IlMJffS- Ell UIWWIMUI) TOOK 111
fflHffl 1Ü01ISSÏET SU
Mrijviaii vort Nationale Militie.
A
No 4.
V IJ F-E N-V ERRTIGSTË
JAARGFaNGL. 1890
<N
stukken, uitgave of redactie betreffende, fn
iO.
een
>n;
ier
>rk
la-
en
15
Ji
ur
nt
id-
bjj
ke
.ad
Ide
'nt
;e-
en
is,
ar-
an
re
)g
oo,
JO,
d
la
in,
faire Kamerleden aan de besturen
’’is
00.
00.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS
Abonnementsprijs voor 3 maanden /I.-; franco per post 1.25.
in te zenden?0'1 8tukl£en’ uitgave of redactie betreffende, franco
volkomen kent en i
van beginsel en wijze van uitvoering. ‘Waar
dit ontbreekt, is het onmogelijk. Een ieder
wachte zich voor schade.®
De pogingen in den laatsten tijd van de zijde
des ministers van koloniën, den heer Keuchenius
en van sommige leden der Twoede Kamer, o. a.
de heer Van Nunen, in ’t werk gesteld om in
Oost-Indie tegen het Mohamedanisme op te
treden, ten bate van het christendom, wórden
mior het Bat. Hand, op scherpe wijze afgekeurd.
Noch van roomsch katholieke, noch van calvi
nistische propaganda wil het Indische orgaan
iets hooreu. Zeer te betreuren zou het zijn als
de oude heillooze stryd tusschen Rome en Calvijn
werd overgebracht naar onze kolomen, welks
rustig bezit afhangt van de eerbiediging bij de
inheemsche bevolking van hare niet christelijke
overtuiging. De tweedracht toch welke onver
mijdelijk en van oudsher gekweekt wordt door
het wedijveren van elkander uitsluitende en
vijandige beginselen, kan niet anders dan scha
delijk zijn voor het zedelijk en politiek overwicht,
in koloniën door het overheerschead ras op het
overheerschte uit te oefenen.
De voorstelling, dat de Islam, zelfs zoo getem
perd en verbasterd als hij in onze Oost-Indische
i bevolking is, gevaarlijk is te achten voor Neder
lands politiek gezag, acht het blad onwaar.
Zoolang de inlandsche bevolking zioh niet door
de belastingen onderdrukt en verongelijkt gevoelt
zoolang heeft het Mohamedaansch fanatisme er
nooit invloed opgehad. Eerlijk en rechtvaardig
bestuur, ziedaar de eenige eisch. De handha
ving yan Neer lands koloniaal gezag is een
uitsluitend wereldsch, immers een bestuursquaes-
tie en geenszins gelijk Calvinistische en R.
Katholieke woordvoerders het trachten voor te
stellen een kerkelyke quaestie.
Daarop betoogt het blad dat de bewering, als
zou de beschaving, door de Christenheid in
Nederland vertegenwoordigd, in vele opzichten
beneden die yan den Islam staan, onjuist is.
Het Christelijk denkbeeld b.v., om de zoo°e-
uaamde natuurlijke kinderen op de onnatuur-
lijkste wyze in hun erfdeel te bekorten, of bij
verzuim eener formeele erkenning daarvan te
berooven, is door Mahomed zeer terecht gelouterd,
en wat betreft de tot de onchristelykste dingen
i j ZOr£ voor deu da® van m°rgen, zij is
den Mohamedaan vreemd, terwijl zijn berusting
in het onvermijdelijke en zijn doodsverachting
hem een zedehjke kracht verleenen, vrij wal
sterker dan die door de christelijke lijdzaamheid
den Nederlanders is toebedeeld. Al is de Christe-
P-jke oftewel Weste«che beschaving eeu andere
geenen deele, wat’de Christelijke" Yveraars** ook
mogen leeren. Integendeel, de tevredenheid,
althans de gelatenheid, welke de Islam zijn
belijders schenkt, is aan de Christenheid, door
haar concurreerenden meestal deioyalen strijd
om den broode, zoo ten eenenmale vreemd, dat
de herschepping der Mahomedaansche bevolking
in een Christelijke zou blijken te zijn die van
tevredenen in malcontenten en behoeftigen.
„Het staatsbelang bij orde, rust en vrede
verzet zich daarom, naar de meening van het
blad, ten stelligste tegen de bekeering, in vrij
wel tegenovergestelde richting, welke Calvinis-
tische en katholieke ijveraars in Nederland
voorstaan, vergetende dat de Islam even goed
een openbaring is als de Christelijke en zelfs
een jongere en voor het Oosten verbeterde, wijl
zij, beter dan de Christelijke, voldoet aan de
zedelijke aspiraties en opvattingen van den
Aziaat, en daarom twaalf eeuwen lang een zoo
belangrijken voorsprong op de Christelijke pro-
yertrouwen kan ten opzichte paganda gehad heeft.
„Maar bovendien, al ware het anders, staat
-T of de staat beter zal varen
by het Christelijk fanatisme van twee elkander
vijandige propaganda’s, dan bij dat van den
Is am. Het komt ons voor, dat de onverraijde-
lijke concurrentie tusschen deChristen-zendelïn-
gen, zoodra protestanten en katholieken in grooter
aantal dan thans zielen zullen trachten te winnen
1 Yei.a!s S®3C^iht is om den inlander een hoos
denkbeeld te geven van het in zich zelf zoo
jammerlijk verdeeld Christelijk geloof. En tevens
meenen wij het boven allen twijfel te mogen
stellen, dat de Moslimsche hoofden en geestelij
ken met Jydzaam het drijven en werken der
Christelijke missionarissen zullen aanzien, maar
integendeel daarin zulk een aanstoot zullen vin
den, dat zij hunnerzijds den tegen hen aange
houden geloofsstrijd zullen aanvaarden, met dit
gevolg, dat door het Christelijk dry ven een
Mahomedaanschen oorlog zou worden voorbereid
vooral op Java en Sumatra.®
Daarna ontkent het Bat. Hand, dat
vreedzame uitbreiding van het Christendom ook
in politieleen zin voor ons van veel belang is.
Bij geen enkele geloofsbelijdenis staan de afval
ligen in zoo groote verachting als bij de Mahonie-
daansche en wie dat vergeet in een land, welks
leger voor het meerendeel uit Mahomedanen
bestaat, telt de weerbaarheid der koloniën en
tevens haar sociale veiligheid te licht. Al
erkent het blad dat in een deel der Molükken
net Christendom zonder nadeelige gevolgen kan
overgeplant worden, op Java en Sumatra acht
het den Islam te sterk om het te durven wagen
hem afbreuk te doen op groote schaal. Hoe
pryzeus waardig het standpunt is der ijveraars
voor het Christendom, het moet onstaatkundig
genoemd worden. Trouwens het opdringen van
een overtuiging van de minderheid aan de
overgroots meerderheid, is niet te rjjmen met
de ia de kolonie erkende geloofsvryheid. Aan-
matiging, niets dan ongeoorloofde aanmatiging
is het, te beweren dat de Cnristenen geroepen
zyn tot de zielszorg der in deze gewesten wonen
de Mahomedanen en heidenen. Die aanmatiging
zou de regeering bevorderen met den zendelingen
en missionarissen geldely ken steun te verzekeren.
Uit kan én mag derhalve de roeping der
regeering niet heeten en veeleer is het haar
plicht te zorgen dut ieder, ook do M.ihomedaan
vrij en onaangevochten blyve in alles wat de’
zorg raakt voor zijne ziel.
„Die plicht zou do regeering verzaken, indien
zy oyzondere scholen voor inlandscli onderwijs
erkende en nog bovendien subsidieerde, hoewel
J- n -si.o opgericht en toebehoorende aan Nederiandsche
dan de Oostersche, daarom overtreft zy deze in kerkgenootschappen. Zoodra dit den Calvinisten
uonnon 011 katholieken in Nederland werd toegestaan
zou de miandsche school met den Koran dezelfde’
rechten op de staatshulp hebben en zou de re-
geering by uitkomst niet anders verrichten dan
ook de scnool te verlagen tot een kampplaats
van religieusen haat, nyd en bekrompenheid.®
By het verschil van opvatting ’t welk in Ne
derland over dit zeer gewichtig vraagstuk bestaat
meenden wy wel te doen meer uitvoerig ook de’
opvatting weer te geven van een der Bataviasche
bladen, ’t Slot van ’t artikel laten wij hier no-
volgena
„Terwijl de uiterste kerkelijke partijen in
Nederland, blijkens vele aanschrijvingen van
den tegen woordigan minister en volgens de nota
van den afgevaardigde Van Nunen, zich aan
gorden om, onder den dekmantel der geloofsvry
heid, hun geloofsdwang aan de koloniën op te
leggen, tot uitbreiding barer politieke heerschappij
rust op de protestautsche regeering in Neder-
jandsch-Indie de eervolle taak het gezag van den
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
«emeente Sne b, herinneren alle ingezetenen,
die in 1871 zijn geboren en zich tot dusver
niet voor de Nationale Militie, lichting 1891
nebben doen inschrijven, aan hunne verplichting’
om zich daartoe alsnog aan te geven vóór of
utterlyk op 31 Januari e. k. ter Secretarie
dezer gemeente.
Sneek, 3 Januari 1890.
But getne^ster en Wethouders voornoernd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEW1TZ, Secretaris.
bekendmaking.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
«emeente Sneek, brengen ter openbare kennis,
de volgende
kennisgeving.
De COMMISSARIS des KONINGS in de
provincie friesland'
Gelet op het besluit van Gedeputeerde Staten
dier provincie, van den 2 Januari 1890, no 2
le atdeeling B, alsmede op art. 11 der wet van’
13 Juni 18o7 ^Staatsblad no. 87);
Brengt ter kennis van de belanghebbenden
t„ iJoo v.,i,s?.heriJ ‘u de provincie Friesland
in k9J zal zyn gesloten gedurende de maanden
vau-Uari’ April en Mei> met uitzondering
de visscherij in de rivier de Linde, die
ïal zyn gesloten gedurende de maanden Maart
April en Mei
de visscherij met de zegen, die zal zijn
gesloten gedurende de maanden Februari, Maart,
April, Mei, Juni, Juli en Augustus
de palingvisschery door middel van aal
fuiken, waarmede voorshands op den bestaanden
voet zal kunnen worden voortgegaan.
"a1- uöae °P de gebruikelyke wjjze worden
agekondigd en aangeplakt.
Lieuwarden, den 4 Januari 1890,
De Commissaris des Kcnings voornoemd.
(ge‘.) Vax HARKXXMA ihoe SLOOTEN.
Smek d. n 10 Januari 1890.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester,
r BENNE wITZ, Secretaris.
UIT DE P E R 8.
De circulaire, onlangs door de anti-revolutio-
- -1 van eenige
Veieemgiugen voor Christelijk onderwijs gericht,
wordt door dr. A. WBronsveld in zijn „kroniek®
Van de Stemmpft besproken.
Hij heeft er met de meeste verbazing kennis
Vim genomen. De aanhef „dat het den Heere
onzen God behaagd hoeft, door het tot stand
laten komen van de nieuwe wet op bet 1. o
Jen einde te maken aan de gemengde volks-
’«lool leidt hem tot de vraag, hoe de heeren
;oo juist weten wat „den Heere onzen God be-
Van de school toch heeft de minister
ttackay nadrukkelyk verklaard dat zy het voor
werp blijven zal, evenzeer als tot heden, van de
Onhoudende zorg der regeering. Maar dat daar-
elaten. Meer belang wekt de vraag: waarom
reden hier de anti revolutionaire Kamerleden
3 voorschijn, waar zij zelven erkennen, dat hun
enioenng met het lager onderwijs voortaan op
en achtergrond treedt en de strijd op politiek
errem een groot deel van zijn belangrijkheid
eetc verloren? Wat hebben zij zich ongerust
“maken over het paedagogisch karakter van
et christelijk onderwijs? Geldt de belangstel-
AD VERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer 7«/2 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bii
den Uitgever.
hng de juiste verdeeling van de subsidie Maar
daarop zullen de vereenigingen voor christelijk
onderwijs voor zichzelf wel bedacht zijn.
Neen, aldus vervolgt hij, hier schuilt iets anders
achter. Over alle christelijke „vrije scholen®
moet een net worden geworpen. Zij zullen moe
ten worden opgenomen in een „anti-revolutionair®
partijverband. De „christelijke® school: dat moet
nu worden, zooals de secretaris der vereeniging
voor christelijk nationaal schoolonderwijs het
onlangs uitdrukte, een school waar men „kleine
anti-revolutionairen® vormt. En de schoolbestu
ren, die daartoe niet willen meewerken, zullen
worden uitgesloten, verdacht gemaakt en bestre
den met de vergiftigde wapenen der „christelijke®
pers*
„Niets kan duidelijker doen uitkomen welk
een politiek karakter de schoolstrijd ontving, j
dan het feit dat anti-revolutionaire Kamerleden I
opwekken tot een nieuwe regeling van het
christelijk onderwijs, en dat niet doen als chris
tenen neen, als politieke mannen. Wat zullen
wy doen tegen dien toeleg, om de „vrije® school
aan den anti-revolutionairen „spoortrein® vast
te huken Organisatie stellen tegenover orga
nisatie? Wij zouden daar niet toe kunnen
medewerken We zien niet in, dat de christe
lijke school de hulp nuodig heeft van de hh.
Jkma, Heemskerk, De Savornin Lohman c.s.
Als zelfstandige christenen zijn wij te»en die
door en door wereldsche mannen op onz”e hoede,
en wy zuilen, waar wy kunnen, waarschuwen
tegen alle onderwijs, dat is doortrokken van hun
geest. Ook zijn wy hiervan zeker, dut elk I
vroom gemoed op den duur geen vrede hebben
au met het drijven van de anti-revolutionaire
leiders. De tyd komt, waarin het blykt, dat
door de geestverwanten van Jehu het koninkrijk
Gods niet wordt opgebouwd.®
De Wcigeninger denkt al even ongunstig als
dr. A. W. Bronsveld over de circulaire der
anti-revolutionaire Kamerleden in zakede school
wet. t Blad wijst er op dat de beide leden,
die t stuk toekenden, beide doleeren, en dat
de voorzitter der Chr. N. O., die wordt uit-
genoodigd de andere vereenigingen samen te
loepen, meue doleert.
W y wantrouwen de goede bedoelingen der
Kamerleden niet, schrijft het blad, in zoover zij
werkelyk meenen, dat ia weerwil van de be
staande kerkelijke spanning, werkelijk een ver-
eemging van een christelyk schoolwezen in het
leven te roepen zij. Men vorme zich deswegen
evenwel geene illusieën. De misleiding en
heerschzucht, evenals zoo vele andere verkeerd
heden, waai door zich de doleantie heeft geken
merkt, heeft het vertrouwen in al wat van die
kringen uitgaat, of waarin deze den boventoon
voeren, zoo volkomen verwoest, dat ieder, die
eigen zelfstandigheid liefheeft, zich niet dan met
groote voorzichtigheid wagen kan aan samen
werking met hen, die uit alles voor eigen par
tybelang munt trachten te slaan en toonen
slechts aan een van elders gegeven consigne te
gehoorzamen. 1
„De vooropstelling van het streng gereformeerd
element in het wezenlijk christelyk onderwijs
om daardoor de kinderen tot kleine anti-revolu-
tionairtjes te vormen, is niet geschikt om de
vrees weg te nemen, dat ook het te stichten
schoolwezen en schoolverband aan dien exclusi-
ven geest bevorderlyk zal moeten worden, die
tevens de politiek van het hoofdkwartier zal
moeten steunen. Het sluafsch karakter der
onbepaalde gehoorzaamheid, daar geëischt, werd
nog voor kort in de Christel. Schoolbode treffend
geschilderd. Zulk een volgen van elkander op 1
goed geloof gaat alleen daar, waar men elkander I
1
G
6
9
15
W
>111
I
20
30
an
i.
512
76
7 27
S 20
Loor
8 41
Loot
9 1
Locr
9 16
Loo-
930
Lour
9 46
9 5S
o’ 11
510
OEEKER COÏJROT.
oo.
eer
