Miras- IS 1NMHIHUI ÏOOR III
CEmVEEnilHlIillOWISSEIiraSH
n
l
No. 67.
1889.
VIE R-E N-V EERTIG8TE J
A R Q A N Gh
li
w i: I> yV <i
QI W U OVST U S.
jl
Co.
UIT DE PERS.
cd
fe
aal
het
t haar to volgen, ontnemen zy zich de schoonste
Dize COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden,
ten
luid
Isof
tio-
van
i ro
om
In de derde plaats wenschen zij leerplicht.
De staat moest gebieden, dat alle kinderen tot
minstens hun 14e jaar het onderwijs geregeld
genieten. Dit bepalende, neemt de staat alleen
de rechten van het kind in bescherming tegen
over de ouders en do maatschappij.
lie
deuJ"
had
borst
deu
itiscb
iendï
e
ar. 1
kor
Ln,
[de
Ital
Bio
hlJ I
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7’/a Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den Uitgever.
Door de Amst. wordt in eenige artikelen de
noodzakelijkheid betoogd om in de onderwijs
wet leerplicht op te nemen.
ens
Lfit i
ies, I
zou 1
laar
i zou
en I
eek J
ren.
het
ver
der’]
1
baarl
vail
laar
ver
haar
De Veroeniging tot bestrijding van knoeierijen
in den boterhandel zal op Woensdag 21 Augustus
bij Krasnapolski te Amsterdam baar algemeene
vergadering houden.
Behalve het verslag van de werkzaamheden
van het bestuur en dat vau den penningmeester,
komt aan de orde:
Bespreking van de middelen die de vereeni-
ging kan aanwenden om een algemeene toepassing
van de wet tot voorkoming van bedrog in den
boterhandel te bevorderen.
Benoeming van drie leden van het bestuur in
plaats van de heeren Zijp, Halbertsma en Riukes
Borger.
In de zaak van Gerrit Raimond, den klerk
bij de stadsbank van leening te Haarlem, tegen
wien de vorige week wegens diefstal, 74 maal
gepleegd, 18 maanden gevangenisstraf werd ge-
eischt, is uitspraak gedaan. Hij werd veroordeeld
tot 1 jaar.
gelegenheid den volke te „toonen, dat zij niet
het volksgeluk op het oog hebben. Welk een
indruk zou het op de natie gemaakt hebben
als juist de kerkelijken getracht hadden tweeër
lei verzuim door de liberalen gepleegd dadelijk
in te halen; als zij voor zichzelf en voor het
algemeen belang tegelijk hadden willen zorgen
Zij zouden door èn leerplicht èn subsidie voor
bijzonder onderwijs te geven, der liberale partij
in zake het lager onderwijs den gevoeligsten i
slag hebben toegebracht, dien deze ooit kon
ontvangen.
„Nog zal het zaak zijn dat de kerkdijken
hun fout herstellen. Komt niet van hunne
zijde een amendement om althans het beginsel
van leerplicht in de wet op te nemen, dan zal
hun tegenpartij daarmede verschijnen. Het zal
den kerkelyken niet vergund zijn deze wet te
behandelen zonder ten opzichte van leerplicht
kleur te bekennen. En moet de invoering van
leerplicht afstuiten op don onwil der kerkelijk en,
dan liggen de gevolgen daarvan voor de hand.
Een afwijzing, door de Eerste Kamer, van de
subsidiewet, op grond van de weigering der
rechterzijde, om leerplicht aan het toestaan van
het subsidie-stelsel te verbinden, zou ongetwijfeld
bij een zeer groot deel der natie bijval vinden
en aan de meerderheid een moreelen knak geven,
waarvan zij zich moeilyk herstellen."
Te Amsterdam is de vrouw van een ketel-
maker aan ’s rijks werf uit een raam barer wo
ning op de 3e verdieping geslagen. Zij bleef
op de plaats dood.
De voordracht van burg, en weth. te Gronin
gen, nopens verzekering tegen ongelukken van
het personeel, dat werkzaam is aan de herstelling
van den Martinitoren, is Zaterdag d_»or den Raad
met twaalf tegen negen stemmen verworpen.
Zondag middag ten 4 ure, is oen felle brand
uitgebroken in de scoomnieelfabriek van de hoeren
Wijbrandi, staande aan de Dokkumer vaart te
Leeuwarden. Ofschoon spoedig velo brandspuiten
ter plaatse waren, nam de brand zoo in hevigheid
toe dat aan blusschen niet te donken viel, zoodat
dan ook de gansche fabriek in de asch is gelegd
en de muren slechts voor een klein gedeelte zijn
blijven staan.
Sedert den vorigen avond was niet in de
fabriek gewerkt. De oorzaak is tot dusver
onbekend gebleven.
Gebouw on voorraad waron geassureerd.
Bestuurders der veroeniging „de Dageraad"
hebben een adres aan de Tweede Kamer gericht
in zake de onderwijswet. De H. C. deelt het
omvangrijke stuk mede.
Een drietal punten worden aangeroerd. In de
eerste plaats kunnen zij zich niet met het ont
werp vereenigen met het oog op de belangen
van den staat. De staat, de gemeenschap, heeft
er vóór alles belang bij, dat de jeugd goed onder
wezen en ontwikkeld worde tot een krachtige
burgerij, waarom het h. i. aan geen twijfel
onderhevig kan zijn of op den staat rust minstens
gelijke plicht als op de ouders, daargelaten nog
of niet zelfs uitsluitend de staat geroepen is de
kosten voor voldoend onderwys te bestrijden.
Op dienzelfden grond raeenen zij, dat vooral het
ouderwijs aan de „onvertnogenden” als een plicht
voor den staat moet worden opgevat en niet als
een voorwerp der phiiuntrophie. Bestond er nu
een zoodanig belastingstelsel, dat de belastingdruk
progressief evenredig verdeeld was, dan zouden
zij geen oogenblik aarzelen er op aan te dringen,
dat alle onderwijs kosteloos worde. Kan dus om
deze reden die eisch nog nier ten volle gesteld
worden, toch behoort naar hun overtuiging in
de wet op het onderwijs het beginsel behouden
te blijven, dat de staat de lasten van het onder
wijs draagt. Op die gronden meenen zij derhalve
dat de redactie van art. 46, al. 1 en 4, der
vigeerende wet
al beantwoordt die nog uiet geheel aan hun
wenschen, verreweg de voorkeur verdient boven
de voorgestelde.
In de tweede plaats weuschen zij, naast veel
strengere eisehen aan het bijzonder onderwijs te
stellen, toepassing van het beginsel van subsi-
dieering, en wel in dien zin, dat ook hier als
regel het onderwys kosteloos zal zijn, terwijl zij
zeer sterk gekant zijn tegen vermindering van
leerkrachten iu de school. De wet moet den
eisch stellen, dat geen klasse meer dan 40 leer
lingen mag tellen en voor ieder klasse een
onderwijzer voorschrijven.
KENNISGEVING. h
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der 1 alleen voor hun eigen recht strijden, maar ook
gemeente Sneek, brengen, ter voldoening aan
het bepaalde bij de artt 17, 18 en 19 den wet
van 14 September 1866 {Staatsblad no 138)
teu openbare kennis:
dat de lijst, bevattende de namen der inwoners
die voor het verleenen van inkwartiering en
onderhoud van Militairen in aanmerking komen,
bij hun besluit vau den 17 Augustus 1889 is
herzien
dat die herziene lijst is aangeplakt en gedu
rende 14 dagen, ingaande don 21 Augustus e. k.
ter Secretarie voor een ieder ter inzage zal
worden nedergelegd en dat de bezwaren tegen
die lijst binnen 14 dagen, na afloop van den
tijd voor de inzage bestemd, schriftelijk moeten
worden ingediend.
Sneek den 20 Augustus 1889.
Burgemeester en Wethouders voornoenid,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
Te Óud-Beierlaud is Zaterdag een arbeider in
een bouwschuur, door het instorten van de
til, bedolven onder de balken en korenschoven.
Hij was dood toen men hem er ouder vandaan
had gekregen.
gekwetst, dat hij naar het gasthuis vervoerd
moest worden. Op weg daarheen word op
nieuw verzet van de menigto ondervonden,
waarbij weder de wapens gebruikt moesten
worden. De man, die de brancard reed, werd
mede gekwetst. Het goheele staudje duurde
eenige uren.
Het blad wijst
ook op de volgende woorden in het voorloopig
verslag: „In elk geval kon van invoering van
leerplicht naar de meening der voorstanders van
het bijzonder onderwijs eerst sprake zijn wanneer
de schoolstrijd geëindigd of althans een modus
vivendi, door de verschillende partijen aange
nomen en als billijk erkend, gevonden was. De
toepassing en werking der voorgestelde bepalingen
behoorden dus afgewacht te worden, voordat
men over de wenschelijkheid van de invoering
van den leerplicht kon oordeelen."
Met deze redeneering, welke feitelijk neer
komt op onbeperkt uitstel, kan het blad zich
allerminst vereenigen en het kan moeilijk aan
nemen, dat die woorden volkomen juist de
meening der meerderheid weergeven. Zóó driest
zich zelf te doen kennen als een partij, die
eigen voordeel boven humaniteit, partijbelang
boven het algemeen belang stelt, het is, volgens
de Amst., in strijd met den politieken zin,
waarvan de kerkelijken ten onzent niet ontbloot
zijn. Want konden deze „voorstanders van het
byzonder onderwijs" met eenigen schijn van
recht beweren, dat het schoolverzuim in Neder
land voor éen ten honderd, ja al ware het
slechts voor éen ten duizend, het gevolg was van
de gemoedsbezwaren der ouders tegen de rich
ting van het onderwijs, zij zouden al chans nog
over een vygeblaadje kunnen beschikken om de
naaktheid van hun cynisme te bedekken, doch
die zelts is niet het geval. Den leerplicht niet
te willen, alleen om éen of een paar dozyu
menscheu te gerieven, men kan het vau een
redelijk mensch niet aannemen, daar voor zulk
een gering aantal uitzonderingen gemakkelyk
genoeg ruimte kan worden gelaten.
De Amst. wil ook niet toegeveu dat het hier
een politieke quaestie geldt, en de liberalen
vóór, de kerkelijken tegen leerplicht zijn krach
tens hun politiek beginsel. De politieke begin
selen hebben met leerplicht niets te maken.
Het niet invoeren vau leerplicht is voor de
kerkelyken eenvoudig een zaak van tactiek.
Zij meenen voorshands sterker te zijn in den
onderwijsstrijd door den leerplicht niet te geven, i
„Doch deze tactiek aldus besluit het blad
is o. i. zeer afkeurenswaardig, daar men op j
deze wys het partijbelang boven het algemeen
belang dient, en ook is deze tactiek voor
de kerkelijken zei ven hoogst gevaarlijk. Door
- -- „i; .„n-
De heer Croll beweert in Recht voor Allen
dat twee brieven, door hem aan den heer Dotnela
Nieuwenhuis te .Parijs gericht, zoo geschonden
zijn aangekomen, dat de brief uit de enveloppe
kon worden gelicht. Een volgende brief, van vjjf
lakken voorzien, is in het geneel niet aan zyn
adres bezorgd. De schuld ligt volgens hem, in
Nederland, daar op de enveloppen door ’t Fran-
sche postkantoor de verklaring was gevoegd
brief geschonden aangekomen.
Naar aanleiding dier beschuldiging, wordt door
de Arnh. Ct. het volgende geschreven
„Het is te wenschen, dat er een onderzoek
zal worden ingesteld, maar tot dusverre bestaat er
niet veel reden om aan het openen van brieven
door postambtenaren te gelooven, behalve in
betrekkelyk zeer zeldzame gevallen door on
trouwe ambtenaren, wien het niet om den inhoud
van den brief te doen was, maar om de waarde
die hy mocht bevatten. Trouwens aan de post
kantoren in onze groote steden hebben het de
ambtenaren en de stempelaars te omhandig om
de adressen te lezen. Maar het staat zeer in
teressant te beweren, of te gelooven, dat men
een man is van zóóveel gewicht, dat de regeering
de brieven aan zyn adres laat openen. Want
men kan toch niet onderstellen, dat de postdirec
teur, de commiezen of de stempelaars dit op eigen
verantwoording en uit eigen liefhebberij zouden
doen. De lastgeving zou vau hoogerhand moeten
komen en door den directeur aan zijn ambtenaren
moeten worden medegedeeld Kan iemand met
gezonde hersenen daaraan geloof slaan?"
Men schrijft uit Aalten 15 Augustus aan de
H. C.t
De gevolgen van de beschermende maatregelen,
die de Duitsche regeering voor de boeren heeft
genomen, zijn hier duidelijk zichtbaar. Bij heele
troepen ziet men, vooral ’s Zaterdags avonds, de
fabrieksarbeiders uit het naburige Boeholt dit
dorp binnentrekken, om ieder een „stoete" (brood)
en 4 pond spek mede te nemen. Voor eenige
stuivers hebben die lui wel een marsen vau 4
uren gaans over. In de laatste dagen is het
hun echter gemakkelijker gemaakteenige eohte
en andere voor deze gelegenheid geïmproviseerde
handelaars hebben in een dennenbosch aan de
grenzen hunne teuten opgeslagen, om daar de
Pruisen uit de eerste hand te hebben. Zy ma
ken daar goede zaken,
In het Engelscho Hoogerhuis is in de vorige
week de invoer van het Nederlandsche vee weder
ter sprake gebracht, ’t Blijkt uit het antwoord,
door den heer Lewisham gegeven, dat de regee
ring nog steeds met do beste bedoelingen voor
ons land bezield is. Zij acht den toestand vau
het Nederlandsch vee van dien aard, dat er geen
termen bestaan om het verbod, waarbij de in
voer vau levond vee uit Nederland wordt ver
boden, langer te handhaven.
Zal de regeering ditmaal krachtiger op haar
stuk blijven staan dan drie maanden geleden?
’t Is te hopen.
SNEEK, 20 Aug.
Te Utrecht is geslaagd voor het Engelsch,
voor acte B, mej. A. M. Schyfsma alhier.
Wonseradeel, 19 Aug. Meldt men van
elders, dat de verbouw van koolzaad beste
resultaten heeft opgeleverd, de meeste landbou
wers, die er aan gedaan hebben, zullen dit vrij
zeker gaarne bëamen. Als het maar gelukken
wil, dan is er echter met alle andere producten
ook wel aardig iets uit den grond te halen.
Zoo oogstte een landbouwer uit het noorden
onzer gemeente van vierdehalf maal 36 Are
75 Zak erwteu, welke door hem a 9 gl. ver
kocht werden, dat is toch ook by na 200 gl. per
pondemaat. Rekent men nu evenwel al de
groote onkosten van den landbouwer en
mislukken van menig ander stuk land, ook
maar met erwten, doch wegens mislukking vaak
bevrijders" zoo I met een tweede vrucht bezaaid, welke eveneens
n do A
n de I
i den I
ie 1
Bij de arrestatie vau een Zandvoorter schav-
retjes-verkooper ondervond de Amsterdamsche
politie Vrijdag zooveel verzet, dat eerst van den
stok, later van de sabel gebruik gemaakt moest
worden. De aangehoudene weid daarbij door
een steen van een zijner
zien
te I
ilsi
LL- i
)oc-
liek
l.
ug.
ha
i
OEEKER (OIRVV
ID
1
BIK KI EK LA X D.
n
f
't'dul I
I
uakt,“ 1
i
ar I
■;t
5 pij
irjiiioJ
blaJj
up zij
„Ter tegemoetkoming in de kosten» welke voor rekening der
gemeente blijven, kan een bijdrage van ieder schoolgaand kind
worden geheven
„Bedeelden en zij, die, ofschoon niet bedeeld, onvermogend
zijn, worden niet, de minvermogenden niet of slechts vooreen
gedeelte aan de heffing onderworpen?
4
I
l
1
6
I 6
U
8
I 8
2
A 8 I
