MB'S-IODÏMM-IILID W l)E
fflMTE 1IIE1 mOBISSfflffl SfflL
L
I
No. 26
1891,
FEITEN.
I
Z A. T K JU A.
Na het
Dagen.
Datums
Wijken.
Alle brieven
in te zenden.
2
4
6
8
Woendags
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Maandag
W oensdag
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Maandag
2
3
0
3-
;r
P
i.
Deze CO l'RANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1franco per post f 1.25.
en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
maatregelen niet alleen slechts kleine gevolgen
teweeg, maar zij dragen meestal in ’t geheel
geen vrucht.
Deze woorden van den grooten Stuart Mill
in onzo herinnering terug te roepen mag bij
de aanstaande verkiezings-campagne allerminst
overbodig genoemd worden.
1 April
Uren
voor- na
middag. -
1—5
10—12, 1—5
10—12, 1—5
10—12, 1—5
10—12, 1—5
10—12, 1—5
10—12, 1—5
10—12, 1—5
10—12, 1—5
10—12, 1—3;
Het plan
aan de goed-
de Hamburger
'4K den spot met het ideale
meer
dan zou de bloote grond
kapitaal voorstellen van
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7 */2 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den Uitgever.
KENNISGE VING
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek, voldoende aan art. 87 der wet
op de Nationale Militie van den 19en Augustus
1861 (Staatsblad no. 72), brengen ter openbare
kennis, dat de tweede zitting van den Militieraad
voor deze gemeente zal worden gehouden in
het Gemeentehuis van Schoterland te Heeren-
veen op Donderdag den 16 April e. k. des
voormiddags ten 11 ure.
Dat in die zitting uitspraak wordt gedaan
omtrent alle in de eerste zitting niet afgedane
zaken en Omtrent hen, die als plaatsvervanger
of nummerverwisselaar verlangen op te treden.
Sneek den 20 Maart 1891.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester,
1JENNEWITZ, Secretaris.
en de aandeelhouders 2/s
VERGADERING
1. Resumtie der Notulen.
2. Mededeeling van ingekomen stukken.
3. Reclame van C. G. Stockmann Sr. tegen
de kiezerslijsten.
4. Vaststelling van den Taux der geneesmid
delen voor de Algemeene Arm voogdij.
5. Rekening van het Old-Burger Weeshuis,
dienst 1890.
6. Alsvoren der Brandweer, dienst 1890.
7. Alsvoren der Begrafenisrechten, dienst 1890.
8. Af- en overschrijving, begrooting-Arm-
voogdij, dienst 1890.
9. Voorstel tot uitvoering van werken aan
de Gasfabriek.
BEKEND M A K I N G.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek, brengen ter openbare kennis
van de belanghebbenden
dat voor den herijk der maten en gewichten,
in deze gemeente zal worden gevaceerd in een
der lokalen van het Paleis van Justitie, in orde
als volgt
1 en
3 en
5 en
7 en
9 en 10
11 en 12
13 en 14
15 en 16
17 en 18
19 en 20
dat verkoopers van nieuwe maten en gewich
ten, hunne voorwerpen aan het begin der zitting
de Maas verwijderd is, op stad heeft het recht drie vertegenwoordigers
in den raad van beheer te zenden, die eene
tot den herijk moeten aanbieden en wel onge-
sociale quaestie meer sprake zal zijn. 1 schonden en in den toestand, waarin zij den
eersten ijk hebben ondergaan
i dat alle geijkte maten en gewichten dit jaar
aan den verplichten herijk zijn onderworpen
dat de onjuist bevonden gewichten tegen
van dit eiland een
Wat is waarheid vroeg Pilatus. Wat is
waarheid is ook thans nog zeer dikwijls de
vraag, die tot ons of door ons gedaan wordt.
Het nuchter verstand drijft nog zoo menigmaal
en vraagt tegenwoordig,
dan ooit wellicht, met steeds sterkeren
aandrang aan de wijzen en machtigen dezer
aardewat is waarheid Wij mogen dit be
treuren, er moge een glimp van genoegen over
ons gelaat trekken bij die vraag, in geen van
beide gevallen hebben wij daarmee echter als
ernstige schepselen afgedaan. Het ideale moge
.d_ons toelachen, het moge ons vervoeren tot een
soort lofrede, wanneer die ernstig vragende
stem zich doet hooren, dan is het uit met onze
gemoedsrust voor en aleer wij onderzocht heb
ben waar de schuld ligt. En dan moeten wij
voor ons zelf de vraag beantwoorden, waar de
schuld dier tegenstrijdigheid is te zoeken, of
ia den tijdgeest met zijn realisme óf wel in
het ideaal. Er zijn toch van die idealen welke
men beter doet zich niet te scheppen, omdat
zij ons reeds tijdig waarschuwen dat we met
een luchtkasteel te doen hebben. Wij mogen
daarom vrij het idealisme blijven huldigen, maar
hebben uit de overweging althans geleerd dat
wij niet blindelings elk ideaal moeten toejuichen
dat in onze phantasie of in die van anderen
verrijzen mocht. Slechts die idealen vorderen
ernstige nastreving, welke niet geheel in de
lucht zweven maar op eenigen grond rusten of
die hun ontstaan danken aan daadzaken
feiten zou professor Verdam zeggen. Als zoo
danig wenschcn wij iets te releveerenwij
willen er een ideaal op bouwen en hopen, ja
verwachten, dat anderen ons in die schepping
niet alleen laten.
Welnu dan, een feit is dat het eiland Feijen-
oord, tegenover Rotterdam gelegen, driehonderd
jaren geleden voor f 2400 door die stad gekocht
werd om er duikeldammen aan te leggen ten
sinde het verz inden van de rivier vóór die
stad te voorkomen. Het eiland, 141 Hectaren
groot, werd later aangekocht door de Rotter-
damsehe handelsvereeniging. In 1882 kocht
de gemeente van deze vereeniging 810 M2
grond om er een sch >ol op te bouwen voor
f28 de M2. In 1881 worden voor het bouwen
eener Roomsch-Katholieke Kerk 1970 M2 ver
kocht f 15; aan de Nassaukade 10500 M2
f 10 en aan de Oranjeboomstraat voor het
bouwen der bekende bierbrouwerij „De Oran- burger vrijhaven-gcbied, alsook het dnj
jeboom" 10500 M2 a f 10. In 1885 werden
aan het Stieltj esplein 1546 M2 verkocht voor
f20 de M2. Aan de exploitatie-maatschappij
werden 70 M2 overgedaan voor f10 en aan
het Rijk ook 70 M2 voor f 10 per M2. Aan
de Oranjeboomstraat werden 900 M2 verkocht
voor f 13 per M2, zoodat de grond daar in
twee jaar tijds met f3 per M2 gestegen is.
Bij eene openbare verkooping van grond aan
de Stieltjesstraat werd f24.30 per M2 besteed.
x Volgens een aannemer,
Svordt de waarde van bouwterrein aan
kade getaxeerd op f50 en
sche opbrengst geven van 560,000 gulden. Die j
rente wordt ieder jaar betaald door de menschen, j ten allen tijde het recht
die op Feijenoord wonen, of er werven, maga
zijnen of fabrieken in gebruik hebben, hetzij
als eigenaar of als huurder; maar de rente van
dit kapitaal moet er alle jaren zijn en dat zij
kan betaald worden bewijst de jaarlijksehe
stijging van den grond aldaar. Wanneer dus
dit eiland in het bezit van de gemeente Rot
terdam gebleven was, dan zou thans de bloote
grond een j tarlijksch inkomen in de gemeentekas
gebracht hebben van 560000 gulden, de inkom
stenbelasting zou dus met dit bedrag vermin
derd zijn. De rente van het kapitaal voor de
gemeente-inrichtingen besteed ten dienste van
den handel, voor kaden, dokken, magazijnen,
zou bovendien in den vorm van kade- en dok-
gelden en van magazijnhuur enz. in de gemeen
tekas komen. En wat zou de Rotterdamsche
handel oneindig veel meer van het eiland
Feijenoord kunnen profiteeren, wanneer de
handelsinrichtingen het eigendom waren van
do gemeente, terwijl zij nu in bezit zijn van
menschen, die daaruit een monopolie-winst kun
nen maken ten nadeele van den handel.
Rotterdam’s groote concurrente aan de Elbe,
de regeering der stad Hamburg, heeft dit goed
begrepen. Het terrein, dat Hamburg gekocht
heeft tot het maken van een vrijhaven
zooals men weet behoort de stad Hamburg
zelve thans tot het Duitsche tolverbond
wordt door haar niet aan privaat personen
verkocht, maar voor goed in eigendom behou
den van de gemeenschap, die het aan hen, die
er pakhuizen bouwen willen, tegen een overeen
te komen pachtprijs verhuurt. Het contract,
dat de maatschappij tot exploitatie van het
Hamburger vrijhaven-terrein den 7en Januari
1885 met de gemeente Hamburg heeft afge
sloten, is een gewichtig document.
Wij ontleenen er aan:
Doel der maatschappij ishet bouwen en
exploiteeren van pakhuizen, magazijnen, kan
ji toren en verdere inrichtingen ten dienste van
den handel en het fabriekswezen in het Ham-
ven van
daarmede in verband staande zaken op het
terrein haar daartoe door de stad Hamburg
toegestaan of verpacht. Bij het verdoelen van
de winst wordt eerst aan de aandeelhouders
naar billijkheid 3 */2 °/0 rente verzekerd voor
het gestorte kapitaal, dat voor het bouwen is
gebruikt, en een reservefonds gevormd voor
afschrijving op de gebouwen en inrichtingen,
ten einde dit gestorte kapitaal onverminderd te
doen blijven bestaan. Van de daarna zuiver
tevens rijksschatter, overblijvende winst ontvangt de stad Hamburg
de Maas- I als vergoeding voor het gebruik van den grond
aan de Roozestraat, I 3/s en de aandeelhouders 2/s gedeelte. De i volk duurzaam te verheffen, dan brengen kleine 1
die het verst van
f 16 per M2 en men rekent dat de grond elk
jaar gemiddeld met f 1 f2 per M2 stijgt. belangrijke macht uitoefenen. De maatschappij
Wanneer wij nu eens aannemen, dat de grond betaalt van hare gebouwen de gewone belasting
op Feijenoord gemiddeld f 10 per M2 waard is, op gebouwde eigendommen aan de gemeente.
De stad moet een gedeelte harer inkomsten
ruim 14 millioen gul- gebruiken, tof aankoop van de aflossende aan-
den en tegen 4Ó/O rente zou hot eene jaarlijk- deelen tegen den koers van 110 °/0.
einde van het jaar 1899 heeft de stad Hamburg
i i.t om aan(jeeieilj ciie
zich dan nog in handen van particulieren be
vinden, af te lossen tegen 25 maal de gemid
delde winst (rente en dividend) der laatste 5
jaren, doch niet beneden 110 °/0 en niet boven
115 °/0, met bijberekening van 4 u/0 rente per
jaar voor de maanden, die verloopen zijn na
de laatste betaling van het dividend. Het
pachtcontract loopt ten einde, zoodra de stad
in het bezit is van alle aandeelen.
van bebouwing is onderworpen
keuring en de controle van
stadsregeering.
Op die wijze komt de stad Hamburg binnen
korten tijd in het volledig bezit van het geheele
vrijhaven-gebied met de daarop staande inrich
tingen en gebouwen. »Wij zouden wel gek
zijn,“ zeggen de Hamburgers, „wanneer wij
gewillig Rothschild bezit lieten nemen van dien
vrijhaven, waarin wij handelaars en fabrikanten
ons brood moeten verdienen en ons op die
wijze zelf den strop om den hals legden."
Zou men in Rotterdam en Amsterdam zich
niet kunnen spiegelen aan het voorbeeld van
Hamburg
Dit feit nu wekt in ons de lust om een
ideaal te scheppen, dat slechts wacht op den
onmisbaren steun der meerderheid om werke
lijkheid te worden. En zoover zal het komen.
De tijd zal aanbreken waarin allen, die eenigen
invloed kunnen uitoefenen, den verkoop van
staats- en gemeente-cigendommen zullen bestrij
den en er voor zorgen, dat deze alleen in pacht
ten gebruike worden afgestaan. Er zal een tijd
komen dat zij per jaar meer aan pacht op
brengen, dan de geheele verkoopsprijs thans
bedraagt. Hoe ver deze tijd nog van ons is
kan niet met zekerheid bepaald worden. Dit
is echter vrij zeker, dat bij invoering van Al
gemeen Stemrecht onze wensch niet zeer lang
onvervuld zal blijven.
Welaan dan strijders voor Algemeen Stem
recht Dit vure uwen moed aan, het wekke
in u de hoop, dat ook gij spoedig uw doel be
reiken zultwant dit valt niet te miskennen,
dat ons ideaal op deugdelijken grondslag steunt
en dat het ook buiten den kring der uwen vele
vereerders zal vinden, zij het ook om toch
eindelijk eens ontslagen te worden van het „bete
noire" dat men de sociale quaestie noemt. Al-
gemeen Stemrecht alleen vermag ons ideaal te
verwezenlijken met Algemeen Stemrecht al
leen mogen we meer idealen opvatten die hoop
geven op eene schoone toekomst, waarin van
geen t
1 En een groot middel zal daartoe noodig zijn.
„Wanneer het geldt de toestand van een
OEEK
VAN
■:r
s
4
6
8
9
10
11
13
I u R A A T.
•n
•n
7>
T)
NATIONALE MILITIE.
DEN GeMEENTERAA I) V AN S N E E K,
op Zaterdag den 4 April e. k.
des namiddags zeven uur.
PUNTEN VAN BEHANDELING:
