CMBHBWmNSSBffSIIHIi
I ffll'IÏS- H FOOR 118
EEN NIEUWE PARTIJ.
v.
No' 75y F-E N-V e e RT IQ STR
t>
1890,
in/° KMt Z0““ «.«tób; v»ir te'
r
WOENSDAG
17 S E P T E Al 13 E II
den Uitgever,
weer een bolwerk
financiën.
5
pij ten eenenmale strijdige begrippen
toï 4 r^.cls’ gewone letter, 40 Cents,
ia de prijs
vernemen bij
Abonnementsprij s
Alle brieven
in te zenden.
1
a
3
Waar de Kerk hare stem laat hooren, daar
voor hare belijders
tot opwekking een
Met de eerste vangt
ADVEIITENT1ËN van lf
voor eiken regel meer Cents. Bij abonnement
j_e_ aTT.frijk lager* Voor waarden daaromtrent te
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
i voor 3 maanden /l.franco per post 1.25.
en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in hare veelvuldige verschijnselen steeds
veld winnen. Haar hoogmoed werkt als
magneet en wijst altijd op één punt: het eigen
ik; maar daarin is zij aan den magneet ongelijk,
dat zij geen aantrekkende kracht heeft, °maar
op alle punten terugstoot. Hare waarheidu
werkt niet aantrekkend; bekend en beaamd is
het woord van Lessing: Indion God in de
eene hand de volle waarheid en in de andere
het eeuwig streven naar waarheid hield, ik zou
in allen ootmoed het laatste kiezen.
Zoo ook denkt het volk er over op al die
plaatsen waar de Kerk geen tegenstander kan
aanwijzen; waar het volk dus geen dienst be
hoeft te doen als soldaat of brandweerman maar
als rustig belijder aan de Kerk is verbonden.
De band wordt losser, het volk ontwringt er
zich aan, en nu wordt de oorzaak van die ver
wijdering, van dien afval gezocht niet in de
hoogmoedige houding der Kerk, niet in haar
verouderde, met onze hedendaagsche maatschap-
1 t
ao- maar in
de verspreiding van het nieuwe. Het natuurlijk
proces van het oude tot het nieuwe miskent zij
en we zien het merkwaardig verschijnsel dat
de moeder haar kind verstoot, omdat het kind,
onder andere omstandigheden en in eene andere’
omgeving opgegroeid, de moeder niet meer be
grijpt. Kwam nu het volk maar tot dat nieuwe,
dan zou onze samenleving weer met een gezon-
j den geest worden doortrokkenmaar daarvoor
is het of een boetpredikatie
of wel ter afwisseling en
f ,i krijgslied, dat zij aanheft.
I zij de monschen, die lijdende zijn aan levens
moeheid, en hun getal is tegenwoordig legio
I mot de tweede smeedt zij een band om hare
I leden en bewaart ze voor afval. Bleef het daarbij,
I het zij andersdenkenden met rust, we konden er
I nog vrede mee hebben, maar en dit is het
Mevaarlijke, do schaduwzijde der Kerk zij
wekt op tot haat in het maatschappelijk leven.
I .Het oude, het verouderde standpunt kan
I zij niet verlaten en daarom is haar strijd
I tegen al wat nieuw is gericht. En hoe zij dien
I strijd voert, weten we uit de annalen van de
I Hervorming, maar ook uit de tafereelen der
f binnenlandseho onlusten uit den tijd der Remon-
stranten en hunne vijanden.
Banvloeken eu doodvonnissen tegen ketters,
I verbanning van hen, die vrijere denkbeelden in
I net godsdienstige verkondigden, zijn er te over>
I om ze Bier aan te halen als bewijs van de
eerschzucht die de Kerk kenmerkt en van
paren onverzoenlijken haat togen afvalligen en
andersdenkenden. „Wanneer gij eene vrouw
■tegenspreekt, denkt zij nietIs hetgeen hij zegt
I e waarheid of niet maar alleen Houdt hij
pan mij of houdt hij niet van mij Hetzij die
vrouw eene vriendin, eene geliefde, uwe moeder,
pwe vrouw, uwe zuster of eene onverschillige
jldo gedachte zal steeds dezelfde bij haar zijn."
en volle mogon we dit woord op do Kerk
3 “passen. Zij roemt in de vrijheid van gods-
Bneust, die onze Grondwet waarborgt, ’t is waar,
■mar was ons volk gecalvyniseerd, of gekatholi-
feerd, We weten dan te goed wat er van die
^‘(jheid zou terecht komen.
Treurig vinden we daarom de Kerk, dat zij
peil aldus leert kennen, want bij ieder welden-
feade moet zj afkeer wekken door hare on-
penschohjke gewelddaden, en daardoor vallende
pemige goe{]e 2aa(H£Orre]a uog op den steenach-
jigon grond of tusschen de distels, die ze ver
stikken,
I Het is waar, dat het volk behoefte heeft aan
sdienst, maar evenzeer onwaar is het bewe-
ei- der Kerk, dat de levensmoeheid van onzen
ZIJU oorsprong vindt in het nieuwe op gods-
■eQstig terrein, in de moderne levens- on wereld-
e'Sc !°uwing. Levensmoeheid is er helaas maar
H. c veel heden ten dage. Wel zijn ertal van
spaümQgea en feesten, maar veeleer dan als
bes^00 VaQ Wdre levensvreugde, moeten we deze
I <v WeQais vertoouingen voor de velen, die het
6Q 'eeren beschouwen als een tredmolen. Het
°let het ware levensgenot, maar eene uitspat-
■Jg van het natuurlijke iu den mensch, die
■ven besint af te vra=en leven Wat is
De sleurgang dien velen hebben te vol-
11 Weok in> week uit, werkt geestdoodend
I T DE PERS.
C^>Pe.IoIaags?he briefschrijver van de Zutphensche
bespreekt de belastingvoorstellen van den
Minister van Financiën.
De schrij ver komt ten slotte tot deze conclusie.
In die streken, waar de moeste boeren pacht-
dat met het geval is, zal men niet zonder reden
klagen over te grooten druk van den landbouw.
Laat ik er alleen nog bijvoegen, dat, om tot
«FA 4-~ -i__
opoffering van twee millioen ’sjaars moet ge
troosten, omdat de Staat niet alleen een deel
van zijn grondbelasting, maar ook de 28 opcenten
op hot patent en do 20 njksopcenten op het
personeel aan de gemeente wil afstaan. On-e-
twijfo d een propositie, maar die hoogst waar
schijnlijk ten gevolge zal hebben, dat er weer
voor twee millioen nieuwe rijks belastingen moeten
worden gevonden. En het spreekt vanzelf dat
daarin ook weder allo gemeenten en provinciën
des lands evenredig moeten bijdragen. Om
eene zuivere rekening op te maken ?noet ook
daarmede rekening worden gehouden.
Ook de Stand, bespreekt thans de ontwerpen
tot herziening der grondbelasting en tot ver
ruiming der gemeentelijke huishouding en zooals
Ult döa »vera(idoiing voor de gemeenten"
leeds blykt, met groote ingenomenheid. Doch
er is voor het blad nog een rede tot vreugde,
want nu komt aan den dag, dat het met het
i ministerie den goeden weg op gaat, ook met onze
financiën. „Het liberale lasterliedeke van een
dolce-far-mente kabinet wordtin zijn leugenach
tige holheid op da kaak gesteld."
Het anti-rev. orgaan wijst op don onhoudba-
ren toestand der gemeente-fiuancien (in Friesland
werd soms 10 tot 12 pct. van het inkomen
onkel voor de gemeente opgebracht) en gaat de
middelen na waardoor dit kabinet daarin veran-
denng wil brengen. Deze zijn in hoofdzaak
vierderlei, zegt het blad.
Ten eerste zal aan de gemeenten het recht
worden toegekend, om 60 pet. op de gronebe-
lasting zoo van bebouwde als onbebouwde eigen-
dommen te heffen. Thans staat dit aan do ge
meenten met vrij. Op grondbelasting voor land
mogen ze maar 10 pet. leggen en op die voor
huizen of fabrieken slechts 40 pet.
Bovendien stelt de minister voor aan gemeenten
bet recht te geven 30 pet. op het patentrecht
te heffen. Het doel hiervan is om landeigenaar
en industrieel, al of niet in de gemeente wonend
pro rato van hun landbezit of mjverheidsonder-
neming te laten betalen.
Dit zal volgens de Stand, voor de gemeente-
financiën een enorme verbetering zijn. De tegen
werping dat de dorpsbewoners aan grondbelas
ting en patent meer zullen betalen, wat ze aau
inkomstenbelasting minder opbrengen, beant
woordt het blad met er op te wijzen, dat ook
van met-gemeentenaren die opcenten worden
geheven en dat het rijk veel minder uit do
grondbelasting trekt.
Door de nieuwe regeling van grondbelasting
en patent zal het rijk vijf millioen schade In
den. Om hienu eenigszins te voorzien doet de
minister den voorslag, dat het op het perso-
neel, waarvan thans 81/2 millioen aun de gemeen
ten wordt uitbetaald, tot op millioen zal wor
den ingekrompen en alleen bij gebleken behoefte
zal worden uitbetaald.
Hierdoor zal het verlies van het rijk tffdrie
millioen dalen.
en dit is een fout van u_
schappij. Men gaat ontleden, oven als het kind
zsn speelgoed uit elkander neemt, en vergeet
dat het leven op zichzelf geen waarde heeft, maar
dat de mensch zelf er eerst waarde aan moet geven.
Een mvensdoel behoeft ieder mensch dieniet wil
ondergaan m den tredmolen van het alledaagsche.
Daartoe meè te werken, daartoe op te wok
ken, daarop te wijzen, is het werk van de Kerk.
Maar diezelfde Kerk staat voor ons als een
voorvader uit het zooveelste geslacht en spreekt
over dingen, dio ons geheel onbekend zijn en
die geen indruk op ons maken. Do verbeelding
wordt nu te hulp geroepen een slimme trek
van do Kerk maar die verbeelding wordt
door de meerderheid der belijders ongelukkig
verward met het hart en velen goloovon reeds
bekeerd te zijn, zoodra zij zich voornemen zich
te bekeeren. Diezelfde Kérk spreekt in eone
omgeving, in eeno maatschappij, waarvoor
ziende blind is of wier vorderingen zij misken t
en verdringen wil.
Hoezeer wij dan ook het recht van bestaan,
het nuttige eener Kerk op maatschappelijk
zich kenbaar maakt aan de menigte zien we
een bron van levenskracht voor den mensch.
Zoolang zij niet meedoet aan den vooruitgang
der maatschappij, zoolang zij geen rekening houdt
met de vorderingen der natuurwetenschap, zoo
lang zij het niet als hare roeping beschouwt
om den mensch een levensdoel aan te wijzen,
maar poseert als de bezitter der waarheid, zoo
lang zal zij de maatschappij niet genezen van
hare levensmoeheid. Integendeel zal die kwaal
meer
een
de indeeling der maat- heeft do Kerk weer een bolwerk opgeworpen.
Zij heeft in de dagen, toen het volk haar nog
diende, zoo dreigend voor dat nieuwe gewaar
schuwd, dat het na zijn afval het nieuwe nog
instinctmatig schuwt.
Aldus de Kerk, die heet het christendom te
verkondigen.
Wij gelooven dat hot ware christen-
donij dat werkelijk beantwoordt aan den
geest en do bedoelingen van Jezus, niet
achter, maar vóór ons ligt. Wij gelooven
at iet nieuwe, evenals al het nieuwe eens, -baat ik er alleen nog bijvoegen d
ZU het dan ook na veel tegenstand van de dio uitkomst te geraken, de Staai
Kerk, zal zegevieren en de levensmoeheid
uit onze samenleving zal verdrijven. Maar die
gezonde toestand met hare gevolgen van dege
lijkheid en tevredenheid kan niet terugkeeren,
voordat de Kerk in hare huidige opvatting
worde prijs gegeven en door het nieuwe zaad
zij werkzaam is om in den nieuwen bodem wortel
te vatten.
Voor hen, dio onze zienswijze deolon; die dus
de kerk erkennen als een maatschappelijk kwaad,
dat leidt tot levensmoeheid, ontevredenheid’
- - - i moet die
kerk niet dan als ballast in den Staat, zij het
dan met over boord geworpen, althans worden
losgelaten. Er moet, er mag geen band zijn
tusschen den Staat, die vooruit wil, en de Kerk,
die zijn vooruitgang steeds tegenhouden wil.’
Integendeel, de Staat, die niet de revolutio
wenscht, moet zich zooveel mogelijk tegen die
Keik te weer stellen öt hare schatkist slechts
openstellen voor het nieuwe in de kerk. De
Staat mag niet dulden, uit welbegrepen eigen
belang, dat het nieuwe wordo uitgeworpen hij
moet er voor waken dat ook het nieuwe en
vooral het nieuwe zijne vrijheid behoude; geen
slingervrijheid, maar eene vrijheid, die zich
ontwikkelen kan tot een heilzame macht voor
den Staat.
Daartoe wonscht do nieuwe partij, de jeugdig
liberale, mee te werken en zij heeft het vas't
vertrouwen dat zij tegenover de oud-liberalen
het pleit zal winnen, ja dat zij deze vau hare
dwaling zal overtuigen. Jammer dat die oudjes
zoo vasthoudend zijn op het gebied van be
grippen. Jammer, dat zij, op hunne ervaring
bouwende, zoo weinig acht slaan op de levens-
schouwing van de jongeren. We stuiten hier
echter op eene natuurwet, die in den wensch
mettertijd alle hartstochten doet verstommen,
behalve de heerschzucht; onjuist deze hartstocht
is het, die, door de aan levensmoeheid lijdende
maatschappij het meest wordt gevoed uit het
jongere geslacht. Geen feller bestrijders van
het nieuwe dan de melkmuilen onder de zwart
rokkengeen vuriger verdedigers van de Kerk
dan de hier te lande welbekende jongelings-
vereenigingenhet is de leeftijd van de geest
drift Jammer dat zij zoo averechts werkt.
Daarom, 'o Staat van NederlandMaak u 'los'
zoo spoedig mogelijk los van de thans heer-
schende Kerk, 1
Ij
L
1
1
1
a
a
3
I
1
3
I
I
I
I
a
Zi
r.
3
t
1
1
;e
e
COURANT.
I SOEK ER
I
co uu KjvactG zich een
