0
fflBffl i Bff IMDISSHW SMf K.
II
s
in
oet
a
:eur
No. 40.
E E N-E N-V EERTIQST F'
1880.
N
WOEASDAG
19 MEI,
U I T DE PERS.
zen
.50
V
'J
:o
re
de
jde
lag.
ier
ie-
Deze COUBANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave oi redactie betreffende, franco
in te zenden.
poe-
’EN,
'nde-
i
eek,
I
ei.
I zou zij het op een
meer voegzame wijze kunnen doen dan door er
met ’s Konings schepter in te roeren.
Welke gevolgen de ontbinding zal hebben op
de samenstelling der Tweede Kamer is naar
het blad meent niet te voorspellen. Er is
ADVERTENT1ÊN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer 7*/a Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
Jen
in
ek,
geen enkele quaestie noch leuze, die de ver
kiezing noodwendig beheerschtde Grondwets
herziening laat de kiezers koud, het voortbestaan
van het ministerie-Heemskerk evenzoo. En om
aan de uitspraak der kiezers de beteekenis te
geven van een oordeel over het verloop van
deze minister-crisis, daartoe ontbreekt juist het
licht, dat de regeering niet geven wil en ande
ren straks niet meer geven kunnen.
Toch geeft de A. Ct. den moed niet op dat
de Tweede Kamer bij deze gelegenheid, bij de
ze algemeene vernieuwing, in zooverre verbete
ring zal ondergaan, dat zij van het doode punt
afraakt. De kiezers zullen eindelijk gaan inzien
dat de tegenwoordige toestand onhoudbaar is,
en de tijd gekomen om door het scheppen van
een flinke meerderheid in welken zin dan ook,
rechts of links een einde te maken aan de be
ginselloze, kleingeestige politiek, die de natie
demoraliseert en uit de bestaande verhoudingen
onvermijdelijk voortvloeit.
Het oordeel van de Tijd over de handelwijze
van den minister is mede ver van gunstig. Een
ontbinding heeft voor haar niets schrikwekkends,
maar de wijze waarop zij tot stand komt, wekt
gevoelens die moeilijk in parlementaire taal
kunnen worden vertolkt.
In de Eerste Kamer legt de heer Heems
kerk een verklaring af, die geen andere strek
king kon hebben dan de schuld van den tegen-
woordigen onmogelijken toestand op de schouders
te laden van de rechterzijde in het Parlement.
De pers der rechterzijde bestreed in hot algemeen
de juistheid der mededeelingen van den heer
Heemskerk een debat in de Tweede Kamer
alleen zou in staat zijn de zaak tot volledige
klaarheid te brengen. Alvorens evenwel dit
debat kan plaats hebben, zendt de heer Heems
kerk de afgevaardigden naar hun haardsteden
terug en schrijft verkiezingen uit, die noodza
kelijk onder den indruk der ministerieele „ver
klaringen” zullen gehouden worden.
Men zou hierbij het fiju gesponnen overleg
kunnen bewonderen een ontbinding onder deze
omstandigheden is voor het ministerie-Heemskerk
aangenamer en verkieselijker dan een ontbinding,
waaraan een afkeurend votum in de Tweede
Kamer was voorafgegaan. De Tijd erkent
echter dat hij Ua. uu waurscnijnlijk zal het
bij meerderen eveneens zijn het gevoel van
bewondering door andere minder kalme gevoe
lens overstemd wordt.
Ook het Hand, is zeer ontstemd over de han
delwijze van het ministerie.
„Is dit een houding die aan de raadslieden
der kroon past? vraagt het. Is hier niet het
woord van toepassing, dat de heer Fransen van
de Putte Vrijdagjl. in herinnering bracht: „Gij
lieden zijt gevaarlijke vrienden der monarchie
Kan ’t voor het prestige der kroon bevorderlijk
zijn, dat de verantwoordelijke ministers zich des
Zaterdags nog voor een deel der Staten-Generaal
voordoen als een kabinet, dat uit een crisis ze
gevierend is te voorschijn gekomen, maar
Dinsdags daaraanvolgende aan Z. M. het besluit
voorleggen, dat dienen moet om de crisis zoo
mogelijk op te lossen
„Geen wonder dan ook, dat de ontbinding
onder deze omstandigheden ieder verrast heeft.
Ons wordt verzekerd, dat zelfs de president der
Tweede Kamer, toen hij de leden tegen aan
staanden Dinsdag bijeenriep, niet wist, dat als
dan de regeering de zitting zou sluiten als ge
volg van een ontbinding
„Waarlijk, van de „mystificatie,” welke voor
welhaast twintig jaren voorafging aan de eerste
ontbinding, die minister Heemskerk uitlokte,
schijnen wij thans een tweede editie te moeten
beleven. Toen verhuisde plotseling de minister
'l
KENNISGEVING.
S C H U T T E K IJ.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
SNEEK brengen ter kennis van de belang
hebbenden, dat de commissie van onderzoek voor
de schutterij, hare zitting zal houden ten ge-
meentehuize op Vrijdag den 28 Mei 1886, des
middags 12 uur, tot onderzoek der redenen
van vrijstelling van hen, die ten vorigen jare
voorwaardelijk van den schutterij dienst zijn
vrijgesteld.
Voorts wordt herinnerd, dat, indien zij niet
voor de commissie verschijnen, zij gehouden
worden geene redenen van vrijstelling te hebben.
Ter bekoming van inlichtingen omtrent de
ten deze gevorderde bewijsstukken, zullen be
langhebbenden van af heden, zich des voormid-
dags tusschen 10 en 12 uur ter Secretarie der
gemeente kunnen aanmelden.
Sneek den 18 Mei 1886.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA.
De Secretaris,
J. W. BENNEWITZ.
van koloniën, mr. P. Mijer, in strijd met do
verklaringen aan de Staten Generaal gegeven,
van het Plein naar het paleis te Buitenzorg.
Thans is het voornemen tot ontbinding geheim
gehouden, tot dat de Eerste Kamer de conver
sie had aangenomen. Die twintig jaren hebben
den minister Heemskerk in dat opzicht niet
veranderd.”
Het Haagsche Dagbl. meent dat het ministe
rie zich vleit door de ontbinding de liberale
kracht in de Tweede Kamer te doen aangroeien
tot een meerderheid, een meerderheid zóó groot,
dat zij bij de herhaalde ontbinding voor de
tweede lezing van de voorstellen tot grondwets
herziening het twee derde gedeelte van geheel
het aantal leden kon bereiken. Mocht dit droom
beeld werkelijkheid worden, dan krijgt de natie:
vooreerst bestendiging van het onrecht in zake
onderwijs en voortduring, met vernieuwde bit
terheid, van den onzaligeu schoolstrijd. Ten
tweede eenige verbeteringen in de redactie der
grondwet en van administratievee aard. Tertio
het algemeen stemrecht of iets wat daarop zoo
veel gelijkt, dat het er al de nadeelen van heeft,
maar zonder het voordeel van althans hen, die
het algemeen stemrecht eischen, te zullen be
vredigen. Ten vierde het openzetten van de
deur voor den persoonlijken dienstplicht, met
de vrijheid om onze landskinderen, de miliciens,
naar de slagvelden in Oost en West te zenden.
Begeerlijk komen aan het blad die vooruit
zichten niet voor.
Het eenige blad, dat geheel met den loop
der zaken instemt, is het Holt. Nbl. In spijt
van al de groote woorden en diepzinnige be
schouwingen, heeft de crisis thans, naar het
blad meent, het natuurlijkst verloop gehad. De
Tweede Kamer maakte der regeering het re-
geeren ónmogelijk het aanbod aan de partij
der obstructiouisten, om zelf het bewind in
handen te nemen, werd afgeslageude Kon ng
gelastte daarop het ministerie in zijn geheel om
aan het bewind te blijven en doet oen beroep
op het volk of het met deze Kamer tevreden is.
Beantwoordt het volk dat beroep in beves
tigenden zin, kiest het dezelfde Kamer, dan
zal het ministerie opnieuw moeten aftreden,
voor de plannen tot grondwetsherziening, welke
deze regeering aan de orde heeft gesteld, dan
wordt het gestaakte werk hervat, en, zoo mo
gelijk, ten einde gebracht.
Ook de N. R. C. is met de ontbinding zoo zeer
ingenomen, dat zij geneigd is den heer Heems
kerk de geheele crisis te vergeven, alleen omdat
men hem de ontbinding dank heeft te weten.
Zoo ooit toch, dan was thans een beroep op de
kiezers noodigniet alleen gerechtvaardigd, maar
noodzakelijk. Met een vertegenwoordiging
waarin twee partijen over hetzelfde aantal stem
men beschikken, moge nog wel iets tot stand
te brengen zijn, zoolang aan weerskanten de
zucht bestaat ten gemeenen nutte werkzaam te
zijn; zoodra de eene helft echter de andere het mes
op de keel gaat zetten, is alle regeeren, door
wie ook, ónmogelijk geworden, en moet het tot
hooger beroep bij de kiezers komen. Zoo als
het nu stond, was ontbinding de eenige uitweg.
Het blad eindigt met de volgende woorden:
„Fel zal de strijd zijn, dien wij tegemoet gaan.
De beginselen staan zoo scherp mogelijk tegen
elkaar. Overal dezelfde tegenstelling van libe
raal en cleriaalde beide kerkelijke groepen
zijn tot óen clericale partij saamgesmolten, en
de twee „conservatieven”, die er nog zijn over
gebleven, hebben zich met de clericalen geheel
vereenzelvigd. Voor halfheden is er geen plaats
meerhet is in den vollen zin een strijd van
beginselen die te wachten staat.
T W E E DE KA M E B.
I schon wil mot goede vaugst, dan moet zij het
v °3 'Erlangen werd uitgedrukt om de aanhangige grond wets-
BEKENDMAKING.
I „Verhuizing Woonplaatsverandering
De BURGEMEESTER, Hoofd van Politie
der gemeente Sneek, herinnert den ingezetenen,
I aan de volgende artikelen der Algemeene Pe-
Ilitie-Verordening dezer gemeente:
I „Art. 3. leder eigenaar, vruchtgebruiker, be
heerder of bewoner van een gebouw, is verplicht
,<lte zorgen, dat het wijkcijfer en nummer, zoo
mede het kadastrale nummer en de sectie, steeds
duidelijk zichtbaar zijn.
„Art. 4. Ieder, die eene nieuwe woning of
een gebouw sticht, is gehouden binnen 14 dagen,
nadat het pand in gebruik is gesteld, ter secre
tarie aanvraag te doen, naar het op het pand
te stellen wijkcijfer en nummer, zoomede naar
het kadastrale nummer en de sectie, welk een
|en ander binnen ééne maand na den dag der
4 opgave aan den hoofdingang moet worden ge-
I plaatst, overeenkomstig art. 2.
Van de Woonplaatsverandering.
„Art. 5. leder hoofd van een gezin of alléén
wonend persoon, die van woonplaats verandert,
is verplicht hiervan binnen ééne maand ter
Secretarie aangifte te doen en op aanvrage van
I de politie alle hieromtrent verlangde inlichtingen
te geven.”
i „Art. 6. Het hoofd van een gezin is ver-
I plicht, ter Secretarie aangifte te doen van alle
I veranderingen daarin voorkomende, ook betrek-
Ikelijk het dienstpersoneel".
Wordende alzoo ieder ingezetene hierop at-
I tent gemaakt, daar tegen de overtreders dezer
I artikelen onmiddellijk proces-verbaal zal worden
opgemaakt.
Sneek, 18 Mei 1886.
De Burgemeester, Hoofd van Politie, voornoemd,
ALMA.
De Tijd is over ’t geheel vrij wel tevreden
over den afloop der Prov. verkiezingen al erkent
het blad dat niet aan alle hooggespannen ver
wachtingen is voldaan. Harerzijds doet de N.
B. C. uitkomen dat de uitslag voor de veree-
nigde clerieale groepen een geduchte misrekening
en hoe men het ook tracht te verbloemen
een nederlaag is geweest. In Gelderland, Fries
land en Overijssel zijn er een paar stemmen
gewonnen Utrecht is gebleven wat het was
in Zeeland hebben de liberalen niets verloren
en Zuidholland zal. niettegenstaande de aanwinst
van een zestal clericalen, geen clerieale meer
derheid hebben.
Niet alleen dat de Eerste Kamer niet „om”
is het ziet er ook niet naar uit, dat zij voor
eerst „om” zal zijn, daar de clericalen gelijk
het blad aantoont sedert de vorige verkiezing
niet vooruit gegaan zijn.
Terwijl men zich in den lande reeds min of
meer vertrouwd had gemaakt met het denk
beeld dat de Tweede Kamer zou worden ont
bonden, heeft toch den loop, die de zaak heeft
genomen, algemeen verrassing en bevreemding
gewekt. Men had verwacht dat de sluier, die
nog hangt over de maatregelen, genomen tot
het uit den weg ruimen der crisis, zou worden
opgelicht, eer de natie in haar geheel werd ge
raadpleegd men had gehoopt dat de heer Mac
kay, het lid der rechterzijde, aan wien de vor
ming van een kabinet is opgedragen, de reden
zou hebben blootgesteld, waarom hij geweigerd
heeft die taak te aanvaarden- men wilde
geen nieuwe verkiezingen voor het noodige licht
over den loop der zaken was opgegaan.
De Arnh. Ct., die dit mede had gewenscht,
is van oordeel, dat het ontbindingsbesluit is
genomen om het te verwachten debat te ont
wijken want de Tweede Kamer, die op 18
Mei te half twee samenkomt, om te drie uur
haar levensdraad te zien kappen, zal wel geen
lust hebben om het laatste anderhalf uur van
haar bestaan aan een bespreking der crisis te
wijden. Op zichzelf acht het blad een dergelijk
besluit onvermijdelijk en natuurlijk. Het belang
der tegenwoordige regeering, wil zij regeering
blijven, brengt toch mede, dat de politieke
toestand zoo verward en duister blijve als zij
op het oogenblik is. Zoodra de klaarheid komt
heeft het ministerie-Heemskerk geen recht van
bestaan meer. Nu mag men het een kleine
politiek achten, welke zoo alleen om lijfsbehoud
’s lands zaken verwart en hindert, maar in de
gegeven omstandigheden is voor deze regeering
geen andere politiek mogelijk. Indien zij vis-
i
OEKKER COI RAVT
sims- h imwffliHuii wk dé
8
10
10
lie
100
6
Dio-
Petrus'
cl -
z.
anncs
44 jr.
3i. -
lij, te
•ng, te
i IJs-
a.1, te
ersma
dsche
ld cie
i, zv^
Cor-
(gcb.
Uber-
Sijts-
met
os ter-
'ijckei
SJijcga
iijsnia
yipke
In ct'k.
k van
Dam
van
leino
1 met
Antje
met
in de
Jëngu
beide
van
3 de
jbrig*
ikkes I
DÜk I
ierlof
■ra en I
Zruis, I
Idem
L jr.,
met
9 jr.,
Iers.
succes hoofdstuk X opnieuw in te dieneildat h(j daarom in
zijn antwoord het bezwaar tot handhaving der grondwetsvoor
stellen heeft doen uitkoinen, maar de redactie dat antwoord tocliet
I o in, indien hij zich in de opdracht vergiste, de bedoeling op te hel
deren. Maar hij wilde zich niet, door aanneming der opdracht
gelijk zij gedaan was, op politiek gebied onmogelijk maken.
Trouw aan zijne beginselen stelt hij hooger dan het innemen
van een ministerieelen zetel. De heer Schaepman keurde de
houding der Regeering af. De brief van den heer Mackay heeft
aan hét Ministerie een dienst gedaan, maar noch het land,
noch de Ministers in Juni zullen reden hebben zich et over
te verheugen. De heer Gle’chman, de houding-Mackay correct
achtende, wees er op, dat de natie nu zou hebben uitspraak
te doen over de non posswnws-politiek der rechterzijde. De
Minister verdedigde zich nader. De heer Lohman viel den heer
Heemskerk aan over zijn houding in de Eerste Kamer en noem
de het ontslag een schijndemissie. Hiertegen protesteerde de
min. Heemskerk sterk, terwijl hij ontkende, dat de clausule in
de opdracht aan den heer Mackay met diens politieke antece
denten streed. Daarna is het debat gesloten. Heden ontbin
ding. (Zie Telegram.)
i
A"e tribunes waren gisteren (Maandag) overvol Alle minis-
nv S .Wareu tegenwoordig. De voorzitter verklaarde de Kamer, in
verleg met de Regeering, een dag vroeger te hebben bijeen*
K^oepen, om gelegenheid te geven over den loop en afloop der
nsis die inlichtingen te geven, die men noodig acht met het
de a. s. algemeene verkiezingen. De min. Heemskerk
de uit-voerige inlichtingen en constateerde, dat, op advies
v r **e&eering, aan het lid der rechterzijde was opgedragen de w -
^^8lellen niet in te trekken (sensatie, gelach.) Het verwon- Water troebel houden, al
Rei i i Rct>eering zeer» dat Hd peremptoir en stellig wei-
hï °Pdracilt aan te nemen. Immers, een nieuw kabinet
pwcer een nieuw hoofdstuk X kunnen voorstellen. De
tii^ierj?° 18 ^us aangebleven, eensdeels om de ontwerpen
J. Eerste Kamer aanhangig af te doen en daarna deze Ka-
w te ontbinden.
I ben A Mackay betoogde zijnerzijds, dat, na al het gé-
I utde, het ónmogelijk was voor de rechterzijde met eenig
