u
flUffl II IB fflOIMBl SJENL
k.
1
I wnis i iimmm nor ht
No. tl
lei
1S91
Z E S-E N-
4-
Lolink voor <!e Nationale Mililie.
Z A. T E 1< I> Al. O
7
J
eigendom kon houden, houdt de heer
zout
Deze CO ER ANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
ver-
van
van
:ven
>d en
op-
den
of
ontslag,
werke-
wordt nogmaals
ling
In de Vaderlander het orgaan vroeger
onder redactie van dr. A. W. Bronsveld en
dat in denzelfden geest geschreven wordt
kwam korten tijd geleden een artikel voor,
waarboven men de vraag las: Waarheen Deze
vraag gold den politieken toestand van ons
vaderland eu zij gaf aanleiding tot een zaakrijke
beoordeeling van hetgeen de verschillende
ministers hadden verricht, een beoordeeliug die
tot de slotsom leidde wij verlangen niet naar
KENNISGE VING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneef,
Gelet op art. 28 der Wet op de Nationale
Militie van den 19 Augustus 1861 {Staatsblad
no. 72) en artt. 20 én 21 van Z. M. besluit van
den 8en Mei 1862 {Staatsblad no. 46)
Brengen ter openbare kennis, dat de lotin
voor de lichting der Nationale Militie van 1891
dezer gemeente, zal plaats hebben in de Con
certzaal alhier op VRIJDAG den 27 Februa
ri e. k.des voormiddags ten 9’/2 ure;
dat op Maandag den 2 Maart d. a. v. ter ge-
meente-secretarie door of van wege de lotelin-
gen aanvrage kan geschieden voor de getuig
schriften ter bekoming van vrijstelling van den
dienst wegens broederdienst of als eenig wettig
zoon
voorts dat om vrijstelling wegens eigen mili
taire dienst of dien van broeders te verkrijgen,
de paspoorten of andere bewijzen van
uittrckgols-stamboeken of bewijzen van
lijken dienst, ten minste tien dagen vóór den
dag, waarop de eerste zitting van den Militie
raad wordt geopend, ter Secretarie vooruoemd
moeten worden ingeleverd.
Stieek den 3en Februari 1891.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester,
BENNEWITZ, Secretaris.
Het samengaan van roomscheu en calvinisten
heeft in de Vaderlander steeds heftige af keuring
gevonden, en nog steeds blijft de leus van het
bladGeen verbond met Rome. Uit die om-
anning wil het in ieder geval w orden gered.
Daarom wenscht zij nog geen herstel der liberale
regeering gelijk zij was vóór het thans heer-
schend regime. Wel heeft de liberale partij
1
x I
zotten tegen de voorstanders eener ultrainon-
en het besluit met den inzen-
toe is volgens den schrijver van gebrek
j het christelijk beginsel,
i hoofd over de Kerk zijn,
volstrekt niet alles op haar geweten wat haar
- door de clericalen voor de voeten werd gewor
pen, maar zij heeft door haar doctrinair karak-
ter, door haar verdeeldheid, door haar geringen
eerbied voor het godsdienstig karakter van ons
De Tweede Kamer heeft gisteren de zooge
naamde Stedenwet aangenomen met 52 tegen
38 stemmen. (Van de liberalen stemden de
heeren Veegens, Kerdtjk en van Houten vóór).
een
uw
Bevorder dan zijn
doel-
aan
K E N N I S G E V I N G.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneef, noodigen naar aanleiding van
een van den heer Commissaris des Konings in
Friesland ontvangen besluit, alle houders van
pretentiën ten laste van het Rijk, den dienst
van 1890 betreffende, uit, hunne declaratiën
zoo spoedig mogelijk in te zenden, en het uiter
ste tijdstip van indiening, zijnde den laatsten
der maand Juni e. k.niet af te wachten, ver
mits die pretentiën, op dat tijdstip niet inge
diend zijnde, volgens de wet van 8 November
1815 {Staatsblad no. 51), worden gehouden
voor verjaard en vernietigd.
Sneek, den 6 Februari 1891.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
Stel duidelijk eenige quaesties die moeten
i en geef den geest aan waarin
ze, naar uw meening, behoor en te worden
opgelost. Verklaar u voor persoonlijken dienst
plicht voor betere regeling van kies- en belas
tingstelsel enz. Roep eerlijke en ontwikkelde
mannen, die ’t met u eens zijn samen, en breng
uw denkbeelden door gedachtenwisseling tot
steeds meerder klaarheid en zie dan uit
Een getrouw lezer heeft, naar aanleiding van naiir een volksvertegenwoordiger, die als
dit artikel, de vraag gesteld of het niet beter eerlijk, ernstig en onafhankelijk man in
zou zijn een centrumpartij te 1
gematigden van de liberale en
tionaire partij en of niet bij de aanstaande
verkiezingen daarheen moest worden gestuurd.
De redactie van de Vaderlander is het niet
met den inzender eens. Zij is volstrekt niet
verlangend naar een nieuwe partij en allerminst
naar een. partij uit gematigde liberalen en ge
matigde anti-revolutionairen. Deze twee partijen
toch vajn principieel gescheiden en men kan
wel door matiging van weerszijden de scherpte
van het verschil verzachten, maar 1
bbjft. De gematigde anti-revolutionairen be-
hooren tot de felste vijanden van het standpunt
door het blad ingenomen. Hun voldoet de
Wageninger beter.
Daarop geeft het blad als volgt zijn standpunt
nader aan
„Wat de radicalen willen is niet altijd ver
keerd zoowel bij die schakeering der liberalen
als die der an ii-revolutionairen vinden wij
somtijds veel, dat onze instemming heeft. En
omgekeerd stuit ons dikwerf de halfheid en
het doctrinair karakter van vele gematigden
tegen de borst.
„Wij moeten zien te geraken uit de macht
van de tegenstellingen, welke thans ons politiek
leven beheerschen. De roomsch-katholieken
mogen niet worden verloochend, of verongelijkt,
maar zij moeten worden genoodzaakt om op te
treden in hun waar karakter. Waarom vormen
zij zich hier ook niet tot een afzonderlijke
partij, gelijk zij dat doen in Duitschland, en
onlangs bij de gemeenteraads-verkiezingen deden
te Rome Zij kunnen dan onbewimpeld en
onbeschroomd hun eischen formuleeren en uit
sproken. Wjj weten alsdan wat wij aan hen
hebben. Een priester met een wereldlijk habijt,
zooals dc heer Schaepman, is een onverkwik
kelijke figuur. Laat hem het gewaad van een
geestelijke weder aantijgen, en alzoo zijn ge-
loofsgenooten in de Kamer aanvoeren, maar
zijn heerschappij over rechtzinnige protestanten
behoort een einde te hebben. Een katholieke
partij kan niet anders dan kerkelijk zijn. Bij
haar concentreert zich ten slotte alles in het
gezag van den paus. Daar is niets aan te
veranderen.
„Een protestautsche staatkundige partij behoeft
niet kerkelijk te wezen, ja mag dat eigenlijk
niet zijn. Het protestantisme, optredend op het
gebied der staatkunde, komt niet op voor deze
of gene confessie, maar ’t belijdt groote begin-
i van den staat moeten beheerschen. Scheiding
van Kerk en Staat is een protestantsch beginsel, 1
I maar vrijheid moet daarmee gepaard gaan voor
het christelijk beginsel, om als een t
j zuurdeesem te werken. De staat
maar 1
niet het geloof te loochenen.
„Bij elk gewichtig vraagstuk, voor
het een zedelijke zijde heeft, moet i
geloof rekening worden gehouden/
Daarna geeft het blad den raad zich te ver-
volk, door haar slecht bestuur in Indie, geen
aanspraak op vernieuwd vertrouwen. Maar zij i taansche politiek
kan verandereu. Zij heeft behoefte aan ver- der den volgenden raad te geven
nieuwing en wedergeboorte. Zij moet waarlijk S.vl
liberaal zijn. Als oprechte liberalen en anti- opgelost worden
revolutionairen zich verbonden, zouden de l
volksbelangen, die moeten geregeld worden,
kunnen worden afgedaande dienstplicht de
opium-quaestie, het belasting-stelsel. Wilden
mannen, vrij van elk partijverband, tot de
regeling van deze belangrijke zaken samengaan,
dan zou dat een zegen zijn voor ons land.
j en onafhankelijk
vormen uit de I geest werkzaam zal zijn.
de anti-revolu- benoeming door middelen, die oorbaar en
treffend zijn en beveel de uitkomst
God/
In een volgend nummer
gewaarschuwd tegen een verbond met Rome,
terwijl de liberalen worden aangespoord zich-
zelve te herzien en zich, zoolang zij nog ver
deeld zijn, het hoofd niet warm te maken over
de wijze waarop zij straks regeeren zullen.
In aansluiting met de hiervoren ontwikkelde
het verschil i meening, eindigt het blad dit artikel als volgt
„Vele „anti-revolutionairen“, het geroep van
„niet de liberalep“ moede, zullen zich kunnen
en moeten vereenigen met mannen van be
kwaamheid, die eerlijk de vrijheid liefhebben
en ’t geloof eerbiedigen, ook al is „’t niet hun
ner/
„Tusschen hen zijn zóóveel punten van over
eenkomst aan te wijzen op het stuk van defen
sie, van kiesrecht, van koloniaal beheer, van
sociale politiek, dat er slechts een krachtig man
behoeft op te staan, om ze te vereenigen en
aan te voeren. Welk een schoone taak zou
dit wezen Exoriare aliquis
In een van zijn Staatkundige Brieven, waarin
mr. Van Houten zijn wetsontwerp op de ontei
gening besprak, beklaagde hij zich, dat hij en
zijns gelijken „arme tobbers (zijn) in vergelijking
met de heeren bacteriologen, wier resultaten
bijna reeds voordat zij het zelf willen de ge-
heele wereld in spanning brengen, en die in
alle dagbladen der aarde van dag tot dag kolom
op kolom beschikbaar vinden/
Inderdaad zegt prof. Spruyt, die dit boven
staande t«£, loops aanhaalt waar hij in de
N. R. C. mr. Van Houten tegenover de leger-
wet bespreekt, inderdaad heeft onze pers veel
meer notitie genomen van Koch’s middel dan
van Van Houten’s onteigeningswet.
Wij voor ons hebben het eene gedaan en
het andere niet nagelaten en meer dan
reeds melding gemaakt van het oordeel der
pers over het ontwerp-Van Houten, ’t welk
onder bepaalde omstandigheden onteigening ten i
algemeene nutte door de gemeentebesturen wil
mogelijk maken. Het bezwaar, door den heer I
Hugo Muller in de Nieuwe Gids indertijd tegen j
het voorstel ingebracht, was, dat niet de ge- i
meente eigenares bleef van het onteigende per- i
ceel, doch dit tegen vastgestelden prijs moest i
verkoopen. lu beginsel juichte de heer Muller
het ontwerp echter zeer toe en hij kwam dus
tot een andere conclusie dan de heer N. J.
Verkoren in ’t jongste nommer der Economist,
die zijn artikel aan de onteigening gewijd, s
en eindigt met de woorden, dat hij van de aan-
aat mag geen i neming van het ingediende wetsvoorstel meer
hij behoeft ook I nadeel dan heil verwacht, al acht hij uitbreiding
van het onteigeningsrecht noodig.
r zoover In de eerste plaats bestrijdt de heer Verko-
met het I ren de bewering van den heer Van Houten,
i dat voor het bouwen van huizen, het oprichten
I van nijverheidsondernemingen of voor tuinbouw’
Art. 39 der Gemeentewet schrijft voor, dat
een lid van den Raad bij de aanvaarding van
zijn betrekking den eed 'moet afleggen, dat hij
de belangen der gemeente met al zijn vermogen
zal voorstaan en bevorderen.
De leden van den gemeenteraad van Dinx-
perlo zijn tot vijf malen toe tot eene vergade
ring opgeroepen zonder te verschijnen.
Zijn raadsvergaderingen niet noodzakelijk voor
de belangen der gemeente, dan schafte men ze
en veeteelt niet altijd tegen billijke prijzen
bouwterrein zou te verkrijgen zijn. Tot nu
aan
en dat goedkoop bouw-
i terrein lage huren zou te voorschijn roepen
betwijfelt hij.
Doch aangenomen eens met mr. Van Houten
dat het rechtsstelsel voor den grondeigendom
niet deugt, geeft zijn ontwerp dan verbetering?
De heer Verkoren gelooft het tegendeel zijn
wet zal tot grovere onbillijkheden leiden. In
de eerste plaats is at te keuren, dat de gemeen
teraad over de noodzakelijkheid der onteigening
beslist. De samenstelling en de handelingen
dezer regeeringslichamen op vele plaatsen waar
het openbare belangen geldt wijzen niet op de
wenschehjkheid om hen in burgerlijke belangen
te mengen.
Verder acht de schrijver de financieele rege-
van het wetsontwerp een hoogst bedenke
lijke wijziging van den hedendaagsehen rechts
toestand. De schadeloosstelling van veertig
maal de belastbare opbrengst zal dikwijls be
spottelijk laag zijn en menigmaal niet in ver
houding staan tot de productiviteit van den grond.
Nog grooter nadeel is, dat het gevaar van ont
eigening waarmee elk onroerend goed wordt be
dreigd een algemeene depreciatie van den grond
zal bewerken en den bodem aan gedwongen
koers zal onderwerpen. De wet zal bovendien
zeer ongelijk werken den een voordeel den
ander nadeel berokkenen. En doordat de ge
meente het onteigende weer moot verkoopen,
komen de voordeelen niet in de gemeentekas,
doch vallen speculeerende eigenaars ten goede.
Het stelsel van den heer Van Houten moet
er toe leiden, zegt de heer Verkoren, dat men
ook roerende goederen mag onteigenen als zij
niet hun hoogste productiviteit bereikt hebben.
Al erkent de schrijver ook, dat verbetering
van het rechtsstelsel voor den grondeigendom
noodig is, zooals wij reeds zelden, beschouwt
hij het voorstel van mr. Van Houten allerminst
als de gewenschte oplossing van een sociaal
vraagstuk. En hij is in deze meening versterkt
door den derden Staatkundigen Brief van mr.
Van Houten. Immers daaruit blijkt, dat de
strekking van het ontwerp is aan bouwterrein
alle wra;irde als zoodanig te ontnemen. En de
heer Verkoren meent, dat de winst of grond
rente niet zal verdwijnen, doch in plaats van
den grondeigenaar den bouwondernemer zal
ten deel vallen. Het recht van den staat of
de gemeente om over die winst of grondrente
ten bate van dezen of genen willekeurig te be
schikken, betwist hij.
Met de vraag, welke gevolgen het ontwerp
hebben als niet de verkoop der onteigende
ADVERTENT1 EN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cent,
voor eiken regel meer 7'4 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den Uitgever.
UIT DE PERS.
de verlenging van het leven van dit kabinet.
I selen, die het leven der volken, en de inrichting
van sfocjF ir'Witnii 1 Ör»Lfïlrlir»rr
te verkrijgen zijn.
i terrein weinig gebleken
I terrein lage huren zou
ontwerp
eens f
j zou 1 r
gronden was voorgeschreven, maar de gemeente
i die JU pi rr/XTi rlnm Ir-rvr» V»rl L>^....14 J r. I,
Verkoren zich in dit artikel niet bezig.
BINNENLAND.
be-
ra-
'C?€.
<OIRA\
SHI
i
■4
1
f'
r
'f
I
1 J
I
