r
CEBEÏÏE EHEJ IRBOilSSEffil Slffl.
I
J
i-
No.
D R I R-E N-
1888.
I.
lf
i
BKH1CHT.
23
I
SL/UJOUJ
W O E2 IX !S 1A.
4.00
B I X X E X L i t i>4
God eu het geloot
van
verkettert oia
Alle brieven
in te zenden.
le ii
35;
orgs-
nget
Do
da
.o en
izer,
lom
hjk.
end,
dat
►eire
uur
dea
l.ül
in i hy die geeu vreemdeling in Jeruzalem i
dit beamen.
if.
lari,
/ia
h
ll®
1 te waarschuwen.
Inmiddels plaatst het centraal comité
Straffeloos dezelide taal te doen
n l U Jnw.,.,j 00 J' l~ 11
j legenheden in de tegenwoordigheid des konings
j ami hrann'oti
Zij, die zich met het volgende kwartaal
op ons 1
gen de tot heden
nummers gratis
Tevens herinneren wij nogmaals,
Feuilleton-nummers niet afzonderlijk
krijgbaar zijn, maar uitsluitend
abonné s worden toegezonden.
advertentie
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden /l.franco per post 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
De besturen van de locale comités der anti
revolutionaire kiesvereenigingen in het district
Winschoten hebben den neer D. R. Mansholt
(radicaal) met algemeene stemmen candidaar
gesteld.
In de St. Ct. maakt de miaister van biunonl.
zaken bekend dat, aangezien de heer W. M.
Oppedijk, benoemd tot lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal in de hoofdkiesdistricten
Harlingen en Sneek, heeft verklaard de be
noeming voor laatstgenoemd kiesdistrict niet
aan te nemen, eu derhalve eene nieuwe ver
kiezing van een lid der Kamer in dit kiesdistrict
moet plaats hebben, eene verkiezing van een lid
der Tweede Kamer van de Staten-Generaal in
het kiesdistrict Snoek zal plaats hebben op
Woensdag 28 Maart e. k., en dat herstemming,
is die noodig, zal geschieden op Woensdag LL
April daaraanvolgende.
ADVERTLNT1ÊN van 1 tot 4 regels,gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7’/a Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
De advertentie „Israëlietische geloofsgenoofen”
onderteekend „Een aantal gemoedsbezwaar heb
bende Israëlieten”, heeft nog al wat pennen in
beweging gebracht. Eenerzijds wordt beweerd
dat zij van anti-revolutionaire zijde afkomstk en
de plaatsing van dien kant is bevorderd’ en
bekostigd, anderzijds verklaart de inzender de
^übne Jz., ambtenaar bij de compta
biliteit Ned. Staatsct. en Staatsblad, dat bij hem
ter inzage ligt „eene verklaring voorzien met
eemge handteekeningen van stellers der bewus
te annonce, allen Israëlieten en allen kiezers.”
In de A. Mepp. Ct. komt eene advertentie
voor „Eerlijkheid en ei’kieziag-agicatie” en
onderteekend „Een Israëliet”. Na den inhoud
der adv. „Israëlietische geloofsgenooten” te
hebben gereleveerd, zegt steller der laatstbedoelde
annonce
„Geen Israëliet denkt, noch spreekt
dat de I
ver-
aan onze -
zoo, en
is zal
„De Israëliet is hier als elders liberaal, niet
uit kansberekening, niet om partijverhouding
neen, hij is het door geboorte en volbloed’
Waar heeft men een Israëliet op staatkunde
gebied anders gevonden dan bij de liberalen,
blJ §eea dei' overige partijen heeft hij zich ooit
Hei. komt do Slamlaurd .oor, dat do boer ^5^““
Okrna zijn antwoord op den brief der radicals
kiesvereeniging wel wat al te kort, misschien
zelfs al te haastig heeft afgedaan.
De heer Okina is candidaat der anti-revolu-
tionaire partij en heeft als zoodanig ons pro
gram van actie en van beginselen aanvaard, en
nu kan men toch kwalijk tegelijkertijd tweo
tegenover elkander staande zienswijzen belijden.
En toch, dit krijgt er wel iets van, als men
leest hoe de heer Okma van heeler harte amen
zegt op de volledige scheiding van kerk en slaat
die hem van radicale zijde wierd aanbevolen.
Gelijk men weet, doelt de anti-revolutionaire
party slechts op financieels scheiding.
Uit een radicale pen gevloeid daarentegen
beduidt „volledige scheiding” weinig minder
dan een negatie van de kerken.
Dit kan nu natuurlijk de heer Okma niet
bedoeld hebben.
Wat hij gaf, doet schier denken aan een
meeren van zyn bootje aan den radicalen wal,
om even zelf op dien wal te gaan staan.
Natuurlyk met het doel om van dien wal
terstond weer in zyn eigen bootje te stappen
maar dan toch na een oogenblik althans met
een voet op dien wal te hebben gestaan.
Reeds wezen wij er op hoe de Standaard alle
mogelyke moeite in het werk stelde om de anti-
revolutionaire kiezers, in de districten waar een
Roomsch-katholiek met een liberaal in herstem
ming komt, te beduiden op eerstgenoemde te
stemmen. Het hootdartikel in het nommer van
Donderdag was in dit opzicht ’t meest ka
rakteristieke, era niet te zeggen het meest comi-
sche, dat dsze kiesstrijd nog heeft opgeleverd.
Op den katholieken candidaat moet ge ditmaal
als één man stemmen schrijft het blad op
straffe dat ge anders de senoon verworven winsten
veer ganschelijk verspeelt, u het slavenjuk weer
op de schouders legt en uw anti-revolutionaire
partij misschien voor altoos begraaft.
Daarna wyst üe standaard nog op Belgie
vaar alles Roomsch is en de Roomscheu toch - vu uBV gcruiu,
geen kind kwaad doen, terwijl ’t blad ten slotte 'vat“ htit er ap aauliOiat tegen de Koomscuea
ë«gaan met Koomsche landen en op het net. cemraai comité van straiteioos dezelfde t<
bondgenootschap, uoor Abraham, de vader aller antl ievylufioüdiren in de Standaard de volgende ’s lauds vergaderzaal
De btandaard, wier houding hoe langer hoe
vreemder wordt, constateert thans, nu het cen
traal comité gesproken heeft, „dat ook in het
district Schotelend onze vlag in veilige, voor-
zichtige handen blijkt te zijn.”
legenover deze zonderlinge houding doet het
goed de duidelijke, ronde verklaring te lezen,
welke de heer mr. U. H. Huber in de Stand.
plaatst. Zij luidt aldus
De standaard, wier houding walgelijk begint
te worden, tracht zich tegenover deze verklaring
met de volgende opmerking te redden. Zij
schrijft
„Volgens Groen van Prinsterer is er slechts
een genealogische lijn der revolutionaire ont
wikkeling, die loopt door deze stadiën1. libe
ralen, 2. radicalen, 3. socialisten, 4. nihilisten.
Gradueel, niet principieel, loopt liberaal en
radicaal, volgens Groen van Prinsterer, uiteen,
Zoo nu verstonden wij het ook.”
In verband met bovenstaande moet nog even
worden gewezen op de houding van ’t Centrum.
Ook oit blad meende hen die bevreesd waren
voor, het optreden van Domela Nieuwenhuis in
de Tweede Kamer, te moeten gerust stellen.
Thans blijkt het dat het den heer D. N. hootd-
zakeiyk wildeom gued te laten uitkomen,
welke verderfëlyke gevolgen de liberalistische
leer heeft 1
Het hoofdorgaan der roomsch katholieke partij
heeft in deze quacstie de meest correcte houding
aangenomen.
„Wij kunnen ons zeer goed gevallen voor
stellen zegt nh de 'lijd waarin wij zelven
de keuze van een vuurroode tegen een bleek-
roode zouden hebben aangeraden toch gelooven
wij niet dat wij ons ooit tot dergelijke aanbe
veling zouden gemachtigd rekenen, wanneer
het de candidatuur betrof' van den heer Domela
Nieuwenhuis.
de waardigheid onzer volksvertegen
woordiging behoort ons als Nederlanders ter
harte te gaan en wanneer wij ook maar een
oogeiiblik nadenken over do wijze waarop Do
mela Nieuwenhuis zelf zich heeft vergrepen
aan den geëerbiedigden persoon van onzen
Souverein en dezen herhaaldelijk liet aanranden
in een orgaan, dut van zyn leiding afhankelijk
is, dan wordt het, dunkt ons, terstond duidelyk,
dat de meest gewone betamelijkheid de kiezers
dient te weerhouden, dozen man in een be-
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek, brengen, ter voldoening aan
ait. 8 der wet van 2 Juni 1875 (Staatsblad
no. 95) ter openbare kennis, dat zij vergunnin»
hebben verleend aan Jan Walles Oppedijk te
Sctiraard en zyne rechtverkrijgenden, tot oprich
ting eenerSLAGERIJ, in het gebouw, kadastraal
bekend gemeente öueek, Sectie B no. 2789
staande in de GroAe Kerkstraat alhier.
Sneek den 20 Maart 1888.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
UIT DE PER 8.
wyst op verbintenissen, indertyd door Willem
Van Oranje en door den Duitscheu keizer aan
gegaan met Roomsche landen
geioovigen, gesloten, nog wel met de heidensche
vorsten Aner, Mamre en Eskol.
De Tijd drijft, gelijk zich liet verwachten,
t-u spot met dit artikel, niet wat de bedoeling,
maar wat den vorm aangaat. Waarin het grap
pige dan wel gelegen is vraagt het blad en
j zou brengen.”
Ook in Winschoten tegenover den heer
Mansholt raadt de 'lijd haar geestverwanten
onthouding aan. j _a
bij geen der overige partijen heeft hij zreh^ooït
geloof eerbiedigt, die niemand
het antwoordt
Na. daarop de hierboven vermelde woorden uit
de Standaard te hebben weergegeven, vervolgt
de 7 ijd
De 7 ijd neemt het echter de Standaard niet
kwalyk dat zy zulke taal voert. De redenaar
moet zich plooien naar zyn publiek. Met dat al
blijft de eigenaardige soort van vrees, die een
aantal brave en gemoedelijke, zij het ook een
voudige en min ontwikkelde, Protestanten ten
opzichte der Roomsch katholieke kerk bezielt,
een hoogst merkwaardig verschijnsel, waarmede
rekening moet gehouden worden en dat psychio-
logisch niet zoo heel gemakkelyk te verklaren
valt. Do Tijd schrijft het toe aan een even stel
selmatige als misdadige opruiing en misleiding,
waaraan zich hoog ontwikkelden jaar aan jaar
hebben schuldig gemaakt en besluit haar artikel
met een aansporing tot haar geestverwanten om
in die districten, waar Roomsch katholieken met
anti-revolutionairen in herstemming komen, niet
minder ijverig te zyn dan in die waar het de
bestrydiug der liberale candidaten geldt.
Ook ton opzichte van den heer F. Domela
Nieuwenhuis trekt de houding van het hoofd
orgaan der anti-revolutionaire partij sterk de
aandacht.
Eerst toch is betoogd dat het geen kwaad kon
een sociaal-democraat in de Tweede Kamer te
kiezen en dat in geen geval de liberaal -Heldt
mocht worden gestemd. En nu de centrale
anti-revolutionaire kiesvereeniging vau Schoter-
laud besloten heeft den heer D. N. als candidaat
te kiezen, bevat de Standaard een entrefilet,
waaruit blijkt dat zij de verantwoordelykheid
voor dezen stap geheel laat binnen de grenzen
van het district Sciioterland. Tevens vestigt zy
er de uandacnt op dat het ceatraal comité der
atiti-revoJuiionaire kiesvereeniging zich van advies
'Heeft onthouden en noemt zij het besluit zelf
bedenkelyk. Deze laatste quahficatie strookt
slecht met hetgeen eerst werd geschreven. i
Niet onaardig is het voorts op te merken hoe
het blad in het bovenvermelde artikel ai de i
liberale leden vroeger in naam van den
Cuiistus bestreden weder plaats doet nemen i
onder de verdedigers van
trekking te brengen, welke hem zou veroorloven,
str.pn iFolnn.Q rlfa/ulFrli* taal ta VGr’lOHlGH i
1 en hem bij plechtige ge-
iSiiis
OB
«5W
van
10*11
5 45
'30
i
613
76
7 27
Sla
doot
8 36
dool
856
door
911
door
9 2a
door
942
door
lleea
Jins-
dag“'
6-
6 45
v
7-
7 20
7 30
M,
li
ER COURANT
imb es iitnitrnnHJi.il> rooit iij
I - 7 --
II
fe’
18
16
'4
Lutherse a en
.Iii Engeiaud
mannen en
Waren.
laones
2dgn,
nd. -
endril
art. -
na, te
ma, te
Hg, ‘8
- Ate
luizen.
Hom-
Beek-
Vijtske
htum,
Domela
in het
belang-
Maart met 'eenparige I
herstem-
an-
.1
zou de
J-
in het
„Het centraal comité van anti-revolutlonaire Mesvereenigin-
geu, kennis genomen hebbende van het gerucht, als
anti-revolutionuiie party besloten hebben den heer
Nieuwenhuis haar steun te bieden bij de herstemming
district Schoterland, brengt hiermeê ter kenuisse van
hebbenden
I. dat in hare vergadering van 9
stemmen besloten is, dat hel centraal comité bij de 1
ming in SChoterland uoeh voor den eeaen noch voor den
deren candidaat partij zoji kiezen;
i
ziellier; De anti-revolutionairen of zeggen wil luister' I
sommige anti-revolutionaire kiezers die nog altijd door een
hlnH wm>oAh„. - -- soort van papenvrees beheeisoht worden,
oraa wonsenen te abonneeren, ontvan- gebracht worden, dat bun zedelijke plicht en weibii
tot heden verschenen Feuilleton- i ,lang m®de‘JreiJi>1-*n> M Co aanstaande herstemmingen,
vu. vcxovuoueu r euiueron- keuze stasu uisschen een roomseb.- en
op den roomsche uit te brengen.
kimt dit, aldus vervolgt de Standaard, te vriier en te
ge. utter, omdat uw Ceatraal-comité er zorg voor beeft gedra-
L'r kom^ Vautd?e kath011eke eaudidateu/zoo ze de Ka-
d, t nkn ts hoeseunamd te vreezen hebt, en behalve
dut nog heel wat proiijt vau beu zult trekken. ouiuve
tv»®. ïuT?? fiets hoeisenaamd, want in geen'geval krijgen zij
beerVn n 0 ste““en cu iddieu zij het ooit ook maar pro-
«aloaf il nnumet dle 8U stemmen lu‘s tegen uw God of Puw
u L ondernemen, zouden ze terstond 70 stemmen tegen
Daar dn dies volstrekt machteloos staan
u diets ïertC geeu spruke Vttn' eu wie dat
van *slauds >d C€>‘ kumn9’ Immers, zooveel verstand
in de Kamer nooit se °°k wel’ dat wcet hoe een PartiJ
durft "datSKrnfiii81 n®!' leder’ die 00k maar onderstellen
k tcn KomnK h‘t het Huis vau litanie ooit met de
BERK
In vroeger dagen, dat is zoo, toen hebben de Koomschen
aïleen‘de SJ?8 gc?,‘ouden' M.aar “at deden toen vms.rekt niet
alleen de roomscheu, maar de protestanten ook Derkt ann
vat te Geneve met Servet is geschied, waar Calviin toch zulk
«en bracht bad Te Leipzig zyn mannen door du
onthoofd, enkel omdat zij gereformeerd waren
ayn bij honderden door de protestanten allerlei
vrouwen vermoord, omdat ze doopsgezind
Dat lag toen aan de tijden en de zeden.
Maar nu doet niemand dal meer, eu ook in rreheel
landen denkt niemand daar meer iau. fe roomsche
als het centraal comité, nóch voor den heer Heldt,
nöch voor den heer Nieuwenhuis partij te kiezen:
hot. n °?k "Uezien van de politieke gevoelens, door den
door «'Zi* i'I™,weuhuis beleden, deze reeds daarom niet
d2°f na.““^evolutionaire partij kan worden gesteund, omdat
deze partij niet slechts „voor Nederland," maar „voor Nederland
e» Oraivc.r' tot haar lijfspreuk koos, eu 'het cJndideeren van
nn i J hhu?0.?2 a N1eu.«’Ohhuis, na wat voorviel, en hier niet
nader beboert aangeduid, hiermede, in slrijd zou zijn.”
inDy.b.sim^e^kendü' d.oof verschillende anti-revolutionairen
in hiiesland ondervraagd, hoe hij denkt over het verbond
Sehotirt’ l“!“'revollltlo,iairc11 en radicalen in de kiesdistricten
van ét.! 1,'h na Vrolve?a bÜ de aanstaande herstemmingen
ders tW,eedö Ka,a3r 1,1 c,k dez®r districten elkan
ders candidaat te stemmen, aarzelt niet in het opeubaar te
*u‘“ aren, dat hij zulk eene overeenkomst, indien zij butaan
mociit verjoeit en m de hoogste mate ergerlijk vindt:
m-wuure,? ule.t kan b3grypen om vau andere redenen niet te
f i f 1 ““-evolutionair, voor wien meer dan
t P t - aderS Zie5 sebod geldtgehoorzaamheid te be
toenen aan ue door God gestelde machten, zijn stem kan uit
brengen op een man ais Domela Nieuwenhuis, van wien tot
heden juist het tegendeel bleek.
Geen auti-revolutiouair stemme daarom Domela Nieuwenhuis.
I
--uw. xxuiauaiu, uc vauer mier
s.
ZiehierDe unti-revoluMonairen
soort van papenvrees beheerscht worden, moeten tot liet besef
t en welbegrepen be-
- -o W. *iW*O4>VlXllÜliiÜÓÜ, als de
keuze staat tusschen een roomsche en een liberaal, hun stem
op vaderlijke wijze neemt de ervaren schrijver van de hoofd
artikelen m de Standaard deze bange en tegenspartelende Cal
vinisten bij de hand, brengt hen tot dicht, heel dicht bij de
roomsuhe candidaten, en betoogt dan dat dezen toch niet zóó
vreeselijk zijn als zij er, op een afstand beschouwd, wel uitza
gen. Zij bijten heusch niet! En wilden zij het ook maar even
probcereu, meu zou hen wel klein krijgen!
Is het niet kostelijk? Het denkbeeld alleen, datwii,katho
lieken, die overal de minderheid vormen, nog bijna nergens
voor rol worden aangezien, ais de koning maar „mee wilde
doen .een vervolging zouden instellen tegen de Calvinisten
ra welk negeiitieude-eeuwsch brein, mag men vragen, zou eeii
dergelyke onderstellling uog kunnen oprijzen
i Maar de Standaardwelke beter dan iemand van ons zijn
volaje kent, aelit deze eerste overwegingen, op den eerbied voor
ons koningshuis gegrond, nog niet voldoende.
De geschiedenis en do land- en volkenkunde moeten ter
hulp wordeu geroepen, terwijl ten slotte nog eens wordt ge
wezen op liet voorbeeld vau den aartsvader Abraham, die een
verbond aanging met „do heidensche vorsten” Aner, Nauwe en
Hskol. Indien Abraham zulk een verbond mocht sluiten, dan
mag ook nu wel een rechtschapen auti-revolutionair op katho
lieken stemmen. r
