide zich voor op
het grootsch schouwspel, dat haar wacht, op dat eeuig plekje
van Europa, waar de ooievaar niet ophoudt te klapperen.
-i- t'fi
iH.WE XI. iA is.
1. Het openbaar onderwijs is een voorwerp van aanhoudende
zorg der regeering,
2. Het onderwijs is vrij.
3. Wat het lager onderwas betreft, worden het toezicht der
regeenng en de eischen van bekwaamheid en zedelijkheid der
onderwijzers geregeld bij de wet.
4. In of voor elke gemeente wordt lager onderwijs gegeven
voldoende aan de behoefte der bevolking. Het wordt, voor
zooveel daarin niet op andere wyze is voorzien, van overheids
wege verstrekt in. openbare scholen.
5. De openbare scholen zyn toegankelijk voor leerlingen
zonder onderscheid van godsdienstige gezindheid.
6. Op de openbare scholen wordt schoolgeld geheven, in
evenredigheid tot de kosten van het onderwijs,
7. De kosten van het gewoon lager onderwijs aan kinderen
j van bedeelden, onvermogenden en minvermogenden worden
I van overheidswege vergoed, onverschillig of dit onderwijs op
I openbare of bijzondere scholen genoten wordt.
j 8. De kouiug doet van den staat der hooge, middelbare en
vaa alle thans ingekomen amendementen Generaal geveuj te ve slag aan
