I
fifflEffl 1 IT 1M0BMW SII
MB- H IDHKfflHHD MOS DE
DEMOCRATIE
No. 94
V IJ F-E N-
1890
E E RTIG ST E J A A R G A N G.
Z A. T E KIA. o
v.
S3 IX O V K AI K E K.
■Er zijn liberalen, die hét zoeken in het
kennisgeving.
r
t
r
t
‘1
►r
I»
0
it
gaan
wer-
Men is ge-
verzuimd is
...a voor het
to maken is
aan.
op met
’t volgend jaar wil optrekken met het vaandel'
van progressieve Inkomstenbelasting, Afschaifin-*
van het belasten van den arbeid; en een eind
maken aan het schandelijk voorrecht der cou
ponknippers.
Uitstekend: maar laten we niet vergeten, dat
we dan nog een halve maatregel nemen dat
we genezing brengen van de door ons verzuimde
Dat de ontdekking van prof. Koch ook bii
ons te lande door velen met angstige spanning
zal gevolgd worden, kan blijken uit een opgave
--i enz.
het Old Burger Wees»
van de wed. M. Jousfra.
van dé firma Johs. Halbertsma.'
Alsvoren der IJsverèenigmg „Snoek®.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS,
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.—; franco per post 1.25
in teAzend n°VeU 8tukk®“’ uitöave 01 redactie betreffende, franc*
kwaal is zeer verdienstelijk, maar op die wijze
zouden we over 4, over 8 jaar weer staan te
genover het volk als nu wanneer het volk onze
pogingen ziet om de plichten tegenover den
Staat op rechtvaardige en billijke wijze te rege
len zal het ons zijne sympathie betuigen maar
zal de kameraadschap blijvend zijn, dan moeten
we niet den sohijn aannemen alsot er tegenover
den Staat plichten op ons rusten, niets dan
plichten. Wij mogen do rechten allerminst uit
het oog verliezen, die wij bezitten en het volk
nog altijd mist. Daartoe moet de humaniteit
ons drijven en hierin vinden we een laatste I
oorzaak van do toenemende democratische denk
beelden. Tegenover doKork poseert meer en meer
de humaniteit; tegenover den klassenstrijd brengt j
zij het BtVelleerworktuig in toepassingzij kent
geen paria’s; hare leus, een sohoone leus, is
die van don idealisiischen Jezus: dat alle men-
schen broeders zijn. Zulk een leus moot de
harten van het volk ontegenzeggeljjk winnen;
dat is het gevaarlijkst wapen voor Rome en
Dordt, daar het een machtigen indruk achter
laat
Men verhaalt van Galileï dat hij als jongelin*
van 19 jaren in den Dom van Pisa werd aan
getrokkén door het feit dat de kronen, hoezeer
oök in zwaarte i
volbrachten in den zelfden tijd voor zoover ze
aan draden van gelijke lengte hingen. Dit
bracht hem tot de hypothese, dat slingeren en
vallen eenerlei bewegingen zijn en zoo kwam
hij tot het besluit dat do wetten van Aristoteles, j
die tot dien tijd algemeen golden, onjuist waren
dat de snelheid van den val niet evenredig
was met de zwaarte der lichamen. Eene groote
Waarheid had hij gevonden door een
bemerking.
Eene andere manier voor ’t ontdekken van
waarheden is, dat men van het bekende uitgaat
om door proefnemingen, opzettelijk daartoe ge-
nome.n^te geraken tot eene nieuwe, nog onbe
kende waarheid.
Op welke dezer twee manieren men de
waarheid der democratie in onze dagen heeft
gevonden, moge de lezer voor zichzelf uitmaken.
Slechts deze opmerking nog. Vele waarheden,
met het bloote oog duidelijk te bespeuren, laten
zich eerst vinden, wanneer er een sluier over
wordt geworpen. De eer van dezen arbeid
komt onbetwistbaar toe aan het clericalisme ten
opzichte der democratische waarheid; aan haar
de eer, de maagd gesluierd te hebben. Geze
gend clericalisme!
Bij deze Courant behoort als bijblad Feuil- I
I6- Tendering op handen is. Vooreer hebbe.
die leiders veel kwaad gesticht, door het aan
blazen van de vlam van ontevredenheid; maar
aten wij billijk zijn en erkennen, dat waar het
wekken van ontevredenheid onder het geen
stem hebbende volk, de eenige krachtsontwik-
kracht hebben aangeblazen bij de gebleken on
wil en indolentie der liberalen, om de billijkheid
der klachten te erkennen en de zaak aan eene
grondige revisie te onderwerpen. Wij moeten
billijk zijn en erkennen, tegenover veel rechtma
tige grieven lijdelijk oppositie te hebben in acht
genomen. Waarom moot Domela het altijd zoo
i zwaar misgelden van zijne liberale medeleden
m de Kamer Zou het niet fair zijn om te
erkennen dat hem een zetel in de Kamer toe
komt, evengoed als de socialistische Rot zijn
burgerplicht zal nakomen in de vroedschap van
Amsterdam? Wij behoeven toch geen sociaal
democraat te zijn, om in de Tweede Kamer een
hd te dulden als vertegenwoordiger der sociaal-
democratie Zulk eene onverdraagzaamheid is
den waren liberaal on waardig en behoort alleen
thuis bij het clericale exclusivisme.
Domela moge dikwijls bitter zijn of onbillijk
oordeelen, laten wij niet vergeten dat de partij
van de bourgeoisie, zooals hy het noemt, ook
reden genoeg heeft gegeven tot die bitterheid,
door den spot en hoon waarmee zy ’s mans
denkbeelden heeft begroet. Wij moeten eerlijk
zyn en erkennen, dat de liberale party over het
geheel zelf de schuld er van is, dat Domela èa
de sociaal-democraton èn de volkspartij zoo tegen
haar fulmiueeren,
De leiders hebben als zondebok thans uitge
diend, nu men eindelijk eens enquête is
houden en den toestand op veel plaatsen
kelijk jammerlijk heeft bevonden,
komen tot schuldbesef, dat veel
dat men den strijd om het bestaan
volk heeft verzwaard. Dit goed t.
thans het alles beheerschend beginsel der liberale
party, temeer nu de clericale party aan het
volk zijn eenig voorrecht, zyn zelfstandigheid
zoekt te ontfutselen. Het is een vingerwijzing
naar do democratie. Men heeft de rieten daken
tinnen lepels en matten stoelen langen tijd ter
loops bekeken door den gouden bril en ze mooi
gevonden men heeft gemeend dat hot volk er
zoo erg niet aan toe wasdat Domela c. s.
slechts schandelijk overdreven om den boel on
derst boven te werpen. Maar hot succes der
leiders heelt reeds vele liberalen uit den droom,
geholpen en het onderzoek heelt velen wakker
geschud. Het succes bepaalt in doze wereld
nog veelal het oordeel over den persoon.
Het resultaat is: dat de „Zutphensche® in BURGEMEESTER en WETHOUDERS
Sneek brengen ter kenms van de ingezetenen
dat de Herstemming, ter benoeming van één lid
der Kamer van Koophandel en Fabrieken in
deze gemeente, zal worden gehouden ten Raad-
huize op Maandag 1 December e, k.dos voor-
middags van elf tot des namiddags één uur
Sneek, 21 November 1890.
Durgemeester en Wethouders voornoemd
ALMA, Burgemeester.
BENNE WITZ, Secretaris.
VERGADERING
van den Gemeenteraad van Sneek.
vop Zaterdag den 22 November 1890,
des namiddags toa 7 uu>.
Punten van behandeling:
I Kcjunitie der notulen,
2. Mededeeling van ingekomen stukken
3. Begroeting van 1
I huis, dienst 1891.
I 4. Adres
5. Alsvoren
6.
7. Benoeming ven
I algemeene Armvoogdij.
8. Alsvoren van een Klokkenist.
H. M. de Koningin heeft gisteren in de ver-
eemgdo zitting der Staten-Generaal, na den
door de Grondwet van den regent gevordenden
vïrdQ Uebbe° afgeiegd’ het agentschap aan»
Zondag heeft dr. Schae^man te Gouda in de
„Katholieke Leesvereeniging® dezelfde lesing
gehouden als doör hem te Hulst is uitgesproken.
De neemt hiervan het verslag dat in de
Zwdhollander voorkomt over, welk verslag het
gesprokene bijna woordelijk moet weergeven,
len slotte teekent de Tyd hierbij aan
uw «ii. um, ue Kronen, hoezeer I gelooven dat ieder, die dit versia* met
verschillend, hunnen alingertijd ÜQnis,° aandaoht en met de oprechte bedoeling,
ion zelfden tyd voor zoover ze 1“ i Z1U der reJle w°l tö verstaan, zal hebben
j ze l doorgelezen, evenals wij, tot de overtuiging zal
„dat in die rede het behoud van het bond
genootschap met de anti-revolutionairen wordt
voorgesteld als het groote en overwegende belang
der Nederlandsche katholieken in onzen tijd-
„dat, volgens den spreker, de meening der
anti-revolutionairen in zake den persoonlijken
i {“önstphcht op het voortbestaan van bedoeld
toevallige bondgenootschap geen invloed behoort te oefe-
j neu.®
De indruk van de Maasbode is, „dat wederom
hier de plaatsvervanging niet een ondergeschikt
punt genoemd, maar het monsterverbond zon
krachtig en zonder reserve aangeprezea wordt
dat al het overige slechts als ondergeschikte
punten kan worden beschouwd.®
i .^°,S°iae1enteraadsverkiezing te Amsterdam
leidt ditmaal tot zeer vreemde combinatiën. De
werkman Rot is aanbevolen door 2a arbeiders
verenigingen door do liberale kiesvereonigimr
„Burgerplicht®, door de radicale „Amsterdam®
en wordt o. a. gesteund door do A msterdammer.
De hberale kiesvereniging „Grondwet® heeft
zich met de keuze van den werkman-sociaal-
democraat met kunnen vereenigen en proclameert
nu den candidaat van de R. K. kiesvereniging
mr. Van Waterschoot van de Gracht. Bij dia
candidatuur sluit zien ook het Handelsblad
voorts treden de anti-revolutionairen
een eigen candidaat, den heer Poesiat.
Dat de heer A. O. Wertheim den heer
Bouwmeester zou hebben overgehaald zijn nlau
voor een schouwburg in de Plantage te Am
sterdam op te geven, blijkt niet juist te zijn.
De heer Wertheim zelf deelt in het N.v.d. D
mede, dat er hem niets van bekend is. Troul
wens de teekeniugen voor den schouwburg zijn
II.
•nderen der tijden, en op zich zelf is hier veel
voor te zeggen, wanneer men ton minste niet
denkt aan iets spontaans, iets, dat zoo uit de
lucht is komen vallen. De tijden veranderen
ja, en zoo hoeft ook de tijd waarin wij leven
omstandigheden gewekt, die voor de liberale
partij eene ernstige waarschuwing zijneen les,
dat de politiek zich niet bepalen moet tot een
strijd aan de stembus, maar eerst aan vangt, waar
die strijd ten einde is. Onder die omstandig
heden noemen we het tegenwoordig bestuur van
de clericalen.
Vóór 1888 hebben niet veel liberalen geloofd,
dat het zwarte spook in allen ernst zijne stap-
I pon op hot Staatstooueel zou zetten. Men be
schouwde het ding meer als een schrikbeeld
voor de kiezers en was van het schrikwekkende
en spookachtige zoo doordrongen, dat men in
werkelijkheid niet kon gelooven, dat de meer
derheid der kiezers zoo dwaas zou zijn om hot
paard binnen de muren van Troje te halen,
l'ot ’88 heeft dit optimisme geheorscht, of liever
gezegd: heeft zorgeloosheid do liberale krachten
laten roesten. By den faillieten boedel is men
wakker govorden, om to redden wat nog te
redden is. De curator wordt op do vingers
gekeken en alles wordt uit de hoeken gehaald.
Het spook is verschenen on dreigt zich over
het volk te ontfermen, door het te Calviniseeren
en onder de moederlijke bescherming der Kerk
te brengen. De wet op het Lager Ouderwijs
>e tegen veler verwachting er door gedreven,
Waarvan de laatste beslissing in de Eorste Kamer
een blijvenden schok gaf aan de liberale ge
moederen. Men had dus goed gezien, dat het
spook gevaarlijk kon zyn. Gevaarlijk vooral
voor de liberale partij, wanneer men bij uit-
breiding van het kiesrecht, waar ook de kerke-
lijken om vragen, het volk in de klauwen van
den clerus zou zien.
Dat was eene ontnuchtering voor vele libera
len een onheilspellend voorteeken voor de na
derende verkiezing, wanneer men niet kon steu
nen op een goede reserve; wanneer het volk,
waaraan de liberale partij zooveel vrijheden had
i geschonken, op welks ontwikkeling steeds haar
streven gericht was, aan hare banden werd ont
rukt, om dienst te doen als hulptroepen in den
vÜandelijken legertros.
Maar er is meer. Hot zien van de ontevre
denheid onder het volk heeft er het hare toe
bygedragen. Men is bestormd door klaagtonen
Ult de mindere volksklasse over gebrek aan werk
aan brood de eischen om recht houden aan en
Worden met den dag krachtiger uitgesproken.
0 volksleiders hebben als zondebok uitgediend,
au men ten slotte heeft moeten erkennen dat
0 toestand onhoudbaar wordt, wanneer geen
V-
j
t
I
1
i
ii
2
I.
C
r
i
1
SAEEKER COERAJ
5-
S 8
l
k
va(j eeQ d<j
ct 1 1 -'“z IVkJ van
H IVA KVI.AM).
