fflin ffl Illi 1KR»SDISSEMJIT SBH
WHS- Cl WfflffllE-BUD TOOK DE
r
1
I
1889.
No. 48
J
VIE IZ-E N-V EERTIGSTE
15 J U TV I,
Z AT E K D A
Cs>-
t
1II .Y .V K .VL A .V l>.
u-
U I T DE P E 11 8.
r
ADVEIITENT1ËN van 1 tot 4 regels,gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7’/, Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den Uitgever.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden /l.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ol redactie betreffende, francn
ia te zenden.
,ch
da
do
do
les
•m»
ar
u
k
2.
3.
4.
5.
6.
Bij deze Courant behoort als bijblad Feuil-
leton-Duinmer 38.
De Stand, begint thans een uitvoeriger be
schouwing van het wetsontwerp-Maekay. Het
anti revolutionaire orgaan verklaart daarin „Ons
ideaal geven wjj geen oogenblik prijs. Dat
ideaal was en blijft, zoo voor als na, de schepping
van een schoolwezen op alle trappen, waarbjj de
Staatsinmenging tot een minimum inknmpe, en
de plichtsbetrachting van de ouders, als de ten
deze verantwoordelijke personen geprikkeld worde.
„Onze strijd ging en gaat dus volstrekt niet
alleen tegen de onrechtvaardige Rijkssubsidie
die dusver, met miskenning van de gelijke rechten
aer burgers, uiterst partijdig en willekeurig
Naar 'tlland. verneemt heeft de minister
van oorlog het rapport der staatscommissie voor
de regeling van den militairen dienstplicht in
handen gesteld van de inspecteurs der verschil
lende wapens, ten einde hierover advies uit to
brengen.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen ter kennis van de be
langhebbenden, dat de alphabetische naamlijst
van de personen, die iu dit jaar aan de loting
voor de Schutterij moeten deelnemen, ter visie
zal liggen ter Secretarie dezer gemeente van af
heden tot en met Zaterdag den 15 Juni e. k.
des voormiddags van 9 tot 12 uur
dat de loting zal plaats hebben ten Raadhuize
op Woensdag den 26 Juni daaraanvolgende, des
voormiddags elf uur, voor hen die geboren zijn
in het jaar 1861, terwijl daarna dadelijk zal
worden overgegaan tot de naloting der overeen
komstig art. 4 van het Koninklijk besluit van
21 Maart 1828 {Staatsblad no. 6) ingeschreve
nen vau de jaren 1855 tot en met 1863.
Wordende ieder ingeschrevene opgeroepen,
om bij de loting tegenwoordig te zijn, en, redenen
van vrijstelling hebbende, die alsdan op te geven.
Sneek den 8 Juni 1889.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENN E W1TZ, Secretaris.
I’ 1
nio, 1
blad
ne COMMISSARIS van POLITIE te Sneek
U herinnert belanghebbenden aan artikel 114
der Politie-Verordening, waarbij bepaald is dat
Wanneer hooi begint te broeien de eigenaar
terstond kennis moet geven aan de Politie en
de door deze te bevelen maatregelen van vei
ligheid onverwjjld opvolgen.
Overtreding van dit artikel wordt gestraft met
hechtenis van ten hoogste zes dagen of geld
boete van ten hoogste vijf en twintig gulden.
Zondag werd het Algemeen Nederlandsch
Wetkliedencougres te Amsterdam gehouden.
De heer B. H. Heldt, de voorzitter van het
verbond, opende de samenkomst met een rede,
waarin hij iu den breede de werkliedenbeweging
schetste en naging in hoever wijziging en
hervorming noodig is te achten. Aan klachten
over te weinig gemeenschapszin bij de werk
lieden ontbrak het niet. De meesten zijn er,
helaas! onverschillig voor. Wel kan worden
gewezen op Patrimonium en op de sociaalde
mocraten, maar wat deze samenhoudt is niet de
arbeiderbewegiug, het is geheel iets anders.
Noch Patrimonium, met haar theorie: dat de
machten door God zijn gesteld en dat God rijken
en armen heeft geschapen, doch de eersten met
het kennelijk doel om de laatsten in den vorm
van .aalmoezen te ondersteunen en bij te staan,
Woensdag stond de heer W. E. Ketjen voor
de rechtbank te Amsterdam terecht wegens be-
leediging van den minister van koloniën.
Twee feiten worden bekl. ten laste gelegd:
1°. Het schrjjven van een brief dd. 16 Maart
aan den minister, waarin hij terugkomt op zijn
bekende grieven over zekere hem onthouden
bescheiden, en waarin hij o.a. zegt: „Gj paart
lafheid aan misdaad, door mij thans door uw
rechercheurs te doen vervolgen/ en waarin hij
verder dreigt met een hondenzweep aan het dep.
v. kol. te zullen postvatten en den minister te
zullen tuchtigen. 2°. Het plaatsen van een in
gezonden stuk iu het weekblad de Familiebode
dd. 30 Maart, waarin hij opkomt tegen de tegen
hem ingébrachte beschuldiging, dat hij gedreigd
zou hebben het Prinsesje te dooden.
De minister van koloniën, mr. Keuchenius,
verklaarde, dat hij door den brief niet beleedigd
was. Hij meende echter verplicht te zijn het
stuk aan den minister van justitie te moeten
opzenden, het aan hem overlateude naar bevind
van zaken te handelen.
De getuigen ii decharge, o. a. de hh. Otto van
Rees, Cremers en Beelaerts van Blokland, koudon
Het bestuur van den Algemeenen Boud van
R. K. Kiezersvereenigingen zal, naar ’t Venl.
Weekbl. meldt, bijeenkomen op Maandag 17 Juni
in zake het rapport der legercom missie.
als de voorgestelde regeling doorgaat. Een der
raadsleden wilde de aandacht der Tweede Kamer
op deze cijfers vestigen. De voorzitter gaf echter
iu overweging eerst het verslag der afdeeliugeu
af te wachten. Met dit denkbeeld veroeuigde
zich de raad.
1 ifflï
In de laatste zitting van den raad van Am
sterdam kwam de herziening der schoolwet ter
sprake, met het oog op de gemeentefiuancien.
’t Is voor de hoofdstad geen onverschillige zaak,
want zij zal een ontvangst derven van f 172,000
verbond stelt zich ten doel
Do verschillende middelen, waardoor het doel
zal worden bereikt, worden in art. 2 aangege
ven. Met kleine wijziging werden zij goedge
keurd. O. a. heoft de vergadering zich verklaard
vóór „verbod van allen mannehjken arbeid door
vrouwen in werkplaatsen, fabrieken of op ’t veld.*
Ten slotte werd tot de keuze van een nieuw
bestuur overgegaan. De heer Heldt werd met
20 van de 29 uitgebrachte stemmen tot voor
zitter herkozen. Tot leden van het centraal
bestuur, dio te Amsterdam woonachtig moeten
zijn, werden gekozen de hh. J. Weelink, Th.
C. Lasthuijzen, A. J. C. Katnpmeijer, J. O.
Siebenlist en D. Engelbrechttot loden van het
bestuur, in de provincie woonachtig, de hh.
S. Jansma van Leeuwarden, Th. do Rot van
Rotterdam en C. H. Kouw van Leiden.
VERGADERING.
van den Gemeenteraad van Sneek,
op Zaterdag den 15 Juni 1889, ’s namidd. 6 uur.
Punten van behandeling:
Resumtie der notulen.
Mededeeling van ingekotnen stukken enz.
Adres van F. Koopmans e. a.
Alsvoren van K. J. Repko.
„O. Wieliuga.
Af- en overschrijving op de Schutterij-
begrooting, dienst 1888.
7. Vaststelling programma dor lessen aan de
II. B. School, cursus 1889,90.
8. Alsvoren van het Gymnasium.
9. Verordening op de heffing en invordering
van Schoolgeld aan het Gymnasium.
10. Schrijven der Commissie van toezicht op
het Middelbaar Ouderwijs omtrent het 25-jarig
bestaan der H. B. School.
11. Bevloering van het terrein voor Schapen-
niarkt in gebruik.
12. Benoeming van een Stembureau voor de
perkdieke verkiezing van loden voor den Ge
meenteraad.
De minister van financiën acht het wezsche-
lijk iets van zich te doen hooren. Veel is net
nog niet. Men verzekert dat eenige financieele
hervormingen, ook op belastinggebied, worden
voorbereid en de voorstellen in den aan vang
van het volgende zittingsjaar bij de Staten-
Generaal zullen ingediend worden.
alleen aan de liberalisten ten goede kwam, maar
tegen de beginselen zelve der wet van 1857, en
1878, en eveneens tegen de beginselen der
Grondwet op dit stuk.
„Dien strijd, sinds 1818 aangebonden, kunnen
noch mogen we dus opgeven, en dien zullen
we, met Gods hulpe, rusteloos blijven voortzetten,
tot eenmaal in het Staatsblad van het Koninkrijk
der Nederlanden de abrogat’e gedrukt sta van
de revolutionaire theorie, die voor ons school
wezen door art. 192 der Grondwet is ingewijd.
„Wat dit ontwerp ons biedt is nog niets dan
een eerste beginsel van rechtsgelijkheid voor
de burgers van eenzelfde vaderland. Dat beginsel,
eenmaal aan de aarde toevertrouwd, zal en moet
van zelf ontkiemen en iu stengel en airen
vrucht dragen. Maar ook hiermee zijn we er
nog niet. Het fundament zelf waarop ons
schoolwezen staat, moet vroeg of laat uitgegraven
en door een beter vervangen, tot eindelgk de
van God gegeven basis in de ouderlijke eon
scientie teruggevonden, in het Staatsalvermogen
verdwenen zjj.
„Er zij dus geen misverstand.
„Indien de liberalisten bedoelen: Afkmp van
ons recht, om ook nd de aanneming van het
voorstel Mackay, den strijd voor een deugdelij
ker schoolwezen voort te zetten, dan doet
althans de Standaard niet mee, en durven we
in naam van duizenden onzer geestverwanten
de verzekering geven, dat geen hunner zich
tot het verkoopen van zijn eerstgeboorterecht
voor dezen schotel linzenmoes leenen zal.
„Vergen ze daarentegen in ruil voor wat deze
voorslag aanbiedt, dat de schoolstrjd zijn heftig
karakter affegge en meer aan de ontwikkeling
der toestanden worde overgelaten, dan geeft
ook de Standaard thans zonder aarzelen hand
slag, mits de liberalisten, om met wijlen den
minister van Lynden van Samienburg te spreken,
ons met deze novelle geen dood stokje in handen
spelen, maar erkennen dat het een stekje is dat
leeft.
noch de sociaal-democraten, die van goed geor
ganiseerde beroepsvereenigingen en evenmin van
de coöperatie heil verwachten, konden hem
voldoen. Hij verlangde een hervormende bewe
ging, die ontwikkelt, opbouwt en bevredigt, een
ideaal, bereikbaar voor het minder algemeen
ontwikkeld maar gezond verstand.
Die hervormende beweging had of behoorde
.e hebben een volkomen democratisch karakter.
Alles door het volk, is haar leuze en zij tracht
die te bereiken door eenerzijds voor hei volk
het noodige onderwijs te vragen, opdat het
besef knjge van zijn plichten en die leere
volbrengen, en door anderzijds voor heel het
volk gelijkheid van politieke rechten te vorderen.
Is er nu voor zulk een beweging nog plaats P
Hij geloofde die vraag toestemmend te kunnen
beantwoorden, wijl Patrimonium en de sociaal
democratische partij, hoe machtig zij ook zjn
mogen, nog maar een gering deel van de werk
lieden omvatten.
Daarna kwam de vraag zelf: Is er iu Ne
derland nog plaats en lust voor een hervormde
arbeidersbeweging aan de orde en wel als uit
vloeisel daarvan deze vijf vragen
1°. Aan welke eischeu behoort een hervor
mende arbeidersbeweging te voldoen P
2°. Op welke grondslagen behoort zij te
worden gevestigd
3°. Kan het Alg. Ned. Werkliedenverbond
geacht worden van zulk een beweging het or
gaan te zijn en te kunnen blijven P
4°. Zoo ja, is zijn grondslag en zijn verschil
lende bepalingen van zijn statuten goed, of in
welke opzichten wordt wijziging noodzakeljjk
geachtP
5°. Zoo neen, wat dient er voor in de plaats
te komen P
Het zou te veel van onze ruimte vergen als
wij het debat wilden resumeeren. Wij moeten
ons dus bepalen tot het weergeven van den
Igemeeaen indruk.
Er deden zich twee stroomingen bespeuren.
Dr. Vitus Bruinsma gaf de eerste aan, Heldt
de andere. Bruinsma wilde dat het Werklie
denverbond zich meer zou aansluiten bij de
Volkspartij en meer politiek zou optreden, ter
wijl hij den steun, dien de liberalen aan het
verbond verleenden, afkeurde. Heldt en ver
schillende anderen met hem wilden het verbond
vrij houden van andere invloeden en waren
van meening dat tot dusver bij de liberale
partij de meeste hulp en steun voor de werklie
den was gevonden. Nu en dan werd het debat
vrij scherp. De een keurde het onder anderen
af dat gediplomeerde personen als dr. Bruinsma
zich bemoeiden met wat feitelijk de taak der
werklieden was. Een ander verweet Heldt dat
hij te veel de dienaar der liberalen was geweest.
De groote meerderheid was sterk ingenomen
tegen de sociaal-democraten en de wijze waarop
zij optreden en den toon door hen aangeslagen
tegen het Werkliedenverbond. Het resultaat was
dat een motie van den heer Bruinsma, luidende
„De vergadering is van oordeel dat't Nederlandsch
Werkliedenverbond het orgaan kan zijn van
een krachtige arbeidersbeweging, mits het niet
«chrome den strijd moedig te aanvaarden en zijne
krachten niet verspille in bestrijding van andere
partijen*, met 32 tegen 9 stemmen werd ver
worpen en de vraag, door het bestuur gesteld,
in bevestigenden zin beantwoord.
Op de Bondsvergadering, die Maandag werd
gehouden, bleek dat het verbond thans 2706
leden telt, verdeeld over 21 atdeelingen. Daarna
werd de wijziging der statuten onder handen
genomen. Na verschillende discussien is art. 1
als volgt vastgesteld
Het Algemeen Nederlandsche Werkliedeü.
ICOURANT
SNEEK
’V
IL
-t
s
i
MT
1.
BI I J_J-■- l ■BgBBSWSMPg»
1 langs ordelijke en wettige wegen alles aan te wenden,
wau strekken kan tot verheffing van den werkman in zedelijke
waarde, perhooglng van zijn slofielijke welvaart, verkrijging
zyner staatsburgerlijke rechten en gelijkheid, en bevordering
zyner maatschappelijke vrijheid;
2. naast het begrip van zelfstandigheid en onafhankelijkheid t
het rechts- en gemeenschapsgevoel aan te kweeken by de
werklieden en tusschen hen en de overige groepen der maat
schappij
3. te streven naar betere verdeeling van de vruchten die de
arbeid afwerpt, in 'talgemeen: door het bevorderen van
algemeene ontwikkeling en van hervorming op ’t gebied van
staat en maatschappij, iu ’t bijzonder: door het bevorderen
van vereenigingen en verbonden van werklieden in hetzelfde
vak, en door bevordering van coöperatie en associatie onder
alle vormen, zoowel ter ondersteuning in ziekte en opgeval,
als tot besparing en verkrijging van bezit, en ter gemeenschap
pelijke uitoefening van het bedrijf;
4. het inroepen der tusschenkomst van staat en gemeente,
voor zoover dit noodig geacht iu gevallen waar ter regeling
van een of andere aangelegenheid particuliere krachten te kort
schieten
5. mede te werken tot afschaffing van den oorlog en tot
beslechting vau geschillen tusschen verschillende staten door
scheidsrechterlijke tusschenkomst en de onzedelijke strekking
van den oorlog in ruimer kring bekend te maken
6. het besef te verlevendigen, dat het bijzonder belang slechts
zoover mag strekken, dat het niet met het algemeen belang in
botsing komt.
