«EIHESTEEBIW1RR91IIMSSHIÏJITSIIIEES
i
'l
No. 71
V IJ F-E N-V EERTIQSTE
1890
R Q A N Gk
EEN NIEUWE PARTIJ.
a
NAJAARS-PAARDENMARKT
I
3 S E P T E M B E R.
ir
UIT DE PERS.
0
t
B
M
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave oi redactie betreffende, tranen
in te zenden.
of
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
▼oor eiken regel meer 7*/* Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den Uitgever.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sneek brengen ter openbare kennis, dat de
aldaar zal gehouden worden op Woensdag den
17 September e. k.
Sneek den 29 Augustus 1890.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWiTZ, Secretaris.
bestaande netwerk der Kerkelijke heerschappij;
daarom mag Kuyper vrij agiteeren, zijn doel
zal hij met hen niet bereiken.
In ons dierbaar Vaderland sluit alles als een
bus. Zij droomen nu reeds van eene groote
middenpartij, die binnen korten tijd de teugels
van ’t bewind in handen zal nemen met een
ministerie la Heemskerk een cabinet d’affai
res en daarmee uit. De bladen van hun partij
zijn reeds eenigen tijd in die richting werkzaam.
De Wageninger en de Vaderlander prijzen als
om strijd liet bondgenootschap aan met de libe
ralen. Het is een wedijver die voor de liberale
partij niet anders dan compromitteerend kan zijn.
En toch kan men niet ontkennen, dat de zaak
zeer aardig is op touw gezet. De dominees-
partij, als we ze eens zoo mogen noemen, kent
de kaart van het land bijzonder goed. Zij weet
dat onder het liberale volk eene ernstige ver
brokkeling dreigt, ja reeds is begonnen. Hoe
meer dus Kuyper aan ’t woelen- gaat, hoe meer
zij verschuiven om onder het liberale dek voor
de koude beschutting te zoeken. Kunnen ze
nu met behulp der conservatieve liberalen de
jeugdige radicaaltjes den deken ontwringen, dan
is de zaak in orde.
Pfui! over u, gij liberalen, die uwe familie
zoo van u stootof is op u cok al van toepas
sing: Oude st nieune familie blinkt?
Spotters hebben eens beweerd, dat men op
30-jarigen leeftijd radicaal, met 40 jaar liberaal
en met 50 jaar conservatief is. Wij durven de
juistheid dezer bewering niet constateeren, maar
een opmerkelijk verschijnsel is het, wanneer
bladen der liberale partij op cynische wijze gaan
vragen, wat dan toch de radicale partij, de partij
van algemeen kies- en stemrecht eigenlijk wil?
Wat haar program is? ’t Klinkt toch verma
kelijk, zoo’n vaderlijke wijsheid van liberale
toongevers, zoo’n lieftallig vraagje als: Wat doe
jij hier? onmondige. Praten de kinderen ook
al mee? vraagt papaatje, als die kinderen hem
de schuld geven, dat de familie de deur uitgezet is.
Maar laten wij, kinderen, ernstig blijven en
in plaats van meerdere verwijtingen te doen, Pa
paatje terecht helpen om do deur weer open te
krijgen. My memory! my memory! A King
dom for my memory! Maar neen, liberale
vrienden, wij willen niet uw geheugen opscher
pen en u herinneren aan verkeerde zetten op
het politieke schaakbord. Licht zouden we u
kwetsen en dan waren we nog verder van ons
doel. Het eenige wat we weuschen van u, is
dat ge onze gelederen versterkt, dat ge met
ons in goede vriendschap samenwerkt, en daarom
wenschten we zoo gaarne dat ge ons mee onder
den deken hieldt en liever uwe nieuwe vriend
jes in de kou laat, dan ons, uwe mede-broeders
•in den strijd om den vooruitgang. Kijk ons niet
zoo verontwaardigd aan, als wij niet van lang
slapen houden, maar sta liever met ons op, als
het haantje de dageraad verkondigt. Die nieuwe
vrienden, het zijn de mannen van de wip. Wat
ze in Rome altijd verfoeid hebben, het stelsel
van bakens verzetten als het getij verloopt, die
I taktiek voeren zij thans uit en daarom zijn ze
KENNISGEVING.
AFGIFTE DER PATENTEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen ter openbare kennis,
dat vanaf den 3en tot en met den 10 Sept. e. k.,
’s voorm. van 9 tot ’s namid. 1 uur, ter Gemeente
secretarie zal worden gevaceerd tot de afgifte
der Patentbladen, voorkomende op de Primitie
ve Registers, dienst 1890/91, tegen vertoon der
quitantie van betaalde belastingen, voor zooveel
de drankverkoopers betreft; zullende na dien
tijd de onafgehaalde patenten door den Rijks-
deurwaarder, tegen betaling van 10 cents per
stuk, worden rondgebracht.
Sneek, den 2 September 1890.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
Een eigenaardig verschijnsel, vooral in onze
dagen niet van belang ontbloot, is de scheuring
«Ier groote partijen anti-revolutionair en libe
raal zoo hier als elders ziet men uit denzelfden
stam twee takken voortspruiten, die met elkan
der strijd voeren, een strijd ja, op leven en dood.
Het is een uitvloeisel van de zielkundige waar
heid, dat verbroken vriendschap uitloopt op bit
tere vijandschap. Les extremes se touchent.
Zoo raast en scheldt dr. Kuyper op zijne
vroegere vrieden, de Synodalen, en het vermoe
den is niet ongewettigd dat hij slaat op den
zrk en den ezel meent. Wij willen zeggen, dat
hij zijdelings eens de les wil lezen aan de man
nen van de „gauche® onder de anti-revolutionaire
Kamerleden, conservatieven, die te eeniger tijd
het vaandel van Kuyper ontrouw zullen worden,
omdat het hen te ver voert, In de hitte van
den verkiezingsstrijd hadden ze slechts oog voor
hunne vijandenna den strijd komt eerst het
inzicht dat toch niet bijeen hoorden, wie als
één man in ’t gelid het liberale bestuur omver
wierpen. Niet te ver! Niet te snel, is hun
wachtwoord gewordenzucht naar behoud is
hun troetelkinddaarom hielpen ze Kuyper om
een spaak te steken in het wiel van den libe
ralen wagen.
Vooral na de invoering van Kappeyne’s school
wet hebbeu zij zich uit hun toestand van indo
lentie losgerukt en, bang voor de beurs en voor
de mondigheid der mindere volksklasse, hebben
ze zich gevoegd bij de scharen die Kuyper in
’t vuur bracht tegen de liberalisten. Thans
eerst ontwaren zij, dat er een misverstand ge
weest is. Het ideaal is bij hen meer aristocra
tisch, bij Kuyper meer democratisch getint, en
als Kuyper de groote trom roert om het volk
bij elkaar te krijgen, slaat hun de schrik om
’t hart. Die domme menigte te zien opdagen
is voor hen voldoende om zich vast te klemmen
aan het vaandel, waarop met greote woorden:
anti-revolutionair geschreven staat. De kerk
slechts is hun toeverlaatzij is het die onze
maatschappij moet beschermen voor geweldige
schokken hun werkzaamheid in deze dagen is
dan ook van gansch anderen aard dan die van
Kuyper. Terwijl deze voortdrijtt naar volledige
scheiding van Kerk en Staat, is hun ideaal, het
doel waarnaar zij jagen, den band tusschen Kerk
en Staat hechter, steeds hechter te maken niet
echter een Kerk, zooal zij thans is ingericht,
maar eene, gebaseerd op „de onveranderlijke
waarheden van het woord Gods,® Hun werken
daarom bepaalt zich tot het zuiveren van de
kudde; scheurmakers als doleerenden en mo
dernen moeten er uit. Op den vasten bodem
van wat hun Kerk leert, wenschen zij te blijven
•oortwerken aande bestendiging van
het bestaande, cu„ omdat zij gevoelen dat de
rukken en schokken van Kuyper slechts uitloo-
pen’ moeten op de scheiding van wat zij gaarne
vereend blijven zien, omdat de reactie der do
leerenden ten slotte slechts den vooruitgang ten
goede zal komen en ons zal verlossen van het
u zoo genegen. De Nederl. Herv. Kerk moet
ongerept blijven en de Staat moet er den stem
pel op zetten. Helpt ge daaraan mee, dan zal
de firma nog jaren lang in stand blijven, gelooft
dat vrijmaar, gij, liberalen, zult er niet veel
aan verdienen. De kerkelijke aangelegenheden
zullpn slechts worden beheerd door Bronsveld c.s.
De modernen moeten er uit, wees daar zeiler
van en de Bronsvelders gaan met onze belhs-
tingpenningen strijken.
Maar genoeg met ons vrees aanjagen gij zij t
te omzichtig in uwe vrijheid, dan dat ge van
ons zoudt moeten leeren, waarom die nieuwe
vrienden niet te vertrouwen zijn. Wij hebben
u slechts gewaarschuwd, omdat we bij ervaring
weten, dat niets meer de zinnen begoochelt dan
vleierij.
Göthe zegtWir lernen die Menschen nicht
kennen, wenn sie zu uns kommenwir mussen
zu ihnen gehen um zu erfahren wie es mit
ihnen stekt. Gaat dus, gelijk de soepkaartjes-
hervormer deed, naar het Walhalla der conser
vatieven, om genezen te worden van hunne leer.
Vernieuw de vriendschap met onsVoor uw,
voor ons karakter is niets zoo verderfelijk als
te verkeeren met menschen aan wie wij een hekel
hebben, want dat gewent ons onbillijk te zijn. On
billijk toch is het, ons als nietswaardigen van het
terrein te verdrijvengij kent onze partij niet?
We wenschen u spoedig daaromtrent in te lich
ten de tijd dringt er toe, dat wij vrienden wor
den en -eene waarheid is het dat hij, die de
menschen niet kent, ze vreest, terwijl hij, die
ze vermijdt, ze spoedig geheel verkeerd beoor-
doelen zal. Wij van onzen kant, wenschen dus
vriendschap te sluiten met u; wij willen u
drarom met onze denkbeelden en bedoelingen
op de hoogte stellen, opdat ge ons niet vreest.
Om niet verkeerd beoordeeld te worden, wen
schen en vragen wij van u, dat gij ons niet
vermijdt.
Over het onlangs vermelde artikel van de
Maasbode, waarin den anti-revolutionairen werd
herinnerd dat de roomsch-katholieken hun deel
wenschen te hebben in het regeeringswerk, is
de Boodschapper, een anti-revolutionair orgaan
dat te ’s Gravenhage uitkomt, slecht te spreken.
De Maasbode sprak over den persoonlijken
dienstplicht en over scheiding van kerk en staat
en betoogde dat men daar niet aan moest raken
en men alleen die zaken moest trachtten te re
gelen, die de bondgenooten vereenigen, met ter
zijdestelling van ’t geen hen verdeelt. De Bood
schapper antwoordt daarop:
„’t Is maar goed, dat de Maasbode niet het
orgaan is der Roomsch-Katholieke partij. An
ders zou deze par jij met een dergelijk revolutio
nair geschrijf een droevig figuur maken.
„De regeering door twee partijen te laten
dwingen niets te doen, wat aan die partijen niet
wenschelijk is. Kan het meer revolutionair?
„Het zou waarlijk niet overbodig zijn, wan
neer de Maasbode, alvorens bij de auti-revolu-
tionairen op zoo hoogen toon met politieke
adviezen te komen, om daardoor de Katholieke
belangen® te dienen, eerst het a, b, c van het
anti-revolutionair staatsrecht leerde.
„Want daarvan schijnt het blad nog weinig
te weten.®
Over deze terechtwijzing is de Maasbode op
haar beurt weinig gesticht. Tot de beschuldi-
ging dat het anti-revolutionair staatsrecht hem
onbekend is, kan het blad goeddeels het zwijgen
doen. Op het stuk van beginselen is er vaak
groot verschil tusschen anti-revolutionairen; er
is in de laatste jaren zoo menig anti-revolutio
nair stuk geschut vernageld, dat men inderdaad
niet precies weet waar men zich in dezen aan
heeft te houden.
Tegenover de beschuldiging dat haar geschrijf
revolutionair is, waar zij overleg wil tusschen
de bondgenooten, stelt de Maasbode de vraag of
de Boodschapper wel weet dat wij in Neder
land leven onder het constitutioneel en niet
onder het anti-revolutionair staatsrecht. Daar
ligt de fout door de anti-revolutionairen aanhou
dend begaan. Zij willen ons door het Calvinis
me doen regeeren en vergeten dat Nederland
zoo min een Calvinistische als een Roomsehe
staat is. Er is niets revolutionairs in als men
de regeering met constitutioneele middelen nood
zaakt zekere richting te volgen.
Met ’t volgend practised voorbeeld besluit
de Maasbode haar artikel:
„ludien bij den aanvang dezer wetgevende
periode èu de anti-revolutionairen èn de katho
lieken verklaard (bepaald) hadden: wij willen
geen persoonlijken dienstplicht, dan zou de re
geering haar recht niet verloren hebben, een
leger wet met dien dienstplicht in te dienen, maar
de heer Bergansius zou van dat recht geen ge
bruik hebben gemaakt of wellicht niet opgetre
den zijn. En de heer Mackay zou gezocht
hebben naar een minister van oorlog, die de
plaatsvervanging wilde.
„Maar stellen wij aan de Boodschapper recht
streeks deze vraag: Was het dwingen der re
geering van u en de uwen om een wet tegen
de verplichte vaccinatie in te dienen, ook revo
lutionair? Neen? Waarom is ons dwingen
het dan wel? Doen wij iets anders dan gij of
doet gij iets anders dan wij?
„Men zou dus bij het blad volslagen onbe
kendheid met het constitutioneele staatsstelsel
moeten onderstellen, maar ’t is bijna onmogelijk
zulke onnoozelheid aan te nemen in iemand, die
het publiek wenscht voor te lichten. Aanneme
lijker is demeeuing, dat men zich desnoods tot
0
10
ia
d
er
11
II
e<
is
Ir
ir
ir
:r
0
ja
ja
er
I»
1»
h
10
n
3’
0
s
i»
n
10
0
1-
OEEKER COURANT.
Kimvs in iDinuio m 111
r
i
8
