ie
Mill IflHlRROBISSEii SIER
MIS- IJ lllimiTlHL.ll) WOU 1)1
1889.
VIE R-E N-V EERTIG8TE
11 I
wau.®
rleu-’
ha®
borsfl
t deil
stischl
iende
No. 75.
I-
W O E IX S A.
18 SEPTE3IBER.
30,
t
0.
zij
aan
I
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ot redactie betredende, franco
in te zenden.
meu
wij er
eveu-
de
rt-
lie
n.
de
ar
dl
.ie
lo i
ar I
oo I
ir.
er
ido
.tai
lio
)t
a
iH
n.
m 1
.ns
eSf i
tes, I
zou J
laai I
zou
der beraadslagingen in zake de schoolwet.
de verplichte schoolgeld heffing, al wil het geens-
er door verbeterd
in do
,n de
i den.
varme
ADVEBTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
▼oor eiken regel meer 71/» Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voor waarden daaromtrent te vernemen bij
den Uitgever.
ien
in
53
ren
cht
de
de-
en
ing 1
en,
;en
len
ede
er-
blal
ep zij
Personeel dezer gemeente, dienstjaai 18S9 90,
door c— .1 1
13 Sept 1889, aan den Ontvanger der Rijksbe-
lastingen te Sneek ter invordering is ter hand
2 L I
■tie. aanslag, op den bij de wet bepaalden voet, te
voldoen
Sneek, den 16 Sept. 1889.
De Burgemeester voornoemd,
ALMA.
en,
Ier-
een
het
en.
eid
en,
doctor I
taakt,*
ook worden toegestaan.
Met deze uitkomst kan de vrijzinnige partij,
naar onze overtuiging vrede hebben. Het be-
ginsel van verplichte schoolgeldheffing is nu
wel in het ontwerp opgenomen, maar onder
zulke beperkingen, dat van schade voor het
volksonderwijs geen sprake meer kan zijn.
Inderdaad hebben de vrijzinnigen bereikt
waarom het hun te doen was: afwending van
een ernstig gevaar voor de openbare school.
Een tweede verandering van den bestaanden
toestand „is daarin gelegen, dat voortaan het
schoolgeld voor alle kinderen in dezelfde klasse
eener openbare school on- en minvermogenden
uitgezonderd niet meer hetzelfde behoeft te
zijn. De gemeenteraad zal voortaan het school
geld mogen regelen naar de financieele draag
kracht der verschillende ouders, dus een evenredig
schoolgeld invoeren.
Het Hbl. betreurt zeer, dat dit beginsel
eigenlijk terloops, zonder ernstige beraadslaging,
in de wet is gebracht. Het geraakte zoek, in
de schaduw van het debat over verplicht school
geld. In de laatste alinea van art. 46 is echter
terecht gewaakt tegen een overdreven toepassing
van dit beginsel. Men zal niet meer mogen
vorderen dan het onderwijs van een kind aan
de gemeente koet. Geen vader zal aau school
geld behoeven bij te passen ’t geen een ander
minder dan den kostenden prijs betaalt. Dat
is de de juiste leerhet te kort komende behoort
de gemeenschap te dragen, in wier belang het
schoolgeld naar elks omstandigheden wordt
geregeld.
Door de gewichtige veranderingen, welke de
regeering ia haar voorstel heeft gebracht, is
een der belangrijkste struikelblokken uit den
weg geruimd.
De Amst. (het weekblad) kiest partij voor
den heer Keuchenius wat don koffieverkoop be
treft en wijdt aan dit 'geschilpunt een aardige
plaat. De minister wordt voorgesteld koffiema-
lende, terwijl een knielende Javaansche vrouw
de opbrengst in een zak verzamelt en een tal
rijke groep vertoornde koffie-makelaars den
minister dreigend de vuisten vertoonen. Het
opschrift luidt: „De koffieveiling van 6 Aug.
1889“ en het onderschrift„Laat ze maar praten,
kindwij krijgen het toen in het laadje
De heer A. W. P. bespreekt in de N. V. Ct.
„het evenwicht van Europa* Sedert eene reeks
van jaren zegt hij spreekt men van het
Europeesch evenwicht, en zelfs voor ontwikkelde
staatsburgers was het niet recht duidelijk, wat
de „hoogere politiek" met die uitdrukking wilde
zeggen. Dat is in den jongsten tijd geheel
anders geworden, althans wanneer wij die
aangelegenheid beschouwen van een militair
standpunt. Het grootste voorrecht, dat aan ons
werelddeel kan ten deel vallen, is een duurzame
vrede. Toch zijn alle Staten van Europa van
top tot teen gewapend, toch wordt iedere
nieuwe uitvinding op het gebied der verdelgings-
middelen met gejuich begroet, toch nemen
de welvaartverwoestende oorlogslasten van jaar
tot jaar toe. Men mag er zich echter niet te
zeer over beklagen, indien daardoor de vrede
bewaard blijft.
Dit laatste kan alleen geschieden door het
militair evenwicht der vijandige mogendheden.
Zijn deze even sterk, zoodat het twijfelachtig
is, aan welke zijde bij het uitbarsten van een
oorlog de schaal zal zinken, of, met andere
woorden, wie de nederlaag zal lijden, dan wordt
de vrede niet lichtvaardig verbroken. Laten
wij er ons in verblijden, dat zoodanig evenwicht
TWEEDE KAMER.
UIT DE PERS.
In het Sociaal Weekblad wordt op een uit
spraak uit den vreemde over onze nieuwe arbeids
vet gewezen.
In het jongste nommer van het „Archiv. für
fcciale Gesetzge'mng und Statistik" geeft de heer
1 ringsheim een overzicht der wet, aan het slot
waarvan hij na opsomming van de eischen,
welke door den heer Domela Nieuwenhuis waren
geste.d besluit met deze opmerkingen
„Al beantwoordt de wet slechts zeer weinig
j.aau deze idealen, toch moet men tot een gun
stiger oordeel komen, wanneer men haar met
i „de betrokken wetgevingen in andere landen
„vergelijkt. Terecht kon de minister Ruys van
„Beeren broek er zich op beroepen, dat alleen
„Zwitserland een verder gaand verbod van
„kinderarbeid kent; dat alleen de Engelsche
„wetgeving, op gelijke wijze als nu in Holland
„is geschied, de huisindustrie aan de wettelijke
1 „bepaling ter bescherming van den arbeid onder-
werpt. Door het verbod van Zondags- en
f,nachtarbeid voor vrouwen staat de Hollandsehe
et aanmerkelijk boven het peil der Duitsche."
Ziedaar de uitspraak van een bevoegd en
onpart^dig beoordeelaar, schrijft de redacteur.
(Gunstiger nog dan wij het voor onze rekening
zouden willen nemen met name omdat zij
geen voorbehoud maakt wegens het gevaar, dat,
,door de ontstentenis van voldoende voorschriften
^mtrent controle en toezicht, de werking der
wet beneden de bedoeling zal blijven, beves
tigt zij ons verzet tegen het beweren dergenen,
die verkondigen, dat dit werk des wetgevers
het oprapen niet waard zou zijn.
Een uitspraak overigens, die van het standpunt
des sehryvers nog grooter waarde zou hebben,
indien hij had doen uitkomen, dat de wetgever
- met het oog op de afgebroken en te hervatten
enquête, meende op dit oogenblik tot een
voorloopige regeling zien te moeten bepalen.
KENNISGEVING.
De BURGEMEESTER der gemeente Sneek,
brengt ter openbare kennis, dat het Herzie-
nings-Kohier No. 4, der belastingen op het
den Provincialen Inspecteur der Directe j8- ^Het beginsel van schoolgeld heffing 4is althans
- ‘Belastingen te Leeuwarden gearresteerd den
in-
gesteld en dat een ieder verplicht is zijnen
ion! 1
•eek
■«'K. 4
het
ver- B
der B
huarB
van®
daar
ver
haar j
m.iilzJ
werkelijk bestaat.
In de jaren 1870 en 1871 is Frankrijk door
de Duitschers diep vernederd. Zijne legers
werden vernield of gevankelijk weggevoerd.
Zijne sterkste vestingen bezweken, zelfs de hoofd
stad moest hare poorten voor den vijand openen,
en al die smaad moest met eene schatting van
milliarden francs worden betaald. Daarenboven
bleef' Elzas-Lotharingen in handen van den
vijand. Men kan zich voorstellen, hoe de Fran-
schen, van ouds prat op oorlogsroem, daardoor
gekrenkt, geërgerd, verbitterd, ja met onver
zoenlijke wraakzucht vervuld werden. De
driftigsten onder hen bleven steeds hunkeren
naar den dag der vergelding, en geene opoffe
ringen werden gespaard, om de strijdkracht van
Frankrijk te versterken. Daardoor zou het
eenmaal zoo ver komen, dat het met glansrijk
gevolg de worsteling met Duitschland kon ver
nieuwen, om de ontvangene beleediging af te
wasschen in het bloed van duizenden en de
militaire eer van Frankrijk te herstellen. Daar
door zou de vrede verstoord en het evenwicht
van Europa verbroken worden.
De groote Duitsche staatsman doorzag die
plannen en spande zijne krachten in om zo te
doen mislukken. Als een zwaar gewonde en
door bloedverlies verzwakte, lag Frankrijk aan
zijn voet. Maar de machtelooze zou zich spoedig
herstellen en Duitschland met een ernstig gevaar
bedreigen. Daarom werd het versnipperde land
in een krachtig keizerrijk herschapen, daarom
werd het leger ve bsterd en versterkt, daarom
werden vestingwerken en spoorwegen aangelegd,
daarom vooral werd een defensief verhoud
gesloten met Oostenrijk en Italië. Hierdoor
werd het tegenwicht tegen de macht van Frank
rijk zoo groot, dat de vrede gehandhaafd en
alzoo het evenwicht van Europa bewaard bleef.
Duitschland, Oostenrijk en Italië, de kern van
Europa, zich uitstrokkende van de Oostzee tot
aau de Middellandsche zee, zijn door hunne
verbintenis een waarborg tegen het oorlogsgevaar,
dat ia Frankrijk schuilt. Wèl vertrouwen de
Frausche vergefdingsmannen op de hulp van
Rusland, dat desgelijks verbitterd is op Duitsoh-
land, omdat zijne wenschen en belangen na den
Turkschen oorlog door het tractaat van Berlijn
werden miskend, maar de Ozaar heeft geen belang
bij een oorlog tegen do westelijke mogendheden
van Europa, indien slechts zjne uitbreidings
plannen naar het zuiden en oosten niet worden
belemmerd. Rusland zou voorzeker gaarne zien,
dat een oorlog tusschen Frankrijk en Duitschland
uitbarstte, om ten bate van zijne plannen in
troebel water te visschen, maar Frankrijk kan
onzee inziens van het verwijderde Rusland weinig
recütstreeksche hulp verwachten.
Duitschland is tevens op zijne hoede om het
militair evenwicht en alzoo den vrede in Europa
te bewaren. Toen het onlangs bleek, dat in
Frankrijk nagenoeg alie weerbare mannen in
den krijgskunst zouden geoefend worden, open
baarde zich in Duitschland eene onrust, die
voorzeker door nieuwe versterkingsmiddelen zal
worden gevolgd.
Het is eene ramp van de tweede helft dezer
eeuw, dat de beschaafde, de christelijke volken
door de steeds klimmende oorlogslasten worden
uitgeput en door het bekostigen der verdedigings
middelen zoo diep zinken, dat zij ten ’slotte
nauwelijks eene verdediging waard zijn. Geen
grooter zegen zouden wij kunnen bedenken dan
eene algemeene ontwapening. Maar nu
tot deze nog niet wil overgaan, moeten
ons in verblijden, dat door het militair
wicht de vrede bewaard blijft.
Hoe vreeselijk toch zou een oorlog zijn tusschen
de middon-Europeesohe bondgenoten en het
De Tijd verklaart zich voldaan over den loop openbaar te maken, kan geheele kosteloosheid
wat betreft de wijziging aangebracht in zake
zins beweren dat !t ontwerp
in de wet gebleven; op dat punt werd niet
toegegeven. Bij de toepassing van dat beginsel
heeft men van zucht tot toenadering en toegeef
lijkheid doen blijken. Zoo is het ook gegaan
met de voorschriften nopens de berekening van
het aantal kinderen per onderwijzer.
„Met volkomen kalmte aldus besluit het
blad blijven wij het einde van den strijd,
die eerst aan de andere zijde van het Binnenhof
definitief zal beslist worden, tegemoet zien. Hoe
het resultaat ook uitvalle, het kan niet anders
dan in ons voordeel zijn. Neemt na de Tweede
Kamer ook de Eerste Kamer de wet aan, dan
breekt voor ons bijzonder godsdienstig onderwijs
een tijdvak van verhoogden bloei en ontwik
keling aan, met alle zegeningen, daaraan voor
het volgend katholieke geslacht verbonden. Ver
werpt de Eerste Kamer haar, dan zal na de
gehouden discussien, na de vele en overtuigende
blijken van ware verzoeningsgezindheid en toe
geeflijkheid, tot het uiterste door de rechterzijde
gegeven, het aan de geheele natie duidelijk
worden aan welke zijde de vijandelijke gezind
heid wordt aangetroffea, die den schoolstrijd deed
ontbranden en deed voortduren dan zal door
de rechterzijde, bij voortzetting van den school
strijd, een veel sterker stelling worden inge
nomen.
„Hoewel door ons aan vrede de voorkeur
wordt gegeven, zouden wij ook het laatste lang
geen te versmaden voordeel achten. Wij zul
len in elk geval óf ’t één öf ’t ander aan de beleid
volle tactiek der rechterzijde te danken hebben."
Voor de Amst. is het belangrijkste, wat tot
dusver de stemmingen over het onderwijs heb
ben gebracht, de evenredige schoolgeldheffing.
Het laatste lid van artikel 46 toch zegt: er
moet een schoolgeld geheven worden van ten
minste f 2,40 per jaar voor ieder schoolgaand
kind, indien de ouders of voogden niet bedeeld
of onvermogend zijn. Er kan een schoolgeld
worden geheven tot aan den prijs, waarop het
onderwijs van het kind de gemeente komt te
staan. Het heffen van een schoolgeld, dat ver
schillend is naarmate van de gegoedheid der
ouders is mogelyk geworden, gelijk de minister
dat in de memorie van toelichting in het voor
uitzicht had gesteld. Hiermede is een beginsel
erkend, door kerkelijken en niet-kerkelijken,
dat van grooten invloed kan zijn op de regeling
der kosten van het onderwijs hier to lande.
Het Hbl. schrijft over de beslissing in zake
art. 46, bevattende de regeling van het school
geld Scheen het aanvankelijk, dat tusschen
beide richtingen geen schikking mogelijk was,
de regeering heeft in haar oorspronkelijk arti
kel zoo gewichtige wijzigingen gebracht, dat
de bezwaren voor het grootste deel werden
opgeheven.
Na de verwerping van het juistere amendement
van den heer de Beaufort, om de bestaande
vrijheid der gemeentebesturen geheel te handha
ven, stemde daarom ook de helft der aanwezige
vrijzinnigen terecht voor het totaal gewijzigd
regeeringsartikel.
Het schoolgeld zal blijven „een tegemoetko
ming" in de kosten. Het zal wel van allen,
die niet bedeeld of onvermogend zijn, geheven
moeten worden, maar de beslissing over de
„billijkheid" is aan de regeering onttrokken, en
een weinig bezwarend laagste cijfer 20
centen elke maand is in de wet opgenomen.
En wegens gewichtige redenen, bij elke beslissing
SVEIlkll
I'OIRAA
rm
in
B
'/1
'12
dix
de
>ut,
L5
10
5
5
12
6
27
15
or
36
or
56
or
11
•or
25
or
41
53
3IQ.
fan
ga.
tin.
ijp-
an
i 1
r I
l’ I
L. I
0 I
j pri
nioiiiM
4-a T mon wq rd on anarrMLtoprfl
ig
ik liiJ a'
lK .wijdde
het
h
in i
De minister Mackay heeft Zaterdag de zitting der Staten-
Generaal gesloten. Hij betuigde Zr Mr. dank voor de beharti
ging van ’s lands belangen. Het gevaar, dat het leven des
konings bedreigde, werd door Gods goedertierende beschikking
gelukkig afgewend. De maatregelen tot wiet vaststelling de
medewerking der Vertegenwoordiging werd iugeroepen om den
goeden gang van het bestuur te verzekeren, bleken hierdoor
onnoodig. De Vertegenwoordiging sprak na het gelukkig her
stel des konings hierover luide, als de tolk van ons geheele
polk, hare blijdschap uit De beslissing over gewichtige onder
werpen werd voorbereid, eenige belangrijke wetten kwamen
tot stand; de overeenkomst met Frankrijk over de grensschei
ding van Suriname; de arbeidswet, waardoor een groote stap
werd gedaan op het gebied der sociale wetgevingde boterwet,
die zal kunnen bijdragen tot den bloei der zuivelnjjverbeid;
de nadere bepalingen aangaande den accijns op bier en azijn;
de overeenkomsten met de Hollandsehe Spoorwegen en de
stoon vaartrnaatschappij „Zeeland”. Het debat over de school-
we.wijziging liep niet ten einde en zal in de volgende zitting
worden voortgezet.
I Bü de opening der vereenigde zitting van de Staten-Ganeraal,
■"a-’o de waarnemende voorzitter, jhr. van Eijsinga, die wees
„_t onafgedaan blijven van eene hoogst belangrijke en
fernstige zaak, een woord aan de nagedachtenis van den vorigeu
president Schimmelpenninck v d. Oye, een edel man en een
edel menseh, in wien Honing en Vaderland zooveel verliezen
en van wien nog zooveel verwacht werd.
V
zv.
ike, I
1U Uü OOVtUUlCOüZ, Ou IV
