f.l NII HI l i Ill i lUOMOMWMl Ik.
UM® H MWffl-M Mil lit
ft
No, 96.
E E N-E .N-V EERTIGSTE
R a A N Q.
1886.
'ÉN
1\
s.
4.
Q.
W o JE T
S I> (A
1
1,20
reau
I
ge-
ond"
kies
hat
nins
L
2.50
eene
alle
>eurt
ende
mige
door
den
f en
aren
me-
.eder
heb-
z we
kten
alle
hans
eko-
e in
533
ioten
epen
ten-
.kele
•den.
ov.
V»
K.
7»
:;w
Zaterdag middag had op do rivier de Oude
Maas onder den Dortschen wal een ernstig on
geluk plaats. De sleepboot Anna 3, met vier
schepen op sleeptouw, was juist door de spoor
brug gestoomd, toen het eerstvolgend schip
hoort di
feeds a«
Desrecht
kern der
Alle brieven
in te zenden.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
bier,
met
ut
aan-
7.6
len de nieuwe Staten-Generaal dan met de re
de staatsbcgrooting zijn I geering allengs verder kunnen voortbouwen.
,övu. De heer Van
j van
non-possumus maakt;
Lal 7
met gewaarborgd
o-- vv,. ..vu .vu,, uaii geen
belasting-verhooging noodig is.
beraadslaging is gesloten on hoofdstuk 1 aange
nomen.
Hoofdstuk II (hooge collegien) werd aange
nomen met 61 tegen 3 stemmen.
lieden is Hoofdstuk III (buitenlandsche za
ken) aan de orde. De heer Van der Sleijden
is herbenoemd tot lid der commissie van de
arbeiders enquete.
lie N R. C. kan niet instemmen met het
■tlaud. en iiec Vad„ dat de liberale partij den
minister Heemskerk thans door een motie van
^‘trouwen verdere regeering onmogelijk moet
In een artikel echter geschreven vóórdat
de nadere voorstellen in zake de regeling van
het kiesrecht bekend waren betoogt het blad
dat er tot dusver niets is geschied wat een
andere houding zou wettigen dan in Juni jl.
oirbaar werd geacht. Nu er eenmaal voorstellen
zijn gevraagd dienen de voorstellen afgewacht
te worden. En in afwachting van de indiening
han en aan de begrotingswetten èa aan de
grond wetsherziening al die aandacht worden
gewijd, welke zy zoowel uit een geldelijk als
een administratief oogpunt verdienen.
Het Hand, bespreekt het nieuwe voorstel no-
pens het kiesrecht door den minister Heemskerk
mgediend. Na in herinnering gebracht te heb
ben op welke wijze de Tweede Kamer haar
Wenschen formuleerde, wijst het blad er op dat
de minister zich niet geheel daarnaar heeft ge-
',uegd. dn plaats van den gewonen wetgever
te binden aan „vereischten van geschiktheid1’ en
zelfstandigheid” vordert de minister: „kentee-
?e“en vaQ geschiktheid en maatschappelijken
welstand.” Dat is een verouderd standpunt,
hhe „maatschappelijke welstand” toont dat de
legeermg nog altijd doordrongen is van het
eeususbegiLsel, een beginsel dat wel bij den
evergang tot den nieuwen toestand nog dienst
zal moeten doen, inaar met den grondslag mag
zjn voor een nieuwe grondwettige bepaling.
voorts wijst het Hand er opdat in het voor
lopig kiesreglement, dat thans op aandrang der
vainer in de „additioueele bepalingen” is opge-
bomeu, dat verouderd beginsel vooral sterk aan
ten dag komt. Wordt hier overeenkomstig den
"onseh der regeering besloten, dan zal de wensch,
ook de kern der werklieden onder de kie-
Z618 op te nemen, weder voor eeuige jaren
worden verschoven.
d ft .veiscilil) f-usschen regeering en meer
ei heid nog bestaat omtrent de bewoordingen
au het nieuwe grondwetsartikel, is naar
et aah het Hand, voorkomt niet van dien
hid, dat daardoor samenwerking, met uitzicht
P goed gevolg, wordt uitgesloten. Maar alleen
voorwaarde dat de richting, waarin de wet-
r£yver zich by de toepassing zal hebben te be-
egen, duidelijk worde aangewezen. En dat
alleen plaats hebben in het voorloopig kies-
t Aeinent. Deze kieswet der eerste jaren be
ien stempel te dragen van hetgeen thans
aanstonds met de uitbreiding van het
wordt beoogdtoelating ook van de
werklieden. Op dien grondslag zul-
Maar de grondslag zelf moet nu reeds gelegd
worden.
De Tijd vestigt de aandacht op twee punten.
UIT DE PERS.
222,000 kiezers voor den gemeenteraad.
Voor de verkiezing van 100 leden der Tweede
Kamer is het grondgebied des rijks verdeeld in
enkelvoudige districten, gemiddeld een bevolking
van 43,360 zielen bevattende (de bevolking op
1 Januari 1886 bedroeg 4,336,012 zielen), be
houdens uitzonderingen voor de gemeenten, die
een bevolking van meer dan 45,000 zielen heb
ben, voor welke meervoudige districten zijn
gevormd.
De dadelijke verhooging van het aantal leden
der Tweede Kamer tot het nieuwe grondwettige
getal van 100 brengt van zelf de noodzakelijkheid
met zich om het aantal leden der Eerste Kamer
dadelijk op het cijfer van vijftig te brengen.
De regeering heeft, na rijpe overweging, ge
meend den census voor de Tweede Kamer, de
Provinciale Staten en den gemeenteraad voor
loopig op dezelfde wijze te moeten regelen. Het
aantal kiezers zal dan, ook met betrekking tot
de gemeenteraadsverkiezingen, vrjj wat grooter
zijn dan thans het geval is.
De voorloopige bepalingen zullen voor het
eerst moeten werken bij de veikiezing der
nieuwe Kamers zoo spoedig mogelgk na de af
kondiging der wetten, houdende veranderingen
in de grondwetvoor het tusscheatijdvak, dat
hierdoor ontstaat, wordt voorgesteld te bepalen:
dat de bestaande Kamers big ven zonder perio
dieke aftreding.
Behoudens redactie-verbetering, handhaaft de
regeeiing onveranderd hare overige Grondwets
voorstellen, behalve in hoofdzaak 4, waarbij de
wetgever meer vrijheid verkrijgt om in het
bestuur van gemeenten, waarvan de gemeente
raad zijn plicht niet vervult, te voorzien door
opdracht van het bestuur tgdelijk aan den bur
gemeester of een anderen gedelegeerde.
Van de vermaarde hardrijders Benedictus
Kingma, Wybe de Vries en Rinke van der Zee
ontving het bestuur der Maatschappij tot exploi
tatie van ijsbanen in Nederland reeds de "toe
zegging dat zij op de eerste uitnoodiging ter
kampplaats zullen verschijnen.
Axel Paulsen, die op ’t oogenblik ongesteld
is, dus nog geen plannen voor zijn wintertournée
kan maken, en die bovendien reeds verschil
lende verbintenissen in Amerika heeft aange
gaan, heeft zich verontschuldigd.
Ook de bh. Hagen, Werner en Quillfelt zul
len door het bestuur worden uitgenoodigd zich
op de banen der maatschappij te komen meten.
Te Breda meldde zich in de vorige week bij
de politie een huisvader aan, de bekentenis af
leggende dat hij, bij gelegenheid van een grooten
brand, die eenige jaren geleden aan de Bosch-
straat woedde, voor een bedrag van ongeveer
f 1000 had gestolen, ten nadeele van iemand,
die reeds in het gasthuis is overleden, ’s Mans
geweten liet hem geen rust. Hij werd, naar
de N. R. Ct. meldt, in hechtenis genomen.
Eindelijk heeft de minister Heemskerk, de
regeling van het kiesrecht, gelijk hij het in de
nieuwe Grondwet wenscht vastgesteld te zien,
aan de Tweede Kamer doen toekomen. Hij
wenscht art. 76 der Grondwet te vervangen
door het volgende artikel
Ter toelichting van dit artikel wijst de re
geering op het Gebat in de Tweede Kamer, nu
onlangs gevoerd bij de behandeling van het
adres van antwoord op de troonrede. De in
voering van algemeen stemrecht is door het
voorstel uitgesloten. Alleen degenen, die uiter
lijk waarneembare kenteekenen van voldoende
geschiktheid en maatschappelijken welstand be
zitten, zullen volgens bij de kieswet te stellen
regelen het kiesrecht kunnen erlangen.
Die kenteekenen zullen kunnen bestaan in
de betaling van eene voldoende som in eeue of
meer van ’srijas directe belastingen, maar deze
belasting zal niet alleen het kenteeken behoeven
te zijn. De waarde der woning, bf grondbezit,
of andere kenteekenen van gegoedheid kunnen
voor zoodanige bet ding in de plaats treden. De
wetgever zal ten deze de vrije hand hebben,
met dien verstande'altijd, dat hij niemand het
kiesrecht zal kunnen toekennen, die niet op de
eene of andere wijze doet blijken van voldoende
geschiktheid en maatschappelgken welstand. De
eisch dat men zgn aanslag in de rijks directe
belastingen moet hebben voldaan, is nu beperkt.
Aan den wensch dat in de Grondwet voor
loopige bepalingen omtrent het kiesrecht zouden
worden opgenomen is door de regeeiing gevolg
gegeven. Zg meent dat daarin kwahjk kan
worden vastgehouden aan den census, zooals
die thans bestaat. Immers, blijft men daaraan
vasthouden, de bekende vraag wat onder plaat-
selgke gesteldheid is te verstaan, zou de reeds
zoo dikwijls ondervonden moeilijkheden op
leveren.
Bij de keuze van een ander stelsel heeft de
regeering in het oog gehouden
1. dat deze voorloopige regeling geschikt
behoort te zgn voor onverwijlde toepassing, en
2. dat in de gegeven omstandigheden een ruime
uitbreiding van het kiesrecht voor de Tweede
Kamer der St. Generaal, welke gedurende eeni-
gen tijd van Kracht kan blijven, wenschelijk
moet worden geacht.
Deze regeling goeddeels overeenstemmen
de met het stelsel van mr. Farncombe San
ders in het grondwetsrapport aangegeven
zal het kiesrecht geven aan circa 3U0.000 per
sonen. Thans zijn er 136,000 kiezers en circa
„Vooreerst, zegt het blad, zou het ons hoogst
wenschelijk voorgekomen zijn, indien bij deze
gelegenheid althans een poging beproefd ware
om ook de groote gemeenten in kiesdistricten
te splitsen. Dat dit bepaaldelijk voor Amster
dam volstrekt niet onmogelijk moet geacht cepaleu welJ
worden, werd reeds vroeger door ons aangetoond. I zii». Rebben bereikt.
- In de tweede plaats praejudiciëert deze wi^dat re^ reïhteiyke uilzïïa.KK mJzegd^’dte
voorloopige regeling 111 zooverae op de definitieve gevangenschap of hechtenis zijn; zij, die bij rechteliike uit
regeling, dat men altijd aan een zeker minimum-
cgfer en wel aan een zeer hoog minimum-cijfer I aadïAield^oud mV
van kiezers zal gebonden zijn. Men kan het kieswet hetzij zek<
kiesrecht geven aan personen, die het nog niet
bezittenhet naderhand weder afnemen, gaat
niet. \V ien men eens van de taart laat proe
ven, dien kan men daarna van de taart niet
meer vvegjagen. Aangenomen dat later bij
eea organieke wet andere maatregelen gesteld
worden dan hier zijn aaugegeven aangenomen
ook, dat allen die krachtens deze voorloopige
regeling tot kiezer worden gemaakt, het ook
later moeten big ven, dan spreekt het van zelf,
dat men de grenzen van het kiesrecht zeer ver
zal moeten uitzetten. Meer dan ooit is het
te hopen, dat in deze zaak een geest van wijs
heid onze afgevaardigden bezielen moge, en dat
noch aan den hartstocht noch ook aan de op
gewondenheid of den volkswaan van den dag
het woord moge geschonken worden.
De Stand, zegt over het voorstel: „Minister
Heemskerk is op tijd klaar. De liberalistische
club had order gegeven, dat „Art. 76 nieuw”
klaar moest zgn, eer men aan de Staatsbegroo-
ting toog. Welnu, de volgende week komt de
Staatsbegrooting, en Zaterdag daaraan vooraf
gaande komt de „oppassende” Minister, in het
zweet zijns aanschijns, op een drafje met het
rolleke papier, waarin „A.rt. 76 nieuw” staat,
aanloopen. Voor zóóveel ijver ontvangt hij van
de heeren dan nu ook een goedig knikje. Be
toon van dienstgver pleegt eiken patroon te
stemmen tot minzaamheid.
De Stand, deelt hierop het voorstel mede,
dat zij noemt „het keurig knipsel, dat de onbe
taalbare Minister met zgne fijne vingertoppen
geknutseld heelt.” Na de mededeeling van
het voorstel, volgt de vraag
„Wat zit hier nu in
„Geen Algemeen stemrecht, zegt de Minister
in zijn Memorie van Toelichting.
„Edoch, is dit wel echte munt?
Verbeeld u toch
„Algemeen stemrecht wordt niet rechtstreeks,
maar alleen zijdelings uitgesloten, en wel door
de bepaling, dat de kieswet zekere kenmerken
van geschiktheid en welstand moet aangeven.
„Doch, heel gek, staat er nu nog apart bij,
dat „bedeelden” zijn uitgesloten.
„Dus de Minister laat het vrij, de kenmerken
van welstand zóó te formuleeren, dat, verbood
de Grondwet het niet nadrukkelijk, ook de be
deelden in de termen konden vallen.
„Anders toch had deze exceptie geen zin.
Wel bezien, komt het stelsel er dus op neer,
dat behalve de bedeelden ieder persoon kiezer
kan worden.
„Alzoo; Algemeen stemrecht, except de be
deelden 1 dat en niets minder wierd nu
’s Ministers systeem.
„Zelfs de mogelijkheid van algemeen stem
recht geeft hij toealleen maar redt hij de eer
van zijn naam, dank zij „de bedeelden.”
ADVERTENTli/N van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer 7’/a Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
tweede kamer.
De debatten over
gisteren (Maandag) aangevangeu.
Baar constateerde, dat de liberale partij
kiesrechthervorming haar
protesteerde tegen kiesrechthervorming, zoolang’
de rechten der minderheid l!„.
zijn, en verheugde zifti over het feit, dat
De algemeene
beraadslaging is gesloten
B I XYEVLA IF.
ting»,
van
Victor
RT-
i bij
idstra
br.
sliana.
ide te
er, te
a, te
Jenna
i, bei-
Men-
Jelle-
tenia,
Haije
1/ I
I12
S1EERER COURANT
ÜRO-
vJ
•r
1)3 nieuwe hoofdkiesdistricten zullen zijn: Groningen met 2
leden, Zuidhorn, Appiugadam, Winschoten, Veendam, Assen,
Emmen, Leeuwarden, Harlingen, Franeker, Sneek, Heerenveen
Dokkum. Bergum, Wolvega, Steenwijk, Meppel, Zwolle, Kampen,
Oaimeir, Almelo, Enschede, Deventer, Loeirem, Zutfen, Deuti-
cliem. Reeden, Arnuetn, Eist, Nijmegen, Druten, Tiel, Wijk bij
Duurstede, Eede, Amersfoort, Apeldoorn, Utrecht met 2 leden
•Kreukelen, Hilversum, Hoorn, Enkhuizen, Alkmaar, Helder,
Amsterdam met 9 leden. Haarlem, Beverwijk, Zaandam, Haar
lemmermeer, Leiden, Katwijk, Gouda, Bodegraven, Delft, Loos-
duinen, Schiedam, Rotterdam met t> leden, Brielle, ’sGraven-
hage met 3 leden, Dordrecht, Ridderkerk, Gorincuem, Sliediecht
Middelburg, Oostburg, Goes, Hontenisse, Zierikzee, Bergen-op-
Zoom, Breda, Oosterhout, Zevenbergen, Waalwijk, Tilburg, Eind
hoven, Helmond, Maastriclii, Gulpen, Sittard, Roermond, Ven
lo, Weert, Boxmeer, ’s Hertogenbosch, Vechel.
„De leden der, Tweede Kamer worden rechtstreeks gekozen
door de mannelijke ingezetenen, tevens Nederlanders, die de
door de kieswet te bepalen kenteekenen van geschiktheid en
maatschappelijken welstand bezitten en den door die wet te
i W?ale“ leeftijd, welke niet beneden drie-en-twintig jaren mag
„Van de uitoefening van het kiesrecht zijn uitgesloten zii
ien dat recht bij rechtelijke uitspraak is ontzegd di»
spraak de beschikking of het beheer over hunne goederen heb
ben verloren; zij, die in het burgerlijk jaar, voorafgaande aan
de yaststeiling der kiezerslijsten, van een instelling van wel
dadigheid onderstand hebben genoten en, voor zoover de
kieswet hetzij zeker bedrag van den aanslag in een of meer
ryks directe belastingen, hetzij het bezit van een of meer
1 grondslagen van zoodanigen aanslag als vereischte van kiesbe-
voegdheid stelt; zij, die hun aanslag in die belasting of belas-
tuigen niet hebben voldaan.”
Bjj deze regeling zal kiesrecht toegekend worden aan hen die
gelijk de staatscommissie het uitdrukte ter zake van de
bewoning van een huis ot een gedeelte daarvan in de (nerso-
neele) belasting ten volle zijn aangeslagen, mits zij hun aan
slag ui die belasting over bet laatstverloopen dienstjaar heb-
en lu.üet laatstverloopen burgerlek jaar geen be-
deeling hebben ontvangen. Nevens deze personen isiten gerieve
van hen, die met in de personeele belasting zijn aangeslagen bii
.voorbeeld omdat zü geen hoofden van huisgezinnen zim, éeu
gelijk recht toegekend aan hen, die tot een bedrag van ten
12 gulden in de grondbelasting zijn aangeslagen, ouder
.dezelfde yoorwaarden als voor de aangeslagenen in het perso
neel worden gesteld. Natuurlijk zal deze bepaling ook ten
goede komen aan een zeker aantal personen, die wel in de
personeele belasting zijn aangeslagen, maar slechts voor de
helft ol twee derde van het volle bedrag voor de eerste drie
grondslagen, edoch zich door overleg en spaarzaamheid een
onroerend goed, van hetwelk 112 of meer grondbelasting ver
schuldigd is, hebben weten te verwerven. b
