CtBffl R HET UiROWISSEJIEW SM Ek.
HfflS- IS 1IHEMTIEIILII) 19011 HE
ilU
I
[1
I-
I
L
|l
.L-
1891
No. 2,
Z E S-E N-V EERTIGSTE J JL A R O A N (1.
GEWIJZIGDE TOESTANDEN.
Ni
II
jf
W;
1
W O E TV S I)
7 J A A L A I I.
De minis.er van financiën, van wion di<g ;s
ill
J fen, van de ultra-democratisehe tot de* ultra- i
meer soms dan men van getrouwe bondgenooten
den Gouverneur van
van
van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cent,
7’/a Cents. Bij abonnement is de prijs
Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
ADVERTENTIÈN
voor eiken regel meer
belangrijk lager,
den Uitgever.
In de Gids levert prof. Buys eene bijdrage,
waarin hij, na eerst gewezen te hebben op de
groote bezwaren, die de regeering ontmoeten
zal, eer nog de dag der verkiezingen is aan-
En de Eerste Kamer? Met groote erkentelijk
heid mag de regeering terugzien op hare ver
houding tot dat lichaam.
Bevreesd zich partij te stellen tegenover deze
ter nauwernood ver
liet gemeenschappelijk arbeidsveld,
t op
paradestukken
I.
Deze CO URANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post fl.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
t»' k
tp—behartigd
had kunnen verwachten. Of zou het vaststaan
dat de jongste spoorwegwet hare plaats zou
hebben gevonden in het Staatsblad, indien niet
de vrees zich hier en daar in vrij sterke mate
had doen gelden om een votum uit te brengen,
dat de buitenwereld als een votum van politieke
vijanden konde aanmerken Wel heeft zij zich
verstout het ministerieel leven van mr. Kou-
maar dat onvruchtbaar
deels wijl men als minister van de Kroon niet
enkel de belangen heeft te verzorgen van de
huisgenooten des geloofs. Als voorbeeld wijst
de schrijver op den tegenwoordigen minister
van binnenlandsche zaken hij, die het open
baar onderwijs met hartstocht verguisde, mr.
Lohman, heeft met warmen ijver dat onderwijs
l en voor het hooger onderwijs zelfs
meer en beter gedaan dan menig liberaal mi
nister voor hem. Daarbij komt dat de libera
len in de Kamer geen stelselmatige oppositie
voerden, maar veeleer er zich ernstig op toe
legden om de ontwerpen van deze regeering te
steunen en te helpen verbeteren, zooveel in hun
vermogen was. Zoo kwam het wetsontwerp op
«den kinderarbeid tot stand, waarin de minister
van justitie meer steun heeft gevonden bij de
der meerderheid in de Tweede Kamer, de vraag
beantwoordt, waar de oorzaak van dien zoo
sterk gewijzigden toestand ligt en welke de ge
volgen in de naaste toekomst te wachten zijn
van die wijziging. De schrijver zegt daarin,
dat deze regeering in gunstiger conditie heeft
verkeerd dan de liberale ministeries, die haar
vooraf gingen, wijl zij niet had te worstelen
'tegen een oppositie, die hare theorieën niet aan
■de praktijk had kunnen toetsen. Hoe groot de
afstand is tusschen theorie en praktijk, daarvan
heeft zij een schitterend bewijs geleverd, zoodat
deze regeering en hare voorgangers zelfs zeer
dicht bij elkaar stonden in de praktijk, hoezeer
■ook de programma’s der politieke partijen te
genover elkander staan. Als voorbeeld wordt
gewezen op onze handelsstaatkunde, waarvan
men, te oordeelen naar het program der katho
lieken, als ook naar de voorspiegelingen der
anti-revolutionairen bij de verkiezingen in de
landbouwdistricten, vrij zeker eene wijziging
had te verwachten. Een paar dubbelzinnige
phrases van den minister van finantien hebben
die verwachtingen te niet gedaan. Door die
uitkomst teleurgesteld diende Bahlman een wets
ontwerp in, dat een zee van protesten uitlokte
en door meer dan één minister bij verschillen-
de gelegenheden genegeerd, thans sinds vele
maanden dood is, maar nog altijd boven aarde
staat, meer als waarschuwing voor de partij-
genooten dan als een bedreiging van de tegen
standers. Ook de personen der ministers be
antwoordden niet aan de verwachtingen stellin
gen, door hen verkondigd als volksvertegen-
woordiger bleven rusten, eensdeels omdat de
omstandighedeujze onmogelijk maakten en ander-
f -
In ’t Gïdsnommer van Jan. (men vergelijke hier-
meê het in ons hoofd-artikel geresumeerde) heeft
partijen worden alle nuanoeeringen aangetrof- prof. Buys een studie gewijd aan den politieleen
1 toes tand van het oogenblik. Hij gaat daarbij den
i loop der gebeurtenissen van de laatste drie
jaren na, zonder zich intusschen te wagen aan
i een voorspelling omtrent den afloop der verkie
zingen, welke in dit jaar zullen worden gehou
den. Dit staat intusschen vast dat de moeilijk
heden voor de regeering grooter ziju geworden,
conservatieve. Wel hebben zij hunne overtui-
i ging uitgesproken in een gemeenschappelijk
program, maar zulk een program is geduldig en
eerst bij de uitvoering doet het verschil van
inzicht zijn invloed gelden. Na de aanneming
door de benoeming van den Gouverneur van I der schoolwet moest met regeeren worden voort-
Suriname èn door omstandigheden van den
minister onafhankelijk, zag hij zich genood
zaakt handelingen te verdedigen, in Oost en
West gepleegd, waarvoor
zachtende omstandigheden konden worden aan
gevoerd.
men zulke groote verwachtingen koesterde,
zelven ontworpen, te laat ingediend om daarover
nog vóór de aanstaande verkiezingen te beslis
sen. Dat het liberale wanbeheer onze finantien
nog niet had aangetast was voor hen een voor
recht. Daarbij kwam nog dat hij in de porte- I
feuille van zijn voorganger belangrijke wets
ontwerpen kant en klaar mocht vinden, waar
onder één, dat hem in staat stelde zijn naam
te verbinden aan een der meest populaire wet
ten, welke in het Staatsblad worden aange
troffen, namelijk de Pensioenwet voor weduwen
en weezen.
Er zijn door dit ministerie wetten ontworpen,
die in aantal niet belangrijk verschillen van
wat vorige kabinetten tot stand brachten. En
toch is de uitkomst bevredigend. Jaren achter
een had de Standaard de akeligste tafereelen
opgehangen van den liberalen Augias-staldie
te reinigen was de taak der rechterzijde, en zie,
drie jaren lang blijft zij te midden van die on
reinheid voort leven, zonder zich om de
heerschende wanorde te bekreunen. Alleen de
schoolwetgeving maakt hierop een uitzondering.
Mochten er onder de kiezers, die de regeerings-
partij steunen, velen worden aangetroffen met
een open oog voor het belachelijke, dan zullen
de leiders van de partij tegenover hen een vrij
dwaas figuur maken als zij straks bij vernieu
wing om de gunst van de kiezers komen vra
gen en als kostbare vruchten van het drie-jarig
bestuur der rechterzijde met billijke zelfvoldoe
ning naar de bank-, de boter-, de pensioen- en
de spoorwegwetten heen wijzen.
De schuld van dit alles ligt aan de valsche
en onnatuurlijke par tij-inrichting of liever aan
hen die deze inrichting voor hunne rekening
namen. De natuurlijke partij-verdeeling waar
bij de verschillende partijen organen zijn van
de onderscheiden richtingen waarin het staats
beleid kan worden gevoerd, heeft hier te lande
plaats gemaakt voor een maatschappelijke, welke
haar vereenigingspunt niet meer zoekt in den
Staat maar in eenig sociaal belang daarbuiten.
De katholieken worden saamgehouden of
saamgevoegd door een gemeenschappelijk ker
kelijk belang.
Ook de anti-revolutionairen mogen, hoe gaarne
ook, geen aanspraak maken op den naam staat
kundige partijook zij vinden hun vereeni
gingspunt in kerkelijke belangen. In beide
gegaan, maar in welke richting! Onmatige
groote troonreden gaven stof tot arbeid te over,
maar de ervaring kwam spoedig met bezwaren
en met deze de kennis van allerlei klippen jop
Merkwaar
den voorgrond schuiven van
om het feit te verbergen, dat de
eigenlijk kritieke d. w. z. staatkundige ontwer
pen, hoe dringend ook gevorderd, niet op de
breede lijst voorkomen. Onder die parade
stukken zijn de herziening van ons faillieten
recht en het nieuwe militaire strafwetboek. Het
eerste is thans ingediend, d. i. vijftien maanden
na de officieele aankondiging; het andere is
aan den parlementairen horizont nog niet
zichtbaar geworden.
De radicale partij heeft met haar stout op
treden veel meêgewerkt tot de aarzelende hou
ding van het ^ministeriemaar daarenboven loo-
pen de belangen der partijen zoozeer uiteen, dat
de legerwet, in stede van oorzaak, niet dan de
aanleiding der ontbinding kan zijn. Wordt dit
bewind weer voor vier jaren bestendigd, dan
dringen belastinghervorming en regeling van
kiesrecht met onweerstaanbare kracht op den
voorgrond. Wat het eerste betreft zal de mi
nister van financiën óf zijne geheele partij te
leurstellen en dus sneuvelen, óf het eene deel
van die partij tegen het andere in het harnas
jagen wanneer hij belasting van het roerend
goed voorstelt. In het kiesrecht ligt een andere
twistappel, gelijk men in Tijd en Standaard
reeds sedert eenigen tijd heeft kunnen opmer
ken. De schrijver besluit deze bijdrage aldus
Mocht dr. Schaepman zich geroepen achten
in die tweede periode even als tot nog toe als
groot-rustbewaarder op te treden, teneinde elk
opkomend rumoer nog tijdig te dempen en
daarvoor te waken, dat althans tegenover de
buitenwereld een zeker decorum niet worde
uit liet oog verloren, dan kan ik mij moeilijk
eene taak denken zoo zwaar en zoo ondankbaar
als dan voor hem zal zijn weggelegd.
UIT DE PERS.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sneek, herinneren, naar aanleiding van artikel
18 der wet van 4 December 1872 {Staatsblad
no. 134,) de ingezetenen:
dat steeds aan degenen, die zich daarvoor
aanmelden ter Secretarie der gemeente, gele
genheid wordt gegeven tot kostelooze inenting
en her enting.
Sneek, den 6 Januari 1891.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA.
De Secretaris, BENNEWITZ.
M’
ka
rk regeering, heeft zij zich zeer meegaande getoond, j
gebroken en op de verbroken eensgezindheid
chenius af te breken,
leven gevoegd bij de omstandigheid dat in
mr. Keuchenius de minister onderging in den
dilettant-theoloog gaven de Kamer genoegzame
aanleiding tot haar handelwijze; zij heeft den
Staat, aan de eigen partij, aan het ministerie,
ja zelfs mr. Keuchenius zelf, daarmee een dienst
bewezen. Het misbaar hierover gemaakt, heeft
ten duidelijkste de waarde der Eerste Kamer
in hare huidige samenstelling in liet licht gesteld
voor de clericale partij bij eventueel langer
leven zal zij, hoe ook aan hare omzetting wordt
gewerkt, met een liberale meerderheid voor de
clericale partij onmisbaar zijn, die toch uit twee
zeer heterogene bestanddeelen is samengesteld.
Wetsontwerpen van zuiver katholiek- of anti
revolutionair beginsel uitgaande, kau men thans
zonder schroom in portefeuille houden met ver
wijzing naar het spook der Eerste Kamer. Zij
doet hier dienst als voorwendsel en over de
groote waarde van goede voorwendsels in de
politiek» zou men boeken kunnen volschrijven.
Maar nog om andere reden is de Eerste Kamer
onmisbaar voor de regeerings-partij. Wanneer
bijvoorbeeld de ziektenwet van Lohman in
stemming komt, kunnen de katholieken, hoe
zeer ook tegen de opheffing der vaccine-ver-
plichting gekant, met hunne anti-revolutionaire
ambtgenooten voorstemmen, zeker als zij er van
zijn, dat de liberale meerderheid in de Eerste
Kamer haar zal afstemmen; zij bespaart hun
daarmee de onaangename taak van openlijk tegen
de broederen partij te moeten kiezen. Zoo heeft
het driejarig bewind der verbonden partijen,
afgezien van haren verrichten arbeid, goede
vruchten opgeleverd. Nevelen zijn opgeklaard,
redenen van beduchtheid zijn weggenomen, er
is meer waardeering gekomen voor het weder
zij dsch streven der tegenover elkander staande
politieke partijen.
Een gevoelig gemis voor de regeering was
het ontbreken eener leidende parlementaire
kracht, die, het debat beheerschende, het hoofd
kon bieden aan de geduchte macht van de lin
kerzijde. Veelal moest de partij zich verlaten
op den steun van één man, die, rijk begaafd en
uitnemend op zijne plaats bij algemeene poli
tieke debatten, te weinig op de hoogte is van
allerlei praktische en technische vraagstukken
om bij de bespreking daarvan vruchtbaren
steun te kunnen bieden. Zijn optreden maakt
dan ook den indruk als het optreden van de
noodhulp in eene burgerhuishouding.
De samenstelling van het Kabinet heeft, als
zoovele harer voorgangers, hare zwakke elemen
ten. Vooreerst is de gedwongen ruil van baron
Mackay een daad van voorbeeldelooze zelfop
offering hen naar alle waarschijnlijkheid door
overwegende partijbelangen opgelegd, maar die
reeds nu hare wrange vruchten oplevert. En
heeft de eerste belangrijke maatregel door hem
SHEERER OI IUV
- i
1
j
I
j'
Jl
8
B r w-tzxzxM z-izAWAr. xlII Trnn /Vi-itwzsx..1 1 I
