MIMS- Ell MfflïïlHLil) NOR Of
GUEEITEENIiETARKOKDISSHEHSm
FBI
No. 89.
1839.
8
U I
twaïq
jkleu-
haa
borst
;t déj
istiscl
dendi
b E
i.
■o
et B
ra
ii' I
>n.
■II 1
11-
lie I
de
tar
'.00 I
ar. 1
nor
en,
liido
stal
dio
bijl
Ko,
els-
WOKNSDAG
6
N O V M B B 11.
:n
G
ii- l
OEEKER (OIRiV
c
l.OOj
den
on«
I.
U 1 T DE PERS.
zij
B IK KE9I L A M tt.
aaJ
is met to ontkennen, niaur of het gehalte daar-
i
Gisteren is te Amsterdam, onder presidium van
imei
i it
3a!
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden /l.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
t het I
ver- 1
dei
i van'
alten
Me.
allen
liting
ledig
iste
r-
n
<t
I-
e
i
iV’
vaal
daar
ver
haar
majld
v.orfl
1.
2-.
3.
4.
van
Naar uit vertrouwbare bron aan de Amst.
wordt medegedeeld, zou bij de regeoring het
voornemen bestaan onj, zoodra de overneming
van den Rijnspoorweg naar bobooien verzekerd
en geregeld is, onmiddellijk de noodige stappen
te doen, ten einde ook den Centraalspoorweg te
naasten.
Aanleiding hiertoe moet gelegen zijn in de
omstandigheid dat de Exploitatie-maatschappij
zich overtuigd houdt, dat bij een andere regeling
barer verhouding ten opzichte van den Centraal
spoorweg, door middel van een expioitutie-con-
tract het voor haar ónmogelijk zal zijn aan de
concurrentie van den Holl. Ijzeren spoorweg
over EukhuizenStavoren, welke lyn zooals
bekend is die spoorweg in exploitatie krijgt, het
hoofd te bieden.
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
foor eiken regel meer 7 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den Uitgever.
Do vergaderzaal van de Tweede Kamer is
thans aangesloten aan het centraalstation voor
electrische verlichting. Ais do Kamer bijeenkomt
’tgeen, gelijk wordt gemeld, vermoedelijk 12
November zal geschieden, zullen de gloeilampjes,
die aan de gaacaudelabres bevestigd zyn, kunnen
branden.
te i
irl.
te
ag
tja
>1)0
Een onbekend persoon, als deftig heer gekleed,
was Maandag ten huize vau den bisschep van
Den Bosch om een brief te schrijven aan den
secretaris van den bisschop. Alen had hem in
de eetzaal gelaten. Hy maakte van de gelegen
heid gebruik om een gieep te doen in het tafel
zilver, geborgen ia het in die eetzaal geplant».e
L
IJ
iet
a-
tal
fcj I
15 r
Je
v van in Noordbrabaut b.v. zooveel minder zal
zyn dm nu het geval is, blijft een open vraag.
Alen vergete bovendien niet, dat, wordt het
oprichten van bijzondere scholen gemakkelijker,
ook de voorstanders van deugdelijk neutraal
onderwijs er hun voordeel mee kunnen doen.
En mochten de goede inrichtingen over ’tgehoul
i iets verminderen, welnu, men kan het feit
i betreuren zonder daarom nog geneigd te zijn
ff inbreuk te maken op het recht der ouders om
Ij voor hun kinderen zoodanige scholen te kiezen
De heer Willink Kotjon hoeft cassatie aan
getekend van het vonnis van het hof to Am
sterdam, waarbij zijn veroordeeling tot eett
geldboete was bevestigd.
fin
r B
reaP
prof. Quack, de algemeene vergadering gehoudöti
van aandeelhouders der Exploitatie-maatschappij,
ter behandeling van de welbekende contractei!
met de regeoring over de spoorwegregeling.
Vertegenwoordigd waren 3305 aandeeleu, uit
brengende 381 stemmen. Bij acclamatie is
zoowel de overeenkomst met de regeoring als
die mot de Hollaudscho spoorwegmaatschappij
goedgekeurd.
Volgens do Dordsche Cl, is Vrjdag u-tClit
ingebroken by den burgemeester van Dordrecht
op do villa ALervestein. Daar eeuig geluid
gemaakt werd ging de huisheer kyken en hooide
op ’t zelfde oogenblik iemand de trappen afnollen,
waarbij eemge voorworpen vielen. By nader
onderzoek bleek dat in het sous-terrein een ruit
met vet bestreken en iugedrukt en vervolgens
eeu blind geopend was, waarna de dief zich
toegang heelt verschaft tot oen dor hooger gele
gen kamers, daar eeu kastje heelt opengebrokea
en eenig tafelzilver, o. a. 12 zilveren vorken
en lepels, ontvreemd. By zyn vlueut blijkt hy
een paar dezer laatste voorwerpen te nebben
laten vallen. De politie heeft terstond eeu on
derzoek ingesteld.
géén andoren uitweg, hij acht in de gegeven
omstandigheden geen andere rogeling mogelijk.
In hot slotwoord betoogt de hoogleeraar dat
de Eerste Kamer geheel andere beginselen en
denkbeelden uitdrukt dan de Tweede. In onze
meestal zeer democratische moderne Staten, waar
de regelen van het parlementaire stelsel allengs
scherper worden toogopast en do regeoring moor
on moer een zuivere partijregoering wordt, is de
Eerste Kamer bestomd om de bewaarder en
kwookor te zijn van de staatkundige tradition
van het volk. Staat in de Tweede het cijfer op
den voorgrond, hier moet het politieke inzicht
van de leden gelden en dat inzicht brongt hen
noodzakelijk tot de overtuiging, dat het nooit
de roeping kan zijn van het Hoogerhuis öm de
meerderheid van de Volkskamer haar regeerings-
recht te betwisten, maar onkel om de meerderheid
te dwingen gematigd te zijn en do rechten der
minderheid te eerbiedigen. Die strijd is onlangs
gevoerd, maar het karakter van ons volkomen
onafhankelijk Hoogerhuis is bewaard gebleven.
Thans komt de zienswijze weder aan de orde
en zal moeten blijken welke richting men uit
wil. Verwerpt de Eerste Kamer de schoolwet,
omdat zij do wenschee dor liberalen er niet ia
belichaamd vindt, dan zal het blijken dat do
organen van da rechterzijde tcreciit don stryd
tegen haar aanvaard hebben. Hecht zij er haar
zegel aan dan zal zij de rechterzijde loeren, dut,
al is zij geheel andere beginselen toegedaan, z j
toch de meerderheid haar overwinning niet wil
betwisten.
„De liberale partij aldus luiden de slot
woorden van zyn opstel verge van de Eerste
Kamer niet meer dan zij kan en mag uitrichten
en leero toch eindelijk eens de moeilijke kunst
om op hare beurt minderheid te zijn. Mocht
haar driftig optreden tegen de ontworpen school
wet doel treffen, dan vrees ik zeer dat deze
schijnbare overwinning ten slotte daarop zoude
uitloopen, vooreerst dat onze Eerste Kamer
ophield te zijn een, van de politieke partijen
onafuankelijk en juist daarom machtig, staats
college, en ten andere dat ons wat vroeger of
wat later een rogeling van het lager onderwijs
werd opgelegd, voor welke de naam van „onge
lukswet* vry wat beter passen zou dan voor
het thans aanhangig ontwerp.*
toe mede te weraen.
De stryd loopt op ’t oogenblik over de vraag
of het votum, door de Tweede Kamer met groote
meerderheid ten gunste van net wetsontwerp
uitgebraeht, al dan niet door het veto van den
anderen tak der Staten-Generaal behoort te
worden vernietigd. Prol. Buys beantwoordt
die vraag stellig ontkennend.
Dat de openbare scdool door deze wet ten
val zal worden gebracht, kan de hoogleeraar
niet gelooveu. Of liever: wanneer het gebeurt,
dan zou dit zeker niet tegen de nieuwe wet,
maar wel tegen de openbare school zelf pleiten.
Kan zij geen mededinging verdragen, dan is
het de moeite niet waard haar staande te houden.
Dat de byzondere scnolen zullen toenemen, bevrediging
is 111.-1 t.A mitU-nnnn in.nu' nf hnt troiutlfn rla-n*. beiden meel
drage..e het geval is.
Op de eerste vraag luidt ’t antwoord van prof.
B. stèllig bevestigend. Het is hier iets geheel
anders dan in 1887 bij de Grondwetsherziening,
liet voorstel-Sehuepman van toen zou het grond
wettig voorschrift nopens het onderwys hebben
weggenomen dat mocht niet en daartegen heeft
de Eerste Kamer gewaakt, maar iets dergelijks
is hier met te vreezen.
Eu op de tweede vraag weet de schrijver
evenmin een ander antwoord te geven. Hy ziet
'rijs
ithl-¥
nes
a.
Zee, -
de l
Donderdag nam de heer W. K. M. Vrolikj
die als directour-generual der My. tot expl. van
Staatsspoorwegen aftrad, afschud van hot perso
neel. lljj deed dit bij dienstorder, wuarin hy
uitoenzette, dat drukte, aan het overgeven eonér
gewichtige betrekking verbonden en vergroot
door vertrek naar het buitenland, hem belette
persoonlijk afscheid te nemen, maar tevens de
verzekering gut, dat hij steeds belang zul blyven
stellen in hot lot van het personeel en van de
Maatschappij. Hy acht zich gelukkig, te weten,
dat aan zyn opvolger, den hoor J. L. Cluysenaer,
de belangen van beiden volkomen zijn toover-
trouwd.
De hoer Vrolik trad in Sopt. 1863 iiï dienst
bij do Exploitatiu-mij. als adjunct-ingenieur,
bekleedde achtereenvolgens do betrekkingen van
ambulant-iuspccteur, districts-iiispeeteur, chef dcc
aid. „handelszaken* en secretaris; den 5 Juni
1879 volgde hij den heer E. ’s Jacob uls diruo-
tcur-gencraul op.
naakt,*
VERGADERING.
van den Gemeenteraad van Sneek,
op Vrijdag den 8 Nov, 1889, ’s namidd. 6 uur.
Punten van behandeling:
Resumtie der notulen.
Mededeeliug van lugekomen stukken enz.
Suppletoire begroeting, dienst 1889.
Adres van het Bestuur der Vereeuiging
Burgemeesters on Gemeente-Secretarissen
in Friesland.
5. Als voren van A. Oostorwerff.
6. Alsvoren van A. Elzinga.
7. Reclames tegen hot le Suppletoir Kohier
van den Hoofdelijken Omslag, dienst 1889.
8. Rapport der Commissie in zake de concessie
aanvrage voor eene waterleiding.
9. Gemeentebegrootiug, dienst 1890.
als zij voor zich, al is hot dan ook misschien
zeer ten onrechte, de meest geschikt achten.
„Het is waarlijk niet een van de beate gevolgen
onzer moderne schoolwetgeving zegt hij
dat zij heeft geleid tot het verdringen van de
bijzondere scholen, overal waar zij niet door
krachtige kerkelijke invloeden werden gesteund.
Art. 192 der grondwet ademt vrijheid en geen
dwang; het werd niet geschreven om do alleen
heerschappij van de openbare school te vestigen,
maar omgekeerd, om de alleenheerschappij van
de kerkelijke school tegen te gaan. De open
bare school wordt niet opgelegd, maar beschik
baar gesteld. In het belang van de gewetens
vrijheid moest er overal zijn een school voor
iedereen bruikbaar, maar uit dit gebod volgde
allerminst dat men zich die algemeen bruikbare
inrichting van onderwijs ook als de algemeen
gebruikte voorstelde. Niet de wet, maar de
maatschappij zelve beslist Welke inrichting van
onderwijs haar hot best voegt. Welnu, laten
wij liberalen dari toch genoeg eerbied hebben
voor onze openbare school om niet ty verkondigen,
dat zij noodlottig ten val neigt als men der
maatschappij de vrijheid van keuze in den
ruimsten zin komt waarborgen.*
Het niet opuemen van leerplicht is een groote
fout der tegenpartij, maar do opneming zou niet
zoo bijzonder veel voordeel hebben opgeleverd,
daar het voorloopig tech een phrase zou zijn
gebleven.
Dat het antagonisme tusschen gezag en vrij
heid door dit ontwerp zou worden bezworen,
gelooft de hoogleeraar allerminst. Maar daarom
blijft het mogelyk van de wet verzoening te
wachten. Do Nederlandsehe maatschappij toch
is ontgroeid aan de schoolwetgeving, die haar
op dit oogenblik beheerscht. Men moge dit
betreuren, het is niet auders. De openbare
school, als een goede gave toebedeeld, is voor
de eene helft der gemeenschap een gruwel
geworden. Deze toestand is niet langer houd
baar in een maatschappij als de onze. Het
verband tusschen staat en maatschappij is op
dit stuk jaiumerlyk verbroken, met dit gevolg,
dat een wet, bestemd voor het gehecle Neder-
landsche volk, bj de bevrediging van een zijner
eet bied waardigste behoeften, een machtige steun
te vragen, voor de helft van het volk juist het
tegenovergestelde is geworden; te weten een
maeutige belemmering.
Eu mocht het ontwerp de liberalen niet be
vallen, zy mogen naar prof. B. nader doet
opmerken niet vergeten dat de regeering niet
aan hen maar aan de rechterzijde behoort en
dut deze vóór alles een anti schoolwet partij is.
Dat zij dadelyk do schoolwet aan de orde stelt
is natuurlyk, want anders zou de strijd in de
laatste jaren slot noch zin hebben gehad.
Twee vragen ryzen uu de eindbeslissing nadert
en welof dat ontwerp de rechten eerbiedigt
van de minderheid, nu de liberale partij, door
waarborgen te geven dat zij voor zich overal
een school zal vinden voor haar behoeften pas
sende en ten tweede of het mogelijk zou zijn
een regeling te ontwerpei» welke de volkomen
j van meerderheid en minderheid
beiden meer naby komt dan met de nu voorge-
In ’t jongste GiV/snommor komt een artikel
voor van prof. J. T. Buys te Leiden over de
Eerste Kanter en de School toet.
Prof. Buys neemt eerst het ontwerp zelf,
gelijk het in de Tweede Kamer kwam, in
beschouwing. Du bedoeling was tweeërlei:
vooreerst versterking van het bijzonder onderwijs,
door daaraan oen aanzienlijke geldelijke onder
steuning te verzekerenten andere verzwakking
van het openbaar onderwijs, door de middelen,
daarvoor tot nog toe beschikbaar, in te krimpen.
Deze laatste toeleg is ten eenemaie mislukt.
De openbare echoul is ongekrenkt te voorschijn
gekomen uit de gevaarlijke vuurproef, ’t Eenige
nadeel zal zyn de kleine vermindering van het
ouderwijzend personeel in verhouding tot het
aantal scholieieu, in ieder geval een feit van
geringe beteekeui». De ongelukkige bepaling
welke premien uitlooft aan de hoofden van
tichelen die hun kweekelingen examen laten
doen is helaas opgenomen, maar overigens is de
neutrale school gelaten wat zij was, dank zij
vooral het groote talent, waarmode de linkerzijde
voor haur in de bres is gesprongen on de
invloed der Eerste Kamer, welke het de meer
derheid tot een gebiedenden plicht maakte gema
tigdheid te toonen. De concessies aan de bijzon
dere school gedaan zijn intusschen niet gering,
dat erkent de hoogleeraar en hy begrijpt dat er
er
Uit Ede is gevankelijk naar Arnhenl gebrachfi
eeu brievenbesteller, beschuldigd van verduiste
ring van brieveu (waaronder met geldswaarde),
het achterhouden van gedrukte stukken, enz.
Do rechtbank to Amsterdam heeft Louis Con-
senheim, wegens heling der gestolen medailles
van den heer Krelage te Haarlem, tot twee
jaren gevangenisstraf veroordeeld, met aftrek vau
den in voorioopige hechtenis doorgebrachten tijd
van drie maanden.
Een sigarenwinkelier dia oude sigaren kistjes,-
beplakt met de étiquettea vau het gedeponeerde
handelsmerk Vasco de Gama,“ gebruikt hud
om daarin een andere soort van sigaren te ver
knopen, werd veroordeeld tot f 25 boete, subs<
10 dagen.
de B
111
11 l'ea
u' no
bla»
doctor
M ions I
>.!ii I
ZOU 1
haai r
ZOU I
lenl I
reek j
>ren. 1
Ue leden ter liukerzyde waren die weigerden
Je f
s-
re
n.
R
ie
id
