Mims- ffl WIWffllHLIll IMS PE
(EIEEOTC EK 1E1 ttMMSSm SSffl.
WW mr til NaUonali ffliiii
I
No. 3
1891
DE UITBREIDING DER STEDEN.
NATIONALE MILITIE.
Z A. T E 1) A
J A JN U A It I,
17
i.
1*
ge-
te geschikter tijd voor be-
partijen, die nu
KENNISGEVING.
De BURGEMEESTER der gemeente Sneek,
van
van mr. van
Beide
deze
in
die voor den aanbouw tot nu toe niet aange
kocht, zijn maar die zeker binnen weinige jaren
voor dat doel zullen gebruikt worden. Hier
zich het noodige toe te eigenen is de plicht
de stad, die dan in vereeniging met de
aan-
Wanneer
In de Tweede Kamer is dezer dagen aan de
eene geschikte, ruime woning, of voor een goede,
frissehe slaapstee te betalen, baat het erbar-
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cnt.,
voor eiken regel meer 7 */2 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den Uitgever.
Deze CO L’BANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
Bij deze Courant behoort als bijblad Feuil-
leton-Eummer 83.
melijk weinig, wanneer deze door politie-
bouwverordeningen worden in ’t leven geroe
pen; zij lijden daarentegen onder deze voor
schriften, die reeds het geringe aantal kleine
j woningen nog verminderen en daardoor de
een onbereikbaar peil doen stij
len van reglementen, de herstelling van slechte,
te enge, ongezonde, lage bedompte woningen
te verhinderen men heeft hierdoor echter niet
de ziekte-zelf, maar slechts hare verschijnselen
aangetast en zelfs de ziekte daarvoor verergerd.
Beter nog slecht wonen, dan in ’t geheel geen
dak te bobben. De ongelukkigen welke nif.
de middelen bezitten om de hooge prijzen voor
i bouwmaatschappijen er voor zorgt dat de
houw maat houdt met de behoefte.
Tal van zij voor deze nieuwe gedeelten de noodige
straalverbindingen maakt; ze voorziet van gas-
i en waterleidingener bij de concessies aan
tramwegen en omnibussen aan denkt, de nieu
we wijken spoedig te doen aansluiten met het
verkeer in de stad door billijke tarieven, dan
zal zij zonder geldelijke offers te moeten bren
gen een doelmatige uitbreiding der stad be
werken. Tot zoover het Berliner Tageblatt.
orde een wetsontwerp, dat door den voorzitter I
wordt genoemd wijziging van het kiesrecht
terwijl het overigens vrij algemeen den naam
Stedenwet wordt gegeven. Even als de stren
ge vorst van dezen winter in de vorige week
aanstalten tot vertrek maakte, was ook in ons
parlement de vastgepakte massa van anti-revo-
lutionairen en katholieken aan ’t losbrokkelen
geraakten even als de natuur weer bijgedraaid
is en de oostenwind de eenheid weer herstelde,
zoo heeft ook in de Kamer, zij het ook voor
korten tijd, een flankbeweging weer den baro-
meterstand gewijzigd, die de rechterzijde weer
tot één klomp schijnt vast te doen vriezen. De
wind waait weer uit een anderen hoek de
partij wet, die men Stedenwet noemt, is in onze
vergaderzaal aanhangig gemaakt en dreigt weer
een deel van den nationalen tijd onvruchtbaar
te maken, enkel tengevolge van de kerkelijke
weer naar hartelust kunnen
baanvegen” en schaatsenrijden. Wij zouden
hnn dat genot niet misgunnen, wanneer de
heeren daarvoor slechts den vacantietijd ge-
bruikten.
Een Stedenwet, die zeker op dooi weer wijst,
en die we aan mr. van Houten verschuldigd
zijn, is mede in aantocht. Welke der twee ons
de belangrijkste schijnt Wij aarzelen geen
«ogenblik met de bekentenis, dat de stedenwet
van van Houten onze voorkeur heeft, daar zij
de teekenen draagt eene ernstige poging te zijn
om een maatschappelijk euvel te bestrijden
van de andere stedenwet kunnen wij alleen
.zeggen dat zij niet beoogt een nationaal-, maar
enkel een partijbelang.
Een maatschappelijk euvel is in onze dagen
de woningsnood in onze steden. Door verschil
lende omstandigheden wordt het platteland ont
volkt en zien wij de stedelijke bevolking toe
nemen het is een volksverhuizing in het klein
die wij kunnen waarnemen, maar die ook in
„andere landen aan de orde is. Ook in het na-
burige Duitschland is de vraag naar woningen
verbazend aan het stijgen in de groote steden.
Het Berliner Tageblatt gaf daarvan onlangs
een voorstelling, waaraan wij het volgende
ontleenen. Onder het opschrift„De wonings
nood en de middelen ter bestrijding14, zegt het
blad o. a. het volgende
f De duurte der woningen neemt in alle groote
>"*steden in waarlijk schrikwekkende mate toe;
de prijzen stijgen, vooral voor burgerwoningen
en die voor den minderen stand, tot eene
hoogte, die voor de beurs van een ambachts
man niet meer te bereiken is; zij dwingen de
armere bevolking hare toevlucht te nemen tot
holen, die niet meer menschwaardig mogen
<e' heeten. Reeds lang is de aandacht der wet-
jjevers op dezen toestand gevestigd. Men heeft
beproefd hem te verhelpen, met, door het ma-
VEBKIEZINGEN.
Kennisgeving en Uitnoociigiug.
De VOORZITTER van den Raad der
meente Sneek,
Gelet op artikel 7 der Kieswet van 4 Juli
1850 (Staatsblad no. 37) zooals dat artikel is
gewijzigd bij art. VII der Additioneele bepa
lingen der Grondwet;
Noodigt de mannelijke inwoners dezer Gemeen
te uit:
1°. die in eene andere gemeente over het
laatstverloopen dienstjaar in de personeels be
lasting naar eene hoogere huurwaarde, dan die
welke volgens art. 1, litt. A en B, van de wet
van 24 April 1843 (Staatsblad no. 15) aanspraak
geeft op vermindering tot een derde of twee
derde gedeelten dier belasting naar de drie
eerste grondslagen, of in de grondbelasting, tot
een bedrag van ten minste tien galden, zijn
aangeslagen, daarvan door overlegging der voor
voldaan geteekende aanslagbiljetten vóór den
15 Februari e. k. aan hem te doen blijken
2°. die op grond van art. 1, sub C, of
krachtens het 4de lid van art. 7 der Kieswet,
aanspraak meenen te kunnen maken om ge
plaatst te worden op de kiezerslijsten, daarvan
mede vóór den 15 Februari e. k. aangifte te
doen, volgens het daarvoor vastgesteld, ter Se
cretarie verkrijgbaar, model, inet overlegging
der bewijsstukken, waartoe in het geval van
het 4de lid van bovengenoemd artikel 7 moeten
belmoren het aanslagbiljet of authentiek afschrift
daarvan, eene opgaaf van het bedrag van het
aandeel in den aanslag en de bescheiden be-
trekkelijk het gemeenschappelijk bezit.
Sneek den 9 Januari 1891.
De Voorzitter voornoemd,
ALMA.
voor den bouw der later noodige stadsgebou-
wen, deels om ze 1
I bouwing weder te verkoopen en hierdoor de
rationeele uitbreiding der steeds grooter wor-
dende stad te bevorderen. De bouwspeculatie,
j waaronder wij thans zuchten, is het gevolg ge-
we deze veilig weest van dit verzuim. Nog liggen in de on-
de door de 1 middellijke nabijheid der stad vele landerijen,
I huurprijzen tot
gen.
Door politie-verordeningen en politie-maat-
regelen wordt de woningsnood volstrekt niet
bestreden of gelenigd. Het is noodzakelijk de
grondoorzaken van het gebrek op te sporen,
om ze, als het mogelijk is, te verwijderen of
ten minste voor het vervolg zooveel doenlijk
te verzwakken. In het midden der stad ver
dwijnt het aantal tuinen en bouwterreinen, die
nog voor huishouw kunnen gebruikt worden
meer en meer; de weinige, die nog te koop
zijn, zijn zoo kolossaal duur, dat zij bij bebou
wing nog slechts rentegevend kunnen zijn, door
het stichten van grootsche, rijke woningen, maar
niet door het inrichten van woningen voor den
derden of vierden stand, woningen voor arbei
ders of weinig bemiddelde beambten, die beiden
evenzeer van den woningsnood te lijden heb
ben. Maar ook in de meer afgelegen stadsge
deelten, zelfs in de meest verwijderde buiten
wijken, stijgt de prijs der bouwterreinen ver
bazend hoog. Speculatie en handel in bouw
grond doen hier het overige om toestanden te
scheppen, die werkelijk zorgwekkend zijn. Bij
na alle akkers en weiden, die vroeger de stad
omringden, zijn in handen der speculanten ge
vallen en worden thans por vierkante meter
verkocht togen prijzen, die hooger zijn, dan
vroeger de geheele morgen gronds kon opbren
gen. Reeds nu zijn die prijzen zoo hoog, dat
de huren van kleine woningen bovenmatig rij
zen, zoodat tal van arbeiders, die deze prijzen
niet meer kunnen betalen, uit Berlijn naai' de
voorsteden verdrongen worden, waar zij voor
matige prijzen nog kleine woningen kunnen
vinden.
Hoe kan er een eind worden gemaakt aan
de woningsnood, die zich met iedejr jaar steeds
smartelijker doet gevoelen vraagt hot blad;
en het is deze vraag welke ten grondslag ligt
ook aan het wetsontwerp van Houten.
Wij zullen de oplossing, die het blad
deze vraag geeft, leggen naast die
Houten, om daaruit een keuze te doen,
oplossingen zijn van liberale afkomst en
familietrek ontslaat ons van de moeite ons
partij-politiek te verdiepen. Wel wordt er van
zekere zijde nog een andere oplossing gegeven,
maar om het ondoelmatige, ja onbereikbare
van dezen maatregel kunnen
laten rastenhet betreft
Standaard aanbevolen arbeiderstreinen. Of het
op de bureaux van dat blad is uitgebroed weten
we niet, maar wel heeft het verwante trekken
met het huismans-kiesrechtaux grands maüxles
grands remèdeswij kunnen daarom niet mee
doen aan arbeiders- of huismans-kiezerstreinen
■At /.-kt zoo wat naar hel Yankeeland.
Het Tageblatt dan zegt hiervan
voorslagen zijn reeds tot dat doel gedaan. Men
heeft den eisch gesteld dat de staat of ook de
gemeente Berlijn door de oprichting van ar-
beiderskoloniën, door den aanbouw van billijke
arbeiderswoningen, die ten slotte door amorti
satie kunnen overgaan in eigendom aan de ar
beiders, zou gaan concurreeren met de specu
lanten en deze noodzaken de huur der woningen
te verminderen. Een gevaarlijke voorslag!
Een gezonde ontwikkeling van het leven in
groote steden vindt men slechts waar alle klas
sen en standen, gegoeden en onbemiddelden, door
elkander leven. Gevaarlijk is het reeds, dat
in sommige straten slechts groote gebouwen
voor de rijken en voornamen worden opgericht,
waarin deze afgesloten leven van de andere
standen; de haat der „Besitzlozen14 wordt
door deze afscheiding op bedenkelijke wijze
geprikkeld. Veel gevaarlijker echter is de
aanbouw van arbeiderswijken, die maar al te
vaak na verloop van tijd ontaarden in wijken
van proletariërs. De groote afscheiding der
verschillende standen bevordert den klassenhaat,
zij werkt de pogingen der sociaal-democratie
zeer in de hand.
De woningnood is in de groote steden niet
door halve maatregelen te verhelpen tot dat
doel moeten zich het kapitaal, de gemeente, de
staat vereenigen, om een gevaar te bestrijden,
dat allen in gelijke mate bedreigt. Het kapi
taal heeft, ofschoon op veel te beperkte schaal,
den strijd aangevangen tegen den woningsnood.
Verschillende maatschappijen hebben zich ge
vormd om voor billijken prijs arbeiderswonin
gen beschikbaar te stellenmaar wat deze
maatsahappijen uitwerken is niet moer dan een
droppel water op een heeten steen werpen.
Haar ontbreekt voor de groote onderneming het
noodige kapitaal. Bouwmaatschappijen voor al
gemeen nut kunnen dan slechts een uitgebreide
werkzaamheid ontvouwen, wanneer zij door de
gemeente en door den staat krachtigen steun
vindenen zoo dit het geval is dan zal het
benoodigde kapitaal haar toevloeien. Niet in
het toestaan van gelden behoeft deze steun te j
bestaan, maar in maatregelen, die bovendien i
het algemeen ten nutte komen. De gemeente
Berlijn heeft de groote fout begaan, dat zij niet
in het vooruitzicht der snelle uitbreiding van
de stad te rechter tijd van de om
gende onbebouwde landerijen groote stukken
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek, herinneren alle Ingezetenen,
die in 1872 zijn geboren en zich tot dusver
l niet voor de Nationale Militie, lichting 1892,
de stad lie' i ^ie^*3en doen inschrijven, aan hunne verplich
ting, om zich daartoe alsnog aan te geven
oh. r i uiterlijk op 31 Januari e. k. ter Secre-
tegen billijke prijzen heeft opgekocht, deels tarie dezer gemeente.
Sneek, 9 Januari 1891.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
'.Ür.
I
ÖLE1
I
(i
en
7)
SE
I
van i._
