CE1EEKTE EN METARROXNSSEKKT S.IEKL
lil
1 I
1889.
- No. 15.
E R-E N-V E E R T I G 8 T E
re n
20 FEBRUARI,
W O E JN s r> A.
lam,
1
Ian
Lohman’s persoonlijke opvatting over de snood-
ADVEHTENT1EN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents»
voor eiken regel meer 71/, Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bjj den
Uitgever.
i de
zeer
do
do
den
rins
op
vier,
duig
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden franco per post 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ol redactie betreffende, franco
ia te zenden.
ar
u 1
m
aan
dat
den
ogen
-
aart
M.
ebr.
l/i.
1
4.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek,
Gelet op art. 28 der Wet op de Nationale
Militie van den 19 Augustus 1861 (Staatsblad
no. 72) en artt. 20 en 21 van Z. M. besluit
van den 8en Mei 1862 (Staatsblad no. 46)
Brengen ter openbare kennis, dat de LOTING
voor de lichting der Nationale Militie van 1889
dezer gemeente, zal plaats hebben in de Con
certzaal alhier op Donderdag den 28 Februari
e k., des voormiddags te ö'/j ure;
dat op den len Afaart d. a. v. ter gemeente
secretarie door of vanwege de lotelingen aan
vrage kan geschieden voor de getuigschriften
ter bekoming van vrijstelling van den dienst
wegens broederdienst of als eenig wettig zoon
voorts dat om vrijstelling wegens eigen mili
tairen dienst of dien van broeders te verkrijgen,
de paspoorten of andere bewijzen van ontslag,
uittreksels stamboeken of bewijzen van werke-
hjken dienst, ten minste tien dagen vóór den
dag, waarop de eerste zitting van den Militieraad
wordt geopend, ter Secretarie voornoemd moeten
worden ingeleverd.
Snoek den löen Februari 1889.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
UIT DE PERS.
Ka-
ratel
be-
P^|
1111'3
blad
zi ij
8.00
heid der liberalen is genoegzaam bekend en tot
vervelens toe weerlegd.
„Met bijzonder veel genoegen vernam ik dat
de heer Van Ogtrop zich eindelijk geroepen
geacht heeft zijn, voor een Amsterdamsch
raadslid zoo vreemdsoortig, gedrag in een brochure
te verdedigen. Daar echter zijn geschrift wel
sedert ettelijke dagen aangekondigd, maar nog
met versenenen is, ben ik helaas genoodzaakt
bij dezen druk daarover te zwijgen/
In de Werkmansbode leest men
„Het antwoord der regeering op het verslag
der Tweede Kamer betreffende het wetsontwerp
tot het tegengaan van overmatigen arbeid van
jongelieden en vrouwen laat zich nog altijd
wachten. Blijkbaar is men aan het departement
van justitie erg verlegen met den tegenstand van
fabrikanten, die zich wel wat humaner, althans
in humanere bewoordingen openbaart, maar die
toch vrij algemeen hierop ueerkomtdoe er
maar liever niets aan, maak het ons niet te
moeilijk en geloof maar, dat wij het met de
jongelieden en vrouwen heel goed meenen, mits
je ons over hen de volkomen vrije beschikking
laat.
„De minister van justitie schijnt die soort van
welwillendheid niet heel best te vertrouwen en
reist schier alle fabriekssteden af om zich nog
eens persoonlijk van den waren toestand te
overtuigen.
„Zeker een lofwaardig streven. Maar of hij
zoodoende op de hoogte komt
Landsbelang of partijbelang vraagt het Bbl.
met het oog op de oproeping van de Staten
der provinciën in buitengewone vergadering, ter
beraadslaging over een nieuwe verdeeling hun
ner provincie in kiesdistricten. Is het te doen
om de Provinciale Staten te kunnen ontbinden?
Als de districten veranderd zijn, zal men dan
beweren dat in Mei e. k. niet de helft der leden,
die aan de beurt der driejaarlijksche uittreding
zijn, maar alle leden behooren af te treden,
omdat men niet meer weet of zij wel naar den
zin zijn van de meerderheid in het nieuwe di
strict? En zijn de Staten geheel vernieuwd,
in plaats van slechts voor de helft, zal men dan
niet komen tot een ontbinding der Eerste Kamer,
om in deze meerderheid in anti-liberalen geest
geest te brengen
Hoeft dus niet de nieuwe districtverdeeling
hoofdzakelyk ten doel, den tegenstand van de
Eerste Kamer tegen anti liberale wetsvoorstellen
te breken Zijn daarom tot dusver nog alle
voordrachten van eenige beteekenis uitgebleven?
Wil men eerst over een geheel en al gewillige
Staten-Generaal beschikken
Deze vragen liggen voor de hand, nu de
regeering een maatregel vooropstelt, waarbij
met de minste haast is en die voor het eenige
behoorlijke doel wegneming van onevenre
digheid geheel onnoodig is.
Maar ook al worden de districten verdeeld,
dan wordt ontbinding der staten volstrekt niet
vereischt. Nergens noch bij de Grondwet
noch bij de provinciale wet is zulk een
ontbinding toegelaten of voorgeschreven. In
1852, toen de eerste indeellng tot stand was
gekomen, heeft Thoibecke die de wetten
had ontworpen de Staten, welke in 1850 in
voorloopige districten waren gekozen, niet laten
ontbinden. De wet wees toen aan, voor welk
der nieuwe districten de vroeger gekozen leden
zouden geacht worden zitting te hebben. Waarom
zou men dit voorbeeld ook nu niet volgen
Men. ziet het: er bestaat maar al to zeer
uoodig ïie discussie voort te zetten, ’s Heeren reden om te gelooven, dat het de toeleg is een
Qmzetting der Staten en der Eerste Kamer te
Na op deze wijze getracht te hebben aan te
tooneu, dat de liberale politiek dubbelzinnig is,
geeft de heer Lohman de redenen aan, die er
hem toe leiden voor de ultramontanen te zijn,
al zouden zij in ’t wezen der zaak toch
altijd nog gevaarlijker zijn dan do liberalen.
Die reden is, dat al weet hij misschien niet wat
een ultramontaan wil, hij zeer goed weet wat
hij in dezen tijd kan. Zonder medewerking van
zijn medestander kan hij niets! Zonder de
anti-revolutionair kan do ultramontaan niets.
Zij houden elkander altijd op politiek gebied
in de macht. De ultramontaan wordt niets
hoegenaamd sterker dan voor zoover zijn bond
genoot het goed vindt. Wat de liberalen kun
nen en willen zoolang beide tegenstanders
verdeeld zijn, heeft de tegenpartij uitnemend
bespeurd en gevoeld en het is in deze omstan
digheden voor haar toch het beste een beetje
macht in eigen handen te houden. Zoo is er
althans eenige kans op ware gelijkheid, vrijheid
en broederschap.
Na aldus de vraag „Waarom samenwerking?”
te hebben beantwoord, dient de heer Lohman
ten slotte den heer Spruyt nog van repliek wat
de vraag betreft: hoe lang zal die samenwerking
duren? Wij laten hier de eigen woorden vol
gen:
„De samenwerking zal eindigen zoodra de
liberalen de vrijheid niet alleen met woorden,
maar ook daadwerkelijk zullen beschermen tegen
elke, ook zijdelingse he, aanranding, onderkrui
ping en ondermijning van staatswege zoodra
gij niet langer de openbare school enkel voor
uwe geestverwanten exploiteert; niet langer aan
allen, die in beginsel tegen u overstaan, allen
wezenlijken invloed op wetenschappelijk, kerke
lijk en politiek gebied ontzegt; niet langer de
burgemeesters en onderwijzers als de colporteurs
uwer beginselen beschouwtniet langer duldt
dat uwe groote en kleine persorganen de een
voudige geloovige bespotten en de anti-revolu-
tionuiren erger of ten minste even erg verguizen,
als de Paus het de protestanten in het algemeen
doetniet langer, met toepassing van het Ma
chiavellistisch verdeel en heersch, poogt te
regeeren, door beurtelings Rome tegen Dordt
en Dordt tegen Rome uit te spelen, en ophoudt
het oene deel der natie tegen het andere op te
hitsen en iu het harnas te jagen. Want even
min als onder Dordt, of onder Rome, verlangen
wy onder „het“ Synode of' het Nut te zitten/
De samenwerking zal ook eindigen zoodra
Rome de anti-revolutionairen een maatregel
zouden willen afdwingen, die in strijd is óf met
onze welgevestigde vrijheden of met het gelijk
recht voor allen of mot onze openlijk uitgespro
ken beginselen. Mocht dit geschieden, dan zullen
zij weder hun kracht in hun isolement zoeken
óf wei zich, tegelijk met de ultramontanen, tot
de liberalen om hulp wenden. Dan hoopt mr.
De Sav. Lohm. bij hen hulp te vinden, maar
wat hy verwacht -met die weinig vrien
delijke onderstelling besluit de schrijver zijn
brochure.
Intusschen is de vierde druk van professor
Spruyt's vlugschrift verschenen. Als voorbericht
leest men daar
„Deze nieuwe uitgave is, behoudens de ver
betering van een paar drukfouten, gelijkluidend
met de derde. Wel verscheen voor eenige dageu
een vlugsohrift, waarin jhr. mr. A. F. de Sa-
vornin Lohman op de hem door mij gestelde
vragen antwoordt. Maar daar zijne repliek
eigenlijk neerkomt op de bewering datdeultra-
muutanen zeer gevaarlyk, maar de liberalen nog
gevaarlijker zijn, acht ik het voorshands niet
Jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman heeft
de brochure van prof. Spruyt: Antipapistische
felheid of Protestantsche plichtsbetrachting be
antwoord in een vlugschrift, 't welk ten titel
draagtWaarom en hoelang
Na iu de eerste plaats de redenen te hebben
aaugegeven, die hem noopten tot dusver te
zwygeu op het betoog van prof. Spruyt eu te
hebben aangetoond, dat zijn opvatting van het
ultramoutauisme niet gewijzigd is, komt hij tot
het hoofdpunt en tracht hij den hoogleeraar
duidelijk tè maken, waarom hij, in ons land en
iu dezen tijd, het oneindig gevaarlyker acht met
de liberalen dan met de ultramontanen op po
litiek gebied saam te werken. Rome's kerkelyke
politiek ligt voor ieder openRome heeft noch
zijn doel, noch zijn beginsel ooit verborgon.
Natuurlyk stelt het de beginselen zoo liefelyk
en aannemelijk mogelijk voor, omdat het van
meening is, dat deze in hun gevolgen inderdaad
liefelyk zyn, maar dat doet ieder die een be
ginsel omhelsd heeft. Maar wat doen de libe
ralen Dubbelzinniger politiek is nooit gezien.
verkrijgen. Maar dan is daarmede tevens uit
gesproken, dat hier niet een landsbelang, maar
een partijbelang wordt behartigd. Als het
landsbelang een betere evenredigheid tusschen
het getal leden der Provinciale Staten en de
bevolking der provinciale districten vereischt,
dan is die op zeer eenvoudige wijze, zonder
verknipping der districten en zonder eenigo
ontbinding te bereiken, enkel door het veranderen
vau het getal leden, door elk district af te vaar
digden.
De Staten der provinciën, wien alleen ’s lands
belang ter harto gaat, zullen zeker niet nalaten
dit in hun adviezen te doen uitkomen.
Aan 'tZ>. v. Z.-H. komt de houding der regee
ring intusschen in alle opzichten correct voor. Zy
toont ook in deze quaestie rekening te willen
houden met de nationale wenschen. Waar zy
zoo handelt, moet zij zich ook noch door open
bare, noch door verborgen tegenwerking laten
terughouden, de kiestabel voor de Staten met
plichtmatigen spoed af te doen. Gesteld zelfs,
dat vele Provinciale Staten, tegen aller ver
wachting in, van stelselmatige oppositie mochten
blijk geven, dan toch moet het kabinet stand
vastig den ingeslagon weg blijven volgen.
In een vergadering van Burgerplicht te
Amsterdam behandelde mr. A. Kerdjk dezer
dagen de arbeids- en verzoeningsraden. Iu de
eerste plaats ging hij na wat in dit opzicht in
het buitenland voor den arbeid is gedaanen
kwam nadrukkelijk op tegen een verwarring
van de arbeidsraden: voor de rcolitsqu testieu
en verzoeningtradenvoor de quaestieu dor be
langen. De arbeidsraden, kennis nemende vau
geschillen uit een nog geldend contract, dienen
eerst te trachten het geschil iu der minne uit
den weg te ruimen en geschiedt dit niet, bindend
recht te spreken. Zij dienen te zyn com missiën,
bestaande op allo plaatsen waar zij uoodig worden
geacht, samengesteld uit personen van beide
partyen. Van hun uitspraken zou desnoods
beroep kunnen worden toegelaten bj den gewo
nen rechter.
De groote werkstakingen, die iu den laatsteu
tijd zoo talrijk werden, vonden alle hun oorzaak
in wijziging in het arbeidscontractwordt dit
beter geregeld en geelt men doelmatiger recht
spraak, dau zoudon dio werkstakingen vermin
deren met deze gegevens had b. v. die te Almelo
best voorkomen kunnen worden.
Hij wilde intusschen de arbeidsraden niet zien
optreden als adviseerende lichamen voor de
regeering. Dergelyke organen kan men verkrij
gen als afdeelingeu van de kamers vau koop
handel, waarin dan ook werklieden zitting zouden
verkrijgen.
Iu de verzoeningsraden moeten vertegenwoor
digd zijn urbeidsgevers on arbeiders. Zoowel
by het streven der vereeniging voor fabrieks-
enhandwerksny verheid, als te Almelo is gebleken,
dat arbeidgevers alléén niet het vertrouwen
hebben vau beide kauten, terwijl hetgeen met
den heer Van Marken is geschied, bewijst dat
de fabrikanten hem niet vertrouwen die zich
alleen tot de arbeiders wondt.
Den arbeid van den verzoeningsraad op te
dragen aan den arbeidsraad, wenscht hy niet.
De eischen aan de leden te stellen zijn ver
schillend. Men kan een zeer geschikt lid zyn
van een arbeidsraad zonder daarom thuis te
behooren in een verzoeningsraad.
Blijvende verzoenings-commissien zonden iu
een land als het onze moeilijk zyn te organisee-
reu. Voor elk bijzonder geval dienen ze met
spoed te worden saamgesteld, zoodanig dat ze
vertrouwen wekken by beide partijen. Zo dienen
te bestaan uit drie personen, één te benoemen
nm- h mmra-iUD mu w
lo’n
V
GEEN
en le
nt
tr
ip
al
)U-
ad
rst
leu
lel»
ula
tiing
SWEEKER WRi%T.
612
7 6
7 27
8 15
de or
S 36
d< or
8 56
dt or
9 11
door
9 25
duo A
9 42
door
615
6 30
6 45
7ö
7 45
8
8 20
8 30
ijeQ
i
8
A 6
l3/,.
'6 o
7 a
ll
'8
>9
15 I
5
5 40 I
LOTING VOOB DE NATIONALE MILITIE.
rnelii
Hen»
eveld,
Werf,
or.
Tab
Her-,
ierllgs
oot en
en
loschJ
Ulbil
Murk
-Pier
iuurd
van
7 jr,
i
Voor de vrijheid der kerk; voor vrijheid op allerlei gebied;
voor de volkssouveieiuiteit en de democratie voor dat alles
boeit ay, zoo al geen tranen vergoten, dan toch met woorden
gestreden. Maar heeft zij zegt de heer Lobman verder
niet van Oldeburneveld’s t|jd af tot op den huidigendag, alles
in het werk gesteld om de „Gereformeerden*, die zy beleefde
lijk lieten vooropgaan, zoolang schavot en brandstapel nog aan
de orde waren, zoodra de vrijheid veroverd was in hun eigen
kerken aan banden te leggen Hebben de ultramoutaansche
schrijvers op de Protestanten erger gesmaald, dan uw eigen
vrienden, in spotprent en geschrifte, nog dagelijks al wat Ge
reformeerd is beschimpen? Is sluwer politiek denkbaar dau
die. welke de bezittingen van de „Gereformeerde* kerken on
bemerkt, zonder dat iemand zich er tegen verzetten kou, in
handen heeiï gespeeld van een kerkgenootschap, Uat nooit iets
anders beoogd beert dan het onderdrukken van diezelfde „Ge
reformeerde” kerken Kent gij oueerljjker spel, dun het
gegoochel met het onderwijsartikel der grondwet, terecht door
Groen „een staatsrechtelijk schandaal” genoemd Kan de wyze,
waarop, altijd onder neutrale vlag, de openbare school steeds
propagande gemaakt heelt voor de beginselen die in het Ned.
Herv kerkgen den boventoon voerden, door u worden goed
gekeurd Is het een oprechte politiek, wanneer men den heden
diets maakt, dat, bij een overwinning van roomschen en anti
revolutionairen, brandstapel en inquisitie voor de deur staan
Verraadt het oprechtheid, wanneer men, gelijk in 1848geschied
is, ter verkrijging van bestuurs-invloed allerlei beginselen om
trent het recht der meerderheid en volkssouvereiuiteit ver
kondigt, eu vervolgens deze eenvoudig ter zyde zet, wanneer
anderen op grond dierzelfde beginselen voor zich hetzelfde
komen vorderen? Heeft niet steeds de liberale party,zoo lang
het in baar kraam te pas kwam, als primum verum scheiding
van Kerk en Staat op den voorgrond gesteld, doch ook steeds,
zoodra de tegenpartij ten haren behoeve dat beginsel inriep,
verklaard dat niet absolute, doch slechts betrekkelyke scheiding
bedoeld werd?
4c
