r
DIMS- fl IDIlffiTMlO Willi DE
B ill. liiiiffilSSBBÏ SiïEEK
s
c!
DEMOCRATIE
No. 93
F-E N-V IS RRTIG8TE
1890
IO NOVE NL 13 JE II,
;e
s
d
>0
we op
en laten
Na eerst
wiMwiimimm
y
a
zelf aan leggen.
Bodewijk XIV zeide: de Staat ben
daarmee zijn gezag en zijne daden van
!ur onaangevochten te honden, zoo is de
De Staat is het
aan voor het
ie
o.
te
onze dagen een geest van demo-
i zoo verleidelijk, dat zelfs
„Burger*
•p I
a
a
s
aristocratische ratten.
De zetel dor democratie mogen we hierbij niet
vergoten het vrije Friesland met zijne stoere
calvinisten is ook de woonplaats dor democraten
pur sang, de volkspartijterwijl do democratie
hier haar geboorte dankt aan opportuniteit, el
ders aan vrees voor vergaan, is het in Fries
land voorzeker een kind van de omstandigheden.
De strijd om hst bestaan, zoo zwaar geworden
vooral door don knellenden druk van belastingen,
heeft er het hare toe bijgedragen om medelijden
te wekken met het lot van zooveel verdrukten.
Dat de oogen daarom hior hot eerst werden ge
opend voor de rechten van den mensch, behoeft
niet gezegdde volkspartij was reeds georgani
seerd toon Burgerplicht nog ineenkromp bij
het hooron noemen van socialistische candidates
Zij had reeds de handen aan den ploeg gesla
gen. Wat zij heeft uitgewerkt kunnen we niet
boter vergelijken dan bij een noodschot dat den
redder doodt, of bij de daad van den drenkeling,
die den redder bij de beenen grijpt en zoo met
dezen in do diepte zinkt. Maar hieraan heeft
ook de liberale partij schuld, dio, in plaats van
de reddende hand toe te steken, op eigon le
vensbehoud bedacht, reeds halverwege rechts
omkeert wilde maken.
Voor beido partijen is het daaroip gewenscht
dat zij elkaar do hand reiken, om den clericalen
wolf gezamenlijk, met vereendo kracht, van het
erf te verjagen, Zonder dat zal de volkspartij
haar doel nooit bereiken. Mèt dat zullou bei
den weer uit de diepte opduiken en aan land
komen.
Het beloofde land? Hierover in ’t volgend
nummer.
We willen in de eerste plaats ordegeen orde
tot stand gebracht door het geweld of door het
gezag der overmacht; geen orde die mokkend
wordt aangezien door een deel der natiedie
verbroken zal worden, zoodra de bajonetten ver-
dwijnengeen orde geschapen door de geeste
lijke macht, en die den indruk maakt of we op
«en kerkhof of in een knekelhuis waren. In
deze dagen van voorbereiding het valt niet
te miskennen waait door ons vaderland een
zeer democratische geest, die ons waarborgt dat
i Jan Compagnie zich niet door kapotjas of zwart-
I r°k onder curateele zal laten stellen. We mo-
i» F &en daarom gerust zijn, dat de eerste stap van
het clericaal bestuur in de richting van gezag
met geweld, door geen tweede zal worden ge
volgd. Het zou al te gevaarlijk worden, wan
neer een Regeering, zoo zwak en teringlijdend
als de tegenwoordige, de revolutie ging uitlok-
I ken. Om Boulanger te knakken was een krach-
tig bewind noodig, dut wortelde in het volk
aou de democratie, zoo ooit, zich laten drukken
door een monsterverbond van kerkdijken, die
kijven als kat en hond De wapenwet, do
instelling dor marechaussees, zij mogen in latere
dagen nog getuigen van wat Home en Dordt
Wet ons voorhebben, zij zullen ons dan tegelijk
kunnen meededen, dat het scheppingen zijn
l* uit een tijdperk van crisis en dat zij de liberale
geesten hebben wakker geschud.
Wij willen orde, gezag dat gevestigd wordt
door eigen integriteiteen gezag, dat geen onte
vredenheid wekt en daardoor zich zelf zou oor
delen; maar een gezag dat voortvloeit uit al-
getneene waardeering, uit eerbied voor de wet.
Zulk een wet moet echter noodzakelijk aan twee
5 voorwaarden voldoenzij moet aan allen dezelfde
rechten verleenen, dus rechtvaardig zijn, en zij
Moet de lasten verdeden in verhouding der
schouderbreedte, dus billijk zijn. Hecht voor I
uilen en plicht voor allen, is de strijdleus van
I dea democraat, van den liberaal.
Deze twee leuzen zijn niet van elkaar te
Lecheiden; gelijk in do samenleving geen rechten
bestaan, dieniet tevens op verplichtingen wijzen,
dzoo ook in het staatkundige. Wanneer de
Ötaat al zijne burgers in rechten gelijk stelt.
Mag hij ook aan allen dezelfde plichten opleggen.
Nederlanders, wonende in een land, dat
te allen tijde de bakermat der vrijheid was, wij
willen vrij zijn; niet bandeloos vrij, tnaar even-
Mia vrij in knellende banden ons door anderen
°Mgeslagen; wij willen waarlijk vrij zijn, dat
zeggen: de bandon die wij voor de orde
M deu Staat noodig achten ons
ahjk eens
ik! om
willeken
ious dor democraten thans:
vo/4; dien grondslag nemen zij i 2.
ë(^ag; het is hun het schild tegen willekeurig
El' trekt in t___
tratie door ons volk,
UIT DE P E li 3.
Naar aanleiding van het artikel van de Tijd,
waarvan wij in ons vorig nummer een overzicht
gaven, komt de Stand, er ten sterkste tegen op, dat
deauti-rev.afgevairdigdenmèen geval aisdeplaats<
vervanging mptde r.-k. kiezers rekening zouden te
houden hebben. Dat zoo iets bij de verkiezing beding
zou zijn of zijn geweest, noemt zij onaanneme
lijk. Dit zou neerkomon op het in den steek
laten van het anti-revolutionair program om het
roomsche te volgen. Doch do bland, zou het
ook in strijd achten met de Grondwet, die stem
ming eischt naar eigen overtuiging. De zedelijke
band tusschen kiezers en gekozene mag alleen
gelegd worden voor de verkiezing, zegt het blad
en niet met enkele kiezers, maar met hen als
groep. En nu hebben, volgens het anti-revoiu-
tionair orgaan, bijna alle anti-revolutionaire
csndidaten zien vóór de verkiezing verklaard
tegen de plaatsvervanging. Thans van hen te
gaan eischen dat ze, omdat ook vele roomsche
kiezers hen steunden, hun eigen vaandel verla-
ijèa zullen om naar het roomsche over te loopeu
acht zij, hen verlokken tot een duad van poli
tieke immoraliteit en van felonie tegenover het
kabinet.
Dit sluit niet uit het op zekere hoogte reke
ning houden met den wensch van katholieke
kiezers, doch nimmer kan dit geschieden als het
tegen eigen verkiezingsprogrum zou strijden.
Dat wederzijds bij de stembus hulp verleend
werd, zegt de Stand, ten slotte, was alleen uit
politiek belang. Dit ook alleen zal beslissen
voor de 'of in 1891 samenwerking zal bestaan.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden*
kerkelijke leiders er zich door aangetrokken
gevoelen.
Als uitingen van dien geest wijzen
onze hoofdstad, waar men het leven
leven daadwerkelijk gaat toepassen. 2
erkend te hebben dat do kinderen uit de mindere
volksklasse aanspraak hebben op gezondheid
naar lichaam en geest en daartoe den steun der
meer gegoeden dringend van noode hebben,
komen de liberalen der hoofdstad thans tot het
besof, dat voor het bepleiten der rechten van
het mindere volk, een man uit dat volk in de
vroedschap moet gekozen.
Ook de TtWnZ-geschiedenis is niet vrij van
een democratisch tintje; terwijl het aristocratisch
blad don man verguisde, die daar hei woord
voerde in een vergadering van socialisten, mocht
hij do sympathie daarvoor verwerven van man
nen als prof. Pierson e. a.; mannen die, de
rechten van don mensch erkennend, in ieder
socialist geen diet of moordenaar zien, en daar
mee toonen wel een trapje hooger te staan dan
de redactie van het conservatieve Handelsblad.
Do Zutphensche Courant schrijft: „Wat wij,
staatsburgers, met elkaar wel kunnen, dat is
misbruiken en privileges afschaffen, de gelijkheid
voor de wet van alle burgers tot een waar, tot
een lovend woord maken. De bezittende ea
regeerende standen hebben echter dit is waar
to weinig op de behoeften van de groote
volksmassa gelet en hebben te enghartig hun
eigen standsbelang verzorgd. Van daar die
schreeuwende contrasten in onzo maatschappij,
die tergende overvloed bij enkelen, dat schrijnend
gebrek bij de massa.
Ongewoon als deze democratische uiting is
in de liberale Zutphensche Courant, hebben we
ze niet ongemerkt kunnen passeeron, ook al
mocht de aandrang niet voortkomen uit een
warm democratisch gevoel, gelijk we zouden
afleiden uit do phrase: „Wij ea velen mot ons
bemerken, dat het volk ongeduldig wordt;"
een bondgenoot hebben wij erin gevonden, zij het
dan ook een holpor uit opportuniteit, die half
weg stopt en niet met ons doorstoomt naar het
terminus-station: Algemeen Stemrecht; een hand
langer, die begint to begrijpen dat het ongedul
dige volk aan de liberale partij in het volgend
jaar do vraag zal stellen: to be or not to be-
een politicus, die met het verloopen van het
getij denkt aan ’t verzetten der bakens en als
veilige ligplaats wijstop: progressieve Inkomsten
belasting; een depotbataljon in het democratische
leger.
Ook Patrimonium hoeft een vlaag van demo
cratie doorstaan, waarin het op eens alle jonk-
heeren en baronnen kamerleden met den dood
dreigde; het was een ernstige vlaag, die niet
door een leek te stillen was. Of is het niet
merkwaardig dat Patrimonium's voorzitter, de
anti-revolutionaire Kater, een oorlogskreet slaakt
tegen de anti-revolutionaire aristocratische ka-
raerclub, die niet meer denkt aan de democraten,
waaraan zij haar zetels te danken heeft Jammer
dat de democraat ten slotte werd gevangen onder
denzelfden hoed, die als val dient
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels,gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer V/2 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voor waar den daaromtrent te vernomen bij
den Uitgever,
K IX X E X I. A ar
De Koningin wordt aanstaanden Donderda»
togen 12 ure van het Loo per staatsspoor te
s llago verwacht om als regentes den eed af
te leggen. Zij zal ongeveer 3 uur weer naar
hot .Loo terugkeeren.
Hot hoofdbestuur van den Zuidhollandschen
Bond voor algemeen kiesrecht heeft een adres
gericht aan de Tweede Kamer, waarin het op-
komt tegen het wijzigen der kieswet ten aanzien
der splitsing van de groote gemeenten in enkel
voudige districten en andere ondergeschikte
punten, voordat tevens het kiesrecht definitief
is of wordt geregeld.
„Rot-PoesiaP. Onder dit opschift schrijft
Be Stand.J
„Ook do anti-revolutionaire kiesvoreenigin0-
„Nederland en Oranjo" te Amsterdam heeft
besloten, ditmaal voor Amsterdam’s Gemeente
raad een man uit het gild der werklieden can-
didaat te stellen.
„In zooverre sluit zo zich dus aan
plicht" en „Amsterdam" aan.
„Maar ze oordeelde, dat Bot, die er geen
geheim van maakt, dat hij sociaal-democraat is,
met mocht aanbevolen, als vertegenwoordigende
de geestesrichting van Amsterdam’s werklieden
in hun groote massa genomen.
„Ze stelde daarom tegenover deu werkman
Bot den werkman Foesiat.
„En nu zal Uilenspiegel hier wel weer een
grap van maken en zeggen: dat we der Poes
fiat gaven om op den Hot los te gaanmaar
deze grap neemt daarom de ernstige tegenstel
ling niet weg, die in deze twee mannen voor
ons treedt.
„Rot een sociaal-democraat, en dus als zoo-
daeig aan do Christelijke religie vijandig en.
togen elk Koningschap, ook onder Oranje,
gekeerd.
„Poesiat daarentegen een man van Christelijke
belijdenis, die als zoodanig de Wet der Tien
Goboden eert, en warm vriend is van Oranje.
„Vrage: Wien zal Amsterdam kiezen?
„We zijn er benieuwd naar.
„Ihans kan do geest, die Amsterdams bur
gerij bezielt openbaar worden."
Thans bericht de Echo dat voor den Bouw-
meester-schouwburg voor f160,000 geteekend
ishet bonoodigde kapitaal bedraagt 1180,000.
i.e Amsterdam wekte een zeventienjarige
jongen veel bewondering bij liet publiek door
het redden van twee drenkelingen. Do stem
ming veranderde echter toen bleek, dat hij do
kinderen eerst in de sloot had geduwd om een
belooniag voor het redden van drenkelingen te
verkrijgen. De politie zorgde er voor, dat hem
nier ontgaan zal wat hem toekomt.
De Hooge Raad verwierp gister de voorziening
in cassatie van de drie socialisten, veroordeeld
wegens verspreiding van opruiende geschriften
onder miliciens te Heerenveen.
Volgens een mededeeling, door een deskundige
aan het U. D. gedaan, zou het in de bedoeling
der regeering liggen, weldra een commissie van
deskundigen op bacteriologisch gebied te benoe
men ten einde Koch’s ontdekking te bestudeeren.
Het Vad, bevestigt dit bericht.
Uit Edam wordt aan de Amst. (dagblad)
geschreven, dat de lezing van den heer Tenthoff
niet heeft geleid tot een departementsvergade-
ring waarop de zaak behandeld werd. Die
-
OU
1»
I
L
I.
Vj
16
11- I
r* I
ll* I
w
in
m
aU
cl
tO
j*
