GEMEENTE EK II ET 1RR01MEKT SKEEL
NIEHVS- EK ADVERTENTIE BLAD TOOR DE
E.
O
1891
No. 40
Z E S-E N-V EERTIG8TE J A A R Q A N Q.
91
EEN ZONDENBOK.
■l
INI 12 I.
27
VV O K A S D A G
m
was,
Voorwaar:
Deze COWANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per pust f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
Ency-
hem
j
r
i.
n
e
n
n
n
Wij allen, voorzoover wij
trijd deelnemen en daar
ons die in dit geval
verkeeren wij allen weten, dat bij dien
8
-
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7 */2 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
«en.
zou ook thans nog, zij het dan ook slechts als
symbool, goede diensten kunnen bewijzen ver-
wonderen mag het dus niet, dat men heden
ten dage niet zelden dit beeld ziet gebruiken
en toepassen op hen, „die ’t gestadig voorwerp
van plagerijen en beschimpingen zijn of op wie
anderen hunne taak schuiven of hunne schuld
werpen/ Niet zelden toch worden er hande
lingen gepleegd door superieuren welke bij na-
J dere kennismaking af te keuren zijn; welnu,
men laat er een inferieur voor boeten en het
vertrouwen is hersteldniet zelden ook treft
men beginselen aan, wier consequente toepas
sing hier of daar leidt tot dwaasheden welnu,
om nu de beginselen niet als dwaas te moeten
prijsgeven, wordt dan de consequente toepas-
I ser het bokje, dat woestijnwaarts wordt gezon
den ja zelfs op godsdienstig gebied heeft men
het niet beneden zich geacht er een zondenbok
op na te houden.
De gevoelens, welke zulk een bok-mensch
beheerschen op zijn tocht naar de woestijn,
kunnen niet anders zijn dan die van misken
ning en zoo hij niet onvatbaar is voor edele
aandoeningen van voldoening; van misken-
ning, wanneer hij in het volle besef verkeert
zijn plicht gedaan te hebben en, zich geen schuld
I bewust, wordt gestraft voor de misdaad van
anderenvan voldoening, wanneer hij, als le-
vende vóór- en zich één gevoelende met de maat
schappij, door zijne boetedoening die maatschap
pij weer op orde kan brengen.
Uit de vele voorbeelden welke daarvan zijn
te geven, valt ons oog in de allereerste plaats
op den gouverneur van Suriname?neen op dr.
Schaepman. Was hij voor ’88 niet opgetreden
als staatsman, we zouden geneigd zijn hem het
onechte kind van het monsterverbond te noe-
-4 - men onecht, omdat volgens KuyperS beweren
zulk een verbintenis nooit wettig gesloten werd
maar onecht ook omdat hij boet voor dat sa
menleven, gelijk iedere bastaard de zondenbok
is van de ongerechtigheden der ouders.
Dr. Schaepman een zondenbok Zijne kloe
ke gestalte, zijne breede schouders kunnen vrij
wat torschen maar dat hij zich miskend ge
voelt, is bij de behandeling der legerwet, is ook
en veel klaarder gebleken uit ’s mans orgaan
'bijna dag aan dag werd hij uitgekreten, werden
hem hatelijkheden toegediend die hij allerminst
verdiende hij, die streed, die overal op de bres
stond, wanneer vrienden of magen begonnen af
te dingen op de zedelijkheid van den onder
band hij, die met terzijdestelling van eigen
ik, met opoffering van rust en vrede, slechts
het heil van het vaderland beoogde door het
- het land naar het staatsbankroet.
Werd reeds spoedig na
laatste beschuldiging ongegrond verklaard door
den Minister van Einantiën eu gelogenstraft
door de feiten, de eerste beschuldiging wordt
thans,, zooal niet formeel teruggenomen, dan
toch niet meer herhaald en maakt zelfs plaats
voor waardeering van den rechtstoestand, welke,
„voor een goed gedeelte” aan de liberalen is
te danken.
Ook Dr. Schaepman, die het gansche land
redevoerende doortrok, toen in 1888 de meer
derheid voor de verbondenen moest worden
veroverd, en die toen de liberalen voor onder
drukkers uitmaakte en allerminst erkende, dat
het herstel der bisschoppelijke hierachie aan
de liberalen te danken was, zingt thans een
anderen toon, heeft nu en dan zelfs lof en
waardeering voor de liberale partij in den mond.
Daarbij zingt hij thans weder den lof van do
vrijheid. Tegen hèm vooral moet worden ge
waarschuwd. Ultramoutanen als de voorstel
lers van het ontwerp-program in „Recht en
orde”, als „Maasbode” en „Tijd," komen ronduit
voor hunne in ons oog verderfelijke meening
juist daarom zijn zij niet zoo gevaarlijk als de
priester-staatsman, die optreedt als kampioen
voor de vrijheid, alsof de Onfeilbare die vrij
heid niet elk oogenblik als gevaarlijk of als
dwaling kan veroordeelen die Encycliek en
Syllabus als geloovig Katholiek aanvaardt, maar
de beteekenis barer uitspraken tracht te ver
zachten volgens wien die uitspraken meer
„beschrijven” dan „gebieden,” plooibaar en buig
zaam zijn als het leven zelve, doch maar wiens
overtuiging de Paus toch zeer zeker volkomen
bevoegd is gebiedende uitspraken te geven,
waarin niet te plooien valt, die niet te buigen
zijn, maar waarvoor gebogen moet worden.
Waar Dr. Schaepman thans weer het land
rondreist, redevoerende om voor behoud van
het verbond te ijveren, zal menigeen door
de ervaring w’ijs geworden zich herinneren,
dat dr. S. zelf verklaard heeft, dat men met
verkiezingsredevoeringen zeer voorzichtig moet
zijn. Wij wenschen dr. S. niet tegen te spre
ken waar hij dit, afgaande op eigen ervaring,
heeft verklaard. Zou dit de oplossing zijn van
het raadsel, hoe het mogelijk is dat men nu
eens van dr. S. hoort„Katholiek moet men
zijn in merg en been, in hart en in nieren,”
dan weder ondanks Syllabus en
cliek een lofrede op de vrijheid van
opvangt en hem hoort verkondigen, dat de po
sitieve stellingen van den Syllabus niet alle
behoeven te worden opgevolgd Of zullen
zoo noodig mettertijd ook deze uitdrukkingen
moeten worden gedekt door de verklaring,
welke 6 Dec. 1888 in de Tweede Kamer door
hem werd gegeven
„aan den verkiezingsstrijd deelnemen en daar
„zijn niet weinigen onder
„strijd de zaken op eenigszins andere wjjze
„uitgesproken worden, dan hier pleegt te ge
schieden. Men behoort dan te spreken met
„woorden die treffen, met woorden die teeken-
„achtig zijn, met woorden die oogenblikkelijk
„indruk maken.”
Wat nu kan de Antirev. er toe leiden om
zich te verbinden met hun erfvijand, de R. K.
staatspartij, die de Hervorming glorie en
steunpunt der Calvinisten verfoeit? Ge
meenschappelijke haat tegen de liberale partij
Bij de Israëlieten bestond om
aardige gewoonte, op bepaalde tijden een bok over broeders, die zich schaamden uit
met al de ongerechtigheden des volks te bela- huwelijk gesproten te zijn, niet omdat hot
den en daarna het beest de woestijn in te ja- echt was, maar omdat moeder door vadi
Deze gewoonte had hare goede zijde, ja ane W1j8 wer(; gCaarJ
om tot op do laatste ure voor zijne afreis nog „onderdrukkers” en voerden naar het heet-
het land door te vliegen en de katholieken op i-e het land naar het staatsbankroet.
te wekken de Arke des verbonds op hunne Werd reeds sP«edi« na de overwinning de
schouderen te nemen en te brengen naar het
beloofde land, het Kahaiin der vromen. Dat
gevoel van voldoening doet hem welgemoed
de woestijn ingaan, waar manna zijn voedsel
zal zijn en slechts water uit de bron zijn dorst
zal lesschen.
Moet het niet heerlijk zijn, zoo te kunnen
wandelen Zou ook van hem niet gezegd mo
gen worden, wat eens van den Kamerling uit
't Moorenland getuigd werd
Hij reisde zijn weg met blijdschap
II.
Dat het R. K. geloof de staatkunde moet
beheerschen, blijkt ook duidelijk uit „Het Cen
trum” (van 14 April jl.), dat schrijft„In on
zen tijd van liberalen en sociaal-democraten,
van brutale negatie en materialistische levens
beschouwingen, hebben we er in de eerste
plaats voor te waken, dat de waarheden van
het geloof hoog worden gehouden en de begin
selen, uit die waarheden voortvloeiende, ten
grondslag liggen aan de wetten en verorde
ningen van den Staat.”
Met die partij nu is een bondgenootschap
gesloten door de Anti-revolutionairen
Men ontkent van antirev. zijde dat bondge
nootschap en noemt het (vergoelijkend een
samengaan tot bereiking van een bepaald doel.
De R. K. echter noemen het rondweg een
bondgenootschap. In de bekende verklaring
van den Z. en N. Hollandschen bond van (R.
K.) Kiesvereenigingen vindt men dan ook van
opzegging van het bondgenootschap gesproken,
en is vrij uitvoerig onthuld, hoe het op de
conferentie van 17 Dec. 1887 is toegegaan tus-
schen de besturen der beide Katholieke bonden
met de hoofden der A. R. partij.
En waarop is dat bondgenootschap, dat „sa
mengaan” zoo men dit liever wil ge
grond
Hoort men Dr. Schaepman, dan is het sche
ring en inslag, dat R. K. en Antir. samengaan,
omdat beiden de Souvereiniteit Gods erkennen
'egt no ver de liberalen, w'elke haar (naar het
heet) ontkennen. Van die bewering zegt de
Maasbode (April jl.)„De bewering dat wij
„dit (het volgen der antir.) zouden moeten doen
„omdat wij met do Calvinisten staan op den
„bodem der Souvereiniteit en der Tien Gebo-
„den is te gezocht en te ónmogelijk om er lan-
„ger bij stil te staan. Trouwens ook de Stan-
„daard wil van die leus niets weten.”
De liberalen hebben dat „samengaan“ steeds
genoemd een monsterverbond. Die naam heeft
tot heel wat gemaakte ergenis, tot heel wat
protesten aanleiding gegeven, alsof de daad, dat
twee in beginsel vierkant tegenover elkander
staande partijen zich verbonden, niet heel wat
erger was dan de benaming. En wat erkent
nu de Maasbode zelf? „Want ofschoon wij
Katholieken principieël niet alleen tegen de
anti-revolutionairen maar ook tegen de libera
len vierkant overstaan, valt het toch niet te
ontkennen, dat onze rechtstoestand bevredigend
is en wij dit voor een goed gedeelte aan laatst
genoemden te danken hebben.” Vierkant staat
de A. R. tegenover den R. K. En toch gaat
„Wie van u zonder zonde is, hij werpe den
i eersten steen op hen.“ Kortom, hij die zich
j het dankbaar kind toonde van vader en moeder
dtijds de eigen- heiden en den vader in bescherming nam tegen-
broeders, die zich schaamden uit zoo’n
on-
omdat moeder door vader op
en gekweldtegenover
die broeders heeft hij pal gestaan, en nu einde
lijk de ure is aangebroken, waarop het voor
vader niet onvoordeelig zou zijn, het huwelijk
te laten voltrekken op wettige wijze; in de ure
waarop papa gaat beweren, dat hij met moeder
toch eigenlijk sympathiseert in deze gedachte
dat de Staat is uit God, door God en tot God,
daar staat dr. Schaepman op om de moeder
mitsgaders hare weerspannige kinderen te over
reden dat zij zich met paatje verzoenen zullen.
Dr. Schaepman een zondenbok Ja, de man
loopt gevaar zijn Kamerzetel te verliezen, ten
gevolge vau wat de Rrabantsche motie uit
werkte, waar hij zich beslist tegen verklaarde.
De anti-revolutionairen hebben zelf een candi-
daat gesteld in zijn district Wijk-bij-Duurstede
en de dissidenten doen al het mogelgke om hem
de stemmen der Katholieken te ontfutselen.
Zoo gaat hij wellicht als de zondenbok van
de ongerechtigheden der Brabantsche heeren
binnenkort het staatstooneel verlaten, en gelijk
iedere verongelijkte de sympathie wint van
de weldenkenden, zoo ook zal er een tijd ko
men, dat Schaepmans naam met eere genoemd
wordt, ook door politieke tegenstanders.
Maar het zou zelf-zucht zijn, als wij Schaep
man daarmee konden troosten; van zelf-zucht
beschuldigen we hem thans niet. Er is een
gevoel van voldoening in zijn hart wanneer hij,
de priester, die met dr. Kuyper alles beschouwt
als uit God, door God, tot God, mag zeggen
Ik ben het lam, dat de wereldsche zonde weg
neemt een gevoel van voldoening wanneer
hij als Mozes het beloofde land nog zien mag,
ook al is hem het binnengaan niet geoorloofd.
Hij weet maar al te goed dat de hartverheffende
krijgsliederen nog onlangs door 8)0 deputaten
in het sticht aangeheven; dat de Maranatha
door den voorzitter uit onbeklemde borst ge
sproken, slechts in het Nederlandsch mogen ver
taald worden door dr. Schaepman; hem alleen
komt do eer toe, hij zij dus de eerste om het
uit te spreken„De Heere komt.“
Aan Schaepman de eer het monsterverbond
gered te hebben, zij het ook kort voor de ver
kiezing; hij heeft de verderfelijke gevolgen van
de moties uit Brabant gebroken en de Katho
lieken zullen het hem dank weten, ook al
wordt er thans nog geschermd met een katho
liek manifest dat het monsterverbond gestren
gelijk af keurt. Dat manifest men zou het
gevoegelijk het Brabantsche manifest kunnen
noemen is niets meer dan een dekmantel
voor de gebreken der Brabantsche heeren, een
pleister, Jdie gelegd wordt op de wond, die na
de zuivering van ongerechtigheden zal overblij-
men saam
bij de vorige verkiezing was
hij, die den zedelijken moed bezat om de libe
rale spotters op waardigen toon toe te voegenj
ven. Het is de nagalm, die met den zonden-
bok de woestijn ingaat om daar te verklinken.
En het gemeenschappelijk wapen j ment dat twee kerkelijke partijen verbindt
- y o----uc kicking was even onedel als Als het waar is, is het treurig. En het is
Dat gevoel van voldoening geeft hem moed het verbond zelf. De liberalen werden genoemd treurig, dat het waar is. Of zitten andere be-
L.
NNEEKER COURANT
L
A
H
a
i
3-
's
n
!U-
DE ROOMSCH-KATHOLIEKE STAATS
PARTIJ.
i
