GE1EEITE FA IB 1KBMMSSBKNV SUM.
k.
r
r
t
IS91
Ko. 13
Z E N-V E K R T I G- S T E
DE UITBREIDING DER STEDEN.
I
Loting voor do Nationale Militie.
te
f
14 F E I3 11L A 14 I.
Z A TEKDzk U
s
Bij deze Courant behoort als bijblad Feuil
leton-nummer 85.
Deze CO URANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
Hoe te voorzien in den nood der woningen
in groote steden En het Berliner Tageblatt,
overtuigd van het dringende in de oplossing
Naar aanleiding der algemeene -politieke be
schouwingen, in de Tweede Kamer gehou 'en,
zegt dr. A. IF. Bronsvéld in zijn jon,ste
„Kroniek" het volgende
„Het mag een wonderlijke loop der dingen
KENNISGE VING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek,
Gelet op art. 28 der Wet op de Nationale
Militie van den 19 Augustus 1861 (Staatsblad
no. 72) en artt. 2Ü en 21 van Z. M. besluit van
den 8eu Mei 1862 (Staatsblad no. 4G)
Brengen ter openbare kennis, dat de loting
voor de lichting der Nationale Militie van 1891
dezer gemeente, zal plaats hebben in de Con
certzaal alhier op VRIJDAG den 27 Februa
ri e. k.des voormiddags ten 9 '/2 ure
dat op Maandag den 2 Maart d. a. v. ter ge-
meente-secretarie door of van wege de lotelin-
gen aanvrage kan geschieden voor de getuig
schriften ter bekoming van vrijstelling van den
dienst wegens broederdienst of als eenig wettig
zoon
voorts dat om vrijstelling wegens eigen mili
taire dienst of dien van broeders te verkrijgen,
de paspoorten of andere bewijzen van ontslag,
uittreksels-stamboeken of bewijzen van werke-
lijken dienst, ten minste tien dagen vóór den
dag, waarop de eerste zitting van den Militie
raad wordt geopend, ter Secretarie voornoemd
moeten worden ingeleverd.
Sneek den 14en Februari 1891.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester,
BENNE W1TZ, Secretaris.
inbreuk te makenhoe gewenscht het ook zijn
't moge aan de speculatie-zucht een eind te maken,
toch zal een dergelijke maatregel ook geen doel
treffen, want uit den aard der zaak zijn alle
bezitters van gronden in- en om steden als spe
culanten te beschouwen.
Aan mr. van Houten komt de eer toe het
Vhj hart der quaestie te hebben aangeraakt. Zijn
voorstel beoogt een radicale verbetering, daar
het een eind wenscht te maken aan het jus
non utendi (recht om niet te gebruiken) en
dus de rechten zoo van speculanten als van
pseudo-speculanten wenscht in te korten. Het
wil aan de gemeentebesturen het recht geven
om stukken grond, gebouwen enz. te onteigenen,
wanneer zij op andere wijze gebruikt, naar het
I oordeel dier besturen meer nut kunnen afwer-
pen; geen wet is hiervoor noodig, geen rech
ter mag tusschenbeide komen; het gemeente
bestuur wordt de vrije beschikking gegeven
over het eigendom der gemeentenaren; het
neemt van A. om te geven aan B.geen rech
ter was ooit met zoo groote macht bekleed als
onze gemeenteraden zullen verkrijgen.
Zonder aarzelen mag men zulk een voorstel
radicaal heeten, en bij zulk een ingrijpenden
V maatregel is het hoog noodig goed te overwegen,
welke bezwaren daaraan verbonden zijn. Voor-
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cent,
voor eiken regel meer 7'/a Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den Uitgever.
eerst dan geldt als zoodanig het bezwaar van tot het oude valt te bespeurenzoo bijv, wijst
willekeur, ’t Is toch hoogst moeilijk uit te maken de lijkverbranding terug naar
in vele gevallen, welke onderneming het meest
ten algemeenen nutte werkzaam zal zijn, en
ook al bestaan onze vroedschappen, of al wor
den zij gerekend te bestaan, uit vroede mannen,
in zij zich incompetent zouden moeten ve rkla
ren, of waarin zij zich in twee vijandelijke kam
pen zouden verdeelenpartijdigheid is in ons
jammerlijk verdeeld vaderland een vrij alge
meen voorkomend gebrek; ook bloedverwant
schap zou in dezen vaak een groote rol spelen.
Rekenen wij daarbij de vele gemeenteraden,
waarop men het woord vroedschap kwalijk kan
toepassen en hun aantal is op het platteland
althans nog al vrij groot en men beseft ten
volle het gevaar waarin de gemeentenaren ge
bracht worden, door aan het bestuur der ge
meente zulk een wapen in handen te geven.
Veel haat zou er door worden opgewekt, wat
voor de binnenlandse he rust een vrij overbodige
factor mag heeten. Het resultaat zou in zooverre
gunstig kunnen zijn, dat het de bevolking in
haar geheel opwekte tot economische studiën,
om en het publiek oordeelt steeds gaarne
mee in elk bijzonder geval te kunnen be-
oordeelen of dit of dat wel van algemeen nut
ishet zou de bevolking meer tot het besef
brengen dat zij een gemeenschap uitmaakt,
waarin elk lid verplicht is, ook in zijn eigen
belang, mee te werken ten algemeenen nutte en
zou meer en beter dan iets anders aan het
gansche volk duidelijk maken dat er eene sociale
quaestie bestaat.
Men heeft wel eens beweerd dat het
wetsvoorstel een stap is in de richting van
land-nationalisatie. Zij, die aldus redeneeren,
wijzen op uitspraken uit Van Houten’s toelich
ting, als„het grondgebied van het rijk dient
in de eerste plaats om aan zijne bevolking de
gelegenheid te geven te wonen en te werken41
zoo ook: „het is volstrekt onnoodig, zelfs in
geen opzicht te billijken, eene inrichting van
het recht te behouden die den grond maakt
tot het voorwerp van speculatiën van kapitalisten
en zulks te minder omdat die speculatiën veelal
rechtstreeks gericht zijn tegen het hoogste volks
belang, ten aanzien van het gebruik van het
grondgebied". Wij moeten erkennen, dat het
beginsel van land-nationalisatie hierin vrij klaar
doorschemert Toch kunnen wij hen, die zich
daarover ongerust mochten maken, gerust stel
len met de verzekering, dat mr. van Houten
dat beginsel niet in zijn uiterste consequentie
aandurft, getuige eene redevoering door hem
in de provincie Groningen gehouden, waarin het
f
1
n
r
t
I
zou van
beginsel van land-nationalisatie werd bestreden, I
o. a. op grond dat het zou zijn een terugkeer
naar vroegere tijden en mr. van Houten
wil vooruit.
Nu zal men kunnen aan voeren, dat het ver-
leenen van rechterlijke bevoegdheid aan vroed
schappen ook is een stap achterwaartsmen
zal kunnen beweren, dat er bij de mannen van
den vooruitgang ook in andere zaken terugkeer
BEKEND M A K I N G.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen ter openbare kennis
de volgende
K E N N I S G E VING.
De COMMISSARIS' des KONINGS in de
provincie Friesland,
Gelet op het besluit van Gedeputeerde Staten
dier provincie, van den 5 Februari 1891, no.
57, le afdeeling B, en op art. 11 der wet van
den 13 Juni 1857 (Staatsblad no. 87);
Brengt ter kennis van de belanghebbenden
1° dat de jacht op waterwild met slagnetten
en op eendvogels door middel van eendenkooien
of daarmede gelijk staande toestellen, bedoeld
onder letters f en h van art. 15 der bovenge
noemde wet, wordt gesloten op Zaterdag den
14 Maart 1891, met zonsondergang
2°. dat het weispel van kwartelen met
steekgaren of vliegnet zal vrijstaan van Maandag
den 20 April 1891, met zonsopgang, toten met
Zaterdag den 27 Juni daaraanvolgende, met
zonsondergang
3". dat de kooieenden voor het jaar 1891
moeten worden opgesloten of gehokt van Woens
dag den 1 April tot Vrijdag den 1 Mei en van
Woensdag den 15 Juli tot Zaterdag den 15
Augustus 1891.
En zal deze op de gebruikelijke wijze worden
afgekondigd en aangeplakt.
Leeuwarden, den 7 Februari 1891.
De Commissaris des Konings voornoemd,
(get.) Van HARINXMA thoe SLOOTEN.
Sneek den 12 Februari 1891.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEW1TZ, Secretaris.
j toch zouden er vele gevallen voorkomen, waar-
dezer vraag, zocht het geneesmiddel bij de ste- 1
delijke besturen. Mr. van Houten zoekt in deze
brandende quaestie een uitweg door de tusschen-
komst in te roepen van de stedelijke besturen.
Tot zoover gaan beiden broederlijk saam.
Waar de maatschappij dergelijke misstanden
schept, is het de plicht der regeering van land
cf gemeente haar veto uit te spreken. We
kunnen hier niet spreken van een tertium quid.
Hoe moet nu in deze zaak door bet stadsbe-
stuur worden gehandeld Het antwoord, daarop
door het Duitsche blad gegeven, is hierin alles
behalve bevredigend. Door bevoordeeling of
bevoorrechting van bouwmaatschappijen wenscht
het blad zijn doel te bereiken.
Het is een verkeerde, zoo niet onbillijke maat
regel speculatie te bestrijden in een artikel, dat
door verkoop uit de eene hand kan overgaan in
de andere, en zulks, door de speculanten zijde
lings tegen te werken. Zoolang er vrijheid be-
staat om land te koopen en te verkoopen, is
het gebruik maken van dergelijke slinksehe
middelen in een stadsbestuur af te keuren.
Waar het gezag zich geroepen gevoelt hande
lend te moeten optreden, daar mogen geen zij
wegen en kronkelpaden worden bewandeld, maar
kan het alleen flink en waardig optreden, recht
op het doel af, het gezag hoog houdende. Eerbied
voor de wet is een plicht waarin de autoriteiten
moeten voorgaanzoolang de wet den handel
k in grond vrijlaat, staat het aan geen regeerings-
lichaam vrij, op deze vrijheid langs zijwegen
ilijk uit te maken de lijkverbranding terug naar den tijd onzer
teutonische voorvaderen, maar men behoeft
en hierin heeft mr. van Houten volkomen ge
lijk niet in alles het oude terug te verlan
gen. Wij zouden het bijv, niet met den prac-
tischen zin van ons volk overeen kunnen
brengen, wanneer het er toe besloot, de lastige
hoepelrokken of te wel crinolines weer in de
mode te brengen. Maar en hier stuiten wij
op een ander, een zeer groot bezwaar in het
voorstel wanneer een voorstel wordt inge
diend met de grondgedachtealgemeen nut,
dan dient men toch dat algemeen nut steeds in
’t oog te houdendan dient men zich vooral
er voor te wachten, om algemeen nut te ver
warren met particulier nut, en hier schuilt de
fout in van Houten’s voorstel.
Wjj zouden van mr. van Houten op grond
van zijne eigen uitspraken hebben mogen ver
wachten, dat hij de vroedschappen het recht
tot aankoop zou hebben gegeven, niet echter
het recht van verkoopdaardoor zou hij veel
kwaad voorkomen en het voordeel der gemeente,
het algemeen nut, bevorderd hebben.
De politiek heeft hier den voorsteller parten
gespeeld. Wie uitspreekt het beginsel van land
nationalisatie, maar om een of andere reden
er zich toch tegen verklaart, staat op een hel
lend vlak. Voor hom is zwijgen het verstan
digst. Gevoelt hij zich desniettemin geroepen een
woord mee te spreken, zoo moet daarin de
bezielende overtuiging noodzakelijk ontbreken
en met weinig moeite stoot de tegenstan
der het kaartenhuisje omver. In dergelijke
stelling verkeert onzes inziens mr. van Houten.
Na eerst onomwonden verklaard te hebben,
dat de vaderlandsehe bodem nationaal moet zijn,
heeft hij zich naar slakkenmanier in zijn huisje
teruggetrokken. De nationale bodem wordt ge
maakt tot een twistappel tusschen personen,
die voor de rechtbank van den gemeenteraad
ieder op zijn manier gaan spreken over algemeen
nut. Theorie en nractijk zijn hier blijkbaar met
elkaar in strijd; naast het pleidooi voor landna
tionalisatie, wordt hier een middel aangeboden
om aan dit beginsel te ontkomen.
Wij betreuren het ten zeerste dat een man als
mr. v. Houten zoo dubbelzinnig is opgetreden;
maar deze wijze les is er weer uit te leeren
en we mogen niet nalaten haar ter wille van veel
liberalen uit te spreken dat er slechts kracht
kan uitgaan van beginselvastheiddat er bezie
ling kan uitgaan van hem alleen die met over
tuiging uitkomt voor één enkel beginsel. Alleen
het besliste kan groote macht ontwikkelen. Of
Houten’s dualisme zijn oorsprong vin-
i den in de machtsontwikkeling van het monster
verbond, dat ook hinkt op twee gedachten
Es ist schon lang’ ins Fabelbueh geschrieben
Allein die Menschee sind nicht besser dran j
Den Bösen sind sie los, die Bösen sind geblieben. j
De lezer zal begrijpen, dat wij na deze over- I
wegingen onze keuze niet gevonden heboen en
daarom met Nurks zeggen „Niet veel zaaks
Hierbij de stalen terug.
delijke besturen. Mr. van Houten zoekt in deze
UIT DE PERS.
FM
:r cqurai
S1VEE
mms- in idïbimi™ Wi iiE
I
I
1*1
C’
