«7
IltlllK- III 1ÖIWHÏIHLII) TOOK Di
W 1
liB J
HUfflff ffl HET 1ILÜMSSHHÏ SffliS
J
n
„Waciter! wat is er m ta uaclt?’
I
s
IVo. 92
V IJ F-E N-V EERTIGBTE
1890.
■fe
A R G A. N CI.
I
Z A. T E K 1> o
15 N O V J2 M B E 13,
haar
uittrekkoa
een
heott de vrijheid
1
„Wachter wat is er van den
van
i te niet
m eer opgeld
'7?fi
77:
van Simeon in zyn geheel mee
weer gaan
de eenheid der kerk scheen v
gevaar te loopon -— maar toen eenmaal de
uit voorziene beslissing was
al die fiere hoofden zich
iocuta erat.“
„Nu is de quaestio
dienstplicht van
Duitschland en
wakker!
welhaast gekomen, die
de nachtchjke periode van 3jaren een eind
verloren! Hot
stroom. Do
er in ons
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS,
Abonnementsprijs voor 3 maanden /l.—franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ol redactie betreffende, franco
in te zenden*
In de profetieën van Jesaja wordt aan den
«tam van Simeon herinnerd, die uit het land
gebannen was omdat hij bij een krijg tegen de
Amalekieten, na deze overwonnen te hebben,
verzuimde den Koning van Ainalek te dooden,
«n nu voor straf zijn woonplaats moet gaan zoe
ken in het veroverde land. Aan den bode van
dezen ongelukkigen stam, die voor een klein
vergrijp zoo zwaar moest boeten, worden bo-
venstaande woorden in den mond gelegd, bij
een bezoek aan den profeet, die destijds aan het
Israëlitisch hof in groote eer stond. liet was
een jammerkreet, geslaakt door con treurenden
«tam, die, hoowel in hoofdzaak getrouw geweest
in het vervullen van zijn plicht, in het kleine
was te kort geschoten en nu met zoo groote
atraf weid gestraft. Het antwoord van den
profeet luiddoDe morgenstond is gekomen en
de nacht verdwijntwilt gijlieden vragen, vraagt;
Akeert weder, komt. „Wachter! wat is er van
den nacht
Aldus klinkt het tegenwoordig uit den mond
Vau menig liberaal, die gevoelt, dat de nacht
reeds lang geduurd heeft voor zijne partij die
beseft, dat de morgenstond wel haast zal moeten
aanbreken maar die daarbij de heimelijke vrees
met onderdrukken kan, dat het een mistige dag
ad zijn, waar geen zonnestraal vermag door te
dringenden komenden nacht in ’t verschiet,
waarin het clericale legerbestuur, beter georiën
teerd dan thans, het heirleger der vrijheid over
rompelen en voor goed diens macht knotten zal.
Eene treffende gelijkenis ligt er in don toestand
van Simeons stam en de liberale partij hier te
lande. Beiden hebben de wapenen aangegord
üu met ijver den goeden strijd gestreden. De
resultaten zijn daar als bewijzen dat zij met
mwaardigen ijver zijn uitgetrokken en over
wonnen hebben.
Heeft Simeon den vijand uit Amalek versla-
£en, de liberale partij heelt een volledige zege
praal behaald op den vorst der duisterniszy
-1 voor ons volk veroverd, uitge
lid en gewaarborgd door wetten, die ons volk
eu 2eë<m zijn geweest. Als zoodanig noemen we
°’a de postwet, kieswet, provinciale wet, gemeen-
ewet, scheepvaartwetten, telegraafwet, afschaf-
ug van accyns op varkens- en schapenvleesch,
erstelling der bisschoppelijke hiërarchie voor
u katholieken, wet op de onteigening,
tlenoeg voorzeker om te spreken v;
overwinning, die alle dwaze beuzelpraat
°et, die bij de politieke lezingen
‘°et: dat do liberale partij voor ons land niets
hwtt gedaan.
Hat partyzucht en onkunde aldus redeneeren,
verklaarbaar. Beiden zijn blind voor het
°e e van wat zy hun vijand noemen. Maar
a een partij als de katholieke zulke woorden
-m een of ander „christelyk" ouderwijzer laat
Weeren zonder een woord van protest hierte-
.ea te spreken, dat verbaast ons, omdat wij i
üd meenden, dat ook onder de Katholieken
een party, die voor 40 jaren
om Rome de volle vrijheid
te bezorgen, dat zij ook nu de wenschee van
het volk zal inwilligen. „Keert weder. Komt!
UIT DE PERS.
In de jongste „Kroniek" van de Stemmen
voor Waarheid en Vrede bespreekt dr. W. A.
Bronsveld ook den strijd die tusschen de bladen
der roomsch katholieke en der anti-revolutionaire
partij wordt gevoerd over de afschaffing der
plaatsvervanging.
Over den stryd die in den boezem der roomsch
katholieke party woedt, denkt dr. Br. tamelijk
sceptisch. „De roomscue kerk zegt hij
heelt het haar geestelyken in den ’loop der
eeuwen dikwerf vergund onderling strijd te voe
ren. Denk aaix den zoo belangrijken strijd
tqaschen nominalisten en realisten, ’t Is be
kend, dat sommige geestelijke orden in openbare
veete met elkander leefden, eu dat Dominikanen
gaarne den voet dwars zetten aan Franciscanen.
De kerk neemt het met kwalyk, als „de jon-
gelingen spelen voor haar aangezicht." Zelfs
op het Yaticaansch Concilie was hooggaande
verdeeldiieid tusschen de vergaderde vaders, en
jaren verkeerde. Op actie volgt reactie; op
werkeloosheid een tijd van bovenmatige inspan
ning. Als het oude paard het werk staakt en
het jonge ros de vracht te zwaar vindt voor
zijne krachten, doet het een wanhopigen sprong
eu gaat door den ketting heen. Krijgt het echter
den wagen aan ’t rollen, dan wordt het oude
beest onmeedoogend verpletterd, tenzij het weer
opleeft eu mee vooruit gaat. Zóó moeten we
ons zeker verklaren den liberalen wanhoopskreet.
Het is de uiting van het verstokt liberalisme,
waarvan het llandelsblud o. a. een sprekenc
afbeeldsel is, en smaakt naar Standaard-twE
Wie niet mee vooruit wil, ga over naar het
kamp der clericalen on behelpe zich niet met
den naam „liberaal", om achter dien sluier zijne
conservatieve neigingen te verbergen. Revolutie
is het doel van den liberaal. Niet langs geweld-
dadigen weg, maar geleidelijk niet ai te lang
zaam, niet al te voorzichtig, willen we de ge
welddadige revolutie vóórblyveu, waartoe het
clericalisme ontegenzeggelyk leiden moet.
Daar schuilt de fout by de taktiek der volks
partij. Of zou zy, bij gebrek aan beter, om
uit de windstilte te geraken, de hand willen
reiken aau de revolutie van bloedstorten en
geweldplegen We mogen dit van haar niet
verwachten, die in hare banierhet algemeen
stemrecht schreef. Dit is zeker, dat zij de
slapende liberalen heeft gewekt, met een koud
waterbad over hun gezicht uit te stortenen
die gewaarwording is verre van aangenaam.
Door schade eu schande moet de mensch echter
wijs worden ook de liberalen.
„Wilt gijlieden vragen; vraagt", en weet ge
wat het volk wenscht, dan zult ge bij eenigen
ijver de volkspartij spoedig iugehaald hebben
en dan voorzeker zal het alom klinken: „Keert
weder, komt."
nacht
Zal het volk
en het land der vrijheid i- -
bewonen Wij hebben nog steeds da beste
verwachting van
reeds niets ontzag
werkelijk ernstig
-_o voor
gevallen, toen bogen
ter aarde. „Roma
van den persoonlijken
oneindig minder gewicht. In
-- frankrijk schikt de roomsche
Kerk er zich in, en lijdt er dan ook niets onder.
De geestelijken, dip dagbladen schrijven in ons
klein land, mogen, misschien wei onder den
invloed van afgunst en min-edele dryfveeren,
met elkander kijven waarom niet? Doch
aan dat alles zal een einde zijn, zoodra het van
woorden komen moet tot daden. Dan wordt
het wachtwoord gegeven, en het regiment,
waarvan eens do kardinaal Do Bonnochoso go-
waagde, marcheert in de richting die het bevolen
wordt.
„Liet dr. Schaepman niet onduidelijk dóór
schemeren dat ook hij nu, en ondanks hun vast
houden aan den persoonlijken dienstplicht, de
anti-revolutionairen blyft beschouwen en begeer
lijk achten als bondgenooton, dan heeft men
op de voortzetting van dat bondgenootschap zich
ongetwijfeld voor te bereiden. Wij hebben
niets anders verwacht. Het zou ons ten hoogste
verwonderen, indien de hoofdaanvoerders der
twee bondgenooten het onderling niet eens wa
ren. In elk geval hebben wy meer beteekeuis
te hechten aan éen verklaring van dr. Schaep-
man dan aan een manifest van elf voorzitters
van Noord brabantsche kiesvereenigingen."
Als men den toon leest dien de Tijd in de
laagste dagen begint aan te slaan, zou man ge
neigd zyn te gaan twijfelen aan de juistheid
van de hierboven ontwikkelde meening. De
lijd is zeer verbolgen en over don toon waarop
de Standaard schrijft èn over hetgeen gezegd
wordt. Het „dryven" van de Standaard, het
aandriugen op „huismanskiesrecht" dat fei-
telyk met algemeen stemrecht gelijk staat
op het intrekken der begrotingsposten voor
eeredienst enz. maakt het, volgens de Tijd, noo-
dig dat duidelijk aan het licht kome hoe het
kabinet over de zaken denkt, of het een kabinet
moet zijn der rechterzijde, dat rekening houdt
met de wenschen van beide fraction, dan wel
of het een aati-revolutionair kabinet is dat het
Program van dr. Kuyper als regeoringsprogram
beschouwt.
De T(jd hoopt dat bij de algemeene beschou
wingen over de staatsbegroting aangaande dit
punt eens duidelyke ophelderingen worden ge
vraagd. Op de wijze toch waarop het tegen
woordig tusschen katholieken en anti-revolutio-
- nairen gaat, kan het, eenvoudig, niet blyven
gaan.
De Tijd besluit deze beschouwingen als volgt:
Een sprekend voorbeeld slechts van de ge
zindheid, welke door de praktyken der anti
revolutionairen en van hun pers bij de katho»
lieken wordt aungekweekt! Te Nieuwer-
Amstel, wat bevolking aangaat de derde ge
meente van Noord-holland en voor meer dan
óen derde katholiek, moet een nieuwe burge
meester benoemd worden. Eu wat doet thans
het katholieke blad van Nieuwer-Amstel, de
Amstelbode Bevreesd voor de aanstelling van
een anti-revolutionair, spreekt het in zyn hoofd
artikel den wensch uit, dat door de regeering
zal benoemd worden neen burgemeester, die op
staatkundig gebied is een grondwettig-jezind,
gematigd liberaal, hij zij dan protestant of ka
tholiek."
„Wy (de lijd) stemmen met dezen wensch
van de Amstelbode geenszins in en achten de
wijze, waarop het blad gemeend heeft dien te
moeten uitspreken, zeer verkeerd. Tusschen
bij hem welmeenend bleef aandringen
„vraagt. Keert weder. Komt"
O volk van Simeon! word dan
De morgenstond is
aan
zal maken. Veel is nog niet
clericale bewind is nog niet in den
Standaard zelf moet erkennen, dat
Parlement heden ten dage weinig wordt afgele
verd. Maar wie waarborgt u, dat het zoo blijven
zal En hoe zult gij den tijd terugvinden, die
verloren is? De teekenon van leven in do liberale
partij zijn nog zoo schaarsch en nog zoo weinig
betrouwbaar. Hoor slechts hoe een liberaal woord
voerder alles verloren acht, wanneer de volks
partij haar gezag kon doen gelden. Dat wijst op
afmatting, op nona. Men mag de taktiek van
de volkspartij afkeuren, wanneer zij zich gaat
verbinden met Rome en Dordt, maar laat ons
daarby toch niet uit het oog verliezen, dat zij
als pionier aan de liberale partij den weg wijst
dien ze zal. hebben in te slaan, indien zij° haar
gezag blyvend wenscht te vestigen. De demo
cratie is het doel van de volkspartij. Daarheen
moet ook de liberale partij den steven wenden.
Waar het beginsel der volkspartij zuiver is
mag een zoo streng votum van afkeuring haar
niet treffen uit den mond van een oprecht libe
raal. Dat hare handelwijze verkeerd was, vindt
«enigermate zyne verklaring in den staat van
indolentie waarin de liberale partij sinds eenige
slaapziekte wordt ontkend. Wat zal de
genstond brengen, wanneer de partij niet
dien tijd uit den droom geraakt is?
Hoort zij dan niet het krygsrumoer om
heen van de socialisten en de volkspartij? Is
zij zoo diep ingeslapen Of is zij te zelfgenoeg
zaam, te trotsch, om het oor daaraan teleenen?
„Wilt gijlieden vragen, vraagt. Keert weder!
Komt." Aldus sprak de profeet tot de Simeo-
uieten. In dat antwoord ligt ook niet onduide
lijk opgesloten dat Simeon te trotsch was om
te vragen en liever ia ballingschap bleef
yoortleveu, dan den raad op te volgen van wie
op het:
eerlijkheid wordt aangetroffen. Is zij dan ver
geten, hoe zwaar de liberale partij moest boeten
voor de vrijheid, die zij in 1853 aan hare
geloofsgenooten waarborgde
Wachter! wat is er van den nacht? De
morgenstond is gekomen én de nacht verdwijnt.
Het schijnt dat Rome de schollen van de
oogen vallen; ten miuste in Brabant en Limburg
openbaren zich teekenen van leven, die op betere
tijden, op een komenden dageraad wijzen. O.'
het een mistige dag zijn zal?
Maar de stam van Simeon had na afloop van
den strijd een verzuim gepleegd. Zij had ver
geten den koning te dooden.
Dien koning heeft ook de liberale partij laten
voortlevenen die koning heerscht ook thans
nog, maar nu over hare eigene troepen in den
vorm van gemakzucht of slaapziekte. De nona,
die hare leden in do laatste jaren van haar
bewind verlamde, en die de oorzaak was dat
zij met verbanning werd gestraft, is nog niet
geweken. Ja erger dan dat. Het bestaan dier
- _j mor-
voor
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7’/, Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voor waarden daaromtrent te vernemea bij
den Uitgever,
5
I
OKK
k
i
i
u
18
16
40
0
.4
5
9
5
0
J
12
5
27
21
I
16
>1
>0
>r
16
56
ÜK
7' 7' a
f
y’
