KIBÏWS- ES niBHfflM» Wil DE
1
t
s
r
No. 54
I SOI
Z E S E r
z a. rr is i o a
HET VRIJE NEDERLAND.
I
n~
1
1
4*
lijker, wanneer gij over de ontvangst van den
hoe hoog we nog
bloed hebben
BINNENLAND.
-
L. Haffmans in het
ADVEU TEA TIEN
voor eiken regel meer
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents»
7’/2 Cents. Bij abonnement is de prijs
stellen op hunne vrijheid. Voor hen een gave
ter wille van het beginsel, dat
Aan hen de steun verleend, dien
Men schrijft uit den Haag aan ’t HM.
„Algemeen is hier de verontwaardiging over
de benoeming van den heer Savornin Lohman jr.
tot ambtenaar bij het Ministerie van Koloniën.
Duitschen Keizer sprekende zegt: „juist het het dure plicht van
„Wij Nederlanders zijn niet weinig trotschoverdrevene in die ontvangst
en tot op zekere hoogte terecht op onze hoe hoog we nog van ons
historie. .Nederland is de classieke bodem der
vrijheid; gij kunt het onze redenaars hoeren
winter. Zij hebben aanspraak op dien steun om
om voort te kunnen
gaan met te getuigen van hun gevoel voor de
vrijheid. Voor 1 Aug. worden de gelden in
gewacht, om daarvoor vlas te kunnen koop en,
met welks bewerking zij in den aanstaanden win
ter in hun onderhoud willen voorzien. Wie
helpt mee
maatregelen genomen
komt slechts aan de leer ten goede. Maar het
bederft het volkskarakter. De fiere vrijheidszin,
de spreekwoordelijk geworden rondheid en eer
lijkheid van het Hollandsche volk zullen met
zulke maatregelen van dwang en geweld ver
dwijnen en wie zal dan in de ure des gevaars
durven rekenen op zijn eigen volk? Het vrije
Nederland
Kom, wij praten er
„Kein Mensch musz müssen.
Nederlander wel? Neen, en
be kaan, pal te bij ven tegen de overmacht, is zij nog de oude is, of kan zijn.
i het liberale Nederland-
sche volk, van dat deel onzer natie dat zijn
zelf dachten van vrijheid lief heeft, op te komen voor deze ver-
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
Naar het Dagbl. verneemt heeft het kabinet
dezer dagen aan H. M. de Koningin-Regentes
collectief zijn ontslag verzocht.
Volgens den briefschrijver uit de hofstad van
de Midd. Cl. zijn de Ministers al druk aan het
overleggen, hoe ieder hunner het spoedigst
weer uit het naderend ambteloos leven zal ge
raken, en van die overpeinzingen is al het een
en ander uitgelekt. „De Minister Ruys van
Beerenbroek wordt genoemd als opvolger van
den heer de Kuyper, als Commissaris des Kc-
nings in Limburg, welke betrekking de tegen
woordige titularis vermoedelijk spoedig zal neer
leggen. De Minister Havelaar wordt genoemd
als aanstaand voorzitter van den raad van toe
zicht op de spoorwegdiensten, welk college, zoo-
als bekend is, wordt gereorganiseerd, waarme
de aanzienlijke tractements-verhooging gepaard
zal gaan. De heer Lobman Disputax moet na
tuurlijk weer lid van de Kamer worden bij de
eerste vacature de beste. Dit laatste hangt van
de kiezers af en gaat dus in een anti-revolutio-
nair district nog al gemakkelijk zijn beide ge
noemde ambtgenooten zullen evenwel de gunst
van het nieuwe Kabinet behoeven, en of het
gelukken zal die te verwerven
liefst niet meer over.
En een vrije
nu een 70-tal
leden der vereeniging Broedertrouw het durven
meerderheid is verkregen bij de herstemmingen
en daarbij zijn duidelijker dan bj de eerste al-
gemeene verkiezing de punten op de i’s gezet.
De liberale partij zal nu moeten toonen, dat V erschillende geschikte ambtenaren, die in la-
wanneer
plaats gevonden in Pruisens hoofdstad. Een
Keizer in het besef zjner waardigheid, zijn
volk voorgaand in overgroote beleefdheid jegens
een Koningin van een klein landje, dat kan
er door en verraadt niet het denkbeeld van
vleierij of kruiplust, evenmin als het daar on
gepast zou zjn een nationaal gedeukteeken on
kenbaar te maken ter wille van een vreemd
vorst.
„Is het niet mogelijk" aldus gaat de Amster
dammer voort, „dat er van die vrijheidsliefde,
zoö spreekwoordelijk, in den loop der eeuwen
iets is verloren gegaan Heeft ons volkska
rakter ook geleden, is de veerkracht niet af
genomen, leerden wij niet buigen, waar wij vroe
ger den nek fier omhoog wisten te houden
Ja zeker heeft het karakter geleden on als
wij vragen waar de oorzaak ligt dan komen
we weer op de treurige toestanden in het Bildt
terug. De strijd om het bestaan, die steeds
zwaarder wordt en met steeds scherper wape
nen gevoerd wordt, heeft de vrijheidsbloem in
ongunstige conditie gebrachtde plaats van af
zondering die haar deel is geworden, waar de
oranjezon haar niet meer beschijnen kan, heeft
haar de geur der frischheid ontnomen beschei
den is het plekje, dat zij inneemt, verflenst zijn
hare bladeren. Zoo ook de vrijheidszin, die
zoo hartstoehtelijk oranjegezind zich toont, dat
men eer aan overprikkeling van het zenuw
stelsel, dan aan gezonde levenskracht gaat den
ken. Alles heet vrij in ons Nederland ja zelfs
de grondwet dient als waarborg. Het recht van
vrije vereeniging en vergadering, het is alles
vrij. Maar wat het officieel gezag niet durft
verbieden, dat doet de maatschappelijke invloed,
het gezag van de portemonnaie.
Waarom, zoo vragen wij, moet een vergadering
van werklieden worden ontbonden, op gevaar van
honger en ellende te beloopen voor de leden
Waarom moest een vereeniging als Broeder
trouw^ die kortelings nog ongeveer 700 leden
telde, worden uiteen gejaagd of leeg gepompt?
Was men bevreesd voor socialistische woelin
gen? Waarom dan niet flinker, meer afdoende j
Het martelaarschap De liberale party heeft oük gelee“rd
I het minst.
zij zich hebben laten verkiezen om tot de daar-
felon of die classieke bodem niet iets van zijn
ouden naam heeft verloren, krijgt hij den wind
van voren. Neen, het is onze vrijheidsliefde
die ons groot heeft gemaakt, en die ons er
voor behoedt weder te klein te worden. In
die liefde schuilt het geheim onzer kracht.
Daarom zijn we in den laatsten tijd zoo harts
tochtelijk Oranjegezind geworden. Oranje im-
ons het zinnebeeld der vrijheid
de vaderen goed en
mers is
waarvoor
veil gehad.
O, wij voelen ons zelf zoo!“
Ernst of ironie? moesten we vragen bij het
lezen van deze woorden. We legden de Am
sterdammer ter zijde en ons oog viel al mijme
rende over de vrijheid op een drukwerkje dat
met dezelfde bode bij ons aanlandde.
„Een laatste bede ten behoeve van de Bildt-
kers,u was het opschrift en wat er volgde was
zoo belangwekkend voor ons, daar het zoo
juist van pas een licht voor ons ontstak in de
duisternis, waarin de Amsterdammer ons had
m binnengeleidzoo verrassend in onze verlegen
heid, dat wij het den lezer niet onthouden mogen.
„Gij weet dat nog altijd in de Friesche ge
meente Het Bildt en in het bijzonder in het
dorp St. Jacobi-Parochie aldaar, de gevolgen
van de werkstaking der boerenarbeiders gevoeld
worden. Een eigenlijke werkstaking bestaat
er thans niet meer. De arbeiders in het alge
meen hebben den strijd niet kunnen volhouden
'“de macht der rijke grondbezitters bracht hen
tot voortdurend erger hongerlijden en dwong
hen weder aan het werk te gaan doch
deze toestand is niet kunnen bereikt worden
zonder dat de arbeiders de grofste inbreuk op
hun vrjjhetd hebben moeten toelaten. Zij zijn
gedwongen geworden inbreuk te laten maken
op hun recht van vereeniging en vergadering,
want ingevolge het contract der landeigenaren
mochten geen arbeiders in dienst genomen,
tenzij ze verklaarden op te houden lid van hunne
vereeniging Broedertrouw te zijn en beloofden
g en vergaderingen dier vereeniging meer bij te
wonen. Velen hebben die hun afgeperste be
lofte afgelegd. Het lijden van vrouw en kin
deren dreef er hen toeMet voorken
nis en medeweten van het bestuur van Broe
dertrouw en van de nog overblijvende leden
- bukten zij onder het juk en ruilden voor een
schamele bete broods het recht, dat hun bij
de Nedertandsche Grondwet heet gewaarborgd
te zijn."
Gedwongen dus op den classieken bodem
der vrijheid, in het Nederland waar men zoo
zich zelf voelt! Waar men juicht van „hier
duldt de grond geen dwinglandij, waar vrijheid
eeuwen stond
Ja Amsterdammer, wij begrijpen nu dat het
ironie van u wasen het wordt ons al duide-
I in gewenschte hervormingen mede te werken.
I En weggeredeneerd kan het niet worden de
Over den uitslag der Kamerverkiezingen ne
men wij nog het oordeel op van de Werkmans-
bode. Dit blad, het orgaan van het Alg. Ne-
derl. Werkliedenverbond, verheugt zich er over,
dat de Kamer om is en vindt het alleen maar
jammer, dat de nieuwe meerderheid zoo klein
is dat schier allen het altijd eens zullen moeten
zjjn om iets tot stand te kunnen brengen. De
Werkmansbode hoopt echter, dat die meerder
heid zal toonen te willen en te kunnen hervor
men. Het blad zegt
„De Kamer is om, niet om in die mate als
wij het liefst zouden hebben gewenscht. Dit
geldt niet slechts het aantal van de meerderheid,
maar ook haar gehalte. Vooral dit laatste.
Gaarne zouden wij hebben gezien, dat eenige
min of meer conservatieve elementen in de li
berale partij waren vervangen door meer voor
uitstrevende en radicale. Ware dat het geval
geworden, dan zouden wij de toekomst vrij wat
bemoedigender kunnen tegemoet gaan dan thans.
Er zijn nu helaas te weinig werkelijk vooruit-
strevenden, nog versche en heet gebakerde ele
menten van onderen, die opzetten, prikkelen,
vooruitstuwen, en te veel aan het boveneind,
die al te veel medegesleurd en medegetrokken
zullen moeten worden.
„Uit dat oogpunt beschouwd, hebben wij en
de onzen geen reden om tevreden te zijn. Zoo
blijft er nog altijd wat te wenschen over, al is
het ditmaal nog wat veel. Alles kan ook niet
opeens.
„Of wij dan niet vreezen, dat door het slappe
gehalte van de aanstaande Kamermeerderheid
de verwachtingen, die men van haar koestert,
en mag koesteren, voor een goed deel zullen
worden verijdeld
„Inderdaad is die vrees niet bijzonder groot.
en zij niet
Zij kent hare fouten, het zal maar
de vraag zijn of zij ze weet te herstellen. Zij
weet wat het land wenscht, en die wetenschap
zal zij niet kunnen ontkennen noch verdonker-
manen. Al hebben enkelen het programma
der Liberale Unie niet van AZ willen onder
schrijven, toch is niet weg te redeneeren, dat
Dit wil zeg
gen de oude, goede, niet de verouderde van
de laatste 10 jaren voor 1888, die, onderling
verdeeld en twistend, Gods water over Gods
akker liet loopen en het land ten verderve
vertrouwen herwin
nen, of zij verliest het voor altijd. Wie van
de liberale Kamerleden dat niet beseft, is er
niet meer op zijn plaats, die is een sta-en loop
en bewijst der partij en het land
j zoo spoedig mogelijk
ruimte maakt voor een ander.
Wat nu vraagt mr.
Venl. Weekbl.
Wij zijn het Ministerie Mackay met zijn le-
gerwet Goddank van onzen hals kwijt en deze
gedachte geeft den burger moed. Maar welk
Ministerie zal in de plaats van het afgetreden
of zoo goed als afgetreden Kabinet komen
Natuurlijk een liberaal. Er kunnen echter
twee Kabinetsformeerders in aanmerking komen,
namelijk de heeren Tak en Roëll. Wie van
beiden zal het zijn
De verkiezingen wijzen den heer Tak aan.
Immers het was de af keer tegen de legerwet,
waardoor de meerderheid werd verplaatst en de
heer Tak is een beslist tegenstander dier leger
wet.
Hij is dus de aangewezen man, „T homme
de la situation" zeggen de Franschen.
Had de legerwet niet zoo’n groote rol bij de
verkiezingen gespeeld, er kon twijfel bestaan.
Maar de heer Roëll, zonder bepaald met de
legerwet weg te loopen, heeft toch den Minis
ter Bergansius krachtig gesteund. Eigenlijk zou
hij verplicht zijn dezen in zijn Kabinet over
te nemen. En dat ware een slag in het aan
gezicht der kiezers, volgens mr. H., die er ten
slotte den nadruk op legt, dat de val van het
Ministerie natuurlijk deu val van Bergansius
impliceert.
UIT DE PERS.
was het bewijs
het verheven standpunt, dat wij innemen, kou- drukte werKlieden, die toonen waarlijk prijs te voerde. Nu moet zij het
den wij zonder onze eigen waardigheid in ver- r
verzekeren, en, indien iemand er aan durft twij- j denking te brengen, zoo toeschietelijk zijn." j afgezonderd, i
i Dat is ironie en zou eerst waarheid worden I m0u huldigt. Aan hen de steun verleend, dien j
het door u besproken tooneel had gevraagd wordt met het oog op den naderenden ‘““en weg, -
x i i r»i i i i j cdl fllvllnl. VV clll J111
winter. Zp hebben aanspraak on dien steun om J
zich-zelf te kunnen blijven
S\KEI<
IRHT
Hum u on unuiist sun.
‘it
3‘
I.
1
L
-
Eiiifeiiife
Bijdragen kunnen worden gezonden aan VITUS BRUIN»
SMA, O. STELLINGWERF en J. DIJKSTRA te Leeuwarden,
A. RAÜWERDA te Stiens, R van ZINDEREN B AKKER te Kor-
tezwaag en JOHs. KUIKEN te St. Anna Parochie.
