T
ME» H IDIEMIMW TOOK 1)J
fflHfflïHILimfflSSEfflïSfflffi
No. 99
V IJ F-E N-V EERTIQSTE
R G A NG. 1890,
REDDING SHAKEN
aanwezig zijn
CENTRALISATIE.
IO D E C E 3I B E Tt,
‘see
zoo tegen
si
9
-
s.
even aanroeren.
Dit wenscht
i
i,
11 jlB
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS,
Abonnementsprijs voor 3 maanden fl.—franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave ot redactie betreffende, franco
in te zenden.
ondankbaren, behooren zeker de katholieken en
anti-revolutionairen. Het geciteerde geeft een
vermakelijk, wij zouden haast zeggen bespot
telijk beeld, van wat Rome vermag in het
schilderen van den modernen Staat, ’t Is een
vermakelijk stukjemaar een goedkoope aardig
heid, die alles bospottolijk maken kan. Zoo
zou het ons niet moeilijk vallen om Rome te
schilderen als een Jan Klaasen met de poppen
kast wij zouden dan wel poppen daarvoor
kunnen vinden. Maar bj al dat schoone, ont
dekken wij een donkeren achtergrondbij al
die grappenmakerij komen ten slotte eenige
politieke wijzen ten tooneele om ons te vertellen,
dat Rome in al die bemoeiingen van den Staat
geen behagen vindt. Waarom nu, zou men
kunnen vragen, zijn Rome en Dordt zoo tegen
Staatsbemoeiing Zou dit ook het geval zijn,
indien de Staat het op zekeren dag eens in het
hoofd kwam, uitsluitend in zijne bemoeiingen
aan Rome en Dordt te denken? Zijn Rome
en Dordt dan waarlijk zoo van harte voor de
vrijheid gestemd Of hebben zij slechts de
vrijheid lief, in zooverre deze hare vrijheid-
bannende leerstellingen tot ontwikkeling doet
komen
Rome en Dordt zijn tegen centralisatiedit
is de korte zin der lange rede. De toepassing
van deze theorie is reeds gemaakt bij het lager
onderwijs, straks komt het middelbaar onder
wijs de Standaard heelt het reeds uitgesproken
ah haar wensch op ’t gebied van ’t Hooger
Ouderwijs. De partijen, die het ideale in Jezus’
leer versteend hebben in een vorm, die nog
steeds vertoond wordt ah de „ware leer, of de
leer der waarheid", zij keurden het af in den
Staat, wanneer hij het noodig oordeelt, regle
menten voor het maatschappelijk leven te
scheppen en voor de naleving er van te waken.
En nu de liberale partij Wat is hare ziens
wijze in deze materie
Ah partij van den vooruitgang is haar de
vrijheid lief en daarom gevoelt zij geen voor
liefde voor centralisatie. Gelijk echter de tuin
man voor de ontwikkeling van zijnen gaard
zorg draagt dat alles daarin tot zijn recht kome,
dat niet de eene plant de andere in hare levens
groot belemmere, hij elk daarvan eene plaats
aanwijst, zoo ook wenscht de ware liberaal dat
in het menschenleven de rechten en vrijheden
der individu’s zooveel mogelijk ongeschonden
blijven. Dat daarbij toezicht noodig is, leert de
ondervinding maar al te zeer. Er is nog zoo
veel onrecht den zwakke door den sterkere aan
gedaan daarom wenscht de liberale partij cen
tralisatie ah een noodzakelijk kwaad.
De centralisatie staat hier op gelijken voet
met de justitie. Ook de rechter waakt voor de
individueels vrijheid; iets wat door Kuyper en
Rome niet altijd wordt toegejuicht. Wanneer
bijv, een geestelijke een huwelijk kerkelijk sluit,
zonder de officieele kennisgeving der burgerlijke
voltrekking ontvangen te hebben, moet de recht
bank waken voor deze schending der vrijheid.
EdochToen onze hoogste rechtbank hierover
nu onlangs een vonnis velde, en dus waakte voor
komen deze partijen met zich zelf in tegenspraak
niet alleen, maar verkorten zij de rechten van
het vrije volk, waarvoor zij een lans wenschten
te breken.
Hier echter blijft de liberaal afkeerig van
centralisatiehier houdt hij, om met Titus
te spreken, met overdreven bezorgdheid da
wacht voor de grondwet, daarbij tevens zor
gende, zooveel in zijn vermogen is, dat gezag
te geven in de handen van het volk. De sou-
vereiniteit des volks, het algemeen kies- en
stemrecht is ook liberaal, maar de tegenvoeter
daarvan is het gezag van den clerus. Dit laatste
is een voorbeeld van centralisatie dat de Gel
derlander bij hare grappemakenj zeker over
het hoofd zag.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen ter openbare kennis
dat er
U- houtmolen van Ter Horst aan
de Geeuw
2°. Bij T. T. Bloksma, Pompmaker, Buiten
’t Hoogend
3°. Bij de Wed. Folkert Prins, aan de
Prinsengracht
4®. Bij Tjipke Ferwerda, Grofsmid, Buiten
de Voormalige Noorderpoort
5°. Aan het Spoorwegstation
6°. Bij M. Meiners, buiten de voormalige
Oosterpoort;
7U. Bij G. S. Hofstra, steenhouwer, aan de
Leeuwarder trekvaart
„8°. Bij Th. Asselman, Scheepstimmerman
bij de Oppenhuizerbrug
9°. Bij de Kalkovens van Feenstra, aan den
Oppenhuizerweg
10°. Bij den Concierge der Hoogere Bur
gerschool
11°. Bij den Concierge der School voor
Kosteloos Onderwijs
12°. In den Molen van Veen, aan de Fra-
neker Vaart.
Tevens wordt in herinnering gebracht, dat
volgens art. 450 van het Wetboek van Straf
recht, ieder, die, getuige zijnde van het oogen-
blikkelijk levensgevaar, waarin een ander ver
keert, nalaat dezen die hulp te verleenen, die
hij hen, zonder gevaar voor zich zei ven, ver
leenen kan, indien de dood van den hulpbehoe
vende er op volgt, gestraft wordt met hechtenis
van ten hoogste drie maanden of geldboete van
ten hoogste driehonderd gulden.
Ten slotte wordt de aandacht gevestigd op
art. 168 der Algemeens Politie-Verordening
dezer gemeente, luidende als volgtNiemand
mag weigeren een drenkeling in zijn huis op te
nemen.
Ieder is verplicht, die daar te houden, totdat
volgens verklaring van een geneesheer vervoer
kan plaats hebben.
Overtreding van dit artikel wordt gestraft
met hechtenis van ten hoogste zes dagen of
geldboete van ten hoogste vijt-en-twintig gulden,
Sneek den 2 December 1890.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
UIT DE PERS.
In den tweeden staatkundigen brief van mr
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7«/, Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den Uitgever,
Beiden, anti-revolutionair en katholiek, trek
ken tegenwoordig te velde tegen de velerlei
bemoeiingen van den modernen staat. Een ka
tholiek blad, de Gelderlander^ gaf onlangs een
opsomming hiervan, welko de Standaard ver
makelijk vond, waarschijnlijk omdat hij hierin
ook zijne denkbeelden uitgedrukt zag.
„De Staat heeft twaalf ambachten en helaas
dikwerf meer dan dertien ongelukken", vangt
het blad aan. Zou ze met het dertiende onge
luk oms gedacht hebben aan de ramp, die de
9 clericale partijen met haar onderwijswet over
het volk gebracht hebben
„De Staat geeft dans-, schermles, en nog andere
pri vaatlessen, aan onze academiën vooral. De Staat
verzendt pakjes en Sinter-Klaas-surprises hij
houdt spaarbanken en banken van leeningver
koopt loterij-briefjes; houdt sociëteit en herberg;
verkoopt koffieboonen en, helaas, ook opium
hij sticht woningen voor arbeiders en heeren,
handelt in bouwterrein en meet landhij laat
treinen loopen en trams, rijdt velocipede en
schuift achter bestelkarretjes. De Staat egt en
ploegt, let op mooi en leelijk weêr, legt proef
velden aan en boert altijd achteruit; toch geeft
hij nog les in landbouw. De Staat ent de kin
deren in en telt hen, mitsgaders de volwassenen,
cm de 10 jaaroen zeer nuttige arbeid, waar
aan zelfs burgemeesters geld verdiend hebben.
De Staat heit, poldert en baggert, waarmee
millioenen guldens vervliegenbij inspecteert
fabrieken, scholen, werkwinkels en musea, geld
laden en vischnetten. Hij zorgt dat er geen
ongelukken gebeuren, of, bijaldien ze gebeuren,
dat ze binnen 2x24 uren geregistreerd worden.
Hij maakt meeren en zeeën droog en doet rivier
monden verzanden. Hij is dagblad-schrijver en
geeft couranten uit met een „leidend beginsel."
Die couranten zijn alle liberaal, ook al zijn de
ministers van den Staat allemaal het omgekeerde.
De Staat houdt bewaarscholen en smeert boter
hammen voor de kleinen. Hij wascht en kamt de
kleinen, gelijk hij de volwassen belastingschul-
digen soms vilt. Hij heeft in eigen beheer een
uitgebi eide levensverzekering. Hij voorspelt het
We;ler en de stormen, geeft almanakken uit, mits
gaders mengelingen op politiek-, sociaal- en an
der gebied, een tijdschrift vol boeiende lectuur
in vragen en antwoorden, dat weldra geïllustreerd
«al verschijnen met photographiën van fabrioks-
schoorsteenen en platte gronden van socialistische
herbergen. Hij colporteert overal het artikel:
Vri)handel, zelfs in de Nieuwe Wereld, al gaan
sommigen er mee om als een aap met een
scheermes, getuige de wet Mac Kinley. Hij
eert, voor een halven stuiver ia ’t uur, al die
ambachten aan iedereen en kan zulks gerust
doen, daar toch niemand tegen hem kan con-
curreeren. Het eenige wat hij niet doet, en dat
mj> volgens sommigo politieke wijzen, alleen
moest doen, is het beoefenen der Staathuishoud
kunde, het goed voeren van eigen huishouding.
Velen zouden hem daarvoor dankbaar zijn."
i lot die politieke wijzen, tot die vele,
de wet van den Staat, werd zij door Maasbode
en Standaard a faire genomen.
Maar er is meer: centralisatie is noodig ook
om de belangen van den Staat te bevorderen.
Wanneer de Gelderlander zegtdo Staat maalt
zeeën en moeren droog, moet het blad dit toch
zeker toejuichen, want in die drooggemalen
plassen wonen ook katholieken, veel katholieken
zelfsmen denke slechts aan de Haarlemmer
meer, dat een katholiek afvaardigt naar de
Tweede Kamer.
Dat de Staat waakt voor de gezondheid, is
in het belang van het volk en daarom ook in
zijn belang. De liberale partij vindt het daar
om gewenscht dat van staatswege fabrieken
geïnspecteerd worden; hoe noodig dit is, kan
de Gelderlander van de euquete-commissie ver
nemen; zoo noodig, dat we hier zelfs reden
hebben om te klagen over gebrek aan centrali
satie; ook in katholieke streken, zooals in Lim
burg, blijkt dit hoogst gewenscht. Voorbeelden
zijn hier overbodig.
Hoe noodig het is dat de Staat toezie bij den
schoolbouw, moge blijken uit een vergelijking
van het voorheen en thans; bewijzen zijn hier
zeker ook overbodig.
Dat de Staat treinen en trams laat loopen is
alsmede een der grieven van de politieke wijzen»
Wij zien hierin geen bezwaar, aangezieu ver
betering van het verkeer komt ten bate van het
algemeen. Ligt hierin iets belemmerends Wij
zouden veeleer wenschen dat de Staat alle
spoorwegen en trams, die nog aan particulieren
behooren, overnam en de buten daar van in ’a lands
kas vloeiden of besteed werden aan verlaging
der tarieven of aan uitbreiding van de verkeer-
middelen. Daarmee zou het volk gebaat wor
den, meer dun bij een vereenvoudiging door
vermindering van concurrenten om spoorwegta
rieven te verhoogen door medewerking van den
Staat.
Dat het houden van een levensverzekering,
alias pensioenfonds, reden tot klagen zou geven,
begrijpen we evenmin. Is het dan niet billijk
dat de Staat aan zijne hoog bejaarde ambtenaren
een bestaan wenscht te verzekeren en daarbij
uitgaat van het denkbeeld, dat de winsten der
assurantiemaatschappijen het best in de Staats
kas bewaard worden
Maar genoeg. Er loopt door het geheele stuk
een draad van spotternij die den indruk maakt,
dat hier een spotvogel aan ’t woord is; en van
het verhevene tot het belachelijke is slechts één
stap. Het heiligste in Rome’s oog of in dat
van den versteenden Dordtenaar kan men met
een pennestreek belachelijk voorstellen; het
belachelijke er van aantoonen ia nog altijd weg
gelegd voor „de politieke wijzen."
Nog één punt willen we
Het is quaestie van het gezag,
èn Rome èn Dordt hoog te houden, ja hooger
dan de liberale partij. „Bij de gratie Gods"
is de formule, die dienst moet doen èu volgens
Rome èn volgens Dordt, om daarmee dat gezag
tot een goddelijken diamant te versteenen en
tot het centrum te maken van alles. Hierin
I r
fe
I
r
111
d.
1
11
i,
1
t
I»
1
13
:S,
k-
e-
P'
jo
r
i
MHKIB COURANT.
^ui
