fflllffl 1 HET MIMT SfflL
MEIMS-1 IDllfflW TOOR DE
Inschrijvino w De Nationale Militie.
r
1889.
VIE RE N-V E E R T I Q 3 T E JAARGANG.
No. 4
ii
A.
12 <r A IX U A R I,
Z AT E R I> A <3-
in
B l.ViE.Y LA X
geljjk zulk» eveneens bewezen wordt door het
V'
tar
sijn
do
do
do
Ion
IUÖ
,00,
),00
kilo
rd:
lia-
en,
aio.
.00,
VAX
ittt-
•en
f9
30.
J a
3o
,00.
voer
Bij deze Courant behoort als bijblad, Feuil
leton-!) umm er 27.
;eur
4o
,00,
2\.
0J.
00.
.00,
BEKENDMAKING.
BURGEMEESTER eu WETHOUDERS dor
gemeente Sneak brengen ter openbare kennis,
dat hot uitsluitend recht van aanplakken van
Bekendmakingen enz. op de borden en muur-
vlakteu voor aanplakken in deze gemeente be-
etenid, gedurende het jaar 1889 is verpacht aan
*J-A-7% J -A- iX Ss JE IX Kleermaker te
Snoek.
Snoek, 11 Januari 1889.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
jre-
uio.
)lad
zijl
t 11
ng
ier
iet
ing
jr-
Bonoemd tot betaalmeester te Utrecht de heer
jhr. Bowier, thans to Leeuwarden en te Leeu
warden de heer J. J. Paehlig, thans te Alkmaar.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco por post 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ot redactie betreffende, franco
in te zenden.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek herinneren alle ingezetenen, die
in 1870 zijn geboren en zich tot dusver niet
voor de Nationale Militie, lichting 1890, hebben
doen inschrijven, aan hunne verplichting, om
zich daartae alsnog aan te geven vóór of uiter
lijk op 31 Januari e. k. ter Secretarie dezer
gemeente.
Sneek, 11 Januari 1889.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
Tijds wordt door dr. G. W. Bruinsma dit punt
nader ter sprake gebracht.
W ij hebben één wet waardoor de kooper tegen
oneerlijkheid van de zijde van den verkooper
wordt beschermd en wel de wet betreffende de
maten, gewichten en weeg werktuigen. De uit
voering van deze wet kost veel geld. Een gansche
reeks van ambtenaren is er voor in het leven
geroepen, terwijl op de jongste begrooting aan
tractementen enz. f116100 voor dit doel was
uitgotrokken. En waartoe eigenlijk Alleen om
de hoeveelheid te eontroleeren. Vroeger, toen er
minder eenheid bestond in de stelsels van maten
en gewichten, was het ongetwijfeld een wijze
maatregel om preventief op te treden ter be
scherming van den onkundigen kooper tegenover
het eigenbelang van den verkooper, dat maar
In het anti-revolutionaire blad de Boodschap
per wordt de noodzakelijkheid eener spoedige
herziening van de kiestabel voor de Prov. Staten
betoogd. Die tabel toch dagteekent reeds van
1852 en is, tengevolge van de ongelyke toene
ming der bevolking in de velschillende oorden
des lands, geheel verouderdin ronde cijfers wordt
b. v. in Maastricht één lid der Prov. Staten
gekozen op 5000 inwoners, in Tilburg één op
9000, in Den Haag één op 14,000, in Nieuwer-
Meer en meer blijkt het noodig te zijn maat
regelen te nemen tegenover dezulken die be
drog plegen in den aard hunner koopwaar. De
voorschriften van het nieuwe Strafwetboek blijken
niet voldoende te wezen, want reeds is een
ontwerp speciaal tot het tegengaan van knoeierijen
in den boter handel door de regeering aanhangig
gemaakt.
Tegenover hen, die repressief te werk willen
gaan, staan zij die aan preventieve maatregelen
de vooikeur geven. En ouder deze maatregelen
behooren in de eerste plaats bureau’s tot onder
zoek van levensmiddelen.
de inspecteurs van het geneeskundig staatstoezicht
een outwerp-organisatie voor bet onderzoek van
levensmiddelen en een ontwerp-strafwet, daarbij
behoorende, bij de regeering ingediend. Een en
ander is bljjven liggen. Hoofdinhoud van het
ontwerp was de regeling van het onderzoek der
levensmiddelen door een of meer leden van den
geneeskundigen raad. Dit' onderzoek zau echter
u «eu repressief, niet preventief zijn.
In het jongste nummer van de Vragen des I
•st
onderscheiden kiezersgroepen vindt, hetgeen
slechts moeite en kosten veroorzaakt of hiertoe
leidt, dat da kiezers voor de Prov. Staten
onbewerkt blijven. Geheel gelijk kunuen die
districten niet zijn, wegens het verschillend
aantal (84 en 100), doch wel veel nader bjj
elkaar gebracht worden. De Boodschapper zegt,
dat de quaestie ernstig door den minister Mackay
overwogen wordt.
De Standaard, die reeds eeuigen tijd geleden
hetzelfde betoogde, wijst op dit artikel natuur
lijk met instemming.
Reeds werden dooreenige fabrikanten bezwaren
geopperd tegen een artikel in ’t ontwerp nopens
den overmatigen arbeid van kinderen en vrouwen
en wel tegen ’t verlof, aan verschillende ambte
naren van politie te geven, om de werkplaatsen
en fabrieken binnen te treden tot het uasporen
van overtredingen. Het Val. besprak dezer
dagen dit bezwaar en meende dat het wel wat
breed werd uitgemeten. Toch is het zeker
wen schel ijk, dat bet toezicht overal gelijkmatig
wordt uitgeoefend en het is ontwijfelbaar zeker
dat de aanstelling van fabrieksinspecteura hieraan
veel zal afdoen.
Toen de minister Modderman voorstelde
fabrieks-inspecteurs te benoemen, voud ziju
voorstel vrij wat bestrijding. Men moet echter
niet uit het oog verliezen: 1°. dat sinds 1883
in naburige landen de goede werking der fabriek*-
inspectie aan het licht is gekomen2°. dat da
in ons land gehouden enquête ook over dit deel
van het vraagstuk nieuw licht heeft doen opgaan
3°. dat de minister Modderman zelfs zijn mede
standers afschrikte, door het groot aautal ambte
naren dat hij wilde aanstellen4°. dat eerst in
de laatste jaren ook bij de industrie het bead
ia doorgedrongen, dat zij zelf behoefte hooft aun
bekwame, practische adviseurs, die vrjj zijn van
bureaucratische eigenaardigheden, en van de
eischen der industrie genoeg op de hoogte ziju,
om onberaden beslissingen in de miniscerieele
bureaux te voorkomen.
Die verandering in de strooming der meenin-
gen is dan ook duidelijk merkbaar in het voor-
loopig verslag, over de thans aanhangige voor
dracht uitgebracht. Men kan zelfs gerust zeggen,
dat thans het initiatief tot de aanstelling van
enkele fabrieksinspecteurs van do Kamer van
Honderd uitgaat, want „vrij algemeen" wordt
den minister in overweging gegeven, zijn ontwerp
in dien geest aan te vullen, en er wordt zelfs
bijgevoegd, dat zonder die aanvulling de uit
voering der wet niet anders dan gebrekkig zal
kunnen zijn.
In het verslag wordt ook in hoofdtrekken de
taak en den werkkring der nieuwe ambtenaren
uitgebakend. Op den voorgrond wordt gesteld
dat de inspecteurs niet geroepen zullen zijn, om
zelf naar de fabrieken te gaan, teneinde de
politie haar werk uit de handen te nemen en
proces-verbaal op te maken, maar wel om te
maken, dat aan de uitvoering der wet de hand
wordt gehouden en om maatregelen te nemen,
dat uniformiteit in de toepassing zooveel mogelijk
worde gewaarborgd. Daartoe zal zich hun werk
kring intusschen niet bepalen. In de tweede
plaats zullen zij, toegerust als zij zijn met prac
tische kennis, de regeering moeten adviseeren
over alle maatregelen, door het hooger gezag,
te nemen.
In het nieuwe strafwetboek zijn de bepalingen,
welke in dat ontwerp voorkwamen, in hoofdzaak
opgenomen, bij welke gelegenheid er echter door
wjjlen den heer Idserda op gewezen werd, dat
de voorschriften in hoofdzaak een doode letter
zouden blijven, als er van rijkswege geen gelegen
heid werd gegeven om de verschillende waren
te doen onderzoeken. De minister van justitie,
de heer Modderman, beaamde de juistheid
dezer opmerking maar er is tot heden nog
geen spoor van begin te constateeren, zoodat
er alle vrees bestaat dat de evengenoemde
wetsbepalingen doode letter zullen blij ven. Wat
bvuo.v .O gVWVW*.* wv VWWy, JLXV41 ÜV3 vp A V W, 111 .11CUOU)-
anijszaad door dolle kervel eu de invoering van Amsiel één op 19,000. Daarby loopeu de
geen afdoende maatregelen aan de hand doet voor de Prov. Staten zoo erg uit elkander, dat
1 iroliiV vnllza Avarwana hawazan wnrrft rlnhr hal man in
ADVEBTENT1ÉN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents»
▼oor eiken regel meer 7Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
lengte der te leveren koopwaar, maar de breedte
I laat men vrij. Flesscheu worden geheel uw
willekeur gemaakt, enz.
De toestanden voor handel en nijverheid zijn
in den laatsten tijd geheel gewijzigdde hoe
veelheid der koopwaren was vroeger de hoofd
zaak, thans geldt het de hoedanigheid, daar alle
middelen door den verkooper worden ter hand
genomen om zijn voortbrengsels een beter en I
aanzienlijker voorkomen te geven. De hoeveel
heid heeft bij de beoordeeling der meeste koop
waren veel van haar waarde verloren, de hoe
danigheid treedt op den voorgrond'
De staat trouwens heelt den eersten stap reeds
op dit terreia gezet door liet keuren van goud- eu
zilverwerk en door het visiteeren van den voorraad
in de apotheken. Eu juist bjj dit laatste zou
het minder noodig geacht kuuuen worden, daar
men staat tegenover een klasse van personen,
die slechts na een reeks van exameus de toe
stemming krijgen tot den verkoop en over het
geheel volstrekt niet behooren tut een categorie
van burgers die bijzonder wantrouwen verdienen.
Een en ander leidt den schrijver tot de stelling,
dat de Nederlandsche Staat, uit bijoogmerken
in enkele gevallen toezicht uitoefenende op de
hoedanigheid van koopwaren eu jaarlijks een
ton gouds opofferende voor toezicht op de hoe
veelheid der goederen in den handel, minstens
eeu tweede ton zou kunnen nemen, om den koo
per zooveel mogelijk voor te lichten omtrent de
innerlijke waarde der door hem gekochte waren.
Hierbij verdient nog overweging, dat de Staat,
door geld te stempelen, den verkooper de absolute
waarde waarborgt, terwijl de kooper daarentegen
alleen zekerheid krijgt wat maat en gewicht
betreftvoor ’t overige moet hij op eigen kennis
vertrouwen. Gelijke rechten en gelijke bescher
ming dienden beide partijen te worden toegekend.
In andere landen zijn hieromtrent reeds lang
voorschriften gegeven. Achtereenvolgens gaat
de schrijver na hoe het gesteld is in Engeland,
in Duitschland, Zwitserland, Oostenrijk, Belgie,
Frankrijk enz., om daarna stil te staan bij de
toestanden hier te lande.
al te zeer de gemakkelijke gelegenheid tot bedrog
zou aangrijpentegenwoordig is toezicht op de
I hoeveelheid der ontvangen koopwaar bijna onder
het bereik van een ieder. Daarbij komt dat
deze wet al zeer weinig consequent wordt door-
1 gezet. Men geeft b.v. nauwkeurig acht op de vuldig voorkomen
UIT DE PERS.
nieuwe wetsontwerp op de knoeierijen in den
boterhandel. Ook het resultaat van het onder
zoek naar salicyl in bier, het vorige jaar door
de regeering uitgelokt, leverde niets op. Wel
constateerden alle geneeskundige iaden het veel-
1 van salicylzuur in bier,
maar de regeering nam geen enkelen maatregel.
Zoo zal het ook wel gaan met de saccharine,
me$ bet hier en daar gevraagde toezicht op
vleesch enz.
Trouwens het is, naar de schrijver doet uit
komen, minder door toevoeging vau meer of
minder schadelijke of vreemde bestanddeelen aan
de levensmiddelen dat de volksvoeding lijdt, het
geldt hier voornamelijk het wegnemen van som
mige deelen, zooals het ontroemen van melk,
het uittrekken van kaneel, het wegnemen van
cacaoboter van de chocolade, het verdunnen of
vermengen met stoffen van mindere waarde, als
chocolade en suiker met meel, honig met sui
kerstroop, thee met afgetrokken bladeren, enz.
Tegen dergelijke oneerlijke practijken staat de
gewone kooper onbeschermd. Wil de regeering
iets doen, dan dient zjj preventief te handelen
en bij voorbaat vast te stellen, welke vermen
ging, welke bijvoeging, welke verandering in het
algemeen eu voor ieder bepaald geval als schade
lijk en daarom door de wet strafbaar is aan te
merken. Wat de gemeentebesturen hier en daar
doen, werkt in zekeren zin zeer nuttig, maar is
onvoldoende. Alleen door de oprichting van
bureau’s van wege den staat tot onderzoek der
levensmiddelen, is voldoende zekerheid te ver
krijgen.
Dr. Bruinsma zou een bureau wenschen op
iedere 10,060 inwoners. De hoofden der politie
in iedere gemeente zouden het recht hebben, van
alle levensmiddelen, die te koop worden aange
boden, tegen betaling van den marktprijs eeu
monster te nemen en te doen onderzoeken, om
daarua den uitslag bekend te maken, leder
verkooper zou voorts het recht hebben vol
gens eeu vast tarief levensmiddelen te doen
onderzoeken en van den uitslag gebruik te maken
bij den verkoop. Voorts zou de wet moeteu
bepalen dat geen levensmiddelen mogen worden
te koop gesteld of verkocht onder benamingen
in strijd met hun waren aard of met oujuiste
opgaaf hunner samenstelling, terwijl zij de re-
geeriug het recht zou geven sommige beuamin-
w.<.uuuu .„uuv. 8ea °l ‘let gebruiken van kleurstoffen of andere
Ettelijke jaren geleden, reeds in 1870, is door toevoegingen bij levensmiddelen te verbieden.
Wat de uitvoering betreft, wijst dr. Bruinsma
op een vroeger door hem geleverd betoog, dat
er in Nederland staatsinrichtingen dienden te
bestaan, waardoor overal op gemakkelijke en
min kostbare wijze geneesmiddelen aan het
volk kuuuen worden verstrekt. Breidde men
zulke inrichtingen iets uit en plaatste men
apothekers aan het hoofd hun tegenwoordige
opleiding maakt er hen uitstekend geschikt voor -
dan zou een aaneensluitend geheel en eeu zeer
goed toezicht verkregen zijn.
en die
VERGADERING.
va» den Gemeenteraad van Sneek,
op Zaterdag den 12 Jan. 1889, ’snamidd. 7 uur.
Punten van behandeling:
1. Resumtie der notulen.
2. Mededeeliug van ingekomen stukken enz.
3. Benoeming van een Hoofdonderwijzer aan
de Muziek- en Zangschool.
4. Genieeiitebesrooting, dienst 1889.
5. lieveling der jaarwedden van te benoemen
onderwijzers.
6. Voorstel betrekkelijk het Muntjehuis.
sedert is gebeurd met de verontreiniging van
vergiftigde ster-anijs, bewijst dat het strafwetboek kiesdistricten voor de Tweede Kamer
men ja dezelfde gewesten soms twee genoe
SNEEKER COURAN
I
I 8
I’
ll
13
■s
I 8
9
i
o
o
)U
12
6
27
15
>or
36
>or
56
>or
11
>or
25
>or
42
>or
10
.5
5
j—w—
JU
1 i i3_11_ itJ_ I
n-nan nfilnnnHo moiifniKrnlon aan Ho lionrl umn rlr» .-Ia-
