rm
L
■m- n immiw wtu won de
r
■WE MI BOMEKT SOEK.
f
?n
No.
WOEKERRENTE.
IH9I
J A A R G A N Gh
ia.
A I’ R I E.
25
ZAuTTEI* I> Al
i.
met terzijdestelling
Kiezers Kent gij de „kleurlooze middenstof"
v
Belastinghervormingen, door de Liberalen
tot stand gebracht en voorgeeteld.
Bij deze Courant behoort als bijblad Feuil-
ieton-nummer 90.
•1O
l
i
-Q
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7 */2 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
Deze COER ANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
de go- Van staatswege is tot dusverre niets gedaan
om dit kwaad te voorkomen of te verminderen.
Er zijn nog geen wetten gemaakt, welke den
inlander, die geen zorgen voor de toekomst
kent, en, ten einde voor het oogenblik gehol
pen te zijn, gaarne elke voorwaarde aanneemt,
die hem opgelegd wordt in bescherming
nemen. Het reeds lang in Europa te licht
bevondene: „laisser faire, laisser passer" van de
Manchesterschool, is hier tot nu toe met eene
betreurenswaardige consequentie in toepassing
gebracht.
Een Landraad echter op Midden-Java heeft
er onlangs iets op bedacht, om het kwaad in
zijn rechtsgebied tegen te gaan. Verontwaar
digd over de onheilen, die hij als gevolgen
van den woeker in de waarneming zijner be
trekking aanschouwde, heeft de voorzitter van
dien Landraad dat college weten over te halen
voortaan eiken eisch wegens rente te ontzeggen
en zulks op grond, dat renteheffing, hoe gering
ook, in strijd is met de leer van den Aluhome-
daanschen godsdienst. Of die jurisprudentie van
bedoelden Landraad aldaar stand zal houden
kunnen wij niet constateeren, aangezien de
Hoogere Rechter nog niet in de gelegenheid is
gesteld over een der in dien geest gewezen von
nissen zijn oordeel uit te spreken. Indien dit
oordeel echter te eeniger tijd in bevestigenden
zin mag uitvallen, dan zullen ook de andere
Landraden dit beginsel in toepassing brengen
en het eerste gevolg er van zal zijn, dat de
geldman zich onttrekt en de inlander verstoken
zal zijn van financieele hulp, ook dan, wanneer
hij die in zijn werkelijk belang niet kan ont
beren! Het is echter voor hem beter geen geld
ta kunnen krijgen, dan te moeten leenen onder
voorwaarden, die hem even spoedig als zeker
ten verderve zullen leiden. Van harte hopen
wij echter, dat onze machthebbers zullen inzien,
dat dit onderwerp dringend voorziening behoeft.
Alen stelle een matige rente als maximum vast
en bedreige zelfs straf tegen de overtreders.
De zaak is urgent.
„Op een der hoofdplaatsen van Java woonde
tot voor korten tijd gedurende een menschen-
leeftijd, eene Indo-Europeesche dame, mevrouw
D. Zij leende aan Javaansche vrouwen, die
er haar werk van maken om kippen, vruchten
en groenten in het groot op te koopen en dan
langs de huizen te venten, daarvoor iederen
morgen 1 gulden met verplichting haar daar
voor op den avond van denzelfden dag f 1.20
s terug te geven. Zij maakte dus 20 °/0 rente
per dag of 7300 °/0 per jaar. Dit is misschien
het brutaalste staaltje van woeker, dat op onzen
aardbodem ooit is gepleegd. En die dame was
de vrouw van een millionair en in de aanzien-
lijkste kringen een gewilde verschijning.”
Malavidi.
Deze wensch cuties elkander met betreurenswaardige snelheid
de hand van Mala- opvolgen. Het proletariaat zal eerlang afme
tingen erlangen, die ten verderve zullen zijn i
van den Staat en van de geheele maatschappij. j
i
Zoowel hierom als met het oog op de kleine Zij werden door den anti-revolutionairen leider
rente, die de geldbezitter tegenwoordig van zijn vergeleken met die middenmassa, waarvan de
kapitaal in Europa trekt, is het te voorzien dat j historie uit de dagen onzer vaderen gewaagt,
de kleine man, d. i. de Javaansche arbeider,
meer en meer in de macht zal geraken van den
kapitalist. Aangezien nu de schuldenaar in de
meeste gevallen niet in staat is de bedongen
woekerrente te betalen, zullen gerechtelijke exe-
steeds hadden opgevoerd, dat de natie door hun
toedoen op zwart zaad was geraakt dat zijde
drukkende patentbelasting haddengehandhaafd,
dat voor onze scheepvaart en onzen handel hun
ne overknappe geleerdheid vernielend was ge
weest, dat zij de boeren maar lieten verarmen,
omdat hunne prachtige theorie geen bescher
mende rechten toeliet. Aan den tienden pen
ning zelfs hadden die snoode liberalen zich ver
grepen
Als het volk de liberalen maar kort en goed
op zij zette, dan zou het eens merken, hoeveel
beter zijn volksbelangen behartigd werden. De
zeep zou dan ook niet langer in het land der
spreekwoordelijke reinheid meer kosten dan
noodig was. Het zout zou niet meer in eiken
hap brood en in eiken aardappel van den arme
geld voor het land vragen. Het slapend kapi
taal in portefeuille zou dan niet langer „vrij
uitgaan".
De kleurlooze middenstof liet zich verschal
ken. Zij kende blijkbaar de geschiedenis van
onze belastingen niet. Zij sloeg geloof aan het
geschetter over het veertigjarig wanbeleid der
liberalen. Zij wist niet, dat de liberalen niet
de helft van dien tijd aan het bewind waren
geweest. Zij vergat, dat aan de liberalen de
afschaffing van den accijns op varkens- en
schapenvleesch en op de turf en de steenkolen
te danken was; dat door hun aandrang de
rijks-gemaalbelasting werd opgehevendat ons
volk van de drukkende plaatselijke verbruiks
belastingen door de liberalen werd verlost.
Toch was de verdienste van deze belasting
hervormingen groot genoeg, om in dankbare
herinnering te blijven. Bij honderden toch
werden voorheen soms om een voorbeeld te
noemen gemeentelijke opcenten op de tarwe
geheven, en in den Haag betaalde een arbeiders
gezin, waarvan het hoofd f 8.per week ver
diende, alleen aan gemeentelijken accijns op het
gemaal 6 */2 percent van zijn inkomen.
En ook later hadden de liberalen niet stil ge
zeten. In 1870 kwam de minister van Bosse
met zijn voorstel tot afschaffing van het patent
en invoering van een inkomstenbelasting. In
1871 stelde Blussé een inkomstenbelasting voor
als aequivalent voor de afschaffing van den ac
cijns op het geslacht en de zeep. In 1879
kwam Gleichman met zijn effectenbelasting,
later door Vissering's rentebelasting vervangen.
In 1883 werd de klassenbelasting van Grobbee
met gelijktijdige afschaffing van het patent van
liberale zijde gesteund. De successie-belasting
in de rechte lijn, die vooral op de meergogoe-
den drukt, werd door Gleichman tot stand ge
bracht.
Dat de voorgcstelde belastinghervormingen
meerendeels niet tot stand kwamen, is waar.
Verdeeldheid omtrent verschillende onderdeelen
leidde meer dan eens tot verwerpingaftreding
i van het liberaal ministerie was soms ook oor-
j zaak, dat hq| voorstel niet tot wet werd ver-
heven. Dat er herhaaldelijk sommigen onder
i de' liberale Kamerleden waren, die eigen inzicht
niet wilden opofferen om eene voorgestelde her
vorming tot stand te brengen, wij zullen de
laatsten zijn om dit te verdedigen of te vergoe
lijken. Onrecht doet men echter, indien men
deze afkeurenswaardige houding op rekening
der gansche partij wil stellen. En wie vooral
geen recht hebben, daarover zulk een hoog
woord te voeren, dat zijn de leden der tegen-
woordige regeeringspartij.
Als een roode draad door de geschiedenis on
zer belastingshervorming loopt toch de voortdu
rende tegenstand, die daarbij van de leden der
rechterzijde werd ondervonden. AVilt gij daar-
Ze zijn voor het grijpen.
zeer aan het hart moest liggen,
van Herder willen wij aan
vidi ook op het maatschappelijke helpen ver
wezenlijken. Toen Pythagoras zijn beroemd
vraagstuk ontdekt had, bracht hij aan
den een offer van honderd ossen (hecatombe).
Sedert dien tijd sidderen alle ossen zoo vaak
en een nieuwe waarheid aan het licht wordt
gebracht. Voor ons vraagstuk verwachten wij
echter een beter onthaal, daar wij meenen de
les van Goethe hiermee behartigd te hebben,
als hij zegt, dat het publiek wil behandeld wor
den als de vrouwen, die men niets zeggen moet
dan hetgeen zij gaarne willen hooren. Wij
meenen zulks, omdat wij hiér ter markt brengen
een artikel allemansgading. En nu Malavidi.
„Wellicht is er op onze schoone aarde geen
land waar de woekeraars een zóó vruchtbaar
explöitatie-veld vinden als in het land, dat wij
de eer hebben te bewonen. (Malavidi bedoelt
Oost-Indie). Voor geleende kapitalen wordt
den inlandschen schuldenaren de betaling van
rente opgelegd, zóó exorbitant- hoog, dat he
oningewijden ongeloofelijk voorkomt 2'*/2 a
3o/o per maand is een matig bedrag 46°/0 is
regel en niet zelden wordt de rente opgevoerd
tot honderden procenten in het jaar. De inland-
sche kapitalist is er steeds op uit zijn bruine
broeders op die wijze het bloed uit de aderen
te tappen, het merg uit de beenderen te zuigen.
En het zijn niet alleen vreemde Oosterlingen,
die van dit werk een beroep makenook ech
te en Indo-Europeanen maken zich daaraan
schuldig. Te K. kenden wij indertijd een Eu-
ropeeschen geneesheer en een architect bij den
Waterstaat, te P. een predikant, te I. een no
taris, die op deze wijze in den loop van eenige
jaren groote kapitalen wisten te verzamelen.
Dit kwaad nu dat als een worm aan het le
ven van den inlander knaagt, heeft in de laat
ste tien a twintig jaren grootere afmetingen aan
genomen. De besturende ambtenaren waren,
toen zij nog als voorzitters der Landraden fun
geerden, gewoon schier alle civiele zaken, die
voor die Raden aanhangig gemaakt werden, ter
griffie te deponeeren. De kapitalist kon geen
recht krijgen en onthield zich dus er van den
inlander geld te leenen. Thans echter, nu bij
na alle Landraden op Java door rechtskundigen
worden voorgezeten, is de toestand geheel ver
anderd. De rechtsgeleerde voorzitters kunnen
zich niet aan de behandeling van die zaken
onttrekken, zonder gevaar te loopen uit hun
ambt gezet te worden. De kapitalist heeft nu -waarmede dr. Kuyper in het voorjaar van 1888
vrij spel, want de gelegenheid om recht te ver- i zjjn slag heeft geslagen Lieden zonder be-
krijgen, staat voor hem open. Het civiel recht j ginselen noemde hij ze, die alleen op hunstof-
neemt thans voor sommige Landraden het groot- felijk belang letten,
ste gedeelte van den tijd in beslag, en in de i L,-~ - - -
x slechtsgebaat zou worden, indien zij hunne
laatste jaren is het aantal civiele zaken overal g^em Op candidaten der tegenwoordige regee-
verbazend toegenomen. ringspartij uitbrachten.
Zoowel hierom als met het oog op de kleine Zij werden door den anti-revolutionairen leider
zijn I vergeleken met die middenmassa, waarvan de
-
die Alvft desnoods zou gedragen hebben, als hij
zich bepaald had tot het schavotteeren der vro
men, maar die tegen hem opstoof, toen hij den
tienden penning dorst eischen. Voor dit slag
van kiezers werden de netten gespannen.
Het heette, dat de liberalen de lasten maar voor bewijzen
In den strijd over het kiesrecht schenkt het
i eenige verademing, een oogenblik te wijden, aan
t ans rijke Insulinde, „dat zich daar slingert om
den evenaar" en dat op geen program ontbreekt,
ook al neemt het steeds de laatste plaats in.
Wij wenschen daarom,
der alles en allen beheerschende vraag, of in
de eerstvolgende periode de hervorming van
kiesrecht of belastingen den voorrang verdient,
een tafereel op te hangen van onze Oost-In-
disehe-bezitting, ons door Alalavidi geschetst.
Wie Alalavidi is, moge blijken uit het vol-
t geilde„Na een langdurig verblijf op Java
in het vaderland teruggekeerd, was ik eens in
de gelegenheid, het communaal bezit op Java
tegen prof. S., een mijner academie-vrienden,
te verdedigen. „AVat ben je conservatief ge
worden," zeide hij. „Neen," antwoordde ik,
„omdat ik liberaal ben, en liberaler dan gij,
verdedig- ik het gemeenschappelijk grondbezit."
Ik had toen reels alle misères van het privaat
bezit op AVest-Java aanschouwd, zoowel als
a -de voordeelen van het communaal bezit op
Midden-Java."
Deze woorden van Alalavidi doen ons hem
kennen als conservatief, als liberaal, als meer
dan liberaal. AVat hij dus van Indië schrijft
moet „allemans gading" zijn; wij kunnen daar
om niet nalaten ’s mans ideeën over Indië hier
meè té doelen, verwachtende, dat het bij alle
partijen een goed onthaal zal vinden; wij ver
heugen ons reeds bij voorbaat, iets gevonden
te hebben, wat de partijen vereent in plaats van
Ze tc verdeelen wij zouden ons gelukkig ach
ten indien alle partijen zijne zienswijze deelden
en dus konden zeggen„In diesen heil’gen Hallen
kennt man die Rache nicht." AVij roepen
dan den geest van Alultatuli op, om getuige te
zijn van deze eendrachtige samenwerking tot
verbetering van het lot van Indië.
„Eenheid onzer krachten vereeniging van
onze gezamenlijke vermogens tot bevordering
van een groot doel, dat aller welzijn omvat
ziedaar het vraagstuk, welks oplossing ons allen
-
zijn slag heeft geslagen Lieden zonder be-
en aan wie het duidelijk
moest worden gemaakt, dat dit stoffelijk belang
slechts gebaat zou 1
j stem op candidaten der tegenwoordige regee-
OEEKER OS IU V
- 1 x. I /-> l* 11 r»za rli a n I I t~\ n /-lil n n 11 L' f Z1-T-
1
