HBS- D IDIWffllMLID 1(1011 DE
1
I
len I
nlol
No. 12.
1889.
VIE R-E N-V EERTIÖSTE
J
'ft.
FM
A
V
I
X A. T E X< I
9 I E IMi L A R I.
S.00.
|)lad
-R
too,
0,00,>
am,
f9
IJ
too,;
a
KENNISGEVING.
L
br.
k
SOEK
raagt
(■mumwomssEwsBiL
ten
voorts dat om vrijstelling wegens eigen mili- 1 keu dienstplicht de kracht van het vrijwillige.
van
de
ar
van het
die
tan
lu’ll
ADVEBTENT1ËN van 1 tot 4 regels,gewone letter, 40 Cents»
voor eiken regel meer 7’/j Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden fl.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave oi redactie betredende, franco
in te zenden.
over
van
1.
2.
3.
Sneek den len Februari 1889.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
do
do
dea
rins
proi
Hih?
Z1!
it te
het*,
aoek
00 4
ivoer
i a
8
6,50
2,00
kilo
erd:
c ha
gen,v
larno
rger-,'
elaar
keur
9
igent
iwen
4
I
8
’1 8
1 6
8
8
l 1
xR
u I
d
eren
Er is dus verdeeldheid
er nu eenige noodzakelijk-
e. k., des voormiddags te 9'/,
z4.14* z4 nr. 1 zl n
m* 1
LOTING VOOB DE NATIONALE MILITIE.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek,
Gelet op art. 28 der Wet op de Nationale
Militie van den 19 Augustus 1861 (Staatsblad
no. 72) en artt. 20 en 21 van Z. M. besluit
van den 8en Mei 1862 (Staatsblad no. 46)
Brengen ter openbare kennis, dat de LOTING
voor de lichting der Nationale Militie van 1889
dezer gemeente, zal plaats hebben in de Con
certzaal alhier op Donderdag den 28 Februari
k., des voormiddags te 9'/, ure;
dat op den len Maart d. a. v. ter gemeente
secretarie door of vanwege de lotelingen aan
vrage kan geschieden voor de getuigschriften
ter bekoming van vrijstelling van
zet“
haar
’gy]
iden
i te;
nik
ijae
id.” J
612
76
7 27
8 15
door
8 36
door
8 56
door
9 11
door
9 25 L
door i
9 42
door
Aioruivu uci waag, u»ut WOO.
Alsvoren van den Vischafslager, over 1888.
Adres van de helpsters der Bewaarschool,
verhooging van jaarwedde.
7. Idem van J. Boorsma c. s. tot verbetering
van het voetpad door het Kaatsland.
8. Reclames tegen het 2e Suppletoir Kohier
van den Iloofdelijken Omslag, dienst 1888.
9. Vaststelling van het Primitief Kohier
den Iloofdelijken Omslag, dienst 1889.
I COURANT.
Dr. Schaepman heeft gesproken en de houding
van verreweg het grootste deel der Roomsch
Katholieke pers in zake de afschaffing der
plaatsvervanging afgekeurd. Het Centrum bevat
een kort artikel van zijn hand.
In de eerste plaats wordt de katholieke zijde
van de vraag over den persoonlijken dienstplicht
door hem in het oog gevat Hier heerscht geen
enkele onduidelijkheid. Voor ieder katholiek
toch staat het, naar hij doet opmerken, vast,
dat de invoering van den persoonlijken dienst
plicht gepaard moet gaan met alle vrijstellingen,
die de kerk voor de volle en vrije uitoefening
van haar geheelen werkkring noodig acht.
Alleen wanneer aan dezen eisch ten volle is
voldaan, kan de invoering van persoonlijken
dienstplicht een vraag wezen, waarop ook de
katholiek met een gerust geweten een toestem
mend antwoord mag geven.
De tweede zijde is de militaire of juister ge-
zegt de sociale, en de vraag, hier gesteld, luidt:
Is invoering van den persoonlijken dienstplicht
noodig voor helleger, nuttig of althans onscha-
delyk voor de maatschappy? Overdry ving is
het, te zeggen dat de persoonlijke dienstplicht
het leger en de maatschappij zal reddenover
drijving te beweren dat zij de dood zal zijn
voor de persoonlijke vrijheid. Wèl is’t waar dat
de invoering van een nieuwe legerwet gelijk
staat met een omwenteling in het volksleven,
een omwenteling die op vreedzame wijze met
vrije medewerking van het geheele volk behoort
te geschieden, in deze laatste overweging ligt
bg dr. Schaepman het sterkste bezwaar togen
de invoering van persoonlijken dienstplicht.
Na deze inleiding komt hij tot de quaestie
zelf'. De in gang zynde beweging wil de
Nederlandsche katholieken doen protesteeren
tegen persoonlijken dienstplicht, niet alleen
tegen den persoonlijken dienstplicht, die de
vryheid en het recht der kerk zou krenken,
maar tegen den persoonlijken dienstplicht als
zoodanig. Tegen de allerverderfelijkste verwar
ring, die hieruit kan voortkomen, moet zoo
uitdrukkelijk mogelyk verzet worden asngetee-
kend. Het is te vreezen, dat men geen reke
ning zal houden met de dubbele zijde van het
vraagstuk en de vrije meening zal stempelen
tot een katholiek beginsel. Dit mag tot geen
prijs geschieden.
KENNISGEVING en UITNOODIGING.
De VOORZITTER van den Raad der ge
meente Sneek,
Gelet op artikel 7 der Kieswet van 4 Juli
1850 {Staatsblad no. 37) zooals dat artikel is
gewijzigd bij art. VII des Additoneele bepalingen
der Grondwet
Noodigt de mannelijke inwoners dezer ge
meente uit
1°. die in eene andere gemeente over het
laatstverloopen dienstjaar in de personeele
belasting naar eene hoogere huurwaarde, dan die
welke volgens art. 1, litt. A en B, van de wet
van 24 April 1843 {Staatsblad no. 15) aanspraak
geeft op vermindering tot een derde of twee
derde gedeelten dier belasting naar de drie eerste
grondslagen, of in de grondbelasting, tot een
bedrag van ten minste tien gulden, zijn aange
slagen, daarvan door overlegging der voor voldaan
geteekendo aanslagbiljetten vóór den 15 Febr. ek.
aan hem te doen blijken
2°. die op grond van art. 1, sub C, of
krachtens het 4de lid van art. 7 der Kieswet,
aanspraak meenen te kunnen maken om geplaatst
te worden op de kiezerslijsten, daarvan mede
vóór den 15 Februari e. k. aangifte te doen,
volgens het daarvoor vastgesteld, ter Secretarie
verkrijgbaar, modelmet overlegging der
bewijsstukken, waartoe in het geval van het
4de lid van bovengenoemd artikel 7 moeten
behooren het aanslagbiljet of authentiek afschrift
daarvan, eene opgaaf van het bedrag i
aandeel in den aanslag en do bescheiden betrek-
kelyk het gemeenschappelijk bezit.
Sneek den 18 Januari 1889.
De Voorzitter voornoemd,
ALMA.
f
Bij deze Courant behoort als bijblad, Feuil-
leton-nummer 29.
VAN 1
op Zaterdag den 9 Febr. 1889, ’s namidd. 6 uur,
Punten van behandeling:
Resumtie der notulen.
Vervolgens betoogt het blad dat het in de
afschaffing van de boide verzachtingen der
conscriptie den waarborg ziet weggenomen, die
uitzicht gaf op het voorrecht (in militairen zin)
om Nederlanders ta blijven en geen Pruisen
te worden. Het aanuemen in beginsel van den
persooulyken dienstplicht is voor de Tijd „het
stevenen met volle zeilen naar „das Militar”,
als panacee voor alle mogelyke maatschappelijke
kwalen. Hot beginsel zelf is valsch en verder
felijk en bedreigt niet alleen, maar schendt
leitelijk reeds de onvervreemdbare rechten der
kerk op haar bedienaren. Als genade zal zij
moeten aannemen wat zij als haar gave rechtma
tig eigendom mag vorderen. Maar haar rechten
niet alleen schendt dat beginsel, liet schendt
ook en verkracht de vryheid, die iederen indi
vidu toekomt, zoo lang hoogere en algemeene
belangen niet aan de oveiheid de bevoegdheid
verleonen, om de uitoefening dier vryheid te
beperken.
Het slot van dit gedeelte van het betoog
heeft tot strekking om te doen uitkomen dat
men door op meer royale wijze de vrijwillige
dienstneming ook van jongelieden uit meer
beschaafde klassen te bevorderen, tot het
gewensehte doel: een voldoend leger, kan komen.
In zijn laatste stuk verdedigt het blad de op
het touw gezette beweging vooral tegen het
verwijt van ontijdigheid, daartegen door dr.
Schaepman gericht. Het antwoord daarop luidt
„Wij behoeven niet te wachten op ’t ontwerp
zelf of den inhoud, omdat alles in substan
tie ten minste reeds bekend is. Als er een
voorstel komt dr. Schaeoman-zell heeft hot
getuigd brengt het persoonlijken dienstplicht.
En wat do vrijstellingen enz. betreft, wy zyn
er van overtuigder zal ons voor seminaristen
enz., voorioopig ten minste, gegeven worden wat
wij verlangen, en meer misschien. Juist de
talrijke exception zullen de wet moeten redden
wij bedoelen: voor haar voorstanders. Want
voor óns kan niets haar redden. Al beloofde
ons de persoonlijke dienstplicht een Dorade,
wy zouden er beleefd voor blijven bedanken.
Geen fraaie kleedjj zou ons de „leelyke pry”
kunnen doen vergeten, welker gryns onheil in
de toekomst voorspelt. Hoe bevallig en met
hoeveel kunstvaardigheid de stap moge gedaan
worden, hij is in óns oog een stap op den
verkeerden weg."
„De katholieke kiezers hebben bij de verkie
zingen in Maart ’88 niet kunnen vermoeden
aldus ongeveer eindigt de Tijd dat de school
en de enkelvoudige districten dienst zouden doen
als de tuik, waar men hen wilde doen iuloop< u.
Wij meeuen recht te hebben zelfs om te be-
twyfelen of de katholieke kiezers in hun
overgroote meerderheid zich tot een gemeeu-
schuppelyke actie met de anti-revolutionaire
party zouden hebben laten bewegen, als zij
geweten haddeu dat zij de enkelvoudige kies
districten en een misschien nog slechts „zeer
voorloopige” wyziging der ouder wys wetten mot
persooulyken dienstplicht hadden moeten koopen.
Met het oog op de houding, door de antire
volutionaire leden in deze aan te nemen, heeft
de Tijd reeds eemge dagen geleden trachten
te bewijzen, dat de stellige verklaring van
art. 17 van het „Program”: „met prijsgeving
der plaatsvervanging”, eigenlijk, alleen geldt de
theoretische zijde van de quaestie en voor hen
slechts middel is om de moraliteit en daarmede
de weerkracht van het ieger te versterken.
Aan dit betoog reeds hier en daar aange
merkt als een poging om wit zwart te noemen
wordt reddeloos de bodem ingeslagen door
hetgeen thans inde Standaard voorkomt. Wij
laten het hier volgen;
615
6 30
6 45
7.x
1 43
sL
8 20
8 30
15
40
De Nederlandsche katholieken zullen prote
steeren. Welke? Zij, die van de plaatsvervan
ging kunnen gebruik maken, of allen Men
mag niet vergeten, dat allen belang hebben bij
de zaak.
En op welke wijze zal worden geprotesteerd P
Men wil „krasse middelen” bezigen. Men
wil aan de leden der rechterzijde „het mes op
de keel” zetten. Of men door op dezen toon
te spreken het karakter en de waardigheid der
katholieke Kamerleden onaangetast laat, laat
staan eerbiedigt, op deze vraag wenscht dr. 1
den dienst I S. niet te antwoorden. Maar één zaak is zekermet zulk een voorstel voor den dag kan komen.
UIT DE PERS.
wegens broederdienst of als eenig wettig zoon I men ontneemt aan hun verzet tegen persoonlij -
I voorts dat om vrijstelling wegens eigen mili- keu dienstplicht de kracht van het vrijwillige.
VERGADERING. I ta^ren dienst of dien van broeders te verkrijgen, 1 De tegenpartij kan hun toevoegen ,dat zij haudo-
den Gemeenteraad van Soek, de paspoorten of andere bewijzen van ontslag, j len uit kiezersvrees.
- - - - uittreksels stamboeken of bewijzen van werke-
lijken dienst, ten minste tien dagen vóór den beweging op. Aangenomen dat
dag, waarop de eerste zitting van den Militieraad Bergansius c~ vr- r-
wordt geopend, ter Secretarie voornoemd moewm
Mededeeling van ingekomen stukken enz. wnrfion imrelevord
Rekening der Kamer van Koophandel en
Fabrieken, over 1888.
4. Alsvoren der Waag, over 1888.
5. - - -
6.
om
Nog verschillende vragen rijzen over deze
van de ministers
en Mackay feitelijk van de
icheering, want bij een organisch wetsontwerp
als dit is de geheele regeering betrokken
een voorstel tot invoering van den persoonlij
ken dienstplicht te wachten is, waarom wordt
dan dit voorstel niet afgewachtwaarom wacht
men ten minste het verslag der staatscommissie
niet afwaarom wacht men niet af totdat de
zekerheid verkregen is èn over de vrijstellingen
èn over de wijze waarop de persoonlyke dienst
plicht zal worden geregeld? Waarom wacht
men niet af of de leden der rechterzijde het
niet onder elkaar op delicate wijze zouden
beproeven? De katholieke leden vormen een
aanzienlijke fractie tot wie men zich wenden
kon. Of hebben zij het vertrouwen verbeurd
sinds Maart 1888
Het artikel wordt als volgt besloten
„Wanneer men een samenwerking van
leden der rechterzyde wil trachten te verkrij
gen, dan gaat men uit van het denkbeeld, dat
deze niet bestaat, maar dan behoort men ook
rekening te houden met het feit, dat deze niet
tot stand kan komen,
mogelyk. Bestaat
heid, om deze verdeeldheid zoo spoedig mogelyk
openbaar te makeu
„De liberale party in de Kamer heeft dit
beproefd, zij is er echter niet in geslaagd. De
rechterzijde heeft duidelijk en onbewimpeld
gezegd: de onderwijswet en de kieswet op de
eerste plaats. De regeering heelt in de troon
rede hetzelfde plechtig uitgesproken. Bestaat
er nu eenige reden om deze orde te wijzigen
Acht men het voor de samenwerking by deze
belangrijke zaken noodig, het verschil van mee
ning over den persooulyken dienstplicht tot ver
deeldheid onder de rechterzijde te verscherpen
„Wanneer ik dit alles overweeg, dan meen
ik het volle recht te bezitten om deze protest
beweging ontijdig te heeten. Ik geloof zelfs
den lof van gematigdheid te verdienen door
het niet bezigen van juister uitdrukkingen.
De Tijd heeft zich dadelijk a quatre gesteld
tegenover dr. Schaepman en zijn bovenstaand
betoog.
Het blad wil niets weten van de twee zijden,
welke het vraagstuk zou hebben. Het kent er
slechts één, de sociale. De toeleg, om de quaestie
tot een uitsluitend katholieke te maken, gaat
van de liberalen uit, en de beweringde lioom-
schen zijn bang, dat hun seminarien en colleges
gevaar luopen, is een hatelijkheid, anders niet.
„Wy katholieken aldus de Tijd bestrijden
den persooulyken dienstplicht, maar wy bestrijden
dien als Nederlanders, niet in het belang van
onzen godsdienst alleen, maar in het belang van
ons gansche vaderland.
Het betoog van de Tijd strekt zich, wat het
eerste artikel betreft, niet verder uit dan de
verklaring van dr. Schaepman, dat het overdrij
ving is den persoonlijken dienstplicht te noemen
den dood voor de individueele vryheid. Nu het
leger een afzonderlijke stand geworden is en
de overheid gaat de afschaffing der plaats
vervanging door allen, die by het domme lot
worden aangewezen, tot dien stand dwingt te
behooren, is hier wel degelijk sprake van een
inbreuk op de persoonlijke vrijheid.
Het tweede artikel bevat in de eerste plaats
een verzuchting over het feit dat dit kabinet
