nieuws in uniMui) mit in
I
L
i
1889.
No. 36
VIE R-E N-V EERTIGSTE J
R G
I
4 MEI.
Z A T E 1< D A O
zich tijdig
UIT DE PERS.
1.
IN Al KN L A N D.
handen I met inlichtingen van de geneesheeren van den I
ADVEUTENT1ËN van 1 tot 4 regels,gewone letter, 40 Cents,
▼oor eiken regel meer 7*/, Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den Uitgever.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ol redactie betreffende, franco
ia te zenden.
Bij deze Courant behoort als bijblad Feuil-
len-nummer 35.
In Luxemburg verwacht men een besluit van
de Staten-Generaal en de ontvangst van stukken
do
do
leo
ma
e;
le
ch
n
n
jt
lt
e
g
2.
4.
5.
6.
7.
?re1
mo,
»lau
zijl
Uit New-York wordt aan de N. R. C. mee
gedeeld, dat na langdurige onderhandelingen
tusschen onzen gezant te Washington, mr. W<
vou Weckhorlin, en de regeering der Unie, hot
Het bestuur der Liberale Unie roept hoeren
afgevaardigden op tot eene algemeene vergade
ring, te houden Zaterdag 18 Mei a. s. in het
gebouw der Maatschappij van den werkenden
stand te Amsterdam. Bij den beschrijvingsbrief
is als bijlage gevoegd een rondschrijven, waarin
het bestuur, naar aanleiding van het door de
regeering ingedieude wetsontwerp tot gedeelte
lijke herziening der wet op het lager onderwijs,
zijn praeadvies uitbrengt over de houding z. i.
door de liberale partij tegenover bedoeld wets
ontwerp aan te nemen. Het bestuur eindigt
zijne beschouwingen aldus
Inmiddels is gisteren in de veroenigde verga
dering der Staten-Generaal besloten dat het in
art. 38 der Grondwet omschreven geval heeft
opgehouden te bestaan.
Het eenparig genomen besluit werd door den
voorzitter geproclameerd met een tot driemaal
herhaald en door de vergadering bekrachtigd
„Leve de Koning
Onder bravo’s werd besloten den koning een
telegram te zenden om hem geluk te wenschen
met zijn herstel en de wederaanvaarding van
de regeering.
De minister Hartsen heeft gisteren in de
Eerste Kamer medegedeeld dat de Engelscho
i vee op
de Engelsche markt zonder slachting op de
landingsplaats heeft uitgesteld tot 1 September.
De regeering, die sinds Februari scherp heeft
gewaakt voor de gezondheid van onzen veestapel,
hoopt de Engelsche regeering alsnog van haar
besluit terug te brengen.
koning-groothertog om ter zake van het regent*
schap eene beslissing te nemen. Men hoopt
dat de hertog van Nassau benoemd zal worden
tot stadhouder van den koning-groothertog.
Indien deze den minister-president van het
groothertogdom kan ontvangen, dan zal hij zich
naar het Loo begeven.
Naar nu echter uit Luxemburg wordt gemeld
heeft de hertog van Nassau, thans regent aldaar,
een schrijven ontvangen van het Loo, door den
koning-groothertog eigenhandig onderteekend,
waarin hem dank wordt betuigd voor de aan
vaarding van het regentschap. Tevens wordt
te zijner kennis gebracht, dat de groothertog
de regeering den 3 Mei weder hoopte te aan
vaarden.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen onder de aandacht van
degenen, die gedurende het jaar 1888 iets voor
de gemeente hebben verricht of aan haar geleverd,
dat hunne pretentiën, voor zoover ze niet vóór
of op 30 Juni e. k. zijn ingeleverd, moeten
■worden gehouden voor verjaard en vernietigd,
volgens art. 228 der gemeentewet, in verband
met de wet van 8 November 1815 (Staatsblad
nu. 51).
Sneek den 26 April 1889.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretris.
dienstdoende Schutterij aanwezig ia;
dat de registers ter inschrijving van af 15 Mei
tot 1 Juni e. k. zijn geopend en dat allen,
die bevonden worden, zich alsdan niet te hebben
doen inschrjjven, volgens art. 9 der wet dp de hebben voor de godsdienstige vorming der dui-
Sehutterijen, door het Gemeentebestuur ambts
halve zullen worden ingeschreven en door
den Schuttersraad tot eene geldboete worden
verwezen, terwjjl zy bovendien zonder loting by
de Schutterij zullen worden ingehjid, indien het
zal blijken, dat er tijdens de verzuimde inschrij
ving, geene redenen tot uitsluiting of vrijstelling
te hunnen aanzien bestonden
dat eindelijk een ieder, die binnen deze
gemeente niet geboren is, wordt aangemaand,
zich tijdig van eene geboorteakte te voorzien,
en zich alzoo van zijnen juisten ouderdom te
verzekeren, ten einde de inschrijving naar be-
hooren geschiede en hij alzoo niet kome te
vallen in de straf bij het aangehaald artikel 9
bepaald.
Sneek den 26 April 1889.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
Wij geven hier in korte trekken weer, wat
„de Vaderlander” denkt aangaande de oplossing
der schoolquaestie door wijziging der schoolwet
volgens Mackay.
Gaarne ziet men den twistappel van het erf
geworpen en een poging daartoe is prijzenswaard.
Liever zag men dat werk verricht door een an
der ministerie, wijl het tegenwoordige, naar ge
boorte en samenstelling geoordeeld, niet te ver
trouwen is. Toen het program van actie te
Utrecht werd samengesteld en men een groep
belijders van het Evangelie ergerlijk belasterde,
toen zweeg Mackay. Ook is hetgeen onlangs
is geschied met de kiestabel voor de Provinciale
Staten, niet geschikt, om ons vertrouwen te
winnen of te versterken. De antirevolutionaire
en roomsche bladen zijn met het voorstel van
Mackay bjjzonder ingenomen; onze vreugde is
minder groot. Nu het voorstel uitgegaan is van
den kant des monsterverbonds, waarvan het mi
nisterie de vrucht is. heeft het allen schijn van
onkieschheid, 01 gevoelt men niet, dat het
dien schyn heeft F Jaren lang heeft men der
liberale partij verweten, dat zij zich te goed
deed aan de „Staatsruif”, en dadelijk na
den toegang tot deze „ruif” verkregen te hebben
wil men er zich aan te goed doen. Het blijkt
nu, dut de heele strijd een strijd om geld is
geweest, niet om des gewetenswil; men is tevre
den als men voor de bijzondere scholen 8 a 9
tonnen gouds uit de schatkist kan ontvangen.
Vrijheid van onderwijs heeft men verkregen,
maar dat was niet genoeg, men wil nu met
den Staat gely kop deelen. De bijzondere christe
lijke school (abusievelijk „de vrije” school
genoemd) verkrijgt dus een geneel ander karak
ter. Zij houdt op, het kind der gebeden, der
offervaardigheid te zyn. Het mandaat van den
Ryksontvanger doet een dissonant hooren te
midden van het voorlezen uit de schrift en het
ootmoedig gebed. Het „mooie gaat er af.”
De liefde voor do school gaat verflauwen, het
geestelijk karakter van den strijd gaat te loor.
Vermoedehjk zal dit voorstel der regeering
voor de schatkist bezwarender zijn dan men nu
becijferd heeft. Het voordeel, dat de gemeenten
wordt voorgespiegeld, is een wassen neus, de
begrootingen zullen er door worden verzwaard.
En van het lager onderwijs gaat men
zoo over tot hooger, wat hoogst betreurenswaard
zou zyn. Dat velen, die thaus in de 1
Het wetsontwerp op de gedwongen winkel
nering zal de Kamer eerstdaags bereiken. Het
is met het advies van den Raad van State bij
het departement van justitie terug ontvaugen
BEKENDMAKING.
S C H U T T E RIJ.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sneek roepen bij deze op alle manspersonen,
binnen deze gemeente woonachtig, die op den
1 Januari 1889 hun 25e jaar waren ingetreden
- en mitsdien allen, die geboren zijn in het
jaar 1864 om zich voor den Schutterlykeu dienst
te doen inschrijven, zullende daartoe ter Secre
tarie dezer gemeente werden gevaceerd Woens
dag 15 Mei 1889,
desmorg.var. 9—1Ö uur voor die vau Wijk 1, 2, 3, 4 en 5
10—11 6, 7. 8, 9 eu 10
Verder wordt ter kennis van belanghebbenden
gebracht
dat diegenen, welke vroeger in andere ge
meenten ingeschreven, sedert de inschrijving van
het vorige jaar binnen deze gemeente zyn komen
wonen, zich insgelijks op dien dag zullen moeten
laten inschrijven, in het register, loopende over
een der jaren 1855 tot en met 1863, waartoe
zij volgens hun ouderdom behooren
dat een ieder, hetzij hij al of niet vermeent
tot de vrijgestelden of uitgeslotenen te behooren,
tot deze inschrijving verplicht is;
dat voor ingezetenen worden gehouden alle
Nederlanders, alhier hun gewoon verblijf hou
dende, alsmede alle vreemdelingen, binnen deze
gemeente woonachtig, welke hun voornemen, om
zich binnen het Rijk te vestigen, zullen hebben
aan den dag gelegd, hetzij door eene uitdruk
kelijke verklaring, hetzij door het werkelijk
overbrengen van den zetel van hun vermogen
of de hoofdmiddelen van hun bestaan
dat zy, die in meer dan éene gemeente hun
gewoou verblijf' houden of den zetel van hun
vermogen hebben gevestigd, tot de inschrijving
verplicht zijn binnen die gemeente, alwaar eene
VERGADERING.
vin den Gemeenteraad van Sneek,
oj) Zaterdag den 4 Mei 1889, ’s namidd. 6 uur.
Punten van behandeling:
Resumtie der notulen.
Modedeeling van ingekomen stukken enz.
Adres van T. A. Stam.
Idem van J. van der Horst e. a.
Idem van F. Koopmaus e. a.
Idem van K. J. Repko.
Voorstel van het raadslid H. Pgttersen Tz.
omtrent de aanschaffing van reddingsballen.
8. Voorstel betrekkelijk het Muntjehuis.
9. Voorstel tot bevloering van het terrein
voor Schapeumarkt gebruikt.
10 Af- on overschrijving op de gpmeeote-
begrooting, dienst 1888.
11. Vaststelling eener suppletoire begrooting,
dienst 1889.
klappen, eens tot indenken mochten komen,
voor het te laat ia. Zij weten niet wat zij doen.
Het moet ook verwondering wekken dat een
„Christelijke” regeering geen hart schijntte
zeude kinderen, welke de Staatsscholen bezoe
ken. De tegenwoordige anti-revolutionairen zijn
geraakt in bet vaarwater der radicalen en dit
ministerie verloochent te dien aanzien zijn oor
sprong niet. De liberale partij zal de regeering
toeroepen Meent gij, dat gij hiermee aan den
schoolstrjjd een einde maakt, en zijt gij met
subsidie tevreden, welnu, wij willen het niet
verhinderen. Wij willen alleen toezien, dat het
onderwijs qua talis geen schade lijdt, en de
Grondwet niet krachteloos wordt gemaakt.
Indien ons advies iets vermocht op de anti
revolutionairen, zouden wij hun toeroepen:
Laat de Staatsschool niet los. Tracht haar zoo
goed mogelijk te maken. Grijpt do gelegenheid
aan, om uw kweekscholen voor onderwijzers
Uitnemend in te richten, en overdekt het land
met jonge mannen, die goed onderwys geven
kunnen, en overal een eere zijn van Christus,
het licht der wereld, hot zout der aarde.
De N. R. Ct. karakteriseert het schoolont-
werp aldus: „De eischen der bijzondere school
worden ingewilligd, maar niet zonder het volks
onderwijs, zoowel het openbare als het bijzondere,
ernstige schade toe te brengen.” Eene lichtzyde
is het, dat art. 16 ongewijzigd bleef, want de regeering de toelating vau Hollandsch
openbare school is voor elke minderheid op hare
beurt de eenige toevlucht en als zoodanig
onontbeerlijk.
Van de nieuwe wet zal het gevolg zijn, ver
meerdering van het aantal kleine scholen, ver
scherping van het confessioneel en sectarisch
karakter der scholen. Een ander gevolg, dat
het onderwijs bijzonder op die kleine scholen
in gehalte zal verliezen. Nog meer dan te
voren zal dus de openbare school noodig zijn.
Mocht hot ontwerp onveranderd worden aan
genomen, dan zal het onderwijs schade lijden.
25 kinderen geven recht op de Rykstoelage.
Er komen dus kleine scholen met één onder
wijzer voor alle klassen, een toestand door elk
ervaren onderwijzer afgekeurd. Het onderwys
aan de gesubsidieerde scholen „omvat de vakken
ak.” Dit voorschrift geeft geen waarborg,
dat aan die vakken de noodige tijd wordt besteed.
Bij het voorschrift van negen schooltijden per
week, is onbeperkte vrijheid gelaten tot uitbrei
ding van vacantiëu en feestdagen. Louter in
schyu zyn waarborgen gesteld. Ook het aantal
onderwyzers is niet afdoende gewaarborgd, en
van de geheele bepaling wordt niet minder dan
negen jaren vrijstelling verleend.
Hoe aan zulk een wet de anti-revolutionaire
party haren naam kan verbinden, moge zij
zelve verantwoorden. De winst valt een ander
in den schoot, en haar volk zal het gelag
betalen.
„Het zal de taak der liberale partij zijn, laat
ons hopen met behulp van enkelen onder de anti
revolutionairen, die hun onderwys een te goed
hart toedragen om het aan politieke berekening
ten offer te brengen, te trachten betere voor
waarden te bedingen, en alzoo te redden wat te
redden is. En voor het overige mogen de partijen,
die het zoo gewild hebben, de verantwoordelyk-
heid dragen.”
nwwiwniinm.
I
it
G
lonantu I UU UU VU *4v UUU,«U&ÜV OUMU.M.VU
18
30
15
j
8
1
i
it
i.
r
12
6
27
15
lor
86
»or
56
>or
11
>or
‘25
>or
42
>or
n
n
UI
il«
ldl
si
nd
”8
y
lt
0
U
>a
1.
3.
r
OEEKER 01KAAI.
UT
r«
ir
-■•X
I -
5
A
Geen nou possumua doe de liberale party tegenover het wets*
ontwerp hooien.
Zij verklare ter wille van het onderwijs in 't algemeen, ten
bate van het landsbelang, zich eerlyk en oprecht bereid een
gioote stap tot toenadering te doen, doch zy handhave daarbij
met de meeste energie haar hoofdbegiuulgoed en algemeen
volksonderwijs.
Daarom dringe zij er met ernst en klem op aan, dat die
bepalingen in het ontwerp gewijzigd worden, welke het gehalte
van het openbaar onder wijs verzwakken (geringer minimum
van ouderwijzers, wtfze van benoeming en ontslag van hooiden
van scholen, verplichte heffing van billijk schoolgeld), of het
openbaar meer uitgebreid lager onderwys in sterke mate be
dreigen (onthouding van subsidie voor ouderwijzers boven het
minimum en ook btf een schoolgeld van gemiddeld meer dan
f25), en dat voldoende waarborgen worden gegeven voor het
gehalte van het gesubsidieerd byzonder onderwys (met verkor
ting van het overgangstijdperk van 8 jaren).
Het overwegend argument tegen leerplicht was tot dus ven
het bezwaar tegen openbaar onderwijs en onvoldoende midde
len om het byzonder onderwys naar wensch te ontwikkelen^
Welnu, de liberale, de hervormingsgezinde party toone den
erustigeu wil, dat struikelblok op te heffen en beid de openlik:
w(j willen dat alle kinderen in Nederland goed lager onderwys
genieten, en dat belang gaat bij ons boven do vraag op welke
school dit onderwijs gegeven wordt.
11-12 11, 12, 13, 14 en 15
12- 1 16, 17, 18, 19 en 20
