fflfflffl ffl HIT ARROWS WW Sil
u
i
WIÏS- ÉS IMÏllffl'TMll) lm 1
^TnrrvËïrsT"
Huismans- of Aliowi Kiesrecfit?
I
No. 90
A R O A N G.
1890
y IJ F-E N-V E E R T I GSTE
W
r
Z A.TEK
den Uitgever.
Zoolang daarom de Standaard
t
e
3
to* 4 r^.elS) gewono ,otter. 40 Cents,
ia de prijs
vernemen bij
a
a
E,
leer
^uuit oi
’eggen
r«
3
schoolwet ca
nieost
ADVEliTENTIËN van 1 f
voor eiken regel meer 7>/, Cents. Bij abonnement
L aagrijk Iager* Zwaarden daaromtrent te
Bij deze Courant behoort als bijblad Feuil-
loton-Dummer 75.
8 TV O V E m b E ïj,
is ingezonden, on alzoo een ieder verplicht is
bö do we*
Snoek 7 November 1890.
Burgemeesteren Wethouders voornoemd,
AL.MA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
JT*50^-rr’ 4 Van Iloaten gevoeltweder,
even als tijdens de grond wetsherziening, behoefte
aan een eigen orgaan. Hij wenscht gelegenheid
om bg de voorbereiding dor verkiezingen van
1891 eemgen rechtstreokschen invloed uit te
oefenen op de openbare meaning en op de
eerste nommer eener nieuwe reeks Staatkundige
Brieven is reeds verschenen.
Er is z. i. weder gemis aan overeenstemming
tusschen de overgroote meerderheid der liberalen
en eemge invloedrijke organen der pers die
als het Vad. en het Hand.^ liberuaffirgaam
maar inderdaad veeleer ministerieel mo-en
heeten, zooals by de schoolwet en bij de spoor
wegwet ten duidelijkste is gebleken. Hy erkent
narti?eHfdatl ‘4 won6cl^lyk ware als deliberate
wk in 1891 ?18.eonge31otoa Soheel optrad en
ook in 1891 het vertrouwen der kiezers kwam
Van algemeene bekendheid is de wensch dor
auti-revolutionairon naar huismans-kiesrecht of
wel: het kiesrecht van
•dooi daarvoor geleverd in de Standaard heeft
onze goedkeuring, waar
veroordeelt.
.Geldbezit is een
die als zoodanig socialen invloed i
etaatsrechteriijk bekleedt geldbezit
ainste autoiiteif „De geldman', uwv uei W1J
i verder, „heeft met alleen niet de minste roeping dat
om op te treden voor de rechten en belangen
van eenig volksdeel, maar dringt, om zijn eigen
belang te bevorderen, juist de belangen der
andere scciale klassen, zooveel hij kan terug.
Uit dien hooide is geheel de census-aristocratie
«mi politiek vergrjjp aan het nationale idee van
do ’olEseeahoid geweest Ze heeft het volk in
twee doelen uiteengescheurd. Een volksdeel,
dat alle macht in handen kreeg, en een volksdeel’
dat weerloos aan de willekeur van de inacht-
hebbenden was overgeleverd.*
Er zit gang in het betoog tot aan het einde
*Je, tot de conclusie .zoolang dat booze stelsel
met met wortel en tak is uitgeroeid, komt ge
tot een nationale representatie nooit.* Volko-
men juist en wij zeggen met de Standaard, dat
I aan dezen verfoeilijken misstand een einde kome
I hoe eer hoe beter. Wij wenschen ook het Al-
I teincen Stemrecht tegenover het stemrecht van
i een enkele klasse. j
In de hoofdzaak dus zijn we dezelfde meening
toegedaan de tweede helft van het pleidooi
I Waar het de toepassing van het beginsel betreft’
U oas te abstract, te geleerd, te gezocht. „liet
I 'ou is een organisme, een eenheid die van na
ture organen heeft. Die organen nu worden
I gevonden, zegt de Standaard, in de hoofden
van gezinnen. Een gezinshoofd is èn van na-
I ure èn staaterechterlijk het aangewezen orgaan
poor allen, die onder zijn hoede saamwonen
I Hij is geen gemaakt orgaan,
I ontstaan langs natuurlijken
banden van
I herbonden.
Pij zorgt er i
l"Ü laat aan
|®U zijn bezit
turo èn i
v°or allen, die onder zijn hoede
op elk terrein als zoodanig erkend.
maar een
=- -wegj meest door
bloed- of gemeenschap met de zijnen
Hij geeft aan het gezin zijn naam;
voor. Hij bestuurt en regeert het.
zijn gezin, zoo hij sterft, zijn naam
i na.“
u.t b t hoo{d van een gozin vaQ
Rntsrechterhjk als de verzorger er van wordt
•‘gewezen, is waar. Wanneer de dochter des
L Ues huwt wat ten platten lande vrij al-
peen plaats vindt, met haren man bij vader
L Woeder intrekt, is de jonge man toch niet
*ek“TSa.D8 0“de “8e£
Eea tweede moeielijkheid ontstaat wan-
men gaat vragen, wie het gezin be-
1 regeert. Die Erau hat die Hosen
onze buren, en i -
Be’6 COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS
wetgever in verreweg de meeste gezinnen zou
moeten constateren, dat de vrouw de baas was
die dus het stemrecht toekwam. Wij
wilen er echter geen kwaad van zeggen.
Wanneer hot baasschap als criterium dienst moot
doen, dan zouden we veeleer aan de celibataire
1U pW. TZ”d! t
i hel «ee.ua-k^bt gezegd, dal hij do Beeste was do kiüdwM
particuliere aangelegenheid, j behoerschers
-J verschaft, maar
niet de
heet het
Maar hoe dan gehandeld met
slechte kous doden P
meer
daarom blijven
aan alle mondige mannelijke individuen. W-;
noemen dat: Algemeen Kiesrecht, niettegen
staande daarbij de vrouw i
ten. Daarom echter is do naam nog uiet valsch behand*eling dor
te heeten. Heeft iemand ooit valsohhoid ge
vonden in de benamingAlgemeene Dienst
plicht, algemeene volkswapening, algemeene ver
gadering. We vinden dan ook dat kenmerk
van valschheid gezocht en zullen er ons niot ----
door laten weerhouden, het stemrecht uitgebreid van 1891 °°k in de liberale
te wonschén, zoover het mogelijk is, alzoo do
ongehuwde heoreu daaronder te bogrijpen, waar
onder er zijiig^er stem op weegt tegen tien
huismannetjes.
Zoover het mogelijk is, hoewel de vrouw
Wijlt uitgesloten. Hoe gaarne we haar het
stemrecht wilden toekennen, hoezeer het gevoel
van recht en billijkheid daarvoor pleiten mo^e
des Guten nicht zuviel. De maatschappij* is
nog met rijp daarvoor en zou onze wensch
daarom ónmogelijk noemen. Zoolang het stom-
recht echter moet beperkt blijven tot de hoeren
der schepping, blijven do vrouwen er dan ook
geheel buiten. Hare influentie moet niot wor- I
den binnengeloodst door het achterdeurtje
Huismans Kiesrecht. Maar die heeren daaren
tegen zonder uitzondering geen beperking dooi
de voorwaarde van huwelijken, die overwegend
in de lagere volksklassen gesloten worden en ons
land aan do onontwikkelde klasse zou over
leveren. Dat stelsel is vicieus, slechts in het
belang dor clericalen en ten eenenmale in strijd
met de altijd gevolgde gewoonte, om het kies-
en recht langzamerhand van den ontwikkelde uit
te breiden ook over de minder ontwikkelden.
kennisgeving.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
makea aaa da ingezetenen J
Kohier van BdïX^opTe5^ h0080 WÜ8Üexd echetaea- Ougetwijteli
meente gehouden wordende Honden, dienst2189? MeenaaSer vï^d ü*rhaald
der gemeente, de kinderen waren do natuurlijke
j van de moedors, deze weer van do
va ors en zoo was de meester de natuurlijke
behoerscher van de gansche gemeente nemen
wij nu aan, wat moeilijk valt tegen te spreken,
een gemeente een orgaan is ia hot rader
werk van don Staat, dan is dus de moester
daarvan het natuurlijk hoofd, niet oen opzettelijk
daartoe gemaakt hoofd, maar ontstaan langs
I natuurlijken weg. fa
uitWnMeOr hGt g!2i“ ah °rgaaa z«a 8t0“»mag
tbrengeu, moet dan ook bij overlijden van den
man dat recht cvergaan op de weduwe, of op
den broeder of neef, die do zaak van den overle
dene voortzet of op den voogd der kinderen,
lal van moeilijkheden zullen voortvloeien uit
c?Z7¥er0 van het beginsel, door de
I Standaard voorgestaan.
Hoe bijvoorbeeld wanneer een gezin door echt
scheiding van-cen gescheurd, wordt P Zal de
man, die toch meestal de verzorger blijft van
het geziu, zyn stemrecht dan behouden of moot
hy dmi eerst weer hot hoofd zijn van een nieuw
gezin? Als verzorger van twee gezinnen zullen
hom dan twee stemmen toekomen j maar onge
lukkig zit hy onder do pantoffel zijner tweode
vrouw en hij bestuurt noch regeert dus één der
beide gezinnen, wier natuurlijk hoofd en orgaan
hy is. Mn- wird ven allo dem so dummals
gmg mir ein Mühlrad im Kopf herum
Do Standaard zegt, dat hot nood^g i., ota
helderheid en waarheid ia de politiek te bevor
deren, steeds uitdrukkingen te kiezen, die de
zaak die men voorslaat, zoo scherp en duidelijk
mogelyk uitdrukken. Hoe het blad zoo iets
durft beweren van de vraag naar Huismans-
Kiesrecht, begrijpen we niet. Daartoe is, behalve
orgaan, méér, allereerst noodig dut men een zuivere de-
huitie geve van wat men onder „huisman* wil
verstaan. Uit het pleidooi van de Standaard
put men dienaangaande verwarring in stee van
kharheid. Dut is een zwakke stee, zou de
Standaard zeggen. „Het individu der radi-
calen daarentegen representeert niets dan zich
zelf, d. i. niets.*
Schooue redeneering voorwaar, waartegen
alle ongenuwde hoeren zeker protest zullen aan-
teekonen. t Jan onze knecht is ongehuwd
dus niets, Zoodra hij echter „ingevolge de zon
de met onze dienstmaagd moet huwen is hij
iets’geworden. Dit doet haast denken aan het
scheppingsverhaal, maar met dit onderscheid.dat
hy de schepper is geworden van een jonge spruit
en daarmee ook zijn eigen schepper, ’t Wordt
- - ons niet de
is huismannetjes met den vinger aanwijst, dio tot
iets gedecoreerd worden, stappen we van dat ge
leerde kiesstelsel af on geven alsnog de voorkeur
aan Algemeen Kiesrecht. De bepaling die het
„enaaksche* blad gaf, dat een huisman is een
burger individu, dat toevalligerwijs ook eon
vrouw had, deugt onzes inziens ook niet, daar
hot den weduwnaar uitsluit.
Uitgaande van het beginsel van recht, wen-
schen wy geen onderscheid te maken dit zou
incoasequent zijn, ook in het stelsel van de
Standaard; maar het blad wil er zich afmaken
door de ongehuwde heeren eenvoudig dood te
verklaren, en dat gaat toch waarlijk niet. Of
moet het kiesrecht eon premie op hot huwelijk
zijn dan wel, moet het huwelijk hot bewijs
leveren dat men goed kiezer is ia hot oene eu
daarom ook voor de andere keuzo geschikt
wordt bevonden j”
do huisvaders, dio een
Hoe moor we over de zaak nadenken, hoe
we het spoor bijster worden, en c
WÜ bij ons stelsel, dat het Kiesrecht waarborgt
suog blyft uitgeslö- handeling dor schoolwet, terwijl ook bij do
naam nog met valsch I behandeling dor wet op don krijgsdienst zioh
evenzeer, on wel kort voor de verkiezingen
een zoo diepgaand verschil van gevoelen “zal
openbaren, dat het een ongerymdheid wordt
van de liberale kiezers in den lande te vra-en
d°Frb«? /“i id° ka,aür en bloc te steunen.
n irih^^ v?orbareWmg der verkiezingen
I wnrrln» I'm. -—“--•J partij gestreden
woidou. Dit is onvermjdolijk en voor de
staatkundige ontwikkeling van ons volk heil -aim
en gezond. Ieder liberaal kiezer moet er X
lükenschap van geven, welke gedragslijn hij in
de waagstukken, die het meest op den voor
grond treden, door den afgevaardigde wenscht
aangenomen te zion. Naarmate van de al of
mot overeenstemming op die hoofdpunten moot
hy oordeelenj de omstandigheid dat kiezer en
gekozene beide op don naam van liberaal aan-
spiaak maken, moet tor zijde gestold worden
I n tad’ waanü Oïer bet begrip van liberaal
zoo weinig eenstemmigheid bestaat. Natuurlek
moet men zich tot hoofdpunten beperken
Overeenstemming in alles te vragen zou cons?
quent er toe leiden, dat ieder kiezer slechts op
zich zelf zyn stem kon uitbrengen. Dit toch
I ware het eemge middel om van volkomen o vei?
eenstemming verzekerd te zijn.
Twee ingrijpende punten fauhwl
dienstplicht dringen zich als het
actueel op den voorgrond.
Hot laatstgenoemde wordt daarop door mr
Van Houten even nader in oogenschouw geno-
iT1888dA?J|V?°rat Üeeh daea uitko“iea’ dat
in 1888 feitelyk de meest conservatieve regeerin*
aan t bewind is gekomen die men kon verlan-
gea* Hy neemt deze gelegenheid te baat om
dr. Kuyper oven te waarschuwen. Hij, Kuyper
is door de christelijke behoudspartij gebruikt
als haute utihté voor het verkiezingswerk. Is
eens dat werk achter den rug, dan laat men
hem in den steea en dan mag hij aan de goede
gemeente de conservatieve staatkunde van het
kabinet als vrucht van fijne berekening en
i «?.i yuget'vjjteld zal tegen
l worden.
Kuyper en
- - regeringspartij dun
0
SBH
t
i
6
4
1
i
i
I
o
ia
i.
it
t.
st
e.
d
l
•S 1¥ B B K B R.
U*ï*
mr\»nn.n..a den lande. He*
