sms- IIIDIEilffllIHUI) ÏOOil BS
I
II
y
No. 67.
1886.
E E N-E N-V EERTIGSTE
J
I> V
Z A. T E
8
S-
het natte dok
)0
3.
Io
3.
gg
a
ft
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden /l.franco per post f 1.25»
Alle brieven en stukken, uitgave ot redactie betreffende, franco
in te zenden.
0,
Ie
0,
er
3.
(O
le
t-
n
n
a
h
ft
f.
e
.n
1-
en
I-
J-
n.
i-
E-
getal. Burg, en weth. zullen zich
advies onthouden, en
beslissing aan den raad overlaten.
ADVER1ENT1ÈN van 1 tot 4 regels,gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer 7 */2 Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
Amst. betrokken voegt het blad er aan toe.
Ten slotte doet de redactie nog uitkomen dat
zij de Midd. Ct. alleen beantwoordt met het oog
op den goeden naam dien het blad vroeger had.
Na zooveel lichtvaardigheid, na zulk een proeve
van babbelzucht en kwaadsprekendheid, zal wel
niemand vergen, dat zij in ’t vervolg eenige
notitie neemt van het geschrijf over de Amst.
in dat blad.
De liberalen geven schijnbaar dezen toe en slui
ten uitvrouwen, kinderen, vreemdelingen
krankzinnigen en boevenalle overigen worden
iets vroeger of later door eene gewone wet kie
zers verklaard. Ons komt het voor dat eene
dergelijke regeling van het algemeen stemrecht
in den waren en gebruikeliiken zin van dit
woord in geenen deele verschilt, en dat reeds
daarom de formule, door het Hbl. aanbevolen,
volstrekt onaannemelijk is voor ieder, die op het
vaderland niet soortgelijke roekelooze experimen
ten als het algemeen stemrecht weuscht te zien
toegepast.”
Een treurig ongeval had Woensdag avond in
Delfshaven plaats. Twee knaapjes van omstreeks
9 en 12 jaar, die op een houtvlot aldaar speel
den, geraakten te water. Spoedig kwam hulp
opdagen en werden zij uit het water gehaald,
maar hoewel men twee volle uren onafgebroken
bezig was om onder toezicht van een geneesheer
de levensgeesten weder op te wekken, mocht
men daarin niet slagen.
Het bericht van de N. R. Ct. dat de regee-
ring een heffing vau 15 buitengewone opcenten
op het personeel zal voordragen, is, volgens het
Vad. niet juist. Wel waren de oorspronkelijke
begrootingeu zoo hoog geraamd, dat tot dekking
van het tekort ongeveer 15 buitengewone op
centen noodig zouden zijn, maar op aandrang
van den minister van financiën zijn sommige
begrootingeu niet onbelangrijk verlaagd. Intus-
schen zal toch, ook volgens ’t Vad., de heffing
van eenige buitengewone opcenten worden voor
gesteld.
Niet door, maar voor mevrouw Bulkley is,
naar de Arnh. Ct.' meldt, door verschillende
hooggeplaatste en invloedrijke personen uit Den
Haag en Arnhem, alsmede door haar vroegere
verdedigers, een adres ingediend, waarbij, met
het oog op haar hoogen leeftijd en aangeduide
gunstige antecedenten, „genade voor recht” wordt
gevraagd. De autoriteit, in wier handen dit stuk
is gesteld om rapport, nam tot heden nog geen
conclusie.
De Amst. heeft zich verplicht gezien de Midd.
Crt. terecht te zetten. Met het oog op den
welwillenden toon, dien de Stand, jegens de
Amst. aanslaat, schreef de Midd. Ct. onlangs
„Nu is de sympathie van het anti-revolutionair
„orgaan voor de Amst. zeer goed te begrijpen
„maar het had toch beter gedaan over deze tee-
„re zaak te zwijgen. De hh. Hovy c. s. moch-
„ten daarmee eens niet gediend wezen,”
De Amst. las in deze woorden de beschul
diging van omkoopbaarheid en noodigde de
Midd. Ct. uit feiten te noemen, wilde zij haar
woorden niet als lichtzinnige laster beschouwd
zien. Hierop heeft de Midd. Ct. in een vrij
uitvoerig betoog verklaard, dat haar gedachten -
gang, toen zij die woorden neerschreef, zoo ver
niet ging. „Zij zinspeelde er alleen op, dat
„waar zooveel lof door de Amst. wordt toege-
„zwaaid aan de mannen van de StandHovy c.s.,
„het voor ieder verklaarbaar is dat dit anti
revolutionair blad ook op zijn beurt de Amst.
„bewierookt; maar dat dit voor genoemde per
sonen voor wie de lof van het D. v. N.
„toch in de oogen van het publiek iets dubbel
zinnigs moet hebben, omdat zij in tal van zaken
„zoo hemelsbreed in meening verschillen niet
„aangenaam wezen moet, daar door zulke over
dreven sympathiebetuigingen nog meer stof
„tot praatjes wordt gegeven.” Voorts wees het
blad op de Delftsche Opmerker, waar met dui
delijke woorden vermeld staat, dat de heer Hovy
een der grootste aandeelhouders is van de Amst.
Naar aanleiding dezer nadere toelichting
schrijft de Amst. o. a.„Nu zijn wij er. De
„Midd. Ct. heeft niets willen insinueeren, zij
„heeft slechts willen waarschuwen tegen praatjes,
„tegen verkeerde gevolgtrekkingen. En daarom
„schreef zij, gelijk de aanvang van dit artikel
„luidt; zij schreef uit een soort van meewarig
heid met Hovy c.s. Hoe laf! Zeg het ronduit:
„10 Aug. heb ik Midd. Ct,, u Amst,, voor om
gekocht door Hovy c. s. gehouden, en ieder
„zal u gelooven, want uit uw woorden bleek
„uw meening zonneklaar. En kunt gij, naar
„gronden voor uwe overtuiging gevraagd, niet
„antwoorden, zwijg of beken schuld en men
„houdt u ten minste nog voor een man. Thans
„doen uw praatjes slechts denken aan het Bes
jeshuis.”
Noch de heer Hovy zelf, noch eenig anti-
Door het departement van marine is het lich
ten van de Schorpioen opgedragen aan den heer
Zurmühlen te Amsterdam.
Vóór men tot aftapping van
overgaat, zullen de zeedoksluizen door deskun
digen worden onderzocht, ten einde de overtui
ging te erlangen dat deze tegen het van buiten
aandringend zeewater voldoonde zijn bestand.
Mocht dit niet het geval wezen, dan zou men
verplicht zijn het dok door dammen af te sluiten.
Er zal welhaast weder een kennisdebat in
den Haagschen gemeenteraad komen. Eene
nieuwe adres-beweging is op touw gezet voor
het behoud of liever het herstel (want de laatste
is er geweest) van de kermis. Vijftienduizend
ingezetenen hebben zich geadresseerd. Misschien
moet men de namen ook wegen en niet enkel
tellen. Maar 15000 is toch een respectabel
i van prae-
de zaak eenvoudig ter
UIT DE PERS.
Een opzichter in ’s rijks museum te Amster
dam, die aan een bezoeker van het restaurant
beval zijn sigaar weg te doen toen hij weder
in het museum trad, ontving tot antwoord een
zoo geduchten slag in het aangezicht, dat zijn
pet (gelukkig had de man zijn nieuwen steek-
xxuvy uuvu evuLg auu- vloog en hij
revolutionair is voor één enkele cent bij de ..0U ®rond tuimelde. Van de gevolgen
- draagt zijn neus nog de sporen.
Niettegenstaande er wel twintig bezoekers
omheen stonden, nam niemand het voor den
man, die in zijn recht was, op, of trachtte den
woesteling, die zich zoo gauw mogelijk uit de
voeten maakte, den weg te versperren.
Het Dagblad meldt dat de bekende tooneel-
speler, de heer D. van Ollefen, hersteld naar
zijn familie is teruggekeerd.
In de N. R. C. wordt door verschillende
der strafwet. Van veel grooter belang is de Heemskerk wil de mogelijkheid van algemeen
behandeling van deu veroordeelde in de gevag- stemrecht door de grondwet zien uitgesloten,
genis. Wel blijft daarbij het eerste vereischte, -
ook onder het nieuwe wetboek, dat men hem
geene gelegenheid geeft om te ontvluchten, maar
toch eischt de taak van gevangenbewaarder ge
heel andere hoedanigheden dan die van een goed
bewaarder. Gevangenen goed te bewaren is
eene kunst.
En ook wanneer men het eens zoover ge
bracht heeft, dat allen, die straf verdienen, hunne
vergrijpen op voldoende en doelmatige wijze
boeten, ook dan nog wachte men zich de be
haalde overwinning al te hoog te schatten. De
vrees voor straf kan de kiemen der misdaad in
hare ontwikkeling belemmeren ze kan ze nooit
uitroeien. Goede strafwetten alleen hebben nog
nooit eene zieke maatschappij genezen. Andere
middelen, ook die van den staat uitgaan, kunnen
hiervoor veel meer doen.
Wanneer dus het nieuwe wetboek zal inge
voerd zijn, heelt men misschien recht om een
zucht te loozen van verlichting, dat het eindelijk
zoover gebracht is op zijne lauweren in
sluimeren mag men niet. Maar wanneer men
dit deed, zou immers ook blijken, dat de schoone
woorden van Modderman niet meer voortleefden:
„Eene goede wet alleen kan niets doen, maar
eeu volk, waarin een krachtige zin voor het
goede leeft, kan met eene goede wet alles
Het Hbl. meent, dar, al is de formuleering
van een nieuw artikel omtrent het kiesrecht
aan de Regeering overgelaten, er toch in het
voorloopig verslag eenige regels voorkomen,
waarin de Regeering de bouwstoffen, ja de be
woordingen van het nieuwe artiuel, zooals de
meerderheid dat wenscht, voor zich vindt liggen.
Het verslag zegt namelijk als het gevoelen der
meerderheid: „De grondwet zal zich ten deze
kunnen bepalen tot het uitspreken van het be
ginsel vau rechtstreeksche verkiezingentot het
stellen van noodige eischen van leeftijd, geslacht,
ingezetenen- en N ederlandschaptot uitsluiting
van enkele categoriën van onwaardigen; en voorts
tot toekenning van kiesbevoegdheid aan hen die
voldoen aan de vereischteu betreffende geschikt
heid en zelfstandigheid, bij de wet te stellen.”
Met zulk een bepaling zal, volgens het Hbl.,
het allemans-stemrecht onbestaanbaar zijn, zoo
lang de gewone wetgever niet van oordeel is,
dat alle mannen of alle menschen, die Neder-
landsche staatsburgers zijn, geschikt tui zelfstandig
genoeg zijn om het kiesrecht uit te oefenen.
Het kiesrecht wordt zoodoende niet een natuur
recht, waarmee men geboren wordt, maar een
recht, dat eeu burger eerst mag uitoefenen, als
de wet hem geschikt en zelfstandig verklaart.
Deze formule, hoe vaag zij ook zijn moge, oor
deelt het Hbl. ook voor de regeering aanne
melijk zij kan de grondslag zijn voor een bevre
digende oplossing van dit moeielijk vraagstuk.
Maar dit is slechts dan waar, indien tegelijker
tijd een voorloopig kiesreglement wordt aange
boden, dat een zeer ruimen kring vau burgers
aanwijst, aan wie de grondwetgever reeds ter
stond de vereischte geschiktheid en onafhanke
lijkheid toekent, en waarin ook wie men de
gezeten werklieden noemt en dat zijn in de
eerste plaats, die welke personeele belasting
betalen worden opgenomen. Dat reglement
moet de richting aanduiden, waarnaar gestreefd
wordt, en die richting is niet inkrimping, maar
zeer sterke uitbreiding van het kiesrecht.
De Tijd is vau oordeel, dat in de beschou
wing van het Hbl. over de formuleering van het
nieuwe artikel omtrent het kiesrecht, met de
uitdrukking „algemeen Stemrecht” een hoogst
gevaarlijk spel wordt gespeeld. „De Minister
De gevolgtrekkingen van de Werkmansbode,
wat betreft de oproerige bewegingen te Amster
dam wij wezen er in ons vorig nommer op
worden door het Haagsche Dagblad niet ge
billijkt. Juist omdat zij, die zich verzet hebben
tegen de gestelde machten, onbekwaam zijn tot
oordeelen, onbekwaam dus nog veel meer tot
het uitoefenen van een overwegenden invloed
op den gang van ’s lands zakenonbekwaam
ook en dit is het grootste gevaar om weer
stand te bieden aan de invloeden die haar zullen
meesleepen tot alle handelingen, waartoe volks
menners hen zullen gelieven te brengen, tot
miskenning van het gezag, tot verzet tegen de
gestelde machten, tot oproer in de volle betee-
kenis des woords, juist daarom zegt het Dagbl.
Dit zijn de mannen niet, aan wie een overwe
gend aandeel in het staatsbestuur kan worden
toevertrouwd. Dit zijn de mannen allerminst,
van wie men zelfstandigheid tegenover kwalijk
gezinde volksmenners verwachten kan.
Het zal beter worden, als men hun het stem
recht geeft, beweert de redactie van de Werk
mansbode. Het bewijs, dat ooit ergens die uit
komst er door bewerkt is, wordt echter, naar
het Dagblad doet uitkomen, niet gegeven en zou
ook h i. bezwaarlijk te leveren zijn. En de
rust, de orde, de welvaart van ons lieve vader
land kan er maar niet aan gewaagd worden, of
die illusie ook soms hier verwezenlijkt mocht
worden. Inderdaad, dat mag wel het aanraden
van een hoogst gevaarlijk experiment genoemd
worden.
Het blad besluit aldus: „Wij blijven er dus
de voorkeur aan geven en vertrouwen ook wel
dat de meesten onzer „bevooroordeelde en dom
me” lezers er zoo over denken zullen, dat men
de zaak behoort om te keerendat men hen,
aan wie men het roer van Staat in handen wil
geven, eerst bekwaam moet maken voor die taak
in plaats van ze hun op te dragen als middel
tót oefening, op het gevaar af, of liever met de
grootste zekerheid, dat zij het schip van Staat
°P de klippen zouden sturen en het daar red
deloos zouden doen vergaan.”
Het Hbl. vestigt, nu de dag nadert waarop
het nieuwe strafwetboek in werking treedt, de
aandacht op de groote veranderingen, die onze
geheele strafrechtspleging daardoor zal ondergaan.
Het resumeert zijne beschouwing aldus
Zoo zullen zij weldra leven onder een Neder-
landsch strafrecht, dat groote voortreffelijkheden
iu zich vereenigt. Het is humaan en tevens
krachtig, en volkomen op de hoogte der tegen
woordige wetenschap. Maar zullen onze misda
digers, zal onze maatschappij daarom al de ge
zegende vruchten plukken eener goede rechts
pleging Daartoe is door het wetboek zelf
zeker eene hoofdvoorwaarde vervuld deze staat
echter op verre na niet alleen. Om goed te
werken moet eene wet niet alleen goed zijn
zij moet ook goed uitgevoerd worden, en dit is
te eer noodig, waar zij zelve daarbij zooveel
vrijheid laat. Wij willen op het groote ver
trouwen, dat onze rechterlijke macht geniet,
óiets afdingen. Wanneer men haar vergelijkt
rpet die in sommige naburige staten, is zij in
derdaad voortreffelijk. Maar de rechter alleen
kan de goede toepassing eener strafwet niet
verzekereneene goede proces-orde kan daartoe
misschien nog wel zooveel bijdragen. En in dit
opzicht blijven wij nog ver bij onzen tijd ten
achteren. Eene algeheele hervorming blijft in
dit opzicht dringend noodzakelijk. Ook mag
óren niet vergeten, dat het rechterlijk onderzoek
aiets meer is dan de inleiding tot de toepassing
WEEK
i num
I
cnain Hf nir 4RNKDISSEIOT SIENL
SEK
BI WA' £N L A I».
J-
A,
ir
L-
ie
ie
■S
1
